Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena możliwości zrzutu zasolonych wód poeksploatacyjnych do wyeksploatowanych odwiertów

Budak Paweł, Szpunar Tadeusz

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 11

752--759

PL

W artykule omówiono zagadnienia zrzutu zasolonych wód poeksploatacyjnych do porowatych warstw chłonnych o niskim ciśnieniu złożowym – z zastosowaniem pompy lub bez niej. Podano warunki, jakie musi spełniać warstwa chłonna, oraz klasyfikację odwiertów zrzutowych według amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska (EPA) ze względu na ochronę wód pitnych. Zasygnalizowano, jakie warunki musi spełniać solanka wprowadzana do ośrodka porowatego, w tym dotyczące jej składu chemicznego, zawartości ciał stałych, obecności bakterii oraz zawartości olejów i tłuszczów. Podano sposoby określenia przepuszczalności warstwy o niskim ciśnieniu złożowym, z której brak jest samoczynnego wypływu i lustro cieczy stabilizuje się na pewnej głębokości poniżej poziomu terenu, w tym omówiono metodę tzw. slug test oraz metodę INiG – PIB opracowaną przez autorów. Podano warunki techniczne, których spełnienie wymagane jest do prawidłowego przeprowadzenia slug testu. Omówiono wady i zalety poszczególnych metod określania przepuszczalności w odwiertach, w których nie ma produkcji samoczynnej, oraz sposoby interpretacji wyników, jak również podkreślono prostotę interpretacji metodą INiG – PIB w porównaniu z metodą slug testu, wymagającą wpasowania krzywych pomiarowych do krzywych teoretycznych. Podano sposób przybliżonej oceny objętości wody zasolonej, którą można wprowadzić do otworu „na chłonność”, to jest bez użycia pompy, przy maksymalnym ciśnieniu hydrostatycznym odpowiadającym wypełnieniu otworu solanką „do wierzchu”, oraz objętości, którą można wtłoczyć za pomocą pompy przy ciśnieniu niższym od ciśnienia szczelinowania warstwy porowatej. Podano przykład obliczeniowy.

EN

Discussed are the problems related to salt water discharge into low pressure porous rocks, with or without an injection pump. Specified are conditions which the porous rock should satisfy to be classified as an injection one. The American Environmental Protection Agency (EPA) classification of injection wells is given as well as regulations regarding protection of drinking water sources. Considered are low pressure wells which do not flow to the surface i.e. in which the water table stabilizes at some depth below the ground level. It is assumed that the full column hydrostatic pressure is used to force the salt water flow into porous rock. Provided are parameters which make the salt water suitable for injection. Provided are the regulations regarding its chemical composition, solids content, presence of bacteria and oil/grease content which the salt water should meet. Discussed are the methods for evaluation of permeability of porous rocks in wells with reservoir pressure lower than the pressure exerted by the full column of salt water. Included here are slug test method and INiG – PIB method which are routinely used for evaluation of permeability of low pressure porous zones. Discussed are advantages and disadvantages of each method and analyzed are the testing procedures related to each of them. Presented is the technique for approximate evaluation of salt water volume which can be introduced into porous rock without using the injection pump and salt water volume which can be injected at pressures lower than the fracturing pressure of porous rock. Presented are the example calculations.

2

Comparison of techniques which use the DST flow period data for evaluation of reservoir parameters

Szpunar Tadeusz, Budak Paweł

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 6

377--386

EN

W artykule przedstawiono porównanie metod wykorzystujących dane pomiarowe okresu przypływu do rurowego próbnika złoża (rpz) do obliczenia przepuszczalności i współczynnika skin efektu. Zestawiono wyniki uzyskane przy zastosowaniu „klasycznej” metody wpasowania krzywych pomiarowych do krzywych teoretycznych oraz wyniki metody podanej w pracy Szpunara (2001). Wykazano, że wyniki obydwu metod nie różnią się w sposób istotny. Omówiono zalety i niedogodności każdej z nich. Metoda opisana przez Szpunara (2001) i rozwinięta przez Szpunara i Budaka (2012) może być zastosowana do interpretacji zachowania ciśnienia dennego lub przebiegu podnoszenia się lustra wody w otworach odwierconych w warstwach węgli oraz studniach wierconych, w których nie ma produkcji samoczynnej, co wymaga wywołania zaburzenia ciśnienia w odwiercie przez wlanie do niego lub odpompowanie z niego porcji cieczy. Poza obliczeniem przepuszczalności i współczynnika skin efektu metoda przedstawiona przez Szpunara (2001) umożliwia określenie przepuszczalności strefy przyodwiertowej oraz głębokości uszkodzenia/poprawy przepuszczalności w strefie przyodwiertowej, pod warunkiem że opory przepływu w przewodzie rurowego próbnika złoża (rpz) są pomijalnie małe. „Klasyczna” metoda określania przepuszczalności przez wpasowanie krzywej pomiarowej do krzywych teoretycznych nie stwarza takich możliwości. Ponadto, zdaniem autorów, „klasyczna” metoda wpasowania krzywych (pomimo jej teoretycznej poprawności) daje wyniki niepewne z uwagi na trudności w dopasowaniu pomierzonej krzywej zależności ciśnienia od czasu do właściwej krzywej teoretycznej, których kształt jest bardzo podobny. Podsumowując, należy stwierdzić, że istnieje akceptowalna zgodność między przepuszczalnością obliczoną przy użyciu każdej z omawianych metod. Nie należy jednak oczekiwać, że przepuszczalność obliczona każdą z tych metod będzie identyczna.

3

Methods for evaluation of “in situ” coal permeability in underground coal mines using hydrodynamic test data

Szpunar T., Budak P.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 6

443--450

EN

The paper presents methods for in situ evaluation of coal permeability paying special attention to methods invented in the Oil and Gas Institute – National Research Institute (INiG – PIB). Included are: − a slug test method and alternative interpretation of slug test data using procedure devised in INiG – PIB, − a method which uses injection of water with a constant flow rate into a horizontal drainage well and accounts for the three dimensional flow (invented in INiG – PIB), − a method which uses air pressure decay in an isolated segment of a horizontal/vertical well to calculate permeability and skin effect (invented in INiG – PIB).

PL

W artykule zaproponowano szereg metod przystosowanych do użytku w warunkach kopalnianych do określania przepuszczalności in situ węgli. Szczególną uwagę poświęcono metodzie interpretacji danych slug testu opracowanej w Instytucie Nafty i Gazu – Państwowym Instytucie Badawczym (INiG – PIB) oraz metodom zatłaczania wody do drenażowego odwiertu poziomego przy utrzymywaniu stałego wydatku tłoczenia uwzględniającym przepływ sferyczny, jak również metodzie interpretacji przebiegu spadku ciśnienia gazu w izolowanym odcinku otworu drenażowego wykorzystującej urządzenie opracowane w Głównym Instytucie Górnictwa (GIG). Wszystkie wymienione metody opracowano w INiG – PIB.

4

Modele matematyczne podwójnej przewodności hydraulicznej i ich zastosowanie do interpretacji testów piezometrycznych na obszarze KWB Bełchatów

Wolny F., Jamróz M., Gasiński J., Marciniak M., Kaczmarek M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 471, Hydrogeologia, z. 15

193--199

PL

Testy identyfikacyjne typu slug test lub Paramex realizowane w piezometrach generują oscylacyjną lub wykładniczą reakcję zwierciadła wody. Zgodnie z założeniami teoretycznymi w ośrodku jednorodnym ruch zwierciadła wody ma w większości przypadków charakter wykładniczy. Jednak podczas badań terenowych rejestrowano także dwuwykładniczy charakter ruchu zwierciadła wody, co może świadczyć o podwójnej przewodności hydraulicznej T utworów, w których zafiltrowano badany piezometr. W artykule zaproponowano dwa modele matematyczne podwójnej przewodności, które wykorzystano do identyfikacji parametrów hydrogeologicznych niejednorodnych utworów wodonośnych. Przedstawiono podstawy teoretyczne, algorytmy interpretacyjne oraz przykłady identyfikacji podwójnej przewodności hydraulicznej. Estymacje przewodności wykonano z wykorzystaniem programu Paramex 4 oraz środowiska obliczeniowego MATLAB. Zaprezentowano wyniki estymacji przewodności hydraulicznej dla wybranych piezometrów zafiltrowanych w utworach niejednorodnych na terenie Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów. Przeanalizowano także ograniczenia proponowanych algorytmów interpretacyjnych.

EN

Piezometric tests such as the slug test or PARAMEX test usually result in observing damped oscillations or exponential movement of the water level. However, during some tests, a bi-exponential response of the water table has been recorded. Bi-exponential movement may indicate the presence of a dual-permeability medium around the piezometer screen. Such medium is composed of two subdomains, each characterized by different hydraulic properties (including transmissivity, T). The paper aims to present two mathematical models – the piecewise exponential model and the bi-exponential model – which were applied in order to interpret the results of slug test conducted in heterogeneous sediments of the Bełchatów Lignite Mine. Theoretical background, interpretation algorithms and examples of dual transmissivity estimation for several chosen piezometers are presented. All necessary calculations were performed using Paramex 4 and MATLAB software. Furthermore, the limitations of the interpretation algorithms are discussed.

5

Analityczno-graficzny sposób interpretacji danych testu przypływu cieczy do rurowego próbnika złoża oraz porównanie wyników z otrzymanymi metodą slug test

Szpunar T., Budak P.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 2

77--86

PL

W artykule omówiono metodę interpretacji danych pomiarowych początkowego okresu przypływu do rurowego próbnika złoża podaną w pracy „How to assess the depth of permeability impairment of the wellbore zone using DST flow period data” oraz przedstawiono wyniki interpretacji takich danych dla odwiertów z krajowego przemysłu naftowego. Wyniki te są w przybliżeniu zgodne z otrzymanymi powszechnie stosowaną metodą wpasowania krzywych tzw. slug testu i testów produkcyjnych, co potwierdza poprawność proponowanego podejścia. Przedstawiona metoda nadaje się również do interpretacji zachowania lustra cieczy w studniach wierconych lub odwiertach ropnych o niskim ciśnieniu złożowym po usunięciu porcji cieczy z odwiertu/studni oraz do interpretacji zachowania ciśnienia dennego w czasie przy dopływie cieczy do takich odwiertów. Przedstawiony w wyżej wymienionej pracy model umożliwia obliczenie przepuszczalności skał strefy przyodwiertowej, przepuszczalności złoża, skin efektu oraz głębokości, na jakiej uszkodzona lub poprawiona została przepuszczalność strefy przyodwiertowej, co ma istotne znaczenie przy projektowaniu zabiegów takich jak kwasowanie lub wygrzewanie odwiertów przegrzaną parą wodną.

EN

Discussed, is a method for the interpretation of DST flow period data given in „How to assess the depth of permeability impairment of the wellbore zone using DST flow period data”. Presented, are results of DST data interpretation for several wells from the domestic oil industry and comparison with results of the “slug test” method. The presented method may be also used for the interpretation of pressure/water level behavior in water wells and other wells in which reservoir pressure, is lower than hydrostatic pressure or in wells which do not flow to the surface. The model presented in above mentioned paper also enables computation of permeability of a wellbore zone, reservoir permeability, skin effect and depth of permeability impairment in the low flow rate wells.