Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Późnoglacjalna depozycja osadów dolinek wschodnich stoków Buślarskich Gór (Pojezierze Zachodniopomorskie)

Paluszkiewicz R.

Landform Analysis

|

2014

|

Vol. 26

85--93

PL

Celem artykułu jest charakterystyka późnoglacjalnych osadów wykształconych na wschodnich stokach Buślarskich Gór (Pojezierze Zachodniopomorskie). Szczegółowym badaniom poddane zostały osady znajdujące się w obrębie dwóch suchych dolinek erozyjno-denudacyjnych. Analizowane osady dolinek erozyjno-denudacyjnych są reprezentowane przez frakcje piasków średnio- i drobnoziarnistych o słabym stopniu wysortowania. W omawianych przypadkach za główny proces kształtujący dolinki uznać należy spłukiwanie, które współcześnie może być warunkowane gospodarczą działalnością człowieka.

EN

The objective of this article is to characterize the late glacial deposits built on the east slopes of Buślarskie Hills (Zachodniopomorskie Lakeland). Deposits built in two dry erosion and denudation valleys underwent detailed research. The analysed slope deposits are represented by poorly graded fine- and medium-grained sand. In the cases discussed, ground wash should be considered the main valley-shaping process; at present, it may be conditioned by the economic activity of man.

2

Badania geotechniczne w ocenie budowy geologicznej fragmentu Skarpy Warszawskiej w rejonie ulicy Tamka

Bajda M., Falkowski T.

Landform Analysis

|

2014

|

Vol. 26

77--84

PL

Badania prowadzono w strefie przyskarpowej plejstoceńskiej wysoczyzny morenowej, na granicy z doliną Wisły. Powierzchnia terenu jest tu w dużym stopniu przeobrażona antropogenicznie. Wielokrotna przebudowa obejmująca budynki mieszkalne oraz trasy komunikacyjne zatarła pierwotne cechy rzeźby obszaru, utrudniając konstrukcję modelu jego morfogenezy. W ramach prac terenowych wykonano wiercenia geologiczne oraz sondowania geotechniczne CPTU i DMT. Przeprowadzono też laboratoryjne badania właściwości próbek gruntów (próbki klasy 1, 3 i 4) pobranych w czasie badań terenowych. Wyniki prac pozwoliły na wydzielenie w obrębie analizowanej strefy serii utworów koluwialno-deluwialnych, aluwiów okresowych cieków, a także serię utworów podłoża czwartorzędu zbudowanych z osadów ilastych pliocenu. Przebieg granic poszczególnych wydzieleń litogenetycznych, włączając w to zróżnicowaną pod względem gruntoznawczym warstwę antropogeniczną, uszczegóławiano w oparciu o wyniki sondowań geotechnicznych oraz oznaczone właściwości fizyczno-mechaniczne budujących je gruntów.

EN

Investigations were carried out in the escarpment zone of the Pleistocene moraine upland, on the border zone of Vistula River Valley. Surface of this area is transformed due to the human activity. Features of original morphology have been hidden by the repeated engineering works, consist of construction of houses and traffic routes and have made that the morphogenesis of this area is difficult to be identified. Field works consisted of geological drilling and geotechnical soundings CPTU (cone penetrating testing) and DMT (Marchetti dilatometer) as well as collecting soils samples (quality class 1, 3 and 4). Soil properties were determined also during the laboratory works. Results of investigations enabled the distinguishing in geological profile sections as: colluvial-deluvial section, alluvia of periodical streams, as well as direct Quaternary substratum, lacustrine Pliocene clays (so called “varicolored clay”). The courses and boundaries of each, particular layer, including the complex anthropogenic soils were specified on the base of the obtained measures of geotechnical parameters and physical-mechanical properties.

3

Badania geotechniczne do oceny warunków posadowienia w strefach przykrawędziowych Skarpy Warszawskiej

Bajda M., Koda E.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 2

126--136

PL

W artykule przedstawiono badania do oceny warunków geotechnicznych posadowienia w rejonie ul. Tamka w Warszawie. Przypowierzchniową strefę podłoża budują spoiste osady koluwialno-deluwialne oraz aluwia okresowych cieków, leżące na erozyjno-glacitektonicznej powierzchni iłów pstrych pliocenu. Na podstawie analizy materiałów archiwalnych, badań terenowych (wiercenia, sondowania CPTU i DMT) oraz badań laboratoryjnych właściwości gruntów (próbki NNS, NW i NU) określono budowę geologiczną i warunki hydrogeologiczne oraz dokonano ilościowej i jakościowej oceny parametrów geotechnicznych gruntów występujących w badanym podłożu. W artykule skoncentrowano się na analizie wyników badań geotechnicznych oraz właściwościach fizyczno-mechanicznych gruntów w celu wydzielenia w budowie podłoża osadów antropogenicznych, zboczowych i rzecznych oraz stropu silnie zaburzonych osadów plioceńskich i podania ich przydatności na cele posadawiania budowli. Wskazano na znaczenie utworów zboczowych i zaburzeń w stropie iłów trzeciorzędowych w ocenie geotechnicznych warunków posadowienia.

EN

In this study a geotechnical tests were undertaken to characterize the site geotechnical conditions located on Tamka St. in Warsaw. A description of geology was based on the field investigation, laboratory tests and the archive documents analysis. In situ (boreholes, CPTU, DMT) and standard laboratory tests were used to determine physical properties and mechanical parameters of soils. The paper is mainly focused on anthropogenic fills, slope, fluvial deposits and Pliocene clay analysis, so its foundation purpose capability and mechanical properties, at the toe edge zone of the Warsaw Slope, could be determined.

4

Pradziejowa kolonizacja małych dolin rzecznych środkowej Polski i jej konsekwencje dla rozwoju rzeźby

Twardy J.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 24

97--106

PL

Praca skupia się na analizie rozwoju den małych dolin rzecznych i ich stoków, w której równolegle uwzględniono zagadnienia prahistorycznego osadnictwa i gospodarki. Zasięg przestrzenny analizy sprowadza się do terenów środkowej Polski, a cezura czasowa zamyka się w młodszej części prahistorii i obejmuje okres od początków epoki brązu po wczesne średniowiecze. W pracy przeprowadzono (1) charakterystykę rzeźby dolin rzecznych Polski środkowej, (2) krótko omówiono rozmieszczenie osad pradziejowych i (3) określono strefy preferowane przez to osadnictwo w stosunku do form rzeźby terenu. Zwrócono uwagę na synchroniczność procesów agradacji den małych dolin rzecznych i procesów stokowych. Jednoczesny rozwój rzeźby den dolinnych i stoków uporządkowano w cztery krótkie fazy, które trwały przeważnie 200–300 lat. Dwie pierwsze przypadają na młodszą część subboreału (SB-2), faza III i krótki epizod pomiędzy fazą III i IV – na starszą część subatlantyku (SA-1), a najistotniejsza i najdłuższa faza IV wystąpiła na początku środkowego subatlantyku (SA-2). Za główny czynnik sterujący rozwojem rzeźby w pradziejach przyjęto antropopresję; fluktuacje klimatu neoholocenu mogły wzmagać skalę przekształceń rzeźby.Praca skupia się na analizie rozwoju den małych dolin rzecznych i ich stoków, w której równolegle uwzględniono zagadnienia prahistorycznego osadnictwa i gospodarki. Zasięg przestrzenny analizy sprowadza się do terenów środkowej Polski, a cezura czasowa zamyka się w młodszej części prahistorii i obejmuje okres od początków epoki brązu po wczesne średniowiecze. W pracy przeprowadzono (1) charakterystykę rzeźby dolin rzecznych Polski środkowej, (2) krótko omówiono rozmieszczenie osad pradziejowych i (3) określono strefy preferowane przez to osadnictwo w stosunku do form rzeźby terenu. Zwrócono uwagę na synchroniczność procesów agradacji den małych dolin rzecznych i procesów stokowych. Jednoczesny rozwój rzeźby den dolinnych i stoków uporządkowano w cztery krótkie fazy, które trwały przeważnie 200–300 lat. Dwie pierwsze przypadają na młodszą część subboreału (SB-2), faza III i krótki epizod pomiędzy fazą III i IV – na starszą część subatlantyku (SA-1), a najistotniejsza i najdłuższa faza IV wystąpiła na początku środkowego subatlantyku (SA-2). Za główny czynnik sterujący rozwojem rzeźby w pradziejach przyjęto antropopresję; fluktuacje klimatu neoholocenu mogły wzmagać skalę przekształceń rzeźby.

EN

The paper focuses on the analysis of the floors of small river valleys and the slopes. Both the problems of prehistoric settlement and economic activity are taken into account. The spatial coverage of the study covers the area of Central Poland, while the time concerns the period between the Bronze Age beginning and the early Middle Ages. This paper presents (1) a morphological characteristics of the small river valleys of Central Poland, (2) briefly describes the distribution of prehistoric settlements, (3) identifies zones favoured by settlers in relation to landforms. The attention has been drawn to the synchronicity between the aggradation of valley floors and slope processes. Simultaneous development of the river valley floors and the slopes has been arranged in four short-term phases, which usually lasted 200–300 years. The first two phases (I–II) took place during the younger part of Subboreal (SB-2), the phase III and a short episode during the phases III and IV – at the older part of Subatlantic (SA-1), the longest phase IV, considered to be the most important, occurred at the beginning of middle Subatlantic (SA-2). The main factor steering the relief development in the prehistoric times is considered anthropopressure. Climatic fluctuation of the Neoholocene could have enhanced the scale of relief transformation.

5

Ewolucja form i osadów stokowych w późnym vistulianie i holocenie w rynnie jeziora Jasień

Majewski M.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 7

95--101

PL

Na podstawie badań terenowych przeprowadzonych po wschodniej stronie rynny jeziora Jasień oraz z wykorzystaniem literatury z zakresu paleogeografii, autor dokonał rekonstrukcji przebiegu procesów stokowych, które zaszły w późnym vistulianie i holocenie. Badania pozwoliły wyróżnić etapy kształtowania się dolinek erozyjno-denudacyjnych i powstawania osadów stokowych. Wykazały one również wpływ działalności człowieka na rozwój wymienionych zjawisk i pozwoliły umieścić je w ramach czasowych.

EN

The Jasień lake trough is situated in northern Poland, in the eastern part of West Pomeranian Lakeland. Main geomorphic features of the area developed during the advance of the Bytów ice lobe and its subsequent decay, ca. 16,000 years ago. Research focused on the evolution of erosion-denudation landforms and characteristics of slope deposits was based on detailed field work, which involved excavation of numerous test pits within dry valleys dissecting the eastern slopes of the Jasień lake trough. The onset of valley morphogenesis can be dated for the period immediately preceding the Oldest Dryas. Seasonal concentrated runoff caused initial dissection of the topographic surface sloping towards the lake. Later on, probably in the Oldest Dryas, solifluction and surface wash began to re-shape valley sides, which have been later transformed by different processes and yielded different types of sediments. During warmer periods, particularly at their waxing stages, valley floors were subject to dissection, as testified by pavement surfaces, and stored sediments moved down the valley. Slope deposits formed mainly during cooler stages of the Vistulian and at the turn of the Holocene. Lithologically, they represent stony-gravel horizons related to solifluction and sandy deluvial series. The period between the Preboreal and Subatlantic witnessed little geomorphic activity and is recorded in well developed palaeosols. Slope activity resumed in the early Middle Ages, under the influence of people.

6

Geneza skałek wierzchowinowych Płaskowyżu Ojcowskiego na podstawie badań osadów stokowych

Pawelec Halina

Geologos

|

2008

|

Vol. 14, No. 2

163--176

PL

Artykuł podejmuje dyskusję dotyczącą genezy skałek wierzchowinowych na Płaskowyżu Ojcowskim. W odróżnieniu od najczęściej obecnie stosowanej w badaniach skałek metody, opartej wyłącznie na analizie geomorfologicznej, podstawą badań jest szczegółowa analiza osadów stokowych - powstałych równocześnie z niszczeniem skałek. Badania przeprowadzono w rejonie Jerzmanowic, pomiędzy górnymi odcinkami dolin Będkowskiej i Szklarki, na obszarze falistej wierzchowiny ze skałkami. Opracowano szczegółowe profile litologiczne osadów stokowych. Wykonano badania uziarnienia oraz zawartości CaC03, Fe203 i Corg. Dla frakcji iłowej wykonano analizy mineralogiczne. Badania wykazały, że występujące na stokach obszaru osady powstały w środowisku peryglacjalnym, w rezultacie wietrzenia mrozowego, sedymentacji lessu oraz redepozycji materiału gruzowego i lessowego przez procesy stokowe. Analiza sukcesji tych osadów oraz analiza procesów glebowych wskazują, że są to osady górnovistuliańskie. Na podstawie analizy rozmieszczenia poszczególnych typów osadów wnioskowano o zależnościach pomiędzy procesami peryglacjalnymi a rzeźbą stoków. Głównym kierunkiem przeobrażania ścian skałek było boczne cofanie w rezultacie wietrzenia mrozowego i odpadania wapieni. W obrębie falistej wierzchowiny, wypukły profil górnych części stoków jest rezultatem współdziałania wietrzenia mrozowego i soliflukcji. Dolne, wklęsłe części stoków zostały uformowane w wyniku depozycji osadów soliflukcyjnych i deluwialnych oraz okresowej redepozycji tych osadów, głównie przez spłukiwanie. Podczas plejstocenu obszar Płaskowyżu Ojcowskiego ulegał intensywnej denudacji, uwarunkowanej cyklicznymi zmianami klimatu. W środowisku peryglacjalnym działało głównie wietrzenie mrozowe i procesy stokowe. Podczas interglacjałów oraz interstadiałów działały procesy wietrzenia krasowego. Rezultatem plejstoceńskich procesów denudacyjnych, które rozwijały się na podłożu przeobrażonym przez kras, są współczesne formy skałek oraz rzeźba falistej wierzchowiny. Wyniki badań wskazują, że dotychczasowe teorie, dotyczące wieku i genezy skałek, nie doceniały znaczenia plejstoceńskiej morfogenezy dla rozwoju rzeźby Płaskowyżu Ojcowskiego.

EN

The origin of the monadnocks on the Ojców Plateau has been analysed not only on the basis of morphology but also by sedimentological analysis of the slope deposits that cover the slopes around the monadnocks. The investigations were carried out in the area of Jerzmanowice, between the upper courses of the Będkowska and Szklarka valleys within the undulated plateau where the monadnocks form the highest parts. Detailed lithological profiles were prepared, the granulometry was determined, and the CaC03, Fe203 and Corg content was estimated. Within the Clay fraction, mineralogical analyses were carried out. It is shown that the deposits covering the slopes developed in a periglacial environment as a result of frost weathering, loess sedimentation and reworking of scree and loess by slope processes. Both lithology of these deposits and the traces that soil processes left indicate an upper Vistulian age. The distribution of the individual lithofacies points to a distinct influence of periglacial processes on the slope relief. The main process was lateral retreat of rock walls as a result of frost weathering and rock fall. A convex profile of the upper parts of the slopes resulted due to the joint action of frost weathering and solifluction. The lower parts of the slopes, in contrast, developed a concave surface as a result of solifluction and surface wash, i.e. periodical redeposition of sediments. During the Pleistocene, the area of the Ojców Plateau underwent intensive denudation conditioned by cyclic climate changes. Frost weathering and slope processes were the most important under periglacial conditions. During interstadials, chemical weathering occurred in the active layer of the permafrost. Outcropping Jurassic limestones and the slope cover underwent karst processes. It is concluded that the present-day relief of the undulating plateau with monadnocks in the Cracow Upland results from the Pleistocene denudation processes. Surface degradation was stimulated during the Pleistocene by differential resistance of the rock units transformed by subsurface karst. Earlier studies concerning the age and origin of the monadnocks in this region underestimated the Pleistocene denudation.

7

Pleistocene evolution of fault-line scarps in the northern margin of the Krzeszowice Graben, south Poland

Pawelec H.

Studia Quaternaria

|

2007

|

Vol. 24

29-35

EN

The paper aims at reconstructing Pleistocene slope processes and transformation of tectonic relief in two sections across the northern margin of the Krzeszowice Graben. The investigations are based on the analysis of deposits present on the slopes of fault-line scarps. The lithology and stratigraphy of these deposits was reconstructed based on analysis of outcrops and boreholes. Detailed lithological logs were prepared, along with grain size analyses, and determination of CaCO3, Fe2O3 and Corg contents in fine-grained sediments. The studied fault-line scarps were transformed by Pleistocene denudation. The type and intensity of these processes were different in the sections studied. In the Będkowice area, accumulation prevailed; the fault-line scarp became covered with sediments. In the Karniowice area, in turn, periglacial processes caused degradation of the fault-controlled slope. In the lower part of the fault-line scarp, the intensity of degradation processes was limited by repeated presence of sediment cover which preserved the substratum. Differences in the intensity and type of Pleistocene denudation can be explained by different heights of fault-line scarps, controlled by tectonic structure and neotectonic movements.

8

Zróżnicowanie pokryw deluwialnych i aluwialnych w Sudetach Wschodnich w świetle analiz sedymentologicznych i datowań radiowęglowych

Latocha A.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 1

38-38, 45

EN

Textural and structural diversity of slope covers and alluvial deposits in the upper parts of mid-mountain valleys in the Eastern Sudetes allows for assessing human impact on their formation. Sandy-silty colluvial deposits in the lower parts of slopes or within local flats and slope depressions originate due to enhanced surface wash from arable grounds, in contrast to underlying coarser material with solifluctional features. Similarly, fine-grained overbank alluvial deposits can be also connected with human activity, as the slope material, washed down from arable fields, was transported to the channels and deposited within the floodplains during high-water stages. Their linkages with human activity have been confirmed by radiocarbon dating of charcoal found at the bottom of these sediments. The dates show a strong correlation with the dates of foundation of villages in the study area. The development of agriculture and deforestation of slopes resulted in increasing surface wash and transportation of slope material to footslopes and river channels. The extent of deposits, which can be correlated with human activity, is much more widespread than it was suggested before and they are found as high as 800 m a.s.l. Their thickness, however, is visibly smaller in comparison to colluvial or alluvial sediments deposited in the Sudetes foreland and it is strongly influenced by the local morphology. According to the 14C dating, these sediments are also much younger than those in the foreland, which corresponds to a substantial delay in human settlement expansion into the mountain areas.

9

Late Quaternary evolution of the Czyżynka river valley, Wałbrzych Upland, Middle Sudetes Mts, southwestern Poland

Krzyszkowski D.

Geologia Sudetica

|

1998

|

Vol. 31, nr 2

259-288

EN

The lower part of the Czyżynka river valley (Wałbrzych Upland, Sudetes) was formed entirely after the early Saalian (Odranian) stage. The subsequent, 60-80 m deep, valley was incised into the mountain plateau. The valley is generally narrow with an alternating wide and narrow segments, and characterized by steep slopes, including common subvertical rock walls. Three terraces, formed most probably during the Wartanian/Eemian, Middle Weichselian and Late Weichselian represent the main stages of fluvial activity. Fluvial sequences show that sinuous to meandering rivers were active throughout the late Quaternary. Two phases of loess deposition are inferred (Wartanian and Middle Weichselian), as the deposits of the older terraces contain large admixtures of loess-like deposits. Moreover, two phases of large angular debris production and formation of extensive slope covers and fans have been recognized. The older occurred during the Upper Pleniglacial of the Weichselian stage. A continuum of slope colluvium was formed at that time, from fine-grained sheet wash deposits (including redeposited loess) to coarse grained deposits formed by cohesive debris flows, noncohesive debris flows and grain flows, and open-work loose material formed by debris avalanches. Frost activity and permanently moist conditions have been reported for that time, most probably with permafrost. Also, all these slope deposits contain an admixture of loess, suggesting loess deposition that time, too. The second phase of coarse debris production occurred, most probably, during the the Younger Dryas forming less extensive slope covers.