Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przyrządy dozymetryczne produkowane dla ludności po katastrofie w Czarnobylu

Karolewski Łukasz

Postępy Techniki Jądrowej

|

2022

|

z. 1

30--40

PL

Do czasów katastrofy w Czarnobylu praktycznie nie istniała produkcja sprzętu dozymetrycznego na potrzeby obywateli – pozostawał on wyłącznie w gestii wojska i instytucji naukowych, zwłaszcza w bloku państw komunistycznych. Dopiero po tej katastrofie nastąpił dynamiczny rozwój produkcji dozymetrów dla ludności, przede wszystkim w ZSRR i państwach powstałych po jego rozpadzie. Mierniki te można podzielić na 3 grupy: indykatory promieniowania, dozymetry i radiometry-dozymetry. Indykatory jedynie sygnalizują, czy bieżąca moc dawki promieniowania gamma jest bezpieczna w kontekście długotrwałego narażenia całego ciała oraz czy przekroczenie tego poziomu jest nieznaczne, czy też silne. Dozymetry zaś podają konkretną wartość mocy dawki promieniowania gamma. Dozymetry-radiometry są zaś przyrządami uniwersalnymi: oprócz mocy dawki promieniowania gamma mierzą też aktywność emiterów beta, zarówno na powierzchniach, jak i w produktach żywnościowych. Wspominane przyrządy wykazują bardzo duże różnice, jakości wykonania oraz parametrów użytkowych. Niektóre (głównie indykatory i proste dozymetry) charakteryzują się wręcz absurdalnymi rozwiązaniami technicznymi, inne zaś (szczególnie radiometry-dozymetry) są nadal bardzo użyteczne dla potrzeb amatorskich, oczywiście z zastrzeżeniem traktowania wyników, jako orientacyjnych.

EN

Till Chernobyl disaster there was no production of dosimetry equipment for popular use – those devices were only for scientfic and military purposes, especially in Communist Bloc. After that disaster began extensive development of production of dosimeters for population, mostly in USSR and countries left after dissolution of that Union. Those meters can be divided into three groups: radiation indicators, dosimeters and radiometers-dosimeters. Indicators only show, if current gamma ray dose rate is safe regarding to long-term irradiation of whole body and if exceeding of safe radiation level is slight or significant. Dosimeters give exact value of current gamma ray dose rate. On the other hand, dosimeters-radiometers are universal devices: measure gamma ray dose rate and also activity of beta emitters, both on surfaces and in food products. Mentioned devices exhibit differences of quality and performance characteristics. Some of them (mostly indicators and simple dosimeters) have sometimes ridiculous technical solutions, but other (especially dosimeters-radiometers) still are very usable for amateur usage, of course when treating measurement as only indicative.

2

Nuclear safety and radiological protection in Poland

Kleszcz Sławomir

Przegląd Nauk o Obronności

|

2020

|

R. 5, Nr 9

116--135

EN

Purpose: This paper aims to present the nuclear security and radiological protection system in Poland. Method: The scientific methods used in this paper include critical analysis of literature as well as analysis and logical construction method. The research was conducted based on data relating to the Polish Armed Forces. Results: The article presents selected issues related to radiation security in the state defence system. It explains the essence of this problem. It presents entities responsible for the implementation of tasks related to nuclear safety and radiological protection in Poland, as well as legal acts that regulate these aspects of state security. Conclusions: The issue in questions has huge implications for both the natural and medical sciences, as well as for the psychological aspects. Compliance with strict safety requirements and work regulations is crucial for protecting workers’ health and life and, in particular, the security of millions of citizens, as one of the biggest radiation disasters in the world history, the Chernobyl disaster in 1986, may prove. Rising some kind of public awareness and education in the area of radiation security is also extremely important. The society needs to understand the problem and then accept it as an inevitable process in building a new national power industry.

3

Analiza bezpośrednich skutków awarii w elektrowni jądrowej Fujushima Daiichi skażenie radioaktywne

Rzymkowski Krzysztof

Postępy Techniki Jądrowej

|

2019

|

z. 1

2--6

PL

W opracowaniu przedstawiono wnioski z analizy skutków awarii w elektrowni jądrowej Fukushima Daiichi oraz powstałe zagrożenie radiacyjne w jej wyniku.

EN

Analysis of cosequences of Fukushima Daiichi Power plant incydent with respect to resulting radioactivity threat is prsented.

4

Radioèkologičeskoe obosnovanie principa normirovaniâ soderžaniâ ceziâ-137 v počvah sel'skohozâjstvennyh ugodij

Kimakovskaia N. A., Perepeliatnikov G. P.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2014

|

Nr 1

45--50

EN

Introduction: Years of experience in the liquidation of consequences of the large-scale nuclear accidents that have occurred on the Earth let us know that the primary condition for carrying out operations aimed at fighting consequences of such situations and ensuring radiation safety of the population is accurate and quick prediction of the levels of the radioactive contamination of foodstuffs, which constitute the main radiation dose to the population. Such prediction is possible only after determining permitted levels of soil contamination which would guarantee that the hygienic standards of agricultural products and processed products are preserved. Purpose: The purpose of the article was to provide a radioecologically proven method for normalization of cesium-137 content in the soils of Ukraine contaminated in the Chernobyl nuclear power plant accident. Methods: The study was conducted on the main types of soils from contaminated areas of Ukraine (sodic-podzolic, peat-gley, black soil). The authors applied classical agrochemical and radioecological methods used in the field studies. The authors used analytical research methods of radioecological situation in agricultural production on radioactively contaminated regions, gamma-spectrometric methods for the analysis of selected samples and the methods of mathematical statistics using the application package Microsoft Excel. Results: The analysis of factors that affect the application of the method for determining numerical indicators of cesium-137 content in the soils of farmland Ukraine showed that the norm of acceptable content of cesium-137 in soils of agricultural land for the long term, is possible only after the relative stability of the parameters of the migration of radionuclides from soil to plants. Such stabilisation is possible in 15-20 years after the accident. There was a 40 fold difference between the values of the cesium-137 coefficients of proportionality depending on the type of soil. Location of the test sites did not effect in the raise of the coefficient more than by 200%. The accumulation of cesium-137 in the yield of crops grown on peat-gley soils was 3,5-40 times higher (the values of TF-coefficient of proportionality) than in cultures grown on ashed, and 1,4-13 times higher than in cultures grown on sodіс - podzolic soils. Conclusions: The basic method of determining permissible ratio of cesium-137 content in soil in the remote period after the Chernobyl accident is the quantitative parameters of the transfer of radionuclides from soil to different types of major crops (TF), and the conventional methods of the forecasting of radionuclides from soil to plant and animal agricultural input in which the content of cesium-137 will not exceed state sanitary standards (permissible level-2006, PL-2006) for foods produced from this raw.

PL

Cel: Lata doświadczeń w usuwaniu skutków awarii jądrowych, które miały miejsce na Ziemi utwierdzają w przekonaniu, iż podstawowym warunkiem likwidacji powstałych szkód , które ma na celu zapewnienie społeczeństwu bezpieczeństwa radiacyjnego, jest dokładne i szybkie przewidywanie poziomu skażenia żywności, która stanowi główną dawkę napromieniowania ludności. Takie prognozy są możliwe do zrealizowania tylko po określeniu dopuszczalnego skażenia gleby, przy którym utrzymane byłyby normy higieniczne produktów rolnych i przetworzonych. Celem artykułu było ustalenie metody określania norm zawartości cezu-137 w glebach Ukrainy, skażonych wskutek awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu na podstawie badania radioekologicznego. Metody: Badanie zostało przeprowadzone na głównych rodzajach gleb z zanieczyszczonych obszarów Ukrainy (sodowo-bielicowe, torfowo-glejowe, czarnoziemy). Wykorzystano klasyczne metody stosowane w badaniach agrochemicznych i radioekologicznych. Zastosowano również badanie analityczne sytuacji radioekologicznej w produkcji rolniczej na skażonych radioaktywnie ziemiach, analizę spektrometrii gamma wybranych próbek oraz metody statystyki matematycznej z wykorzystaniem pakietu Microsoft Excel. Wyniki: Analiza czynników wpływających na badaną metodę standaryzacji zawartości cezu-137 w glebach gruntów rolnych na Ukrainie pokazała, że wyznaczanie na dłuższą perspektywę norm dopuszczalnej zawartości cezu-137 w glebach użytku rolnego możliwe jest jedynie po względnej stabilizacji parametrów migracji radionuklidów w systemie gleba-roślina, która to dokonuje się w 15-20 lat po awarii. Badania wykazały, że różnica w wartościach współczynników proporcjonalności cezu-137, w zależności od rodzaju gleby była 40-krotna. Wahania współczynnika zawartości cezu wynikające z pierwotnej lokalizacji badanych próbek nie przewyższały 200%. Nagromadzenie cezu-137 w uprawach gleb torfowo-glejowych było o 3,5-40 razy wyższe (wg wartość KP – współczynnika proporcjonalności) niż w uprawach na czarnoziemach i 1,4-13 razy wyższe niż w uprawach, które wyrosły na glebach sodowo-bielicowych. Wnioski: Podstawową metodą ustalenia dopuszczalnej normy zawartości cezu-137 w glebie (w długim odstępie czasu od awarii w Czarnobylu), przy której jego zawartość nie będzie przekraczać ustawowych norm sanitarnych (dopuszczalny poziom – 2006, PL-2006) dla przetwarzanych produktów żywnościowych, jest wykorzystanie parametrów ilościowych transferu radionuklidów z gleby do zbiorów różnego rodzaju upraw (współczynnik proporcjonalności) i tradycyjnych metod prognozowania transferu radionuklidów z gleby do roślin i zwierząt

5

Obosnovanie neobhodimosti peresmotra perečnâ naselennyh punktov, otnesennyh k zoham radioaktivnogo zagrâzneniâ ČAÈS

Kalinenko L. V., Perepeliatnikova L. V.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2014

|

Nr 1

21--28

EN

Aim: The purpose of this article was to provide the rationale for revising currently binding borders of radioactively contaminated areas in order to narrow these borders gradually. Introduction: In order to revive the territories contaminated after the Chernobyl disaster, ensure their economic activity, it is urgently needed to change the mode of their economic activity, develop an effective mechanism for changing the status of these territories and review the procedures for revising the boundaries of contaminated zones. Today the need for the transfer of inhabited areas from the zones with a large number of restrictions to less restricted zones is experimentally proven. Therefore, the procesess revision of currently binding legislation and its modification to the current needs are indispensable. The general tendency of population exposure dose in northwestern Polessie regions indicates that currently the dose is mainly (80-95%) formed by the consumption of food with high radionuclide content (137 Cs). External irradiation constitutes only 5-20% of the total dose. General population exposure dose is formed by locally produced contaminated food. Moreover, the biggest amount of radionuclides is absorbed into human body with animal products – milk and meat. In some areas the largest percentage of radioactive cesium enters into human body from a diet rich in products from forest ecosystems (mushrooms and wild berries). In such settlements up to 20% of inhabitants regularly consume wild mushrooms and berries. Therefore, animal products and forest products account for more than 90% of the annual human exposure dose. Methods: To change the status of inhabited areas that belong to the zones of radioactive contamination after Chernobyl accident, measurement data were analyzed and systematized, the analytical methods of radioecological situation investigation in critical localities were used, the gamma spectrometry analysis of selected samples (plants, milk, forest products) was done. Regulatory documents – laws, standards, procedures - on the status and exploitation of contaminated territories were reviewed. Conclusions: Since the accident the radiation situation in Ukraine has significantly improved. Out of 2293 settlements that were assigned to the areas of radioactive contamination in 1991, today 1851 settlements may be excluded from the zones of radioactive contamination and after the restoration of infrastructure can be returned to normal activities, without any limitations caused by radiation impact. However, there are 25 settlements that require regular countermeasures to ensure safety for their inhabitants. Practical significance: For the expert review of the possibility to change the status of settlements, the team of authors developed “Guidelines for the preparation of expert opinion on establishment and revision of the boundaries of the zones of radioactive contamination”. This guidance is constitutes only a methodological document intended for the use by specially authorized central executive authorities in the preparation of expert reports. To date, the use of these guidelines by the National Academy of Sciences of Ukraine, by central executive authorities that form state policy in the field of health care, exclusion zone management and zone of unconditional (mandatory) evacuation, liquidation of Chernobyl disaster consequences, environmental protection, nuclear safety, the central executive body that implements the state policy in the field of supervision (control) in agriculture, allowed to prepare expert conclusions on the establishment and revision of the borders of radioactive contamination zones, which were and submitted for approval to the Parliament of Ukraine.

PL

Cel: Celem artykułu było uzasadnienie konieczności ponownego ustalenia granic stref skażonych promieniowaniem w celu stopniowego wyprowadzania obszarów zamieszkanych poza te strefy. Wstęp: Aby przywrócić do życia obszary, które ucierpiały wskutek skażeń promieniotwórczych w katastrofie czarnobylskiej oraz odnowić ich gospodarkę należy zmienić w nich system działalności gospodarczej. W tym celu konieczne jest opracowanie skutecznego mechanizmu zmiany statusu tych obszarów oraz przeprowadzanie ponownej analizy procedur ustalania granic stref radioaktywnych. Obecnie można wykazać eksperymentalnie udowodnione przesłanki do zmiany klasyfikacji obszarów, na które nałożone zostały poważne restrykcje w związku z katastrofą czarnobylską. Zmiana klasyfikacji oznacza całkowite zdjęcie lub złagodzenie nałożonych ograniczeń. Aby wcielić zmiany w życie, najpierw należy dokonać ponownej analizy obowiązujących dokumentów prawnych i ich modyfikacji do aktualnych potrzeb. Na podstawie ogólnej tendencji formowania się dawki promieniotwórczej w północnozachodnich regionach Polesia można stwierdzić, że obecną dawkę promieniotwórczą tworzy głównie (80-95%) spożycie żywności o wysokiej zawartości radionuklidów (głównie Cezu-137). Napromieniowanie zewnętrzne stanowi tylko 5-20% całkowitej dawki napromieniowania. Główną dawkę napromieniowania ludności stanowi skażona żywność produkowana lokalnie. Co więcej, podstawowym źródłem radionuklidów w organizmie człowieka są produkty pochodzenia zwierzęcego – mięso i mleko. Na niektórych obszarach większość Cezu-137 trafia do organizmu człowieka z diety bogatej w produkty z ekosystemów leśnych (grzyby, jagody). Na takich obszarach prawie 20% populacji regularnie spożywa dzikie grzyby i jagody. Tak więc spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego oraz owoców leśnych i grzybów stanowi ponad 90% dopuszczalnej ekspozycji rocznej człowieka. Metody: Aby zmienić status obszarów, które znalazły się w strefie skażenia radioaktywnego po katastrofie w Czarnobylu przeprowadzono analizę i systematyzację danych pomiarowych, zastosowano analityczne metody badawcze sytuacji radioekologicznej na najbardziej dotkniętych obszarach, dokonano analizy spektrometrii gamma wybranych próbek (produktów roślinnych, mleka, produktów leśnych), a także dokumentów regulacyjnych – przepisów, standardów, procedur – dotyczących statusu i eksploatacji skażonych terenów. Wnioski: W czasie, jaki upłynął od wypadku, sytuacja radiacyjna na Ukrainie znacznie się poprawiła. Z 2293 obszarów, które zostały przypisane do obszarów skażenia radioaktywnego w 1991 roku, dziś 1851 mogą zostać wyłączone ze stref skażeń promieniotwórczych i po odnowie infrastruktury powrócić do normalnego funkcjonowania – bez ograniczeń spowodowanych wpływem promieniowania. Jednak 25 obszarów wymaga regularnych środków zaradczych w celu zapewnienia bezpieczeństwa ich mieszkańcom. Znaczenie dla praktyki: W celu opracowywania analiz eksperckich dotyczących zmiany statusu obszarów, zespół autorski sporządził „Wytyczne do przygotowania specjalistycznych opinii w sprawie ustalenia i weryfikacji granic stref skażeń promieniotwórczych”. Przewodnik ten jest wyłącznie dokumentem metodologicznym dedykowanym uprawnionym organom centralnym do sporządzania ekspertyz. Do tej pory, wytyczne były wykorzystywane przez Narodową Akademię Nauk Ukrainy, centralne organy wykonawcze tworzące politykę w zakresie służby zdrowia, zarządzające strefą zamkniętą i strefą bezwarunkowej ewakuacji, zajmujące się usuwaniem skutków katastrofy w Czarnobylu, ochroną środowiska, bezpieczeństwem nuklearnym oraz centralne organy wykonawcze, realizujące politykę państwa w zakresie nadzoru w rolnictwie. Opracowany dokument wspomógł wymienione wyżej organy w przygotowaniu ekspertyz dotyczących utworzenia i weryfikacji granic stref skażeń promieniotwórczych przedstawionych do zatwierdzenia przez Parlament Ukrainy.

6

Metody analizy 90 Sr w próbkach środowiskowych

Solecki J.

Wiadomości Chemiczne

|

2006

|

[Z] 60, 1-2

75-90

EN

Application of nuclear reactions for military purposes and technical imperfection of nuclear power plants raised interest in formation of radioactive elements in these processes on one hand and their occurrence in environment on the other. 90Sr, (B-emitter), belongs to isotopes of high radiotoxicity due to its good assimilation by organisms and long half-life time as well as biological half-life. Because of radiochemical properties of 90Sr, analysis of its concentration is very difficult. The whole process comprises laborious stages: isolation of the isotope from the sample, removing contamination, elimination of the decay product (90Y) and radioactivity measurement. Many analytical methods have been presented in literature for years. Generally, one can divide them in two groups: fast and standard. Fast methods, (from several hours to a few days) are mostly applied to .fresh. samples (immediately after radioactive fall-out) containing 89Sr and 91Y beside 90Sr and 90Y. Despite smaller accuracy they can provide information on possible danger. More credible data may be obtained from .old. samples (2-3 years from contamination) by standard methods. The mostly encountered analytical problems are: sample dissolution, removal of calcium and iron ions, removing primary/parental isotopes of radium, thorium, actinium and lead. Methods for 90Sr-90Y separation (liquid-liquid and solid-liquid extraction) are well known and broadly presented in literature [6-10, 30-34]. Those methods used to determine concentration of radioactive 90Sr in environmental samples. A skilled radioanalyst may modify them according to the needed procedure, which is described in present paper.

7

Zawartość 137CS w mięśniach dzików [komunikat]

Jaworek D., Wiśniewski J.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 2

131--135

PL

Dziki przez dużą część roku korzystają z naturalnej bazy paszowej jaką jest runo leśne. W niniejszej pracy starano się porównać skażenie radioaktywne mięśni dzika ze skażeniem runa leśnego. Zawartość cezu-137 w mięśniach dzików określono metodą spektrometryczną. Badaniu poddano próbki mięśni z 86 dzików odławianych tuż po katastrofie w latach 1986-1988 oraz w latach 1998-1999. Uzyskane wyniki wskazują na pośrednią zależność pomiędzy skażeniem środowiska a skażeniem mięśni dzika. Wydaje się, że zwierzęta wolno żyjące mogą być dobrym wskaźnikiem skażenia terenu, z którego pochodzą.

EN

Wild boars use natural feed such as ground cover for about half a year. In this work the contamination of boar muscles with caesium-137 and contamination of ground cover were compared. The level of caesium-137 was measured by spectromertic method. Muscle samples from total 86 wild boars were collected just after Chernobyl accident (years 1986-1988 and in years 1998-1999). The results of the studies indicate that there is a relationship between radiocontamination of the environment as well as muscles of wild boars. It seems that animals at large can be good indicators of radiocontamination of the environment.

8

Implementation of pre-operational version of RODOS System in the Center for Radiological Events of the National Atomic Energy Agency in Poland

Borysiewicz M., Potempski S., Żelazny R.

Journal of Technical Physics

|

2002

|

Vol. 43, no 3

287-307

EN

This paper is devoted to the comprehensive description of the implementation of the RODOS System in the Center for Radiological Events (CEZAR) of the National Atomic Energy Agency in Poland. First the history of the RODOS Project of the European Commission is presented, followed by the description of the structure and modules of this comprehensive Software Package, aimed to assist in the management of the nuclear emergency problems following the nuclear accident in Europe. Then the adaptation of the software to Polish national conditions is explained taking into account the radiological data prevailing on the Polish territory. All the data bases connected with meteorology, contamination transport parameters in humans and their ecological systems have been collected and applied to meet the specific dietary habits, soil structures, agricultural situation and other specific condition in this country. Those data have been introduced into the system after appropriate adaptations to the specific requirements of the modules of the RODOS System. Furthermore, the network system connected with the RODOS prc-operational version in CEZAR is described enabling on-line cooperation with the Institute of Meteorology and Water Management (IMWM) and the Central Laboratory for Radiological Protection (CLOR) as well as with the Institute of Atomic Energy (IAE), which plays the role of Technical Support Organization with respect to this System. IAE has participated in the development of the RODOS System within tlie 4-th and 5-th Research Frameworks of EU and acknowledges here with gratitude the Implementation Grant from the State Committee of Scientific Research and National Atomic Energy Agency in Poland. This Grant has created the basis for the implementation of the RODOS System in Poland within tlie framework and assistance of the ECHO contract of the EU.

9

GIS-modelling of land use optimisation structure on radioactivity polluted territories

Lev T., Gerasymenko S., Piskun V.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2001

|

Vol. 11

4-25--4-30

EN

The version of land use optimisation of the polluted agricultural territories of Ukraine is offered. The project includes the design of the ecological permissible rotation and implementation of the efficient countermeasures directed to the minimisation of internal human doze. The project is realised with using GIS-technology and method of unified soil coding.

10

Geoinformation technology for supporting the decisions on minimisation of Chornobyl accident consiquences in agriculture

Lev T., Tischenko O., Piskun V.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2001

|

Vol. 11

4-31--4-35

EN

The radioecological information system on the base of GIS-technologies is offered. The complex analysis of the radioecological situation on the polluted agricultural territories of Ukrainian Polissya was carried out on the base of the Radiation Control System data during 1996-2000 with using information system, which was elaborated. The system allows selecting the critical territories for implementation of countermeasures for reduction of product radionuclides contamination level. The results of the statistical and spatial analysis of the data about product and soil contamination allowed elaborating the schedule of products monitoring.