Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Silver compounds as minerals in the eastern Karkonosze granitoid pluton, Sudetes, Poland

Kozłowski Andrzej, Matyszczak Witold

Acta Geologica Polonica

|

2022

|

Vol. 72, no. 4

443--468

EN

Twenty silver minerals of the sulphide, arsenide, selenide, telluride, sulphosalt and chloride groups were found in 13 locations in the Variscan Karkonosze granitoid pluton. Previously only one of these minerals was known from this area. The findings include species characterized in publications as rare or exceptionally rare, e.g., muthmannite and tsnigriite. They occur in pegmatites and quartz veins; their parageneses are described. The studies include determination of chemical compositions, formulae calculations and recording of XRD patterns. Inclusion studies in paragenetic quartz indicate that they crystallized from epithermal fluids with a common but low component of CO2. The results suggest that the minerals formed from trace elements (Ag included) in the Karkonosze granitoid due to very local degrees of recrystallization of the host granitoid.

2

Metale nieżelazne z dna oceanów - nowe źródło surowców dla Polski?

Paulo Andrzej, Wołkowicz Stanisław

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2019

|

R. 64, nr 1

3--13

PL

Coraz więcej krajów angażuje się w rozpoznanie dna oceanicznego nie tylko w swej wyłącznej strefie ekonomicznej, ale i na obszarze wód międzynarodowych. W 2018 r. Polska uzyskała prawo do eksploracji Grzbietu Środatlantyckiego (MAR), gdzie spodziewa się odkrycia złóż siarczków polimetalicznych. Wieloletni Program Rozpoznania Geologicznego Dna Oceanów (PRoGeO) otwierający nowe perspektywy zaopatrzenia gospodarki polskiej w surowce mineralne, znajduje się w stadium popularyzacji i konsultacji. Autorzy czują się w obowiązku sprostować niektóre opinie prasowe i przedstawić tradycyjne źródła zaopatrzenia w te metale nieżelazne, które można odkryć w MAR. Omówiono typy złóż występujące w głębinach oceanów, postępy ich badania i stan wykorzystania oraz doświadczenia realizacji podmorskich projektów górniczych. Złoża siarczków polimetalicznych cechują się małymi zasobami i na ogół wysoką zawartością cynku, miedzi i srebra, niekiedy złota. Żaden z kontraktorów pionierskich koncesji głębokowodnych nie podjął dotąd wydobycia, pomimo trwających 15–30 lat prac badawczych, na skutek splotu przeszkód technicznych, ekologicznych i prawnych, które nie zostały dotąd usunięte. Koszty raportowane przez niektóre firmy pionierskie prowadzą do wniosku, że ekscytujący projekt badań dna MAR nie gwarantuje bezpiecznego zaopatrzenia kraju w metale nieżelazne ani nie rokuje jeszcze sukcesu finansowego.

EN

More and more countries are involved in the exploration of the ocean floor not only in their exclusive economic zone but also in the area beyond national jurisdiction. In 2018, Poland obtained the right to explore the Mid-Atlantic Ridge (MAR), where it expects to discover polymetallic sulfide deposits. The long-term Ocean Geological Survey Program (PROGeO) opening new perspectives for supplying the Polish economy with mineral resources is at the stage of popularization and consultation. The authors feel obliged to rectify some press opinions and present traditional sources of supply for such non-ferrous metals that can be found in the MAR. The types of deposits occurring in the depths of the oceans, the progress of their research as well as the state of development and experience of implementation of submarine mining projects were discussed. Polymetallic sulfide deposits are characterized by fairly low resources and generally high content of zinc, copper and silver, sometimes gold. None of the pioneering contractors of deep-sea leases has so far undertaken extraction despite 15-30 years of research work, due to a combination of technical, ecological and legal obstacles that have not yet been resolved. The costs reported by some pioneering companies lead to the conclusion that the exciting project does not guarantee secure supply of the country with non-ferrous metals or promise financial success.

3

Geochemiczno-mineralogiczne badania koncentracji pierwiastków rzadkich i towarzyszących w obrębie mineralizacji kasyterytowo-siarczkowej w paśmie łupkowym Starej Kamienicy w Sudetach Zachodnich – wyniki wstępne

Małek Rafał, Mikulski Stanisław, Z.

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

179--182

EN

Abstract. The main task of research was to quantitatively and qualitatively identify rare and associated elements that occur within a cassiterite-sulphide mineralization zone hosted Precambrian - Lower Paleozoic metamorphic rochi in the Stara Kamienica schist belt making up the part of the Izera-Karhonosze Massif. Over 70 samples from archive boreholes and abandoned Sn-ore mines were examined using modern methods like portable pXRF, geochemical analysis (ICP-MS, WD-XRF, GF-AAS), polarizing microscopy, electron microprobe analysis (EMPA) and scaning electron microscopy with EDS system (SEM-EDS). Preliminary results show interesting concentrations of associated elements such as Zn (max 0.56%), Pb (max 0.7%), Cu (max 0.33%), As (max 0.55%), and some rare elements like In, Re, Nb, Co, Bi, Pt, V, La and Ce.

4

Charakterystyka mineralogiczno-geochemiczna mineralizacji kasyterytowo-siarczkowej w historycznych sztolniach św. Jana i św. Leopolda w paśmie łupkowym Starej Kamienicy (Sudety Zachodnie)

Małek Rafał, Mikulski Stanisław Z., Chmielewski Andrzej

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 11

914--924

EN

Drifts historical of St. John and St. Leopold historical tin mine in Krobica, located within the Stara Kamienica shist belt of the Sudetes Mountains were a subject of intermittent exploitation from the 16th through the 20th centuries. Initial X-ray examinations inside historical ore excavations using a field portable pXRF spectrometer and laboratory geochemical analysis by WD-XRF, ISP-MS and GF-AAS methods were carried out. These studies showed elevated concentrations of a range of elements (Bi, Hf, In, Pd, Pt, Sc, Sb, W, As, Ag, Cd, Re, Zn, Pb and some REE), which are recognized as critical for the European Union economy. The reflected-light microscopic examination has confirmed the occurrence of a cassiterite-sulfide mineralization that was exploited in historical times. A number of analyses was performed using an electron microprobe (EMPA). This allowed us to recognize a series of minerals (mainly ore minerals) as carriers of the above-mentioned elements. The following ore minerals were identified in the samples examined: chalcopyrite, sphalerite, pyrite, arsenopyrite, pyrrhotite, gersdorffite, as well as mimetite and xenotime.

5

Charakterystyka mineralogiczna faz metalicznych z miedziowych żużli hutniczych Starego Zagłębia Miedziowego

Kądziołka Katarzyna, Kierczak Jakub, Pietranik Anna

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

164--166

EN

Metallic phases (sulphides, metallic compounds and metals), constitute critical components of metallurgical slags as they concentrate most of the potentially toxic metals occurring within smelting wastes. For this reason, a detailed characterization of the metal-rich phases is crucial for proper estimation of environmental threat resulting from slags deposition. Metallic phases observed in slags were transformed from the original ore minerals during metal smelting, and they constitute an interesting field for observations of sulphides and metals susceptibility to temperature and chemistry changes. In this study, we observed that compositions similar to sulphide minerals (e.g. bornite, chalcocite, pyrrhotite) are common, but they always appear in specific sets. We distinguished 3 general types of metallic phases: copper-iron-sulphur (among which the following subtypes appear: bornite-pyrrhotite, chalcocite, and chalcopyrite, all ofthese with various exsolutions), metallic copper and iron-phosphorous (Fe-P) type. Among all the distinguished types, Fe4Pproved to be most resistant to weathering whereas the Cu-Fe-S assemblage was altered strongly when not surrounded by glass or crystalline phases. Observations revealed that iron-rich metallic phases tended to appear in amorphous slags and copperrich phases occurring within crystalline samples.

6

Mechanochemical Reduction of Synthetic Sulphidic Copper-Bearing Minerals in an Industrial Scale

Tesinsky Matej, Balaz Matej, Rajnak Michal, Kanuchova Maria, Balaz Peter

Inżynieria Mineralna

|

2019

|

R. 21, nr 1

135--140

EN

In this paper the mechanochemical reduction of binary sulphides chalcocite (Cu2S) and covellite (CuS) by elemental iron were investigated. The composition and properties of nano-powders prepared by high-energy milling were analyzed by X-ray diffraction, X-ray photoelectron spectroscopy and magnetic measurements. The XRD results showed that in case of chalcocite Cu2S the reaction takes place until 360 minutes, as no elemental iron, could be identified afterwards. In case of covellite CuS, after 480 minutes of mechanochemical reduction, a significant amount of non-reacted elemental iron could still be observed. The investigation of magnetic properties reveals significant decrease of saturation magnetization as a result of milling. XPS results showed a significant surface oxidation in both systems. Unlike the conventional high-temperature reduction of chalcocite and covellite, the mechanochemical reduction is fast and ambient temperature and atmospheric pressure are sufficient for its propagation.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań nad mechaniczno-chemiczną redukcję dwusiarczkowych chalkozynów (Cu2S) i kowelinu (CuS) przez żelazo pierwiastkowe. Skład i właściwości nanoproszków wytworzonych przez mielenie wysokoenergetyczne analizowano metodą dyfrakcji rentgenowskiej, rentgenowskiej spektroskopii fotoelektronowej i pomiarów magnetycznych. Wyniki XRD wykazały, że w przypadku chalkozynu Cu2S reakcja zachodzi do 360 minut, ponieważ później nie można zidentyfikować żelaza pierwiastkowego. W przypadku kowelinu CuS, po 480 minutach redukcji mechaniczno-chemicznej, można było zaobserwować znaczną ilość nieprzereagowanego żelaza pierwiastkowego. Badanie właściwości magnetycznych ujawnia znaczne zmniejszenie podatności magnetycznej w wyniku rozdrabniania. Wyniki XPS wykazały znaczne utlenienie powierzchni w obu przypadkach. W przeciwieństwie do konwencjonalnej wysokotemperaturowej redukcji chalkozynu i kowelinu, redukcja mechano-chemiczna jest szybka, a temperatura otoczenia i ciśnienie atmosferyczne są wystarczające do jej propagacji.

7

Wstępne wyniki badań mineralizacji Au-Ag-Te, REE i PGM w złożach Fe-Ti-V suwalskiego masywu anortozytowego (północno-wschodnia Polska)

Ruszkowski M.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 4

219--221

EN

Unique grain and nest-like accumulations of REE (La, Ce and Nd) nanoforms and precious (gold, platinum) elements were described from the Suwalki Anorthosite Massif (SAM). The dimensions of these forms vary from 15 to 175 p.m in diameter in Ni and Co sulphides, reaching 450 p.m in diameter in Cu sulphides. In the hydrothermally modified ore mineralization, separate small dispersed minerals of Te are visible. Numerous small inclusions of Te-minerals (0.4-0.7 mass %) were identified in hydrothermal Fe-Cu-Co-Ni sulphides, especially in millerite. They are grouped in smallforms that are elongated directly along the flow of hot solutions, 2-4 pm in size of a single inclusion. New results of polymetallic and precious metal sulphides together with dispersed REE mineralization may increase an economic value of the documented Fe-Ti-V deposits within the SAM.

8

The forms of occurrence and chemical composition of sulfides in the LW Bogdanka bituminous coal deposits of the Lublin Coal Basin

Bielowicz B., Misiak J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2018

|

T. 34, z. 3

37--52

EN

The Bogdanka coal mine, the only currently operating mine in the Lublin Coal Basin (LCB), extracts coal from the Upper Carboniferous formations of the LCB. The average sulfur content in the No. 385/2 seam is 0.98%, while in the case of the No. 391 seam it is slightly higher and amounts to 1.15%. The iron sulfides (pyrite and marcasite) in bituminous coal seams form macroscopically visible massive, vein, and dispersed forms. A microscopic examination has confirmed their complex structure. Massive forms contain euhedral crystals and framboids. The sulfide aggregations are often associated with a halo of dispersed veins and framboids. Pyrite and marcasite often fill the fusinite cells. Framboids are highly variable when it comes to their size and the degree of compaction within the carbonaceous matter. Their large aggregations form polyframboids. The cracks are often filled with crystalline accumulations of iron sulfides (octaedric crystals). The Wavelenth Dispersive Spectrometry (WDS) microanalysis allowed the chemical composition of sulfides in coal samples from the examined depoists to be analyzed. It has been shown that they are dominated by iron sulfides FeS2 – pyrite and marcasite. The examined sulfides contain small admixtures of Pb, Hg, Zn, Cu, Ag, Sb, Co, Ni, As, and Cd. When it comes to the examined admixtures, the highest concentration of up to 0.24%, is observed for As. In addition, small amounts of galena, siderite, and barite have also been found in the examined coal samples. The amounts of the critical elements in the examined samples do not allow for their economically justified exploitation. Higher concentrations of these elements can be found in the ashes resulting from the combustion process.

PL

Kopalnia Bogdanka jest jedyną obecnie czynną kopalnią na terenie Lubelskiego Zagłębia Węglowego – eksploatuje węgiel kamienny z formacji lubelskiej karbonu górnego. Średnia zawartość siarki dla pokładu 385/2 wynosi 0,98%, a dla pokładu 391 jest nieco wyższa i wynosi 1,15%. Siarczki żelaza (piryt i markasyt) w pokładach węgla kamiennego tworzą widoczne makroskopowo formy masywne, żyłowe i rozproszone. Pod mikroskopem widoczna jest złożoność budowy tych wystąpień. Formy masywne zawierają euhedralne kryształy bądź framboidy. Nagromadzenia tych siarczków często połączone są z aureolą rozproszonych żył i framboidów. Piryt i markasyt często wypełniają komórki w fuzynicie. Framboidy wykazują duże zróżnicowanie wielkości i stopnia zagęszczenia w obrębie substancji węglowej. W przypadku dużego zagęszczenia tworzą się poliframboidy. W szczelinach często występują krystaliczne nagromadzenia siarczków żelaza (oktaedryczne kryształy). Analiza Wavelenth Disspersive Spectrometry (WDS) w mikroobszarze pozwoliła na zbadanie składu chemicznego siarczków w próbkach węgla z badanych pokładów. Potwierdzono, że badane wystąpienia są zdominowane przez siarczki żelaza FeS2 – piryt i markasyt. W ich obrębie można zaobserwować niewielkie domieszki Pb, Hg, Zn, Cu, Ag, Sb, Co, Ni, As i Cd. Największą koncentrację wśród domieszek ma As dochodzącą do 0,24% w analizowanych punktach. W badanych próbkach węgla znaleziono również niewielkie ilości galeny, syderytu i barytu. Ilości pierwiastków krytycznych stwierdzone w badanych próbkach nie pozwalają na ich ekonomicznie uzasadnione pozyskiwanie. Większe stężenia tych pierwiastków można znaleźć w popiołach powstałych w wyniku procesu spalania węgla.

9

Fazy siarczkowe i siarczanowe w żużlach hutniczych

Jonczy I., Kamińska M., Bilewska K.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2018

|

Vol. 20, nr 1

1--10

EN

Metallurgical slags are characterized by a varied and rich phase composition, which undergoes transformations under the influence of landfill waste disposal. The aim of the research was to check if, despite the long-term slags storage on the dumps and the impact of external factors on them, the sulfide phases are still present in their phase composition. The conducted tests confirmed the presence of sulphide phases in the analysed slags. In the Zn-Pb slags, the presence of iron sulphide with a chemical composition similar to pyrrhotite FeS and zinc sulphide – sphalerite ZnS were found. In the martensite slags calcium sulphide – oldhamite CaS and manganese sulphide – alabandin MnS (characteristic sulphides for steel wastes) were found. Sulphides create fine precipitation, most often surrounded by glaze, which forms an insulating layer for them. As the glaze devitrification, the sulphides are oxidized and sulphates are formed. Their presence can affect the acidification of the environment.

PL

Żużle hutnicze charakteryzują się zróżnicowanym i bogatym składem fazowym, który pod wpływem składowania odpadów na zwałowiskach ulega przeobrażeniom. Celem badań było sprawdzenie, czy pomimo długoletniego składowania żużli na zwałowiskach i oddziaływania na nie czynników zewnętrznych, fazy siarczkowe nadal są obecne w ich składzie fazowym. Przeprowadzone badania potwierdziły obecność w analizowanych żużlach faz siarczkowych. W żużlach Zn-Pb stwierdzono obecność siarczku żelaza o składzie chemicznym zbliżonym do pirotynu FeS oraz siarczku cynku – sfalerytu ZnS. W żużlach martenowskich występują charakterystyczne dla odpadów stalowniczych: siarczek wapnia – oldhamit CaS oraz siarczek manganu – alabandyn MnS. Siarczki tworzą drobne wytrącenia, najczęściej w otoczeniu szkliwa, które stanowi dla nich otoczkę izolującą. W miarę postępującego procesu dewitryfikacji szkliwa siarczki ulegają utlenieniu, tworzą się siarczany, których obecność może wpływać na zakwaszenie środowiska.

10

Zastosowanie wstrzykowej analizy przepływowej do monitorowania stężenia siarczków rozpuszczalnych w wodach z procesu podziemnego zgazowania węgla

Cykowska M., Bebek M., Strugała-Wilczek A.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 11

1969-1972

PL

Przedstawiono możliwość zastosowania wstrzykowego analizatora przepływowego (FIAcompact, MLE, Niemcy) wyposażonego w moduł do dyfuzji gazowej i detektor spektrofotometryczny do monitorowania stężenia siarczków rozpuszczalnych w wodach pochodzących z procesów podziemnego zgazowania węgla kamiennego i brunatnego. Analiza takich próbek należy do bardzo trudnych ze względu na ich barwę oraz skomplikowaną matrycę. Na podstawie wyników badań określono wartości podstawowych cech jakościowych i ilościowych metody analitycznej (granica wykrywalności 0,01 mg/dm³, granica oznaczalności 0,05 mg/dm³, precyzja wyrażona jako wartość współczynnika zmienności CV < 6% i poprawność określona na podstawie wyników badania odzysku 88–110%).

EN

Five samples of waste waters from gasification of bituminous coal and lignite were studied by flow injection anal. method to det. concn. of sulfide ions. Reliability of the results was evaluated by checking precision (variation coeff. lower than 6%) and accuracy (recovery 88–110%). The applicability of the anal. method used was confirmed.

11

Utlenienie siarczków w ściekach garbarskich

Kubala A., Przywara L.

Proceedings of ECOpole

|

2015

|

Vol. 9, No. 1

253--259

PL

Przemysł garbarski charakteryzuje się znaczną uciążliwością dla środowiska naturalnego. Wytwarza duże ilości ścieków zawierających związki organiczne wypłukiwane ze skóry (m.in. tłuszcze i białka), różnorodne substancje nieorganiczne, w tym chrom(III), siarczki. Skład ścieków z przemysłu garbarskiego zależy od rodzaju wyprawy oraz od pochodzenia danej skóry. Obecnie wszystkie garbarnie w procesie przetwarzania skór zwierzęcych na skórę używają siarczków. Zazwyczaj jest to siarczek sodu lub wodorosiarczek sodu. Forma siarczków, w jakiej znajdują się one w ściekach, zależy od odczynu. W roztworze kwaśnym przy pH < 6 dominuje obecność H2S; przy pH ≥ 8 główną postacią są MeHS, natomiast siarczki występują przy pH ≥ 10. Związki te mogą być usuwane w procesach biologicznych, chemicznych i fizycznych. Jedną z metod usuwania siarczków ze ścieków garbarskich może być ich utlenienie. W pracy przedstawiono wyniki laboratoryjnych badań utleniania siarczków w ściekach z garbarni przy zastosowaniu siarczanu(VI) manganu(II). Przedmiotem opisywanych badań w pracy było określenie optymalnej dawki manganu i czasu utlenienia. Badania przeprowadzono przy różnym stosunku Mn:S. Zmiana w czasie zawartości siarczków w ściekach wskazuje, że reakcje chemiczne prowadzące do obniżenia parametrów mają miejsce natychmiast po dodaniu utleniacza.

EN

Tanning industry is characterized by a considerable environmental nuisance. It produces large amounts of wastewater, containing organic compounds leached from skin (eg fats and protein) as well as various inorganic substances including chromium(III), sulphides. The composition of wastewater from tanning industry depends on the type and origin of leather used. Nowadays, in the transforming process of animal skin into leather almost every tannery uses sulphides, mostly sodium sulphide and sodium hydrosulphide. The form of sulphides in effluents depends on the pH. The acidic solution (pH < 6) is dominated by the presence of H2S, while, MeHS constitutes the main form for at pH ≥ 8. Sulphides dominate at the pH ≥ 10. These compounds can be removed by biological, chemical and physical processes. The paper presents the results of laboratory studies of sulphides oxidation in the effluent from tannery wastewater, using manganese sulphate. The aim of the experiments performed was to determine the optimal dosage of manganese and the most appropriate oxidation time. The studies were conducted at various Mn:S ratios. Changes of sulphides during the oxidation time indicate that chemical reactions leading to the reduction of the parameter take place immediately after oxidizer addition.

12

Wstępne wyniki badań mineralizacji kruszcowej w skałach ultramaficznych południowej części masywu Szklar (okolice Bobolic)

Sadłowska K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 458

73--84

PL

Skały ultramaficzne masywu Szklar rozpoznano jako człon zmetamorfizowanych ultrabazytów sekwencji ofiolitu sudeckiego. Pierwotne skały ultramaficzne uległy serpentynizacji w różnym stopniu. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań przeprowadzonych na próbkach, pochodzących z rdzeni otworów wiertniczych położonych w południowej części masywu. Przeprowadzono badania mineralizacji kruszcowej w świetle odbitym i przechodzącym za pomocą mikroskopu Nikon Eclipse LV100 POL. Skład chemiczny minerałów kruszcowych określono przy użyciu mikrosondy elektronowej CAMECA SX 100. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono występowanie mineralizacji kruszcowej w postaci tlenków, siarczków i siarkosoli. Do tlenków zaliczają się spinele żelazowe w różnym stopniu wzbogacone w chrom. Zidentyfikowane minerały siarczkowe to pentlandyt, pirotyn, piryt, chalkopiryt, milleryt, heazlewoodyt. Podrzędnie występują siarkosole arsenowe w postaci kobaltynu. Ponadto zaobserwowano występowanie pojedynczych wrostków miedzi rodzimej, żelaza rodzimego, srebra oraz roztworu stałego srebra i złota.

EN

Ultramafic rocks from the Szklary Massif are regarded as mantle peridotite sequence of the Sudetic ophiolite complex. Primary ultramafic rocks are serpetinised in various degree. The investigation of ore mineralization was carried out on samples collected in the field and from the drill cores situated in the southern part of the Szklary Massif. Ore minerals were identified in thin sections using transmitted and reflected lights under the polarized microscope. Chemical composition was determined using CAMECA SX 100 electron microprobe. Serpetinites host major Fe-spinels enriched with Cr in various degree, minor Fe-Ni sulphides like pentlandite, pyrrhotite, pyrite, chalcopyrite, millerite, heazlewoodite, sulfosalts such as cobaltite and single native metals inclusions (native iron, native copper, native silver and silver-gold solid solution).

13

Zastosowanie wstrzykowej analizy przepływowej z dyfuzją gazową i detekcją spektrofotometryczną do monitorowania zawartości siarczków rozpuszczalnych w wodach i ściekach

Cykowska M, Bebek M, Mitko K, Rodak A

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 32

17--24

PL

Monitorowanie zawartości siarczków w próbkach środowiskowych jest niezwykle ważne ze względu na wysoką toksyczność siarkowodoru. Ponadto siarkowodór jest bardzo istotnym parametrem określającym stopień zanieczyszczenia środowiska. Skomplikowana matryca niektórych próbek środowiskowych utrudnia zastosowanie klasycznych metod badań, przede wszystkim ze względu na pracochłonność i trudny do wyeliminowania wpływ czynników interferujących. Problem rozwiązuje wstrzykowa analiza przepływowa (FIA - Flow Injection Analysis) znajdująca coraz szersze zastosowanie w laboratoriach kontrolno-pomiarowych i środowiskowych zajmujących się monitorowaniem jakości wód i ścieków. W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania wstrzykowego analizatora przepływowego (FIAcompact, firmy MLE) z dyfuzją gazową i detekcją spektrofotometryczną do monitorowania zawartości siarczków rozpuszczalnych w wodach i ściekach. Zastosowanie dyfuzji gazowej w metodyce oznaczania siarczków techniką przepływową pozwala zminimalizować wpływ matrycy na wynik analizy. Użyta hydrofobowa membrana przepuszcza wyłącznie substancje w formie gazowej, stanowiąc barierę dla pozostałych składników próbki, dzięki czemu można skutecznie analizować roztwory o wysokiej zawartości związków interferujących, mętne i barwne. Badania przeprowadzone dla roztworów wzorcowych i próbek środowiskowych, mające na celu optymalizację warunków pomiarowych i określenie wartości podstawowych cech jakościowych i ilościowych metody (m.in. granicy wykrywalności i oznaczalności, precyzji, poprawności), potwierdzają przydatność proponowanej metody do monitorowania stężenia siarczków w wodach i ściekach pod kątem oceny ich jakości. Pełna automatyzacja i praca w układzie zamkniętym znacznie skraca czas analizy, minimalizuje zużycie próbki i odczynników oraz zwiększa bezpieczeństwo pracy analityka.

EN

The monitoring of the concentration of sulphide is very important from the environment point of view because of high toxicity of hydrogen sulphide. What is more hydrogen sulphide is an important pollution indicator. In many cases the determination of sulphide is very difficult due to complicated matrix of some environmental samples, which causes that most analytical methods cannot be used. Flow injection analysis allows to avoid matrix problem what makes it suitable for a wide range of applications in analytical laboratories. In this paper determination of dissolved sulphide in environmental samples by gas-diffusion flow injection analysis with spectrophotometric detection was presented. Used gas-diffusion separation ensures the elimination of interferences caused by sample matrix and gives the ability of determination of sulphides in coloured and turbid samples. Studies to optimize the measurement conditions and to determine the value of the validation parameters (e.g. limit of detection, limit of quantification, precision, accuracy) were carried out. Obtained results confirm the usefulness of the method for monitoring the concentration of dissolved sulphides in water and waste water. Full automation and work in a closed system greatly reduces time of analysis, minimizes consumption of sample and reagents and increases safety of analyst’s work.

14

Siarczki w środowisku wodnym. Cz. 2, Zapobieganie emisji i usuwanie

Kociołek-Balawejder E., Wilk Ł. J.

Przemysł Chemiczny

|

2012

|

T. 91, nr 12

2345-2350

PL

Podwyższone stężenie siarczków w wodach jest wynikiem działalności przemysłowej, a także niekontrolowanego tworzenia się tych związków w wodach o dużej zawartości prekursorów – siarczanów i materii organicznej. Wskazano możliwości ograniczania emisji siarkowodoru z roztworów zawierających siarczki oraz scharakteryzowano metody usuwania siarczków z tych środowisk – odpędzanie siarkowodoru powietrzem, wytrącenie trudno rozpuszczalnych siarczków metali ciężkich, utlenianie siarczków do produktów o mniejszej uciążliwości, głównie siarki elementarnej i siarczanów oraz adsorpcję utleniającą (reaktywną) na tlenkach metali.

EN

A review, with 34 refs., of methods for limiting the emission of sulfides by pptn. with Fe ions, chem. or electrochem. oxidn. or adsorption on metal oxides.

15

Siarczki w środowisku wodnym. Cz. 1, Zapobieganie powstawaniu

Kociołek-Balawejder E., Wilk Ł. J.

Przemysł Chemiczny

|

2012

|

T. 91, nr 12

2339-2344

PL

Siarczki należą do najbardziej uciążliwych domieszek wszystkich środowisk wodnych. Mogą tworzyć się w sposób niekontrolowany, jeśli w wodach występują ich prekursory – materia organiczna i siarczany. Przedstawiono przegląd metod zapobiegania powstawaniu siarczków w roztworach wodnych przez natlenianie wód (tlenem atmosferycznym, technicznym lub zawartym w stałych nośnikach) oraz wprowadzanie do wód specjalnych domieszek – azotanów(V) lub azotanów(III).

EN

A review, with 42 refs., of methods for limiting the formation of sulfides by oxidn. with O₂, peroxides or nitrates.

16

Siarczki w instalacjach przemysłowych : problemy techniczne i środowiskowe

Kociołek-Balawejder E., Wilk Ł. J.

Przemysł Chemiczny

|

2011

|

T. 90, nr 5

825-830

17

Dekstryny jako reagent flotacyjny segregujący polskie przemysłowe koncentraty miedziowe na dwa produkty o zróżnicowanej zawartości węgla organicznego

Drzymała J.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 7-8

104--107

PL

W pracy opisano możliwość wykorzystania węglowodanów, a zwłaszcza dekstryn, do flotacyjnego wytwarzania dwóch przemysłowych koncentratów miedziowych, z których produkt pianowy jest wzbogacony w miedź a zubożony w węgiel organiczny, podczas gdy drugi koncentrat, produkt komorowy, wzbogacony jest w węgiel a zubożony w miedź. Ze względu na zróżnicowaną zawartość węgla organicznego koncentraty te mają inną energetyczność, stąd można je kierować, w zależności od wymagań, do pieca szybowego lub zawiesinowego. W koncentracie pianowym, obok podwyższonej zawartości Cu istnieje także wyższa zawartość Ag, a w przypadku koncentratu Lubińskiego obniżona zawartość Pb. W pracy wskazano, że potrzebne są dalsze badania prowadzące do obniżenia zużycia dekstryny, a także użycia dekstryn otrzymywanych z celulozy.

EN

The work describes the possibility to use carbohydrates, and particularly dextrins, to flotational generation of two industrial copper concentrates, of which the foam product has higher copper content and lower organic carbon content, while the second concentrate, a chamber product, has higher carbon content and lower copper content. On account of the differentiated organic carbon content these concentrates have another energy level, therefore they can be directed, according to the requirements, to the shaft furnace or fluidized-bed furnace. In the foam concentrate, apart from the increased Cu content, there exists also higher Ag content, and in the case of the Lubin concentrate also decreased Pb content. The use of dextrins for the segregating flotation has been already described in the report for 2002 through a team directed by the author of this article, but in the face of quality change of present concentrates and increase of requirements of the fluidized-bed furnace, this conception becomes topical once more. It has been indicated in the work that necessary are further investigations leading to the decrease of dextrin consumption, as well as use of dextrins obtained from cellulose.

18

Flotation of components of Polish copper ores using n-dodecane as a collector

Bakalarz A.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2011

|

Vol. 47

229-236

EN

Investigations on influence of aqueous emulsion of n-dodecane on flotation of sulfides and organic-carbon-containing shale from Legnica-Glogow Copper Basin (LGOM, Poland) are presented in the paper. Seven flotation experiments were conducted. Each flotation feed consisted of dolomite, quartz and one of following components: chalcopyrite, chalcocite, bornite, covellite, galena and shale containing organic carbon. The results indicate that chalcopyrite, bornite, covellite and shale float well in the presence of 200 g/Mg of n-dodecane and in a short period of time. Chalcocite and galena do not float with n-dodecane, even when the dose of the nonpolar collector for chalcocite flotation is increased. The studies explain a selective influence of the nonpolar collector on flotation of the copper sulfides ore from LGOM.

PL

W pracy przedstawiono wyniki flotacji głównych minerałów siarczkowych oraz łupka pochodzących z rejonu Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego w obecności apolarnego odczynnika zbierającego. Zbadano wpływ wodnej emulsji n-dodekanu na flotowalność kolejno: chalkozynu, chalkopirytu, covellinu, bornitu, galeny oraz łupka w mieszaninie z dolomitem oraz kwarcem. Badania przeprowadzono dla wąskiej klasy ziarnowej 40-71 µm, a zawartość poszczególnych minerałów w produktach flotacji oznaczano mikroskopowo przy użyciu specjalistycznego oprogramowania. W obecności n-dodekanu w ilości 200 g/Mg zaobserwowano flotację chalkopirytu, bornitu, covellinu oraz łupka. Galena oraz chalkozyn nie uległy procesowi flotacji. Według dotychczas opublikowanych wyników badań flotacji siarczkowych rud miedzi, stwierdzono, że tylko część nośników miedzi wykazuje flotowalność w obecności olejów. Prawdopodobnie, stwierdzony brak flotowalności chalkozynu, a być może także innych siarczków miedzi nieanalizowanych w pracy, jest przyczyną gorszych wskaźników wzbogacalności procesów flotacji rud miedzi w obecności olejów. Dobra flotowalność łupka, który jest nośnikiem węgla organicznego, potwierdza wysokie uzyski tego składnika w procesach flotacji krajowej rudy miedzi w obecności odczynnika apolarnego. Zagadnienie wymaga dalszych szczegółowych badań

19

Badania modelowe migracji wybranych pierwiastków z żeliwa i stali do wody na skutek korozji przewodów wodociągowych

Świetlik J., Raczyk-Stanisławiak U., Laskowski T., Nawrocki J.

Ochrona Środowiska

|

2011

|

Vol. 33, nr 3

71-76

PL

Badano przebieg procesu korozji opiłków materiałów żeliwnych i stalowych w statycznym układzie modelowym, w celu jednoczesnej oceny zmian jakości wody wodociągowej oraz składu powstających produktów korozji. Wykazano, że powstałe produkty korozji charakteryzowały się składem fazowym porównywalnym z rzeczywistymi osadami korozyjnymi pobranymi z sieci wodociągowych, a ich ilość stanowiła 30÷70% rzeczywistych produktów korozji pobranych z takiej samej powierzchni przewodów. Ponadto stwierdzono sukcesywne uwalnianie do wody siarczków, fosforu i manganu obecnych w żeliwie i stali, co dowodzi, że materiał przewodów jest istotnym źródłem tych pierwiastków w wodzie wodociągowej. W przypadku fosforu w ostatniej fazie badań zanotowano jego całkowity zanik w wodzie, co wskazuje na rozwój mikroorganizmów w układzie badawczym. Z kolei naturalne substancje organiczne ulegały stopniowej adsorpcji na tworzących się produktach korozji, co w konsekwencji może prowadzić do rozwoju biofilmu. Również cynk, krzem, wapń i magnez obecne w wodzie były adsorbowane na powierzchni i/lub wbudowywane w strukturę osadów korozyjnych. Uzyskane wyniki wskazują, że badania prowadzone na opiłkach żeliwnych i stalowych mogą z powodzeniem symulować procesy zachodzące w sieci wodociągowej, a duża powierzchnia właściwa użytego materiału powoduje przyspieszenie i intensyfikację procesu korozji.

EN

The corrosion of cast iron and steel filings was investigated in a static model system in order to simultaneously assess water quality variations and the composition of the corrosion products. The phase composition of the experimental corrosion products was found to be comparable with that of the actual corrosion deposits in the water-pipe network. The quantity of the corrosion products ranged between 30% and 70% of the actual corrosion products collected from a relevant surface area of a pipeline in service. Furthermore, a successive migration of sulfides, phosphorus and manganese from cast iron and steel into the water was observed, which implies that the pipe material is a major source of origin for these elements in the tap water. At the final stage of the study, no phosphorus was detected in the water, which suggests microorganism growth in the model. Natural organic matter was gradually adsorbed onto the corrosion products being formed, which may give rise to biofilm formation. Zinc, silicon, calcium and magnesium were adsorbed onto the surface, and/or built into the structure, of the corrosion deposits. The results obtained indicate that experiments involving cast iron and steel filings may successfully simulate the processes occurring in the water-pipe network, and that the high specific surface area of the material used accelerates and enhances the corrosion process.

20

Zanieczyszczenie wód spływu powierzchniowego ze skarpy osadnika odpadów poflotacyjnych rud Zn-Pb typu doliny Mississippi w Bolesławiu k. Olkusza

Bauerek A., Łączny J.M.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 1

54-59

EN

The paper presents results of studies on storm-generated surface runoff, a phenomenon belonging to the least known factors responsible for migration of pollutants to water environment. The results of determinations of pH, conductivity as well as content of Ca, Zn, Cd, and Pb are found to be useful as the main indicators of pollution spread by waters running from dam slopes of pond in which tailings from flotation of Zn-Pb ore are disposed. Rain water leaches fine fractions of carbonate-sulfate wastes (represented mainly by dolomite, 73%, and Fe sulfides – marcasite, up to 20%) which leads to change in character of surface runoff water to that of SO4-Ca hydro-chemical type. Among the leached metals significantly important for the environment are Zn, Cd and Pb whose concentrations exceed threshold values for surface and/or groundwater of IV quality class. Acceptable concentrations in waste waters are frequently exceeded by sulfates and incidentally by zinc. Variability of the analyzed concentration indices from the years 2008 and 2009 indicates influence of weather conditions on chemical composition of surface runoff water from slopes of tailings pond of flotation plant of MVT ores.