Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pierwszy prezydent II Rzeczypospolitej Polski Gabriel Narutowicz ̶ pionier konstrukcji hydroelektrowni i wybitny budowniczy zapór wodnych

Bryś Henryk, Ćmielewski Kazimierz

Przegląd Geodezyjny

|

2024

|

R. 96, nr 1

14--17

PL

Autorzy prezentują w pracy bogatą działalność polityczną i twórczość zawodową pierwszego prezydenta II Rzeczypospolitej Polski Profesora Gabriela Narutowicza, wybitnego projektanta elektrowni i zapór wodnych w skali światowej, profesora hydrotechniki w Politechnice w Zurychu, w Szwajcarii. Dokonania Profesora na polu politycznym, społecznym, naukowym, a przede wszystkim w dziedzinie budownictwa lądowego i wodnego, są ogromne. Eksploatowane do obecnych czasów obiekty hydrotechniczne oraz obiekty z systemami pozyskania energii wody do celów energetycznych są dowodem geniuszu tragicznie zmarłego w 1922 r. Prezydenta w czwartym roku Niepodległej Polski.

EN

The authors present the rich political activity and professional work of the first president of the Second Republic of Poland, Prof Gabriel Narutowicz, an outstanding designer of power plants and dams on a global scale, professor of hydrotechnics at the Zurich University of Technology in Switzerland. The professor's achievements in the political, social and scientific fields, and above all in the field of civil engineering, are enormous. The hydrotechnical facilities and facilities with systems for obtaining water energy for energy purposes, which have been exploited to this day, are proof of the genius of the President who tragically died in 1922 in the fourth year of Independent Poland.

2

Pozostałości po dawnych siłowniach wodnych na tle zmian morfologii potoku Ochotnica

Ligęza K., Ziemianek A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 12

16--37

PL

Potok Ochotnica, będący lewym dopływem Dunajca zaliczany jest do rzek karpackich charakteryzujących się częstą zmianą stanów wód. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zmian jakie zachodziły w morfologii koryta potoku Ochotnica, ustalonych na podstawie obserwacji siłowni wodnych wraz z urządzeniami i obiektami towarzyszącymi. Od początków osadnictwa na terenie zlewni potoku Ochotnica, odgrywał on istotną rolę w życiu mieszkańców wsi Ochotnica. Wraz z rozwojem społeczno-gospodarczym jego wody wykorzystywane były w wiejskim przemyśle jako siła napędowa różnego rodzaju urządzeń wodnych. Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji obiektów wodnych stwierdzono, że do początku lat 70 XX w., wzdłuż potoku Ochotnica istniały 24 zespoły wodne, do których należały elektrownie, młyny, tartaki i folusze. Po przeprowadzeniu elektryfikacji na początku lat 70 XX w. wszystkie zakłady przestały funkcjonować a ich stan techniczny z roku na rok stawał się coraz gorszy. Sytuację dodatkowo pogarszał fakt występowania częstych wezbrań i powodzi, które niszczyły infrastrukturę hydrotechniczną obiektów wodnych. Z dokonanej oceny stanu zachowania tych obiektów można zauważyć, że do dnia dzisiejszego nie zachowały się praktycznie żadne jazy, łotoki, czy też koła wodne, natomiast ślady młynówek są w większości słabo czytelne w terenie. Zachowało się tylko kilka budynków dawnych zakładów wodnych, jednak ich wyposażenie uległo zniszczeniu, bądź zostało zdekompletowane. Funkcjonowanie zakładów wodnych było ściśle związane z potokiem Ochotnica. W pewnym stopniu wpływało również na kształtowanie parametrów hydrodynamicznych potoku, zwiększało retencję i parowanie wody. Zachodzące w korycie procesy naturalne w szczególności powodzie i erozja wgłębna koryta skutkująca unoszeniem się rumowiska jak również procesy antropogeniczne m.in. rabunkowa eksploatacja kruszyw, zawężanie koryta czy zmiany użytkowania gruntów doprowadziły do przekształceń w morfologii potoku Ochotnica. Procesy te powodowały konieczność licznych napraw i przebudów infrastruktury towarzyszącej zakładom hydrotechnicznym i samych zakładów. Obecnie nie jest możliwe odtworzenie w pierwotnym kształcie i pierwotnej lokalizacji infrastruktury hydrotechnicznej tych obiektów ponieważ zmiany morfologii koryta doprowadziły do znacznego obniżenia rzędnej dna i wód potoku w stosunku do rzędnej dna dawnych młynówek.

EN

Ochotnica stream, which is a left tributary of the Dunajec river is one of the Carpathian rivers characterized by frequent change of water levels. The purpose of this article is to present the changes of the morphology of stream-bed of the Ochotnica stream, determined on the basis of observations of hydropower with the equipment and auxiliary facilities. From the beginning of the settlement in the catchment of Ochotnica stream, it has played an important role in the lives of the villagers of Ochotnica (village). Along with the socio-economic development its waters were used in the rural industry as the driving force of all kinds of water facilities. On the basis of an inventory of water objects was found that to the early 70's of XXc., along the Ochotnica stream there were 24 water objects, which included power stations, mills, sawmills and fulleries. After the electrification of the early 70s of XXc. all water objects ceased functioning and their technical condition from year to year was getting worse. Situation was deteriorating due to the frequent freshets and floods, which destroyed the hydrotechnical infrastructure of water objects. The assessment of the conservation status of these objects shows that to this day have not preserved almost no weirs, wooden troughs or water wheels; and the millrace traces have been mostly unclear in the field. The only few old buildings of water objects survived, but their equipment was destroyed, or were incomplete. The functioning of water objects was closely associated with the Ochotnica stream. To some extent, it also influenced the development of hydrodynamic parameters of the stream, increased retention and water evaporation. Occurring in the stream-bed natural processes including floods, movement and river-bed erosion as well as anthropogenic processes including wasteful exploitation of aggregates, the narrowing of the stream-bed or changes in land use have led to the transformation of the morphology of the Ochotnica stream. These processes resulted in the need of numerous repairs and reconstructions of the auxiliary facilities and hydrotechnical objects and industrial objects itself. Currently it is not possible to restore the original shape and the original location of these hydro-infrastructure objects because stream-bed morphology changes have led to a significant reduction in ordinate of the bottom and the water of stream in relation to the ordinate of the old millrace bottom.

3

Leksykon odnawialnych źródeł energii - energia wodna

Małecki Z.J.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 13

97-100

PL

Leksykon odnawialnych źródeł energii z uwzględnieniem energii wodnej, przybliża nazewnictwo wraz z uporządkowaniem tematyki dotyczącej zagospodarowania energii kinetycznej i potencjalnej, co skutkować będzie poprawą ochrony środowiska (brak zanieczyszczeń). Polska ze względu na stosunkowo małe zasoby wód powierzchniowych w porównaniu do pozostałych państw europejskich ma ograniczone możliwości pozyskiwania odnawialnej energii z zasobów wody. Dlatego też należy zwiększyć m.in. retencjonowanie wody w zbiornikach wodnych, szczególnie zaporowych.

EN

The lexicon of renewable energy sources, including hydropower, popularises relevant terminology and orders the topics concerning the management of potential and kinetic energy of water, which may result in an improved environment protection (lack of pollution). Because of a relatively small area of its surface waters in comparison with other European countries Poland has a limited possibility to get renewable energy from water resources. This is the reason we should increase, among other things, the retention of water in reservoirs, especially dam reservoirs.

4

Wykorzystanie energii kinetycznej ścieków w zbiorczym kanale odpływowym grupowej oczyszczalni w Łodzi do celów elektroenergetycznych za pomocą pionowej turbiny typu poprzecznego

Mokwiński M., Prywer J.

Energetyka

|

2012

|

nr 2

77-84

PL

Płynąca struga cieczy niesie ze sobą potencjał energetyczny warty wykorzystania w gospodarce. Moc hydrauliczna cieku jest rozproszona w całym przekroju poprzecznym strugi. Zależy ona średniej prędkości strugi, gęstości cieczy oraz przekroju poprzecznego strugi. Konstruktor turbin wykorzystujących energię kinetyczną płynącego cieku ma przed sobą nie lada wyzwanie wynikające z ograniczeń technicznych w postaci zmiennej jego głębokości i szerokości oraz niewielkiej prędkości przepływu – z reguły od 0,5 do 2 m/s. Najprostszy przypadek siłowni wykorzystującej energię kinetyczną przepływającej strugi ścieków zachodzi w otwartym kanale o prostokątnym przekroju poprzecznym.W artykule przedstawiono analizę zastosowania do celów elektroenergetycznych turbiny wodnej typu poprzecznego o pionowej osi obrotu w zbiorczym kanale odpływowym Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Łodzi, który ma prostokątny przekrój poprzeczny. Model takiej turbiny był wcześniej przebadany doświadczalnie w tunelu aerodynamicznym przez Jerzego Prywera i Stanisława Kuczewskiego.

EN

The flowing stream of a liquid carries potential energy worth of utilization for the state’s economy. Hydraulic power of the water stream is dissipated in the entire stream cross-section. It depends on the average stream speed, the density of the liquid and the stream cross-section. A constructor of turbines utilizing kinetic energy of flowing water is facing a challenge resulting from technical limitations in the form of variable depth and width of the stream and its low flow rate - usually between 0.5 to 2 m/s. The simplest example is a power plant using kinetic energy of a passing waste stream, placed at an open sewage channel of rectangular cross-section. Presented is the application analysis, for the purpose of electric power generation, of the vertical-shaft water turbine working at the rectangular cross-section bulk outlet channel of the group waste-water treatment plant in Łódź. A model of such turbine was previously tested experimentally in a wind tunnel by Jerzy Prywer and Stanisław Kuczewski.

5

Małe elektrownie wodne

Lewandowski J.B.

Czysta Energia

|

2002

|

Nr 4

10-11