Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

O potrzebie ochrony wyrobisk górniczych dla podniesienia walorów krajobrazowych i celów dydaktycznych obszarów eksploatacji surowców skalnych na przykładzie regionu kielecko-chęcińskiego

Nita J., Myga-Piątek U.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2006

|

R. 45, nr 1

47-56

PL

Artykuł omawia problematykę zagospodarowania terenów eksploatacyjnych surowców skalnych regionu chęcińsko – kieleckiego. Zmiany w rzeźbie powierzchni terenu i pozostałych elementach środowiska przyrodniczego wywołane wydobyciem surowców są zwykle traktowane w kategoriach wysokiego zagrożenia i utożsamiane z dewastacja krajobrazową. Autorzy poruszają kwestie potrzeby ochrony nie tylko środowiska geograficznego ale także krajobrazu, szczególnie w terenach, gdzie formy pogórnicze nie zagrażają kondycji środowiska przyrodniczego. Artykuł wskazuje na potrzebę wielokierunkowego zagospodarowania tych terenów. Ukazuje walory geologiczne i potrzebę ich ochrony dla celów wzmocnienia wartości krajobrazowych obszaru oraz na potrzeby dydaktyki geologicznej i turystyki specjalistycznej. Autorzy opisują stan obecny wybranych kamieniołomów i wyrobisk w regionie chęcińsko - kieleckim oraz możliwe scenariusze ich zagospodarowania. Wskazuje na pozytywne i negatywne przykłady działań w tym zakresie.

EN

The article discusses the matters of management of post-exploitation areas of the Kielce-Chęciny region. Changes in surface features and other elements of the natural environment, caused by mineral exploitation of resources, are usually recognized in terms of high threat and associated with landscape devastation. The authors deal with the issues of necessary protection not only of the geographical environment, but also of the landscape, especially in areas where post-mining forms do not threaten the condition of the natural environment. The article emphasizes the need for multi-directional management of such areas. It presents geological values and the need to protect them in order to increase the scenic values and for the purposes of geological didactics and specialist tourism. The authors describe the current condition of quarries and exploitation hollows in the Kielce-Chęciny region, as well as possible scenarios of their management. They also point to positive and negative examples of measures taken in that regard.

2

Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych

Nita J., Myga-Piątek U.

Przegląd Geologiczny

|

2006

|

Vol. 54, nr 3

256-262

EN

The article presents the role post-mining objects and forms play in the diversity of Polish landscape. More and more often, post-mining areas, heavily transformed by human economic activities, are no longer a danger for the environment, but enhance the monotonous urban-industrial landscape of a particular region and are its identifying value instead. We would like to point to some of the problems that result from legal barriers regarding the concept of more diversified management of post-mining areas as substantial forms of our landscape. We will emphasize the need for geologists' and geomorphologists' participation in the process of complex shaping of the natural environment in reclamation actions regarding post-mining areas. The current rate of transformation of the environment and changes in spatial management is faster than ever; geologists should therefore actively participate in solving many problems related to shaping and protection of the environment. One of such issues is utilization of exploitation hollows and mining heaps remaining after mineral exploitation as an important cultural and scenic element for regional distinctness in the uniting Europe. This is so because it is important to participate not only in the process of searching for and exploiting Earth's resources, but also in dealing with negative consequences of such activities, including shaping the surrounding of these objects. Thus, we should break the stereotypes, regarding narrow specialization of people dealing with only mineral exploitation, spatial planning or nature protection, and suggest the need of joint, interdisciplinary projects, also in the field of shaping the landscape of post-mining areas.

3

Poszukiwanie możliwości zagospodarowania obszarów poeksploatacyjnych w celu zachowania ich walorów geologicznych i krajobrazowych

Nita J., Myga-Piątek U.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2005

|

R. 44, nr 3

53-70, 2 nlb.

PL

Rozwój górnictwa surowców skalnych uwarunkowany jest przez wiele czynników m.in. takich jak: konieczność ochrony środowiska, podporządkowanie się planom zagospodarowania przestrzennego, uwarunkowania formalno-prawne i społeczne, kwestie ekonomiczno-finansowe. Istotnym czynnikiem jest ograniczenie dostępności do złóż położonych na terenach objętych ochroną lub przeznaczonych do zagospodarowania w sposób kolidujący z górnictwem odkrywkowym, ponieważ blisko 30% powierzchni kraju jest objęte tzw. wielkoprzestrzennym systemem obszarów chronionych (parki krajobrazowe i in.). Gęsta zabudowa kraju stanowi poważne ograniczenie w zagospodarowaniu złóż z uwagi na możliwość szkodliwego oddziaływania na infrastrukturę. W wyniku trwającej eksploatacji surowców skalnych dochodzi do wielkoprzestrzennych zmian krajobrazu. Proces zagospodarowania tych terenów wymaga interdyscyplinarnych konsultacji i zaangażowania różnych grup zawodowych i konsultacji społecznych. Nierozwiązanym problemem pozostaje bowiem ich zagospodarowanie w taki sposób, aby były harmonijnie wkomponowane w przestrzeń miejską lub otwartą przestrzeń podmiejską, a nie były „gorącym” tematem i przedmiotem konfliktów ekologicznych. Obiekty działalności wydobywczo-górniczej na Śląsku są wyraźnym dowodem historii gospodarczej całego kraju. Dziwić nas powinien fakt, iż w obliczu otaczania wielką troską innych obiektów historycznych (pałace, dwory, zamki, kamienice itd.) i uznawania ich za zabytki, obiekty związane z kilkusetletnim okresem historii przemysłu stanowią nadal dla wielu osób zarządzających rozwojem przestrzeni Górnego Śląska temat nie wart upamiętnienia. Co więcej, traktuje się je jako elementy środowiska, które trzeba jak najszybciej „posprzątać”, jako coś wstydliwego i brzydkiego. Często wynika to z braku świadomości i wiedzy na temat rzeczywistych wartości tych obiektów. W wyniku żywiołowych i nieprzemyślanych działań pseudo rekultywacji utracono już wiele niepowtarzalnych form krajobrazowych.

EN

The article discusses landscape changes caused by both surface and underground mining of all minerals in Poland. The authors try to point to possible ways of management of post-mining and post-industrial areas as regions of large potential of geological and scenic values. Development of mining in Poland is conditioned, among other factors, by the need for environment protection, spatial management plans, formal-legal and social conditions, and economic-financial matters. Another important factor is restrictions in accessibility of deposits situated within legally protected areas (over 30% of the country’s area is covered by so called large-scale system of protected areas) or assigned for management in a way which collides with surface mining. What also seriously restricts management of deposits is dense architecture of the country (resulting in a risk of unfavorable effect on the infrastructure). Continuous exploitation of rock minerals results in large scale spatial changes of the landscape. The process of managing these areas requires interdisciplinary consultations and involvement of different professional groups, as well as participation of communities. The key point, however, is always in managing them in a way that complies with the surrounding values, harmonious composition in the urban space or open suburban space. The objects of mining activities in Silesia are a clear record of the economic history of the whole country. What is surprising is the fact that in the light of taking much care of other historical objects (palaces, courts, castles, tenement houses) and regarding them as monuments, objects related to several hundred years’ history of industry are still an issue which is not worth commemorating for many people who deal with spatial development of the Upper Silesia. This often results from lack of awareness and knowledge about actual values of such objects. Unrestrained and indeliberate pseudo-reclaiming actions have already resulted in destruction of many unique landscape forms. The article discusses examples of the most interesting and spectacular for the landscape anthropogenic objects with the most distinct forms. These are related to deep vertical rock walls, man-made geological exposures, mining waste disposal sites – heaps that are formed as a result of rock mineral exploitation. The authors also describe particular examples of positive actions in management of post-exploitation spaces; these are mainly examples from abroad, though. The authors also point to the need for selected objects to be covered by particular forms of legal protection in order to prevent rock objects, which are frequently unique, from devastation. According to the Nature Protection Act of 16.04.2004 (Journal of Laws, No. 92, Item 880), environmentally valuable objects can be protected by establishing the most appropriate protection form for them (national park, reserve, landscape park, nature-landscape complex, protected landscape area, ecological ground or documentation post, or by including them in the international network of protected areas Natura 2000). Following the act, mining-geological objects can be protected in two cases: if the development of biological processes, frequently triggered by human activities, has caused valuable and diversified ecosystems to form in them, or if they are regarded as worth protecting their geological values – inanimate nature reserves (e.g. reserves of the Świętokrzyski region). Most usually, however, geological-mining objects also have a chance for unofficial protection, if they are located within other forms of animate nature protection, such as forest, steppe or meadow reserves, etc. From the legal point of view, there are two basic forms, landscape reserve and inanimate nature reserve. More and more often, lower range protection forms, namely documentation posts and protected landscape areas or nature-landscape complexes, are established in areas of former exploitation hollows and quarries by means of a resolution of a district council. Reserve protection in his case aims at protecting the remains of former rock and ore exploitation hollows, natural limestone rock formations and communities of xerothermic vegetation. Such exposures are often places where rarely found rock formations with effects of karstic weathering, rock outcrops of interesting tectonic and mineralization, and rare species of plants and animals occur.