Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Geologiczny profil ociosów historycznych wyrobisk podziemnej trasy edukacyjnej w Szklarach

Kaczan W.

Hereditas Minariorum

|

2017

|

Vol. 4

231--240

PL

W sztolni „Robert”, będącej częścią dawnej kopalni niklu w Szklarach sporządzone zostały szkice terenowe ociosów wyrobisk oraz pobrano próbki skalne. Na podstawie obserwacji przeciętych i wyszlifowanych powierzchni próbek, przeprowadzonych makroskopowo i z wykorzystaniem mikroskopu stereoskopowego wykonano uproszczone opisy petrograficzne skał. Efektem powyższych działań są geologiczne profile ociosów podparte opisem sytuacji geologicznej w sztolni. W sprawozdaniu zawarto także zdjęcia najbardziej interesujących fragmentów wyrobisk obiektu.

EN

Geological profiling of side walls has been done in “Robert” adit, which is a part of historical nickel mine in Szklary-Huta (SW Poland). Creating the field sketches and collecting the rock samples combined with stereo microscopic analysis made it possible to draw geological profiles of side walls. The report includes macroscopic description of rock samples, fragments of geological profiles of side walls and photos of the most interesting geological objects in Underground Education Route in Szklary.

2

Mineralna karbonatyzacja przy zastosowaniu surowców naturalnych –metodą redukcji CO2?

Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 3

99--110

PL

Mineralna karbonatyzacja jest jedną z metod ograniczania antropogenicznej emisji CO2. Metoda ta polega na wykorzystaniu naturalnego zjawiska wiązania ditlenku węgla przez surowce naturalne lub beton. Od pojawienia się w 1990 r. w NATURE pierwszej publikacji dotyczącej mineralnej sekwestracji CO2, prowadzone są badania nad wykorzystaniem zjawiska wiązania ditlenku węgla. W wyniku procesu ditlenek węgla wiązany jest w stałej formie, co powoduje, że metoda ta jest bezpieczna ekologicznie. Dodatkowo w wyniku reakcji, która jest egzotermiczna, uwalnia się ciepło, które może być potencjalnie wykorzystane. Proces ten może być stosowany jako ostatni etap technologii CCS (Carbon Capture and Storage). Mineralna karbonatyzacja może być realizowana jako metoda in-situ i ex-situ. Mineralna sekwestracja proponowana jest i badana zarówno dla surowców mineralnych, jak i odpadów. W Polsce szczególnie interesującą opcją jest zastosowanie do wiązania CO2 na drodze mineralnej karbonatyzacji odpadów energetycznych o wysokiej zawartości CaO i ograniczonym wykorzystaniu gospodarczym. Do wiązania CO2 przeanalizowano oprócz odpadów energetycznych również żużle hutnicze i pyły z pieców cementowych. Drugą opcją prowadzenia mineralnej karbonatyzacji jest stosowanie surowców naturalnych. Do mineralnej sekwestracji CO2 mogą być potencjalnie stosowane minerały, takie jak: oliwin, serpentyn czy talk. W artykule przedstawiono możliwości zastosowania surowców mineralnych do obniżenia emisji ditlenku węgla. Przeanalizowano również surowce mineralne występujące w Polsce, które potencjalnie mogą być stosowane do sekwestracji CO2 w ramach procesu ex situ i in situ. Artykuł jest wstępną analizą możliwości wykorzystania tego typu surowców do wiązania CO2 w Polsce.

EN

Mineral carbonation is one possible approach to reducing anthropogenic CO2 emissions. This method involves the use of a natural phenomenon of carbon dioxide causing CO2 to bond with natural or concrete materials. Since the appearance of the first publication on the mineral sequestration of CO2 (in 1990 in Nature), research has been conducted into making use of the carbon dioxide bond. The objective was to bind carbon dioxide into a solid form, a method rendering it environmentally safe. In addition, as a result of the reaction being exothermic, heat is released which can potentially be used. This process may be employed as the last step of CCS (Carbon Capture and Storage). Mineral carbonation can be implemented as a method both in situ and ex situ. Mineral sequestration is proposed and has been tested for both minerals and waste. In Poland, a particularly interesting option is the binding of CO2 through mineral carbonation of energy waste with a high content of CaO and limited economic use. Binding of CO2 has also been analyzed with use of the metallurgical slag and dust from cement kilns. Another option for mineral carbonation is the use of natural raw materials. To bind CO2 through mineral carbonation, minerals such as olivine, serpentine, and talc can be applied. This paper is a preliminary analysis presenting the possibility of using mineral raw materials to reduce carbon dioxide emissions. It also analyzes minerals occurring in Poland which can potentially be used to sequester CO2 in ex situ and in situ processes.

3

Silnie krzemionkowy zażelaziony metasomatyt (birbiryt) ze strefy zwietrzenia masywu serpentynitowego w złożu niklu w Szklarach na Dolnym Śląsku

Mikulski S.Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 458

61--71

PL

W artykule opisano silnie krzemionkowy zażelaziony metasomatyt – birbiryt, występujący w dwóch otworach wiertniczych (Bobolice B2 i B5) zlokalizowanych w południowej części saprolitowego złoża niklu Szklary–Wzgórze Siodłowe w rejonie Bobolic na Dolnym Śląsku. Birbiryt występuje w formie 5–6-metrowej miąższości horyzontu (?soczewki) o rozciągłości co najmniej 300 ×100 m. Jest to skała twarda, charakteryzująca się jasnordzawą barwą, dużą porowatością i niskim ciężarem właściwym. W jej składzie dominuje zdecydowanie bezpostaciowa krzemionka, drobnoziarnisty rekrystalizacyjny kwarc (ok. 90 % wag. SiO2) oraz uwodnione tlenki i wodorotlenki Fe, głównie w postaci getytu (ok. 4–9 % wag. Fe2O3). Typowe dla birbirytu są również niskie koncentracje MgO (<1 % wag.) oraz śladowe ilości niklu, kobaltu i chromu. Zwietrzelina saprolitowa utworzyła się w paleogenie, w warunkach klimatu wilgotnego i ciepłego, w wyniku długotrwałych zmian egzogenicznych zserpentynizowanych i spękanych górnodewońskich perydotytów. Birbiryt jest wynikiem migracji pierwiastków (ze zwietrzeliny saprolitowej) spowodowanej wahaniami poziomu zwierciadła wód gruntowych wskutek zmian morfologii terenu wywołanych najmłodszą aktywnością tektoniczną. W birbirycie doszło do wyługowania z saprolitu Mg, Ni, Co, Cr oraz silnego wzbogacenia i rekrystalizacji Si i Fe.

EN

The paper describes strongly siliceous ferruginous metasomatite – birbirite found in two boreholes (Bobolice B2 and B5) located in the southern part of the Szklary–Wzgórze Siodłowe nickel saprolitic deposit in Lower Silesia. Birbirite forms a 5–6 m thick horizon (?lense), ca. 0.03 km2 in area (its horizontal extent is at least 300×100 m). The birbirite is a hard rock with a very characteristic light-rusty colour, strongly porous and of very low specific gravity. Amorphous silica, fine-grained recrystallized quartz (ca. 90 wt % SiO2), hydrated oxides and iron hydroxides (mainly goethite – ca. 4–9 wt % Fe2O3) definitely dominate in the birbirite composition. The birbirite is also characterised by a low MgO content (<1 wt %) and traces of nickel, cobalt and chromium. Birbirite formed as a result of strong leaching out and enrichments of saprolitic wastes (loss of MgO, Ni, Cr and Co and enrichment in amorphous silica and goethite). Saprolitic waste formed previously in the Palaeogene during exogenic changes of serpentinitized and fractured Upper Devonian peridotites in a humid and wet climate, and subsequently changed by local water table fluctuations resulting from a morphological uplift caused by the youngest tectonic activities.

4

Petrological studies of Neoproterozoic serpentinized ultramafics of the Nubian Shield: spinel compositions as evidence of the tectonic evolution of Egyptian ophiolites

Azer M. K.

Acta Geologica Polonica

|

2014

|

Vol. 64, no. 1

113--127

EN

The mafic-ultramafic rocks of the Gabal El-Degheimi area, Central Eastern Desert of Egypt, are parts of an ophiolitic section. The ophiolitic rocks are dismembered and tectonically enclosed within, or thrust over, island arc assemblages. Serpentinites, altered slices of the upper mantle, represent a distinctive lithology of the dismembered ophiolites. Some portions of the serpentinized rocks contain fresh relicts of primary minerals such as chromian spinel and olivine. The abundance of bastite and mesh textures suggests harzburgite and dunite protoliths, respectively, for these serpentinites. Some fresh cores of chromian spinel are rimmed by ferritchromite and Cr-magnetite. The development of alteration rims around chromian spinel cores indicates their formation during prograde alteration and under oxidizing conditions during lower amphibolite facies metamorphism. Fresh chromian spinels are characterized by high contents of Cr2O3 (48.92–56.74 wt. %), Al2O3 (10.29–20.08wt. %), FeO (16.24–28.46 wt. %) and MgO (4.89–14.02 wt. %), and very low TiO2 contents (<0.16 wt. %). The analyzed fresh chromian spinels have high Cr# (0.62–0.79) characteristic of spinels in mantle peridotite that has undergone some degree of partial melting. The data presented here suggest that the mantle peridotites of the Gabal El-Degheimi area are similar to forearc peridotites of suprasubduction zone environments.

5

Accumulation of Heavy Metals by Silene vulgaris Occurring on Serpentine Waste Dump in Grochow (Lower Silesia)

Koszelnik-Leszek A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 4-5

411-420

EN

The investigation involved serpentine waste dump in Grochow (Lower Silesia).Botanical composition of analyzed serpentine dumping ground was poor since in the areas subjected to examination there were designated only 30 vascular plant species classified mainly to three botanical families – Poaceae, Fabaceae and Asteraceae. Dominant species on dumping ground in Grochow was the only recognized species representing Caryophyllaceae – Silene vulgaris. Analysis of soils material proved that total contents of nickel, chromium, manganese and cobalt were higher than average quantities of these metals in soil environment. Mobile forms, available for plants, provided, in most cases, for only a small per cent of their total forms. In plant material originating from serpentine dumping ground their were recorded high concentrations of Ni, Cr and Co in comparison with their natural amounts. Concentrations of all the examined metals were higher in underground parts of Silene vulgaris than in aboveground parts.

PL

Badaniami objęto hałdę odpadów serpentynitowych w Grochowie (Dolny Śląsk). Skład florystyczny analizowanego zwałowiska był ubogi. Na badanych powierzchniach stwierdzono jedynie 30 gatunków roślin naczyniowych, należących głównie do trzech rodzin botanicznych . Gatunkiem dominującym na zwałowisku w Grochowie był jedyny rozpoznany na jego obszarze przedstawiciel Caryophyllaceae - Silene vulgaris. Analiza materiału glebowego wykazała, że ogólne zawartości niklu, chromu, manganu i kobaltu były wyższe od przeciętnych ilości tych metali w środowisku glebowym. Formy mobilne, dostępne dla roślin stanowiły we wszystkich przypadkach tylko niewielki procent ich form całkowitych. W materiale roślinnym pochodzącym ze zwałowiska stwierdzono wysokie w porównaniu z naturalnymi zawartości Ni, Cr i Co. Koncentracje wszystkich analizowanych metali były wyższe w częściach podziemnych Silene vulgaris niż w częściach nadziemnych.

6

Próba oceny krajowych zasobów złóż serpentynitu dla celów sekwestracji CO2

Labus M.

Górnictwo i Geologia

|

2010

|

T. 5, z. 2

133-141

7

Wybrane, nowe propozycje atrakcji geoturystycznych z Dolnego Śląska

Lorenc M. W., Mazurek S.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 3-4

3-18

PL

Dolny Śląsk jest najbogatszym w Polsce regionem pod względem różnorodności skał, wykorzystywanych jako material budowlany i dekoracyjny. Są to skały zarówno magmowe, jak też osadowe i metamorficzne, które eksploatowane są w rozlicznych kamieniołomach. Tego typu czynne wyrobiska górnicze nie są dostępne do zwiedzania, a tym samym widoczne w nich częstokroć ważne dydaktyczne, unikalne lub nawet tylko ciekawe geologicznie miejsca, pozostają nieznane i edukacyjnie niewykorzystywane. Równocześnie istnieje dużo kamieniołomów już nieeksploatowanych, które porośnięte gęstą roślinnością lub położone z dala od tras turystycznych pozostają również nieznane. Wśród nich wiele jest kamieniołomów historycznych zarówno pod względem czasu rozpoczęcia w nich prac górniczych, jak też faktu, że wydobyto w nich surowiec do wykonania jakiegoś znaczącego elementu architektonicznego lub dzieła sztuki. W artykule opisano miejsca aktualnej eksploatacji podstawowych surowców skalnych, przedstawiając jednocześnie przykładowe obiekty architektoniczne na terenie Wrocławia. Alternatywnie wskazano wyrobiska nieczynne, mogące stanowić atrakcję turystyczną, a przy odpowiednim zagospodarowaniu oraz przedstawionej na miejscu informacji także atrakcję geoturystyczną.

EN

The Lower Silesia is the region of the largest diversity of igneous, sedimentary and metamorphic rocks used for construction and decoration. These rocks are extracted in numerous quarries, which are generally inaccessiblefor tourists. Hence, the educationally important, unique or just interesting sites remain unknown and cannot be included into the educational activity. However, there is a great number of abandoned quarries, which have been densly vegetated since the closure and which were rather distant from popular tourist trails. Among them are many sites of significant historical value due to the age of exploitation or particular stones then used for construction of important historical monuments or for carving the stonework or sculpture masterpieces. The following paper presents the currently operating quarries with the reference to modern buildings in Wroclaw, in which specific stones were used. Moreover, the abandoned quarries were described, which may become tourist and geotourist attractions if properly developed and provided with relevant information.

8

Beton z dodatkiem odpadu serpentynitowego

Durica T., Brauner P., Sicakova A.

Cement Wapno Beton

|

2006

|

R. 11/73, nr 5

317-324

PL

Badano wpływ dodatku odpadowego serpentynitu poddanego i nie poddanego obróbce chemicznej na właściwości betonu piaskowego. Stwierdzono, że te dodatki zmniejszają wytrzymałość betonu, jednak jego właściwości pozwalają na znalezienie szeregu zastosowań w praktyce budowlanej. Natomiast zastosowanie dodatku superplastyfikatora pozwala na wytwarzanie betonu samozagęszczalnego i to o stosunkowo wysokich wytrzymałościach.

EN

The influence of addition of chemically treated and untreated serpentinite waste on the properties of fine-grained concrete was investigated. These additions caused the decrease of concrete strength, but its properties fulfills demands of many applications in construction practice. The use of superplasticiser gives even the possibility of production of self compacting concrete with relatively high strength.

9

Selective flocculation behavior of chromite and serpentine

Beklioglu B., Arol A. I.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2004

|

Vol. 38

103-112

EN

Application of selective flocculation using starch to separate chromite from serpentine has been investigated. It was determined that starch has a specific affinity towards chromite which can be exploited in selective flocculation. However, it was found that this could only be achieved when the amount of serpentine in the chromite-serpentine mixture is below 30% by weight and in the presence of a dispersant such as sodium silicate or ultrasonic treatment of the pulp.

PL

Metoda selektywnej flokulacji z użyciem skrobi jako flokulanta, została użyta do oddzielenia chromitu od serpentynitu. Zostało ustalone, na podstawie badań, że skrobia wykazuje specyficzne powinowactwo do chromitu, który dzięki temu może ulec selektywnej flokulacji. Okazało się jednak, że selektywny rozdział jest możliwy do osiągnięcia w warunkach, gdy ilość serpentynitu w chromicie nie przekracza 30% wagowych. Proces separacji został zrealizowany w obecności dysperganta - krzemianu sodu, a zawiesina była traktowana ultradźwiękami.

10

Przestrzenna zmienność właściwości fizyczno-mechanicznych w złożach serpentynitu Nasławice oraz granitu i gnejsu Strzelin (Dolny Śląsk).

Figarska-Warchoł B., Stańczak G.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2003

|

Vol. 104, nr 37

17-35

PL

Na podstawie danych z otworów wiertniczych badano zmienność gęstości pozornej, nasiąkliwości wagowej, ścieralności w bębnie Devala oraz wytrzymałości na ściskanie. Przedstawiono statystyczny opis zróżnicowania tych właściwości. Przestrzenny obraz zmienności uzyskano przez rozcięcie bryły złoża na poziome plastry. Dla każdego plastra sporządzono mapy badanych właściwości w oparciu o kriging blokowy. Następnie zastosowano analizę wieloczynnikowa, która pozwoliła wyróżnić w obrębie plastrów obszary o najbardziej korzystnych właściwościach.

EN

Variability of mechanical properties of two deposits "Nasławice" (serpentinite) and "Strzelin" (granite and gneiss) located in Lower Silesia (SW Poland) are analysed in the paper. The following parameters tested on the log samples were considered: apparent density, water absorptivity, grindability in Deval drum and compressive strength. Deposits were sliced into horizontal layers, to find out spatial (2.5 D) variability of the parametres. Block kriging allowed obtaining contour maps of the properties. They revealed cosiderable improvement of technical properties of the stones with the depth in the "Strzelin" granite and less pronounced spatial changes in the "Nasławice" serpentinite. MCE analysis (Multi-Criteria Evaluation) applied nextly allowed for the selection of the best parts of both deposits.

11

Skażenie środowiska azbestem wywołane eksploatacją dolnoślaskich skał maficznych (amfibolitów, gabr, diabazów i serpentynitów)

Sachanbiński M., Łobocka E.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2001

|

R. 43, nr 4

102-121

PL

Rejon dolnośląski charakteryzuje się licznym występowaniem skał maficznych (amfibolitów, diabazów, gabr, serpentynitów) obfitujących w azbest. W udokumentowanych złożach amfibolitów nagminnie występują azbesty amfibolowe zaś w złożach serpentynitów pospolity jest azbest chryzotylowy. Azbesty amfibolowe pojawiają się także często w złożach gabr i diabazów. Kruszywa łamane wytwarzane z amfibolitów, diabazów, gabr i serpentynitów dolnośląskich również zawierają azbesty. W trakcie eksploatacji i przeróbki skał maficznych do środowiska, a szczególnie do atmosfery dostają się włókna azbestów, niekiedy ich stężenia znacznie przekraczają dopuszczalne normy.

EN

Lower Silesian region is characterized by numerous mafic rocks (amphibolites, diabases, gabbres, serpentynites) rich in asbestos. Specified amphibolites deposits have a high content of amphibolic asbestos, while serpentynites deposits contain chrysotile asbestos. Amphibolic asbestos is frequent also in gabbres and diabases deposits. Aggregates produced from amphibolites, diabases, gabbres and serpentynites from Lower Silesia also contain asbestos. During the exploitation and processing of mafic rocks, asbestos fibres get into the environment, especially into the atmosphere, and their concentration sometimes largely exceeds the norms.