Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The largest giant gypsum intergrowths from the Badenian (Middle Miocene) evaporites of the Carpathian Foredeep

Bąbel M., Olszewska-Nejbert D., Nejbert K.

Geological Quarterly

|

2010

|

Vol. 54, No 4

477-486

EN

The Badenian (Middle Miocene) evaporite deposits of the Carpathian Foredeep in Poland, Ukraine and Czech Republic, contain large bottom-grown primary gypsum crystals (selenite) which are some of the largest in the world. The 0.5-3.5 m long crystals are arranged in a palisade manner and create specific intergrowths similar to the contact swallow-tail {101} twins known in other areas. They occur in one stratigraphical interval that is several metres thick. The largest specimens were found near Busko in Southern Poland. The selenite crystals are commonly 1-1.5 m long, but specimens exceeding 2.5 m in length are present but are rare and poorly documented. Some years ago one specimen approaching 3.5 m in length was recognized at Bogucice-Skałki and seems to be the largest known and existing mineral crystal in Poland. Recently another ca. 3.5 m long selenite specimen was exposed at nearby Gacki. Both these crystals are partly damaged, and one is not fully exposed, and therefore it is difficult to establish which is (or was) actually the largest one.

2

O gipsie inaczej

Gawlicki M.

Cement Wapno Beton

|

2009

|

R. 14/76, nr 2

86-96

PL

Gips, jeden z podstawowych materiałów wiążących, stanowi przedmiot zainteresowania nie tylko specjalistów z różnych dziedzin nauk technicznych i przyrodniczych, ale również artystów. Opracowanie poświęcone jest historii gipsu i jego roli cywilizacyjnej. Omówiono szereg przykładów wykorzystania szlachetnych odmian gipsu - alabastru i selenitu. Praca zawiera również przykłady wykorzystania gipsu przez artystów jako tworzywa w sensie dosłownym oraz jako tematu ich dzieł. W pracy podkreślono, że gips ma nie tylko piękną historię, ale również duże perspektywy rozwojowe.

EN

Gypsum, one of the basic binders, is not only the subject of interest of the specialists from different branches of science and technology, but also attracts the artists. The presented paper is devoted to the history of gypsum and the role of gypsum as a matter stimulating the development of civilisation. The examples of the presence of noble varieties of gypsum - alabaster and selenite in art and decoration are shown. The use of gypsum as a materials and as an abstractive motive in literature is also highlighted. Not only an interesting history but also the promising prospects of gypsum have been underlined in this work.

3

Effect of Cd-Se interference on cadmium and selenium bioaccumulation in pea seedlings

Śkopíková A., Král’ová K., Masarovičová E.

Proceedings of ECOpole

|

2008

|

Vol. 2, No. 1

135--139

EN

Effect of three cadmium compounds (CdSeO4, CdSeO3 and Cd(NCSe)2(nia)2) containing Se in different oxidation states were used for experiments. Pea seedlings (cv. Felix) cultivated in hydroponic solutions under control conditions were treated with the above-mentioned compounds for two weeks (c = 3÷120 µmol dm-3). Then root and shoot dry mass was estimated and the concentrations of Cd and Se in plant organs were determined using AAS. Bioaccumulation factors related to both investigated elements (Cd, Se) as well as translocation factors were evaluated. Higher compound concentrations were toxic and desiccation of the shoots was observed. Cd concentration in the roots reached higher levels than in the shoots and accumulated Cd amount in plant organs increased with increasing Cd concentration. Whereas treatment with CdSeO3 and Cd(NCSe)2(nia)2) resulted in expressively higher Se concentration in roots, for CdSeO4 treatment Se concentration in shoots exceeded Se concentration in the roots. Therefore treatment with CdSeO4resulted in much higher mobility of Cd and Se within the plants than the treatment with CdSeO3 and Cd(NCSe)2(nia)2).

PL

W eksperymencie wykorzystano trzy związki kadmu (CdSeO4, CdSeO3, Cd(NCSe)2(nia)2) zawierające Se w rożnych stopniach utlenienia. Wschody grochu uprawiane w wodzie w warunkach laboratoryjnych były traktowane wymienionymi związkami przez dwa tygodnie (c = 3÷120 µmol-dm-3). Następnie w próbkach korzeni i pędów roślin oznaczano stężenia Cd i Se z pomocą AAS. Dokonano oceny bioakumulacji i czynników wpływających na przemieszczanie się badanych pierwiastków. Większe stężenie związków były toksyczne i powodowały wysuszenie pędów roślin. Stężenia Cd w korzeniach były większe niż w pędach roślin, a stężenie zakumulowanego Cd w organach rośliny zwiększało się wraz ze wzrostem stężenia Cd. Podczas działania CdSeO3, Cd(NCSe)2(nia)2wyniki wyraźnie wskazywały, że stężenie Se w korzeniach wzrosło, podczas działania związkiem CdSeO4 stężenie Se w pędach było większe od stężenia Se w korzeniach. Zatem w wyniku działania CdSeO4 ma miejsce większa kumulacja Cd i Se w roślinie niż podczas działania związkami CdSeO3 i CdSeO3, Cd(NCSe)2(nia)2.

4

Facies and depositional environments of the Nida Gypsum deposits (Middle Miocene, Carpathian Foredeep, southern Poland)

Bąbel M.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 4

405-428

EN

Seven facies (five primary and two diagenetic) and 12 subfacies are distinguished within the Nida Gypsum deposits which are a part of the widespread Middle Miocene (Badenian) evaporites of the Carpathian Foredeep cropping out in vicinity of Busko in southern Poland. Facies are defined as products of specific mechanisms of evaporitic deposition: syntaxial bottom growth of gypsum crystals, microbial gypsum deposition (mainly gypsification of organic mats), mechanical deposition and diagenetic and weathering processes. Primary facies and subfacies, and their uncommon sedimentary structures (such as: up to 3.5 m high bottom-grown gypsum crystals, several metres high selenitic domes, gypsum stromatolite domes, halite-solution collapse breccias) record a varied shallow water (0-5 m) evaporitic environment, controlled mainly by depth, salinity and climate.

PL

W badeńskich gipsach Ponidzia wyróżniono 6 facji siarczanowych: gipsy szklicowe, rumosze kryształów gipsu, gipsy trawiaste, szablaste, mikrokrystaliczne, porfiroblastyczne i jedna fację węglanową. W obrębie 5 pierwszych facji wyróżniono 12 subfacji i scharakteryzowano środowiska ich sedymentacji, które w większości są typowe dla płytkiego, okresowo wynurzanego zbiornika ewaporacyjnego. Facje zdefiniowano jako produkty kilku podstawowych mechanizmów depozycyjnych (por. E.Mutti, F.Ricci Lucchi, 1975), m.in. takich jak: (I) syntaksjalny wzrost dużych kryształów gipsu wprost na dnie basenu (gipsy szklicowe, trawiaste i szablaste), (II) mikrobialną (sensu R.V.Burne, L.S.Moore, 1987) depozycję drobnokrystalicznego gipsu, głównie poprzez gipsyfikację mat organicznych (gipsy trawiaste), (III) depozycję mechaniczną (gipsy mikrokrystaliczne), obejmującą opadanie i osiadanie drobnych kryształów gipsu wytrąconych w tonu wodnej, oraz redepozycję osadu gipsowego. Zróżnicowanie facjalne gipsów Ponidzia wynika przede wszystkim z wahań zasolenia i głębokości basenu oraz wilgotności klimatu.