Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Application of GPR and seismic methods for noninvasive examination of glacial and postglacial sediments in the Psia Trawka glade: the Tatra Mts., Poland

Tomecka-Suchoń Sylwia, Gołębiowski Tomisław, Dec Jerzy, Magiera Janusz

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 6

1777--1789

EN

Presented study gives an insight into general proportions of the actual geomorphology, subglacial morphology and thickness of the drift (quaternary sediments) particularly well-pronounced glacial morphology in the Tatras and, on the other hand, the general scarcity of the data in this field. Objectives of the geophysical survey in this study were imaging of the morphology of bedrock surface under the drift (glacial and postglacial) sediments and determination of thickness of the drift and its composition. Two methods were applied: Ground Penetrating Radar (GPR) and seismic refraction profiling. GPR was used to examine drift sediments due to its high resolution and low depth of penetration. Seismic method with lower resolution but higher penetration depth gave an image of boundary between bedrock and drift. In addition, the results of seismic tomography allowed the velocity field imaging which shows changes inside the postglacial deposits. The results of the two methods used in this research suggest that points of depression exist in the subglacial morphology with a depth of about c.a. 40 below the present-day terrain surface and c.a. 25 m below surrounding subglacial surface. This trough has also been estimated to be about 150 m wide. Its considerable depth and steep slopes show that its origin can be related to erosion of subglacial water during the decay of the last (Würm) glaciation of the Sucha Woda and Panszczyca valleys.

2

Ocena stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych z wykorzystaniem metod geofizycznych i modelowania numerycznego

Popielski P., Chadaj M., Krysiak M., Smoliński B., Kowalczyk S., Mieszkowski R.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska

|

2015

|

z. 70

33--55

PL

W pracy przeanalizowano możliwość wykorzystania nowoczesnych metod geofizycznych W ocenie stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych. Omówiono pokrótce podstawy teoretyczne pomiarów georadarowych, metody elektrooporowej oraz badań sejsmicznych. Zaprezentowano i przeanalizowano otrzymane wyniki pomiarów. Na podstawie zgromadzonych danych przeprowadzono obliczenia numeryczne rozpatrywanych przekrojów obwałowań w oprogramowaniu Z_Soil.PC, pod kątem zjawisk filtracyjnych i stateczności konstrukcji. We wnioskach końcowych podsumowano wady i zalety poszczególnych metod badawczych. Przedstawiono istniejące ograniczenia i możliwości zastosowania w praktyce.

EN

The paper gives an example of using modern geophysical methods to evaluate the technical condition of levees. The theoretical bases of GPR measurements, electrical resistivity and seismic methods are briefly discussed. Test results for two embankments are presented. Based on the collected data, numerical calculations of the analyzed embankment sections were performed with the Z_SoiI.PC programme. The phenomena of filtration conditions and constructiori stability were examined. In the conclusions section, advantages and disadvantages of each method are given, along with existing limitations and possibilities of practical applicability.

3

Vibrator Data Denoising Based on Fractional Wavelet Transform

Zheng J., Zhu G., Liu M.

Acta Geophysica

|

2015

|

Vol. 63, no. 3

776--788

EN

In this paper, a novel data denoising method is proposed for seismic exploration with a vibrator which produces a chirp-like signal. The method is based on fractional wavelet transform (FRWT), which is similar to the fractional Fourier transform (FRFT). It can represent signals in the fractional domain, and has the advantages of multi-resolution analysis as the wavelet transform (WT). The fractional wavelet transform can process the reflective chirp signal as pulse seismic signal and decompose it into multi-resolution domain to denoise. Compared with other methods, FRWT can offer wavelet transform for signal analysis in the timefractional- frequency plane which is suitable for processing vibratory seismic data. It can not only achieve better denoising performance, but also improve the quality and continuity of the reflection syncphase axis.

4

Sejsmiczne pole falowe. Niejawne aspekty procedur zwiększenia rozdzielczości i rozszerzenia zakresu częstotliwości sejsmicznego pola falowego

Jędrzejowska-Tyczkowska H.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 183

71--88

PL

W niniejszym rozdziale przedstawiono rozdzielczość sejsmicznego pola falowego jako jeden z najważniejszych czynników warunkujących odtworzenie charakterystyki złożowej ośrodka geologicznego oraz zaprezentowano wyniki zwiększenia rozdzielczości danych sejsmicznych uzyskane z wykorzystaniem własnego rozwiązania „Sposób zwiększenia dokładności i głębokości rozpoznania ośrodka geologicznego na drodze modyfikacji charakterystyki spektralnej rejestrowanych drgań sejsmicznych". Prawidłowość relacji rozmiarów obiektów stanowiących przedmiot poszukiwań oraz rozdzielczości pola sejsmicznego jest odwrotnie proporcjonalna: a więc im mniejszy identyfikowany obiekt, tym pożądana jest większa rozdzielczość danych sejsmicznych. Rozdzielczość w badaniach sejsmicznych definiowana jest jako zdolność odrębnego rozróżniania (w danym przypadku w obrazie falowym) dwóch bardzo blisko siebie usytuowanych obiektów geologicznych; jest ona oceniana zarówno w kierunku poziomym, jak i pionowym. Oczywiste jest, że w przypadku akumulacji gazu w formacjach łupkowych obydwa powyższe aspekty rozdzielczości są ważne.

EN

Attempts to improve the seismic methods possibilities for geological exploration have been aimed at increasing the resolution of recorded measuring curves. In particular, filtration (in the frequency domain) and deconvolution (in the time domain) were used and based exclusively on the recordings of elastic vibrations made on the surface of the Earth. Presently, strict requirements and challenges related to the efficiency of the seismic method with new geological targets of exploration (for example, unconventional deposits of shale gas and tight gas) have exposed previously used methods of signal processing/conversion as less effective at locating such targets. We present our idea and calculation on 4 case studies. Two of them come from research insight of Reservoir Characterization Projects (Postle Field and Delhi Field). The other two come from a different territory of Poland. The result of comparison of vertical resolution of input data and after treatment with chosen modification operator shows great improvement of resolution.

5

Metoda sejsmiczna. Perspektywy i potrzeby w świetle wyzwań, jakie polskim naukowcom i inżynierom niesie odkrywanie i eksploatacja gazu z formacji łupkowych

Jędrzejowska-Tyczkowska H.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 183

43--69

PL

W rozdziale przedstawiono krótki przegląd możliwości metody sejsmicznej w ujęciu chronologicznym - w świetle wyzwań, które pojawiają się wraz z upływem czasu, poszerzaniem się wiedzy o budowie ośrodka geologicznego oraz lawinowo wzrastającym zapotrzebowaniem na nowe źródła energii. Geofizyka, nauka o właściwościach fizycznych Ziemi, jest dziedziną stosunkowo młodą. Klimat i temperatura, ukształtowanie powierzchni, sieć rzeczna, bliskość dużych akwenów wodnych, a więc wszystko, co postrzegamy wprost oraz budowa wnętrza naszej planety to czynniki, które w decydujący sposób zaważyły na dziejach ludzkości. Głód wiedzy i potrzeba poznania mechanizmów funkcjonowania i samej struktury Ziemi wpłynęły na rozwój nauk matematyczno-fizycznych, co stworzyło doskonałą platformę dla badań w dziedzinie geofizyki - fizyki Ziemi. Początkowa motywacja, ciekawość i strach przed siłami natury, zyskała z czasem potężnego partnera w postaci chęci wykorzystania bogactw naturalnych planety. Współistnienie tych czynników wpłynęło na wyodrębnienie z nauk matematyczno-fizycznych i przyrodniczych zupełnie niezależnej dziedziny - geofizyki. Pierwszą na świecie strukturą akademicką, w której nazwie znalazło się słowo „geofizyka”, była utworzona na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w dniu 1 listopada 1895 r. Katedra Geofizyki Matematycznej i Meteorologii. Kierownikiem Katedry został mianowany prof. Pius Rudzki, autor znakomitego wydanego w roku 1909 dzieła pt. „Fizyka Ziemi”.

EN

The article presents a short review of possibilities of seismic methods in chronological order, in view of the challenges which appear with time, expanding knowledge on geological media construction and increasing demand for new energy resources.

6

Wykrywanie pustek w podłożu pod obiektami budowlanymi na podstawie badań geofizycznych metoda sejsmiczną – techniką MASW

Jędruś Rafał, Kłosiński Jerzy

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2011

|

nr 3

49--56

7

Renesans roli akwizycji w metodzie sejsmicznej, w świetle poszukiwań niekonwencjonalnych złóż węglowodorów

Jędrzejowska-Tyczkowska H.

Nafta-Gaz

|

2011

|

R. 67, nr 11

777-792

PL

W artykule omówiono problematykę doboru schematu i parametrów akwizycji w metodzie sejsmicznej, w celu optymalnego odtworzenia budowy ośrodka geologicznego. Obliczenia i analizy prowadzono z zastosowaniem modelowania matematycznego. Przykłady obliczeniowe pokazano dla konkretnego rejonu geologicznego (Pomorze Gdańskie, otwory Wierzchowo), gdzie przedmiotem analiz był fragmentarycznie występujący brak rejestracji sejsmicznych od horyzontów karbońskich i dewońskich.

EN

During the last few years, seismic acquisition has gone trough a phase of fast acceleration, attested to by the development of various schemes of field measurements (vide azimuth, far - mid and near offsets). In the article different geometry of field registration were tested by the way of mathematical simulation of wave field. All presented calculation was done for real geological area (Pomorze Gdańskie) where the absence of seismic registration from Devon and Carbon formation was analyzed.

8

The analysis of the effectiveness of the multiples attenuation by means of Karhunen-Loeve (K-L) transform - model study

Kasina Z.

Geoinformatica Polonica

|

2010

|

T. 10

33-43

EN

In the paper the analysis of the effectiveness of multiples attenuation using Karhunen-Loeve (K-L) transform is presented for the case of model data. The K-L transform was performed by means of the Eigenimage Filter procedure in the ProMAX seismic data processing system. The model traces of CDP gathers were generated with the application of the ProMAX process named The Synthetic Trace Generation. The infl uence of the K-L fi lter parameters on the effectiveness of multiples was estimated for the case of primaries and multiples interference. Several values of moveout differentiation between primaries and multiples were considered. The different values of the NMO stretch parameter and receiver interval as well as different phase characteristics of the signals were taken into consideration during model calculations.

PL

W pracy przedstawiono analizę efektywności tłumienia fal wielokrotnych za pomocą fi ltracji Karhunena-Loevego (K-L), realizowanej z wykorzystaniem procedury Eigenimage Filter sejsmicznego systemu przetwarzania ProMAX. Trasy modelowe kolekcji CDP były generowane za pomocą procedury The Synthetic Trace Generation w systemie ProMAX. Oszacowano wpływ parametrów fi ltracji K-L na skuteczność usuwania fal wielokrotnych w przypadku interferencji fal jednokrotnych i wielokrotnych. Rozważono kilka wartości zróżnicowania krzywizny kinematycznej między falami jednokrotnymi i wielokrotnymi. W trakcie obliczeń modelowych uwzględniono różne wartości parametru osłabiania zniekształceń spowodowanych wprowadzaniem poprawek kinematycznych (NMO stretch), różne wartości interwału pomiarowego, jak również różne charakterystyki fazowe sygnałów.

9

Rozdzielczość rozpoznania nieciagłości w ośrodku silnie niejednorodnym za pomocą metod georadarowej i sejsmicznej

Pilecki Z., Ziętek J., Pilecka E., Karczewski J., Kłosiński J.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2007

|

nr 6

60-62

PL

Omówiono efektywność rozpoznania granic nieciągłości w ośrodku fliszu karpackiego za pomocą profilowania georadarowego i sejsmicznego. Badania georadarowe wykonano antenami o różnych częstotliwościach w celu porównania ich rozdzielczości w warunkach pomiarowych. Badania sejsmiczne polegały na ocenie rozdzielczości rozpoznania falami typu P i S - technikami profilowania refrakcyjnego oraz MASW 1D. Uzyskane wyniki pozwoliły na opracowanie możliwie najkorzystniejszej metodyki pomiarowej w dostosowaniu do warunków geologiczno-inżynierskich.

EN

The effectiveness of discontinuities recognition with the help of GPR and seismic methods in Carpathian flysch has been described. GPR surveys carried out by antennas of different frequency in the aim of comparison of their resolution in measurements conditions Seismic surveys were directed on resolution comparing of P-wave and S-wave using refraction profiling and 1D MASW technique. Obtained results 1D let to choose the optimal methodology having account geological engineering conditions in the investigation site.

10

Metoda sejsmiczna do rozpoznawania zaburzeń geologicznych w pokładach węgla - doświadczenia z polskich kopalń

Siata R.

Wiadomości Górnicze

|

2007

|

Vol. 58, nr 9

489-493

PL

Metoda sejsmiczna umożliwia szczegółowe rozpoznanie budowy geologicznej pokładu węgla. Dwa podstawowe jej warianty to metoda fal przechodzących imetoda fal odbitych. Do badania uskoków potrzebne jest ich połączenie. Możliwe jest wyznaczenie przebiegu uskoku i oszacowanie jego zrzutu. W artykule przedstawiono przykład badań sejsmicznych wykonanych w polskich kopalniach węgla kamiennego i ich późniejszą weryfikację robotami górniczymi.

11

Drogi na pustkach

Kubański A.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2007

|

Nr 5

66--68

12

Współczesne możliwości metody sejsmicznej w zadaniach ilościowej charakterystyki obiektów złożowych

Jędrzejowska-Tyczkowska H., Bartoń R.

Nafta-Gaz

|

2005

|

R. 61, nr 7/8

349-356

PL

W pracy scharakteryzowano wyniki badań, których celem było przedstawienie rozkładu parametrów złożowych m.in. takich jak porowatość i nasycenie, określonych drogą estymacji statystycznej na podstawie danych sejsmicznych 3D. Analizie poddano biohermy górnojurajskie Polski południowej. Zaproponowano również nową sekwencję interpretacyjną opartą na analizie modelu prędkości, inspirowaną wynikami migracji czasowej i głębokościowej na danych sejsmicznych teoretycznych (MODEL MAROMOUSI). Zaprezentowano hipotezę iż dwa obiekty określone nazwami otworów Zawada-7 i Zawada-8K, traktowane jako odrębne na podstawie dwóch anomalii niskoprędkościowych, stanowią jeden i ten sam element geologiczny, a zarejestrowany obraz falowy jest wynikiem dwóch wzajemnie nakładających się efektów - budowy geometrycznej i modelu prędkościowego. Udokumentowano możliwość ocen ilościowych parametrów złożowych z danych sejsmicznych pod warunkiem prawidłowego rozkładu punktów z danymi.

EN

We describe the application of statistical estimation to determine the distribution of reservoir parameters such the porosity and saturation and their quantitative selection on the basis of 3D seismic data, for biohermal obiects of jurassic interwal. Simultaneously we propose the new idea for velocity model description, consistent with result of drilling of the wells Zawada-7 and Zawada-8K.

13

Określenie przebiegu strefy uskokowej w utworach fliszowych metodami geofizycznymi na przykładzie badań w rejonie Jeleni

Chrzanowska E., Bugajski A., Śmiszek R.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2005

|

R. 102, z. 8-Ś

53--62

PL

Poszukiwanie rejonów o podwyższonej wodonośności wiąże się w Karpatach z zagadnieniem lokalizacji uskoków i stref spękań w utworach fliszowych. Prognozowanie przebiegu tych stref jest jednak zadaniem trudnym, przede wszystkim ze względu na skomplikowaną budowę i silną anizotropię kompleksu fliszowego. Coraz częściej w tej dziedzinie prowadzi się badania metodami geofizycznymi. W niniejszym opracowaniu przedstawiono przykład zlokalizowania strefy uskokowej w rejonie Jeleśni koło Żywca metodami geofizycznymi. Stosowano tutaj badania sejsmiczne metodą refrakcyjną, badania geoelektryczne oraz pomiary koncentracji radonu. Przebieg uskoku potwierdzony został wszystkimi trzema metodami i wynikiem profilowania otworu wiertniczego, zlokalizowanego w strefie uskokowej. Z otworu tego uzyskano ponadto wypływ wody o sporej wydajności.

EN

The localization of the areas of higher water-bearing capacity in Carpathian region is usually associated with the prospecting for fault and fractured zones in flysh rocks. However, predicting the position of these zones is a difficult task because of the complicated structure and strong anisotropy of the flysch complex. For this reason, more and more often these problems are solved with geophysical methods. The current report presents application of geophysics to localize a fault zone in Jeleśnia near Żywiec. The investigations included the seismic refraction method, geoelectric profiling and sounding method and measurements of the radon content. The position of the fault has been confirmed with all the three methods and also with logging of a borehole that had been localized in fault zone. Additionally, the well provided water of a considerable discharge.

14

Ocena przydatności metody sejsmicznej do projektowania tuneli

Furtak K.

Geoinżynieria i Tunelowanie

|

2004

|

nr 3

14-17

PL

W artykule przedstawiono zakres możliwego wykorzystania metody sejsmicznej do określania wartości parametrów geotechnicznych wymaganych przy projektowaniu tuneli komunikacyjnych. Ze względu na liniowy charakter tras komunikacyjnych i duże zazwyczaj ich długości racjonalizacja badań gelogicznych jest szczególnie ważna.

EN

The geotechnical parameters as determined by means of geophysical methods are characteristic of considerable values dispersion although the methods considered "accurate" (8) are not free from dispersion either, however, the level of dispersion is much lowe), thereby they are characteristic of low level of certainty. However, geophysical methods are significantly cheaper and quicker than the accurate direct surveys, additionally supported by laboratory testing. Therefore, large interest is seen in improving geophysical methods, specifically improving the testing and surveying apparatus, as well as determining the correlation relations between the parameters of testing and geotechnical parameters. One of the geophysical methods which may be used for evaluating the geophysical properties of soil is a seismic method. This method may be applied for initial recognition of the orogenic belt. Thereby, it allows reasonable planning of principal surveys and constitutes the complementation of these surveys. The article shows the scope of possible applications of the seismic method for determining the value of geotechnical parameters required for designing the transportation services tunnels. Due to the linear character of transport routes, as well as usually long lengths, the rationalization of geological testing and surveys is particularly important.

15

Badanie przypowierzchniowych warstw podłoża metodą sejsmiczną

Siata R.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2002

|

nr 4

33-42

PL

Określenie budowy i własności fizycznych ośrodka skalnego ma duże znaczenie dla: - budownictwa podziemnego i lądowego, - prognozy zagrożeń naturalnych, - rozpoznania budowy geologicznej, - modelowania analitycznego. Podstawową metodą wyznaczania płytkich granic litologicznych i strefy małych prędkości fal sejsmicznych jest metoda sejsmiczna, której wariantem jest metoda płytkiej refrakcji. Może ona służyć do wyznaczania granic litologicznych do głębokości 30-50 m w zależności od lokalnych warunków geologicznych. Określane tą metodą prędkości mogą być również wykorzystywane do klasyfikacji masywu skalnego z zastosowaniem skali opracowanych między innymi przez Bartona, Bieniawskiego, Bestyńskiego (dla fliszu karpackiego). Warstwy leżące najpłycej utworzone są najczęściej z osadów trzecio i czwartorzędowych oraz utworów zwietrzałych. Warstwę, którą charakteryzują najniższe wartości prędkości fal sejsmicznych, tzw. strefę małych prędkości (SMP) tworzą grunty nieskonsolidowane lub utwory zwietrzałe. Prędkości te nie przekraczają 1000 m/s, podczas gdy prędkości fal sejsmicznych w twardym podłożu są większe od 1500 m/s (2000 m/s). Dodatkowym czynnikiem wpływającym na prędkości fal sejsmicznych w ośrodku jest poziom zwierciadła wód gruntowych. SMP charakteryzuje się wzrostem prędkości fal wraz z głębokością lecz może również charakteryzować się jedną wartością prędkości. Drugi przypadek występuje, gdy na przykład w pobliżu znajdują się warstwy piasków. Prędkości fal sejsmicznych w warstwach zalegających nad twardym podłożem określono metodą : płytkiej refrakcji wzdłuż profili sejsmicznych w następujących rejonach: - Jaworzno, rejon zalewu Łęg, - OG KWK Halemba, przy szybie Grunwald. - Kopalnia Doświadczalna Barbara, przy szybie Barbara. Do interpretacji uzyskanego materiału pomiarowego wykorzystano analizę hodografów zbieżnych. Wyznaczono prędkości i miąższości poszczególnych warstw metodą średnich arytmetycznych. Tak wyznaczony model ośrodka posłużył jako model startowy do tomograficznego odwzorowania na podstawie czasów pierwszych wejść fali sejsmicznej. Wyniki przedstawiono w postaci dwuwymiarowych map prędkości (rys. 1a, 2a, 3a). W miejscach wykonywania pomiarów sejsmicznych stwierdzono dużą zmienność prędkości propagacji podłużnej fali sejsmicznej w utworach zaliczanych do nadkładu czwartorzędowego w zakresie od 300 do 1800 m/s. Najniższe wartości występowały w strefie przypowierzchniowej. Zmian prędkości nie można w prosty sposób korelować z wykształceniem geologicznym utworów. Jest to spowodowane faktem, że utwory czwartorzędu wykształcone są głównie w postaci piasków, żwirów, pyłów, glin oraz rumoszu, w przypadku których prędkości fal sprężystych związane są głównie ze stopniem zagęszczenia (gęstością) i zawodnieniem. Z tych względów płytkie granice sejsmiczne nie pokrywają się z granicami litologicznymi, a zakres zmienności prędkości fal dla podobnych utworów jest bardzo duży. Można stwierdzić, że dla piasków prędkości zmieniają, się od około 300 m/s (suche i zalegające bezpośrednio na powierzchni) do około 1500 m/s dla utworów zawodnionych. Utwory identyfikowane ze stropem karbonu zaznaczają się w postaci granicy refrakcyjnej o prędkości w przedziale 1800-2200 m/s.

EN

The determination of the structure and physical properties of the rock medium has great significance for: - underground building and civil engineering, - natural hazard prediction, - identification of geological structure, - analytic modelling. The basic method of determination of shallow lithological limit and zone of small seismic wave velocity is the seismic method, a variant of which is the shallow refraction method. It can serve the determination of lithological limits up to the depth of 30-50 m, depending on local geological conditions. The velocities determined by means of this method can be also applied for rock mass classification with the use of scales, developed among others by Barton, Bieniawski, Bestyński (for the Carpathian flysch). The layers localized close to the surface are most frequently formed of Tertiary and Quarternary deposits and weathered formations. The layer, characterized by the lowest values of seismic wave velocities, the so-called low velocity zone (SMP) form non-consolidated grounds and weathered formations. These velocities do not exceed 1000 m/s, whereas the velocities of seismic waves in hard foundations are bigger than 1500 m/s (2000 m/s). An additional factor influencing the velocities of seismic waves in the medium is the underground water level. A low velocity zone is characterized by the increase of wave velocity along with the depth, but it can be also characterized by one velocity value. The second case takes place, when for example, sandstone layers occur in the vicinity. The velocities of seismic waves in layers occurring above the hard foundation were determined by the method of shallow, refraction on seismic profiles in the following regions: - Jaworzno, the Łęg water reservoir region, - Mining area of Halemba mine, at Grunwald shaft, - Experimental Mine "Barbara" at Barbara shaft. For the interpretation of the obtained measuring material the convergent hodograph analysis was used. The velocities and thickness of individual layers were determined by means of the arithmetic average method. The medium model, determined in such a way, served as start model for tomographic mapping on the basis of times of first seismic wave entries. The results were presented in the form of two-dimensional velocity maps. In sites of seismic measuring execution one has stated big variability of velocity propagation of longitudinal seismic wave in formations classified among Quarternary overburden within the range from 300 to 1800 m/s. The lowest values occurred in the zone, adjacent to the surface. Velocity changes cannot be in a simple way correlated with the structure of geological formations. This is caused by the fact that Quarternary formations occur mainly in the form of sands, gravels, dusts, clays, and rubble, in case of which the velocities of elastic waves are connected first of all with the consolidation (density) degree and water content. For these reasons the shallow seismic limits do not coincide with lithological limits, and the range of wave velocity variability for similar formations is very high. One can state that for sands the velocities change from about 300 m/s (dry and occurring directly on the surface) to about 1500 m/s for watered formations. Formations identified with the Carboniferous roof appear in the form of refraction limit with velocity within the interval 1800-2200 m/s.