Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Knothe’s theory parameters - computational models and examples of practical applications

Misa Rafał

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2023

|

T. 39, z. 4

157--180

EN

The theory of Professor Stanislaw Knothe, known as Knothe’s Theory, has been the foundation for practical predictive calculations of the impacts of exploitation for many years. It has enabled the large-scale extraction of coal, salt and metal ores located in the protective pillars of cities and prime surface structures. Knothe’s Theory has been successfully applied in Polish and global mining for over seventy years, making it one of the most well-known and recognized achievements in Polish mining science. Knothe’s Theory provides a temporal-spatial description of subsidence that relies on four essential parameters: the vertical scale parameter a, the horizontal displacement parameter λ, the horizontal range scale parameter cotβ and the time scale parameter c. This article characterizes the parameters of Knothe’s Theory used in various current applications for calculating subsidence, surface and rock uplift, and other applications of the theory, even beyond its classical form. The presented solutions are based on a mathematical model of the interaction of a complex element and cover topics such as subsidence during full exploitation with roof collapse and full exploitation with backfilling, pillar-room mining, the effect of salt caverns on the surface and salt rock, and fluid deposits and surface uplift caused by changes in the water level within closed coal mines. The article also discusses the evolution of the range angle of the main influences and presents Knothe’s solutions related to time, describing the horizontal displacement parameter λ.

PL

Teoria Profesora Stanisława Knothego zwana teorią Knothego jest od wielu lat podstawą do praktycznych obliczeń prognostycznych wpływów eksploatacji, a tym samym umożliwiła podjęcie na szeroką skalę wydobycia dużych zasobów węgla, soli i rud metali znajdujących się m.in. w filarach ochronnych miast i ważnych obiektów na powierzchni. Teoria Knothego jest z powodzeniem stosowana w polskim i światowym górnictwie od ponad siedemdziesięciu lat. Jest ona jednym z najlepiej znanych i uznanych na świecie osiągnięć polskiej nauki górniczej. Do czasoprzestrzennego opisu osiadania wg teorii Knothego konieczna jest znajomość wartości czterech podstawowych parametrów: parametru skali pionowej a, parametru skali zasięgu poziomego cotβ, parametru przemieszczenia poziomego λ oraz parametru skali czasu c. W artykule scharakteryzowano parametry teorii Knothego stosowane przy różnych wykorzystywanych aktualnie zastosowaniach teorii Knothego do obliczania m.in. osiadania oraz podnoszenia powierzchni i górotworu oraz innych zastosowań teorii, również poza jej klasyczną formą. Przedstawione rozwiązania bazują na matematycznym modelu oddziaływania elementu złożowego i dotyczą, m.in. osiadania przy eksploatacji pełnej z zawałem stropu oraz eksploatacji pełnej z podsadzką, eksploatacji filarowo-komorowej, wpływu kawern solnych na powierzchnię i górotwór solny. W pracy poruszono także kwestię złóż fluidalnych oraz podnoszenia powierzchni terenu spowodowanego zmianą poziomu wód kopalnianych w obrębie zamkniętych kopalń węgla kamiennego a także opisano ewolucję kąta zasięgu wpływów głównych oraz przedstawiono rozwiązania Knothego związane z czasem i opisano parametr przemieszczenia poziomego λ.

2

Wpływ dodatku wodoru na parametry energetyczne mieszaniny gazów pobieranych z komory magazynowej w kawernie solnej w trakcie jej eksploatacji

Szpunar Tadeusz, Budak Paweł

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2021

|

R. 24, Nr 7-8 (272-273)

4--8

PL

W artykule przedstawiono algorytm obliczeń ciepła spalania, wartości opałowej oraz liczby Wobbego, jak również procentowej zawartości wodoru w gazie magazynowanym w komorze wykonanej w utworach soli (złoże pokładowe lub wysad solny) oraz w gazie pobieranym w dowolnym momencie z takiej komory. Uwzględniono możliwość obecności składników niepalnych w mieszaninie gazów oraz ich wpływ na ciepło spalania / wartość opałową. Podano przykład obliczeniowy.

EN

The paper presents the algorithm which may be used to calculate the hydrogen content (volumetric percents), heating value, calorific value and Wobbe number of gas collected from the salt cavern built in salt formations (salt deposit or salt dome) at every moment of cavern exploitation. The possibility of the presence of non-flammable components in the gas mixture and their effect on the heat of combustion / calorific value were considered. Provided is the example calculation.

3

Badanie możliwości magazynowania benzyny silnikowej w kawernach solnych

Majoch Arkadiusz, Plis Łukasz, Rataj Zuzanna

Przemysł Chemiczny

|

2020

|

T. 99, nr 8

1126--1130

PL

Rosnące zapotrzebowanie na paliwa bezpośrednio wiąże się z koniecznością zwiększania ich zapasów i rezerw. Przekłada się to na inwestycje w rozbudowę infrastruktury logistycznej, w tym alternatywne techniki magazynowania. W Polsce, z uwagi na korzystne uwarunkowania geologiczne (dostępność wysadów solnych), do długoterminowego magazynowania paliw wykorzystuje się kawerny solne, w których od lat z powodzeniem trzymane są zapasy ropy naftowej i oleju napędowego. Podejmowane są również działania w celu zastosowania tej metody do magazynowania benzyny silnikowej. Przedstawiono wybrane światowe i krajowe doświadczenia w zakresie badania możliwości magazynowania benzyny silnikowej w kawernach solnych, które były podstawą do uruchomienia w PKN Orlen Projektu GASSTO. Celem Projektu jest opracowanie technologii produkcji i systemu monitorowania jakości benzyny przeznaczonej do długoterminowego magazynowania w kawernach solnych.

EN

A review, with 28 refs., of global and local experience in the storing gasoline in salt caverns. An industrial project aimed at developing prodn. technol. and the quality monitoring system for the gasoline intended for the long-term storage in the caverns was presented.

4

Model numeryczny procesu ługowania (Proces ługowania kawern solnych cz. III)

Urbańczyk Kazimierz

Przegląd Solny

|

2018

|

T. 14

54--69

PL

Przedstawiono model matematyczno-fizyczny procesu ługowania w postaci zaproksymowanej, wykorzystując przybliżenie z jednowymiarową hydrodynamiką i warunkiem równowagi grawitacyjnej. Istotnym elementem modelu jest opis kształtu kawerny niezależny od aproksymacji jej wnętrza. Zastosowano jawny schemat różnicowy typu Leleviera z aproksymacją równania przepływu pod prąd. Opisany model jest podstawą algorytmu Ubro. Krótko omówiono też inne modele.

XX

Mathematical and physical model of leaching process is presented in the approximated form. One-dimensional hydrodynamics and gravity equilibrium condition are used to create the model. Description of the cavern shape independent on approximation of the cavern inside is significant feature of the model. An explicit scheme of Lelevier type is applied and an upwind scheme for the flow equation. The described model is the base of the Ubro algorithm. Other models are shortly discussed.

5

Pomiary echometryczne kawern solnych wypełnionych gazem przy użyciu echosondy CHEMKOP

Figarski M., Kubacka T.

Przegląd Solny

|

2017

|

T. 13

130--134

PL

Metoda echometryczna pozwala na pomiar wielkości i kształtu kawernowych podziemnych magazynów gazu. Pomiary ultradźwiękowe w gazie wymagają prawidłowego przystosowania aparatury pomiarowej oraz opracowania odpowiedniej metodyki pomiaru. Dzięki zastosowaniu Echosondy CHEMKOP, do końca 2016 roku z sukcesem wykonano 9 pomiarów echometrycznych kawern zlokalizowanych w złożach soli wypełnionych gazem ziemnym pod ciśnieniem. Skuteczność pomiaru potwierdzona została zarówno przy małych jak i dużych ciśnieniach. Prace zostały zrealizowane w sposób zapewniający pełne bezpieczeństwo w środowisku gazowym przy ciśnieniu głowicowym wynoszącym nawet 21 MPa.

EN

The echometric method allows to measure size and shape of underground cavern gas storages. Ultrasonic measurements in gas require proper adaptation of the measuring apparatus and development of an adequate measurement methodology. By using Echosonda CHEMKOP sonar, till the end of 2016 year, nine echometric measurements of cavern located in salt deposit filled with natural gas under pressure was made with success. Effectiveness of the measurements was proven both for low and high pressures. Works were performed in a method that ensures full safety in gas environment with the wellhead pressure reaching even 21 MPa.

6

Matematyczno-fizyczny opis procesu ługowania (Proces ługowania kawern solnych cz. II)

Urbańczyk K.

Przegląd Solny

|

2017

|

T. 13

47--66

PL

Omówiono najważniejsze podejścia do określenia równań składających się na matematyczno-fizyczny opis procesu ługowania. Podstawową rolę odgrywa tu turbulentne mieszanie wywołane zróżnicowaniem gęstości. Niezrozumienie tej roli i brak jej opisu stanowią podstawowe braki dotychczasowych propozycji. Dość dobrym przybliżeniem jest model, w którym stężenie i przepływ przez kawernę zależą jedynie od głębokoci i czasu.

EN

The most important approaches to formulate the equations constituting the physical and mathematical description of the leaching process are discussed. Turbulent mixing caused by density differentiation plays the principal role here. Poor understanding of this role and lack of its description are the fundamental deficiencies of past proposals. Model where brine concentration and flow through the cavern are dependent only on depth and time, is sufficiently good approximation.

7

Zapas buforowy w magazynowaniu paliw płynnych determinowany współczynnikiem bezpieczeństwa. Cz. 2

Milewski R.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2017

|

R. 18, nr 6

1481--1484, CD

PL

W artykule zaprezentowano wpływ współczynnika bezpieczeństwa na poziom utrzymania zapasów gazu płynnego w magazynach podziemnych (kawernowych) zależnego od sposobu przeglądu zapasów.

EN

Storage processes play a key role in business operations. An indispensable factor in their proper operation is proper maintenance of stocks. They are a prerequisite for maintaining flow flexibility, and their size should be adapted to the level of distribution. The purpose of this article is to present the impact of the safety factor on the level of liquid gas stocks in underground storage (cavernous) dependent on the method of inventory review. The paper presents a theoretical basis for the theory of stocktaking and stocktaking and indicates the theoretical possibilities to exploit the importance of a safety factor on inventory levels.

8

Zapas buforowy w magazynowaniu paliw płynnych determinowany współczynnikiem bezpieczeństwa. Cz. 1

Milewski R.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2017

|

R. 18, nr 6

1477--1480, CD

PL

W artykule zaprezentowano wpływ współczynnika bezpieczeństwa na poziom utrzymania zapasów gazu płynnego w magazynach podziemnych (kawernowych) zależnego od sposobu przeglądu zapasów.

EN

An indispensable factor in the proper operation is proper maintenance of stocks. They are a prerequisite for maintaining flow flexibility, and their size should be adapted to the level of distribution. The aim of this article is to present the impact of the safety factor on the level of liquid stocks in underground storage (cavernous) dependent on the inventory review method. The paper presents the theoretical foundations of stocking and stock-keeping theories and outlines the theoretical possibilities to exploit the importance of safety factor on inventory levels.

9

Źródła wiedzy o procesie ługowania kawern solnych (Proces ługowania kawern solnych cz. I)

Urbańczyk K.

Przegląd Solny

|

2015

|

T. 11

32--43

PL

W pracy szczegółowo omówiono źródła naszej wiedzy o procesie ługowania. Są to laboratoryjne testy na próbkach soli, fizyczne modele w blokach soli, doświadczenie górnicze z ługowania kawern oraz eksperymenty in situ. Rozkładem stężenia solanki w kawerni rządzi turbulentne mieszanie. Można w kawernie wyróżnić dwie strefy: całkowitego mieszania, powyżej buta rury wodnej oraz strefę stratyfikacji poniżej.

EN

Sources of our knowledge about leaching process are in details discussed in the paper. There are laboratory tests on salt samples, physical models in salt blocks, mining experience with cavern leaching and leaching experiments in situ. Distribution of brine concentration in the cavern is governed by turbulent mixing processes. Two main zones can be found in the salt cavern: zone of total mixing, above the water tubing shoe and stratification zone below.

10

An optimization model for managing compressors in salt cavern gas storage

Stopa J., Mrzygłód R.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2013

|

Vol. 30, no. 3

385--403

EN

The article presents issues related to technical and economic optimization of filling underground gas storage in salt cavern (CUGS) on the example of Mogilno. Operation practice suggests that the first step is to inject the caverns with a high convergence, then with smaller and at the end caverns with the smallest convergence. In the withdraw process, the situation is reversed. On the other hand, the gas injection into the deepest caverns requires more compressor power. Optimization that takes into account only the speed of storage caverns convergence is not ideal. While injecting gas into storage caverns, compressors typically use about 1–3% of the transported gas, depending on the management of compressors operation. Taking into account the amount of gas supplied to the CUGS Mogilno, the cost of fuel gas that is used can be significant. In the liberalized gas market an underground gas storage operator will have to account carefully and buy fuel gas at market prices. These facts raise an important question: how to manage the operation, in a free gas market in the most efficient way which affects the profitability service storage provision in underground gas storage in salt caverns. This paper presents the optimization model, developed by the authors, that minimizes the consumption of fuel gas, while preventing overdependence loss of underground salt caverns volume, during the gas injecting process into storage caverns.

11

Metodyka laboratoryjnej symulacji podziemnego magazynowania ropy naftowej i produktów naftowych w kawernach solnych

Altkorn B., Kwinta M.

Nafta-Gaz

|

2012

|

R. 68, nr 12

1063--1068

PL

W artykule wymieniono zalety przechowywania ropy naftowej i produktów naftowych w kawernach solnych w odniesieniu do konwencjonalnych zbiorników naziemnych lub podziemnych. Wymieniono także rodzaje stosowanych rezerw strategicznych dotyczących ropy naftowej i innych paliw, jak również odpowiednie, związane z tym zagadnieniem, przepisy prawne. Opisano aktualnie istniejące krajowe kawerny solne, w których przechowuje się paliwa i ropę naftową, a także przedstawiono plany związane z budową nowych kawern, które pozwolą na zwiększenie możliwości magazynowych w Polsce. Następnie opisano metodykę prowadzenia w INiG badań symulacyjnych w warunkach laboratoryjnych odwzorowujących przechowywanie paliw i ropy naftowej w kawernach solnych, a także przedstawiono schemat prowadzenia badań symulacyjnych. Przedmiotowe badania dotyczą wpływu kontaktowania się paliwa lub ropy naftowej z solą i solanką na parametry jakościowe paliw lub ropy naftowej w długim czasie. W zależności od stosowanego modelu, bezciśnieniowego lub ciśnieniowego, dodatkowymi czynnikami wpływającymi na przyspieszenie starzenia produktu jest podwyższona temperatura – w przypadku modelowej kawerny bezciśnieniowej, lub podwyższona temperatura i ciśnienie – w przypadku kawerny ciśnieniowej. Przedstawiono także zasady doboru monitorowanych parametrów jakościowych oraz metodykę pozyskiwania próbek do prowadzenia badań modelowych. Opisano podatność niektórych parametrów jakościowych na przechowywanie w kawernach modelowych na przykładzie próbki benzyny silnikowej. Stwierdzono, że badania w warunkach modelowych mogą być podstawą do wnioskowania o przydatności danego składu komponentowego paliwa lub danej ropy naftowej do przechowywania w kawernie solnej.

EN

This article lists the advantages of storing crude oil and petroleum products in salt caverns over storing in conventional ground or underground tanks. The types of strategic reserves of crude oil and/or fuels are listed, together with the appropriate legislation, related to this issue. This article also describes the currently existing national salt caverns in which crude oil and fuels are stored, it presents the plans for the construction of new caverns which will increase storage possibilities in Poland. Furthermore it describes the methodology of studies conducted in the Oil and Gas Institute on simulating in laboratory conditions the storing of crude oil and fuels in salt caverns, and also shows a diagram of the simulation research. These studies refer to the impact of prolonged contact with salt and brine on quality characteristics of fuels or crude oil. Depending on the model in use, additional factors affecting the accelerated ageing of products are: increased temperature in case of unpressurized cavern model or increased temperature and pressure in case of pressurized cavern model. The rules for the selection of quality monitoring parameters are presented as well as the methodology of obtaining samples for model-based research. This article describes the sensitivity to the effects of storing in model caverns of certain quality parameters, using motor gasoline sample as the example. It was found that the model-based research can be used for the assessment of the suitability of a certain composition of crude oil or fuel for salt cavern storage.

12

Badania rop naftowych dla potrzeb ich przechowywania w kawernach solnych

Altkorn B.

Nafta-Gaz

|

2010

|

R. 66, nr 11

1037-1046

PL

Artykuł przedstawia obligatoryjne, kompleksowe badania rop naftowych jakie wykonuje się w USA dla potrzeb rezerwy strategicznej rop, przechowywanej w kawernach solnych. Przedstawiono etapy, zakres i zalecane metody badań oraz zasady mieszania różnych rop w jeden strumień w danej kawernie.

EN

Article presents obligatory crude oil assay manual for US strategic petroleum reserve, stored in salt caverns. Its present stages and field of crude assay, recommended analysis methods and rules of blending different crudes to one crude stream in given salt cavern.

13

Konwergencja podziemnego magazynu gazu w kawernie solnej, w trójosiowym stanie naprężeń i odkształceń

Szpunar T., Budak P.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2005

|

nr 128

1-37

PL

W pracy omówiono zagadnienia związane z konwergencją komór magazynowych wykonanych w soli oraz czynniki wpływające na wysokość konwergencji. Przedstawiono model matematyczny umożliwiający określenie wielkości konwergencji komór w funkcji czasu w trójosiowym stanie odkształceń i naprężeń. Do pracy załączono opis algorytmu funkcjonowania programu komputerowego do obliczeń konwergencji oraz wyniki przykładowych obliczeń. Warunkiem korzystania z programu obliczeniowego jest, oprócz znajomości szeregu innych danych, znajomość parametrów reologicznych górotworu solnego i scenariusza eksploatacji komory, tj. znajomość zmian ciśnienia gazu magazynowanego w komorze w funkcji czasu.

EN

Discussed are problems related to behavior of salt rocks around gas storage caverns, as well as factors which influence the convergence of such caverns. Presented is the method for evaluation of convergence versus time in three dimensional state of stress and deformation providing the rheological properties of salt and gas pressure versus time curve are known. Enclosed are exemplary calculations for one of gas storage cavern.

14

Forma zagospodarowania złoża najstarszej soli kamiennej (Na1) w N części LGOM (obszary rezerwowe)

Lipień G., Markiewicz A., Wirth H.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2005

|

Vol. 47, nr 2

22-25

PL

W północnej części LGOM występuje pokład soli kamiennej (Na1) o dużej miąższości, stwarzający potencjalne warunki do budowy kawernowych zbiorników do magazynowania węglowodorów. Skomplikowana budowa geologiczna pokładu soli kamiennej i skał otaczających, wskazuje na konieczność wykonania szczegółowych badań geologicznych przed podjęciem decyzji o ostatecznym wyborze obszaru do budowy zbiorników.

EN

In the northern part of the Legnica Głogów Copper Basin is the bed of rock-salt (Na1) of large thickness, giving the potential opportunities for forming cavern reservoirs for hydrocarbon storage. Complex geology of the rock-salt bed and surrounding rock-mass indicates the need for detailed geological investigation before the final decision about the reservoirs location is made.

15

Podziemny system magazynowania paliw w kawernach solnych

Jasiński Z.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2004

|

R. 46, nr 3/4

63-69

PL

Możliwość wykorzystania pustek poeksploatacyjnych w kopalni "Góra" oraz potrzeba magazynowania znacznych ilości paliw i ropy naftowej wynikająca zarówno z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa jak również z uregulowań prawa (Ustawa o rezerwach państwowych i zapasach obowiązkowych paliw) spowodowała powstanie projektu a obecnie realizację budowy Podziemnego Magazynu Ropy i Paliw (PMRiP) w Górze k. Inowrocławia. Uruchomienie I etapu nastąpiło w kwietniu 2002 roku. Magazyn spełnia rolę strategiczną, operacyjną oraz interwencyjno-koniunkturalną. Możliwe jest oferowanie usług magazynowych na rzecz obcych przedmiotów - dla wszystkich przechowywanych mediów (tj. ropa naftowa, benzyna bezołowiowa, olej napędowy). Transport magazynowanych mediów do i z magazynu odbywa się rurociągami dalekosiężnymi na trasie: - dla ropy - Kopalnia "Góra" - baza "Plebanka"; dla paliw - Kopalnia "Góra" - baza Nowa Wieś Wielka. Zatłaczanie magazynowanych mediów do wybranych komór odbywa się poprzez pompownię ropy i paliw. W trakcie procesu zatłaczania z komór magazynowych wypływa solanka, która kierowana jest poprzez zbiorniki buforowe do odbiorców. Z kolei proces wytłaczania ropy i paliw odbywa się poprzez powtórne zatłaczanie do komór magazynowych solanki i tym samym wypływ magazynowanych mediów z komór. Kierowane są one do pompowni ropy i paliw, a stamtąd rurociągami dalekosiężnymi do odbiorców.

EN

Possibility of utilization of underground caverns In "Góra" Mine and necessity of storage of large amounts of fuels and crude oils resulting from requirements for fulfilling national energy safety and legal regulation, government reserves and necessary fuel reserves, resulted in project foundation and presently construction of Underground crude oil and fuel Storage Depot (PMRiP) in Góra near Inowrocław. The Depot's first stage was commissioned in April of 2002. The storage systems fulfills strategic, operational and interventional role. It is possible to offer storage services for third parties for all type of fuels (crude oil, unleaded gasoline, diesel fuel). Fuel transportation to and out of Depot is possible by pipelines on directions; for crude oil "Góra" Mine - "Plebanka" Depot, for fuels "Góra" Mine - "Nowa Wieś Wielka" Depot. Fuel is pumped into caverns at oil and fuel pumping station. During cavern filling process underground brine is extracted to buffer tankers and customers. Process of oil/fuel extraction from caverns is achieved by reverse brine pumping from buffer tankers to salt caverns. Fuel is directed to crude oil and fuels pumping station and than by pipelines to the customers.

16

Konwergencja podziemnego magazynu gazu w kawernie solnej oraz graniczne parametry eksploatacyjne komory magazynowej

Szpunar T., Budak P.

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

|

2002

|

nr 114

1--45

PL

W pracy, w oparciu o równanie Poyntinga-Thompsona przedstawiono model matematyczny opisujący zachowanie komory wykonanej w górotworze solnym oraz podano zależności umożliwiające określenie wielkości konwergencji komory w funkcji czasu i ciśnienia wewnątrz komory. Wykorzystując hipotezę Hubera-Henckego-Missesa określono graniczne parametry eksploatacyjne komory ze względu na wytężenie materiału na ścianie komory oraz odpowiadające mu ciśnienie gazu. Załączono wyniki obliczeń opracowanego programu do symulacji pracy komory magazynowej w kawernie solnej.

EN

The paper presents the mathematical model, which allows to predict the salt cavern convergence as the function of time and the pressure of gas within the cavern. Provided are formulas for gas pressure limits based on Huber- Hencke - Misses hypothesis. Enclosed are results of calculation produced by the computer program.

17

Program symulacji pracy podziemnego magazynu gazu w komorze solnej

Budak P., Szpunar T.

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

|

2000

|

nr 110 wyd. konferencyjne

755

PL

W artykule przedstawiono opis programu do symulacji pracy podziemnego magazynu gazu w kawernie solnej. Przedstawiono opis funkcjonowania programu, kolejność wykonywania obliczeń oraz sposób prezentacji wyników.

EN

The paper presents a computer simulation program of underground gas store in salt cavern. Described is the flow diagram of the program.

18

Wytężenie górotworu solnego wokół podziemnych kawernowych magazynów gazu

Kłeczek Z.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

1999

|

nr 12

5-72

PL

Zgodnie z przewidywaniami, polski system gazowniczy zasilany będzie w dalszym ciągu w 85% gazem pochodzącym z importu, przy planowanym jego rocznym zużyciu w perspektywie 2020 roku wynoszącym około 37 miliardów m3. Według ekspertów Banku Światowego, dla sprawnego funkcjonowania gazowego systemu przesyłowego, przy uwzględnieniu sezonowych wahań popytu (zima - lato, dzień - noc) oraz złagodzenia skutków ewentualnych awarii gazociągów, muszą istnieć możliwości magazynowania gazu w ilości 3 miliardów m3, przy dyspozycyjności 2 milionów m3/godzinę. Dokonując bilansu istniejących możliwości magazynowych zaproponowano budowę podziemnego, kawernowego magazynu gazu w pokładowym złożu soli cechsztyńskiej LGOM. W pracy przedstawiono istotę podziemnego magazynowania w kawernach solnych, podając geomechaniczne podstawy projektowania podziemnych kawern magazynowych. W oparciu o charakterystykę geologiczną złoża i zbadane własności geomechaniczne skały solnej, przedstawiono analizę stanu naprężenia, przemieszczenia i wytężenia górotworu solnego wokół podziemnych kawern magazynowych, co stanowiło podstawę określenia ich stateczności.

EN

According to the forecasts, the Polish gas system will be further supplied in 85% by the imported gas, as the planned annual consumption of about 37 milliard m3 by 2020 year. According to the opinion of World Bank experts, for an efficient operation of the transporting gas system, there must exist the possibilities of gas storage in amount of 3 milliard m3, at the disposability of 2 million m3/hour with respect to seasonal variations of a demand (winter - summer, day - night) and effects of possible gas piping failure. Taking into account the balance of the existing storage possibilities, the structure of underground gas storage cavern in the seam deposit of Cechsztyn salt in LGOM is proposed. In the work the idea of underground storage in salt caverns is given and the geomechanical principles of the underground storage cavern design are presented. On the basis of the geological characteristic of a deposit and investigated geomechanical properties of a salt rock, the analysis of stress-strain and effort-states around the underground storage caverns, which constitutes the base of their stability determination, is presented.

19

Potencjał magazynowy wodoru w permskich złożach soli kamiennej w Polsce

Lankof Leszek, Tarkowski Radosław

Przegląd Solny

|

2021/2022

|

T. 16

29--42

PL

W artykule przedstawiono wyniki oceny potencjału podziemnego magazynowania wodoru dla pokładowych i wysadowych permskich złóż soli kamiennej w Polsce. Przeprowadzono ją w oparciu o metodykę uwzględniającą uwarunkowania górniczo-geologiczne oraz specyficzne właściwości wodoru. Szczególną uwagę zwrócono na parametry, wpływające na ocenę potencjału magazynowania wodoru w kawernach solnych ulokowanych w permskich pokładowych i wysadowych złożach soli w różnych częściach Polski. Zestawienie wyników oceny potencjału podziemnego magazynowania wodoru w złożach soli kamiennej z wynikami analiz zapotrzebowania na przestrzeń magazynową wskazują, że istniejący potencjał magazynowy wodoru w pokładowych wystąpieniach soli kamiennej i wysadach solnych kilkadziesiąt razy przewyższa zapotrzebowanie, nawet w przypadku założenia systemów energetycznych opartych w przeważającej części na wodorze jako nośniku energii.

EN

The article presents the results of the assessment of the underground hydrogen storage potential for Permian stratiform salt formations and salt domes in Poland. The research was carried out based on the methodology considering mining and geological conditions and specific properties of hydrogen. Particular attention was paid to the parameters that affect the assessment of the hydrogen storage potential in salt caverns in Permian stratiform rock salts and salt domes, depending on their location. Comparing the assessment results with the demand for storage space shows that the existing hydrogen storage potential in salt caverns in Poland is dozens of times higher than the demand, even in the case of energy systems based mainly on hydrogen as an energy carrier.

20

Modernizacja węzłów uszczelniających pomp ropy naftowej

Błaszczyk Andrzej, Kowalewski Dariusz, Woźniak Dariusz, Nawrocki Mariusz

Przegląd Solny

|

2019/2020

|

T. 15

112--117

PL

W artykule przedstawiono projekt techniczny modernizacji węzłów uszczelniających pomp zatłaczających/wytłaczających ropę naftową z kawern solnych. Przed modernizacją uszczelnień, w trakcie eksploatacji pomp, występował problem niedostatecznego chłodzenia cieczy buforowej. Jej temperatura w systemie termosyfonowym przekraczała dopuszczalną przez producenta pomp temperaturę 90°C, co skutkowało wyłączaniem pomp. Spowodowana przez to przerwa w dostawie ropy naftowej skutkowała zmniejszeniem rezerw produkcyjnych, a nawet zatrzymaniem pracy instalacji w zakładach petrochemicznych. W celu obniżenia temperatury pracy cieczy buforowej pomp do temperatury poniżej 90°C rozbudowano istniejący układ termosyfonowy. Rozbudowa dotyczyła zastosowania chłodnicy powietrznej oleju. Do wymuszenia obiegu cieczy buforowej przez chłodnice zastosowano pompę cyrkulacyjną. Dobór wentylatora powietrza oraz pompy cyrkulacyjnej cieczy buforowej wymagał przeprowadzenia obliczeń termodynamicznych systemów uszczelnienia pomp.

EN

The article presents a technical project for the modernization of sealing nodes for pumps injecting/extruding crude oil from salt caverns. Before the modernization of the seals, during pump operation, there was a problem of insufficient cooling of the buffer liquid. Its temperature in the thermosiphon system exceeded the temperature allowed by the pump manufacturer 90°C, which resulted in switching off the pumps. The resulting interruption in the supply of crude oil resulted in a decrease in production reserves and even the stopping of the installation in petrochemical plants. In order to reduce the operating temperature of the buffer liquid pump to temperatures below 90°C, the existing thermosiphon system has been extended. The extension concerned the use of an oil fan cooler. A circulating pump was used to force the circulation of the buffer fluid through the cooler. The selection of an air fan and a circulating pump for the buffer liquid required thermodynamic calculations of the pump sealing systems.