Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Locus theologiae in architecture and sacred art – a case study

Kimsza Radoslaw

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

499--512

EN

The article, in the theological and philosophical key, shows the Christian understanding of beauty and its place in the broadly understood sacred art. The author points to a specific evolution of beauty, which from the Renaissance to modern times lost its original mysticism of beauty in favor of its individualistic interpretations, closing the need to find divine-human unity in sacred art. This is expressed in the liturgy and the eternal connection with it of the arts, both structural and expressive. Looking for patterns reaching the essence of beauty in sacred arts, the author brings out two Italian architects: Ciro Lomonte and Guido Santoro, who in a small parish church in Sancipirello reached for the primal instinct of beauty in sacred art and, through simple forms, made a kind of sacralization of the "naked" church interior.

PL

Autor wskazuje na swoistą ewolucję piękna, która od renesansu do czasów współczesnych, zatraciła pierwotny jej mistycyzm piękna na korzyść indywidualistycznych jego interpretacji, zamykających na potrzebę odnajdywania w sztuce sakralnej jedności bosko-ludzkiej a także chrześcijańskie rozumienie piękna i jego umiejscowienie w szeroko pojętej sztuce sakralnej. Wyrazem tego jest liturgia i odwieczne powiązanie z nią sztuk zarówno konstrukcyjnych, jak i ekspresyjnych. Poszukując wzorców sięgających istoty piękna w sztukach sakralnych Autor wydobywa dwóch włoskich architektów: Ciro Lomonte i Guido Santoro, którzy w niewielkim parafialnym kościółku w Sancipirello sięgnęli po pierwotny instynkt piękna w sztuce sakralnej i poprzez proste formy dokonali swoistej sakralizacji „obnażonego” z sacrum kościelnego wnętrza.

2

Sacrum w medycynie

Wache Anna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 9

139--146

PL

Pojęcie sacrum obecne jest w wielu dziedzinach nauki, kultury i sztuki. W sposób szczególny dotyczy medycyny, w której utożsamiane jest z życiem człowieka. Artykuł przedstawia pogląd autorki - lekarki z prawie 20-letnim stażem pracy - na temat życia. Spośród wartości transcendentalnych życie ludzkie było i jest największą wartością w medycynie.

EN

The article presents the view of the author - a doctor with almost 20 years of experience - about life. Among the transcendental values human life was and still is the greatest value in medicine.

3

Saccus locus. Refleksje o architekturze sakralnej

Stankowski Janusz

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 9

51--70

PL

Ten krótki esej jest osobistą wypowiedzią człowieka i architekta dotyczącą sacrum w odniesieniu do przestrzeni. Pierwszą jej część stanowią refleksje i intuicje związane z samym pojęciem sacrum, jego historycznymi, religijnymi, przestrzennymi i estetycznymi odniesieniami, ze związkami sztuki i religii, a także z udanymi i nieudanymi - oczywiście w moim odczuciu - próbami kreacji przestrzeni sakralnej. W drugiej części przedstawiam kilka własnych doświadczeń projektowych, w trzeciej zaś - wybrane efekty pracy ze studentami różnych uczelni.

EN

My short essay is a personal statement of man and architect regarding sacrum in relation to space. The first part of this statement are reflections and intuitions related to the very concept of sacrum, its historical, religious, spatial and research references, connections between art and religion, as well as successful and unsuccessful - of course in my subjective opinion - attempts at sacral creation. In the second part, I present some of my own project experiences, and in the third, selected effects of working with students from various universities.

4

Przestrzeń mieszkaniowa. Moje sacrum

Gawlak Agata

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

135--143

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie potencjału środowiska zamieszkania seniorów, które często jest przestrzenią schyłku życia, w zakresie wykorzystania nowych technologii wspierających kreowanie go jako strefy sacrum. Podmiotem niniejszych rozważań są osoby starsze, dla których, według dostępnych danych GUS, duchowość oraz środowisko domowe mają zasadnicze znaczenie. W dotychczasowych badaniach wielokrotnie wykazywano, że w porównaniu z jakimikolwiek instytucjonalnymi formami to właśnie dom czy mieszkanie jest najkorzystniejsze i najlepiej postrzegane w kontekście przestrzeni starzenia się. Potencjał stworzenia w mieszkaniu dogodnych warunków wspierających zdrowie oraz pozwalających seniorom na zachowanie niezależności jest możliwy dzięki nowym technologiom i wpływa na projektowanie przestrzeni mieszkaniowych „odpornych na wiek”, co w konsekwencji daje szansę na intymną i godną egzystencję w miejscu zamieszkania (aging in place), która pozwala na rozwój, a także zachowanie balansu nie tylko w wymiarze psychofizycznym, ale również duchowym.

EN

This article aims to present the potential posed by new technologies in designing housing environment for the seniors, often at advanced age of their lives. This potential if properly harnessed can transform the living space into the sacrum zone. The studied group were the seniors who - as per the data in the statistics kept by the Central Statistical Office - cherished the domestic peace and the household environment most. It has been many times highlighted in the previous research that the space in the house or flat was the most friendly and best perceived option in the context of the senior housing, in particular institutional care for the elderly. New technologies pose a chance for creating health supporting conditions for the seniors to be able to live independently, and thus, for designing “age- friendly housing”. This in turn, entails a chance for private and respectful “ageing in place” that can be respectively adjusted to maintain the balance between psychomotor abilities and the ability to live independently in the domestic peace.

5

Zmiana paradygmatu. Aspekty środowiskowe jako imperatyw zmiany w środowisku mieszkaniowym

Mikielewicz Renata

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 39

88--97

PL

Sacrum w przestrzeni zamieszkiwania przedstawia szacunek dla niewidzialnego. Ludzie, tworząc prywatne sanktuaria w domach, stawiając przydrożne krzyże i kapliczki, podkreślają swoją potrzebę bezpieczeństwa i ochrony w codziennym życiu. Ale dzisiejsze sanktuaria są inne; architektoniczne i urbanistyczne środki wyrazu różnią się od tych z poprzednich stuleci. Jednocześnie często odnoszą się lub wykorzystują ten sam język by wyrazić ideę sacrum. Pogłębiona analiza prac teoretycznych i przykładów realizacji oparta na wieloletnich badaniach naukowych i obserwacji realizowanych obiektów pozwala autorce na sformułowanie tezy o zmianie paradygmatu zjawiska, które można zdefiniować jako sacrum w środowisku mieszkaniowym.

EN

The sacred in the habitation space depicts respect for the unseen. The people underlined their fear and hope for safety, comfort, and well-being in the sanctuaries inside their homes or roadside crosses and chapels. But contemporary shrines are different; architectural and urban means and solutions differ from those from previous ages. At the same time, they refer to or even use the same elements to express the holy. An expanded analysis of theoretical works and design examples based on longtime research and observations of the described phenomenon allows the author to formulate a thesis about a strongly changing paradigm in what one can describe as the sacred in a housing environment.

6

Wymiar, kształtowanie i identyfikacja locus sacer w przestrzeni zamieszkiwania XXI w.: studium przypadku w sercu nowej dzielnicy mieszkaniowej - Freiburg, Niemcy (cz.2)

Kristiánová Katarína, Gil-Mastalerczyk Joanna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 40

57--66

PL

Każdy człowiek funkcjonuje w przestrzeni sfer sacrum i profanum – rzeczywistości materialnej i pozamaterialnej, posiadających wiele znaczeń i interpretacji oraz stanowiących nieodłączne pole ludzkiej aktywności. Analizując skomplikowaną sieć powiązań i zależności sacrum- profanum, zauważono celowość lokalizacji locus sacer i jego specjalnego zaznaczenia w przestrzeni architektoniczno-urbanistycznej środowiska mieszkaniowego XXI wieku. Dowiedziono, że projektowanie kościoła we współczesnym skomercjalizowanym świecie nie należy do zadań łatwych, gdyż jego nowoczesna funkcjonalność wymaga od projektanta, oprócz ujęcia ideologii, wizji kościoła, tradycji i motywów biblijnych, zwrócenia uwagi na nowe sposoby kultu i najnowsze osiągnięcia technologiczne. Z tego względu współczesne sacrum znacząco odbiega od tradycyjnego modelu świątyni, co przedstawiono w dokonanych w artykule analizach. Objęta badaniem koncepcja przestrzenno-funkcjonalna ukazuje tę różnorodność, a zabiegi projektowe uwydatniają walory architektury i wymiar locus sacer. Artykuł powstał jako dopełnienie badań skoncentrowanych w niniejszym opracowaniu na analizach sacrum powstałego w nowej dzielnicy mieszkaniowej we Freiburgu w Niemczech.

EN

Everyone functions within the area of the sacrum and the profanum, the material and non-material reality, having many meanings and interpretations and constituting an inherent field of human activity. While analysing a complicated network of relations and dependencies between the sacrum and the profanum, the intentionality of the location of locus sacer and its special demarcation in the architectural and urban area of the living environment of the 21st century was observed. It was demonstrated that designing a church in the contemporary commercialized world is not easy because its modern functionality requires the designer not only to consider the ideology, the vision of the church, tradition and biblical motives but also to highlight new methods of worship and state-of-the-art technological achievements. For that reason, contemporary sacrum significantly deviates from the traditional model of a shrine as presented in the analyses included in this article. The special and functional concept covered with the research shows this diversity and design methods highlight the architectural values and the dimension of locus sacer. This article supplements the research focused in this paper on analyses of the sacrum created in a new housing district in Freiburg, Germany.

7

Sakralizacja i desakralizacja przestrzeni miejskich na przykładzie Krakowa i Lwowa

Bylina Leszek, Cherkes Bohdan, Uruszczak Michał

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 40

29--44

PL

Celem artykułu jest ukazanie problematyki związanej z sakralizacją i desakralizacją przestrzeni w miastach, na przykładzie Krakowa i Lwowa. Przez setki lat były to miasta położone w obrębie Polski, doświadczone rozbiorami, a rozdzielone – w zakresie przynależności państwowej – po II wojnie światowej. Lwów włączono do ZSRR, zaś Kraków pozostał w Polsce. Po roku 1990 Lwów stał się jednym z ważniejszych miast niepodległego państwa ukraińskiego. Kilkadziesiąt lat socjalizmu w wydaniu radzieckim (Lwów) i w wydaniu PRL (Kraków) wpłynęło mocno na oblicze "uświęconych" przestrzeni, w tym powstawania nowych i dewastacji już istniejących. Analiza historii przestrzeni miejskich Krakowa i Lwowa wykazała, że zachodzi ciągły proces sakralizacji, desakralizacji i resakralizacji niektórych obszarów, w zależności od aktualnie obowiązującej ideologii bądź doktryny społeczno-politycznej czy religijnej. Jednocześnie, na przykład w Krakowie, istnieją na niejako miejsca "święte", których nie naruszyły burzliwe zawieruchy dziejowe. Aby pokazać czym jest sacrum przestrzeni miejskich, autorzy podjęli próbę wypracowania naukowej metodyki wskazywania takich miejsc.

EN

The paper's objective is to shed light on the issue of sacralisation and desacralisation of space in cities with Kraków and Lviv as examples. The cities had been part of Poland for hundreds of years. They jointly suffered from the Partitions of Poland and were separated politically after the Second World War. Lviv joined the USSR and Kraków remained a Polish city. After 1990, Lviv became a major city of independent Ukraine. Several decades of Soviet (Lviv) socialism and Polish communist (Kraków) socialism have left a profound impression on their "sacred" spaces, including the creation of new and the devastation of existing ones. The historical analysis of Kraków's and Lviv's urban spaces exhibited a continuous process of sacralisation, desacralisation, and sacralisation of some areas according to the current prevailing ideology or sociopolitical or religious doctrine. At the same time, a city, Kraków for example, can have certain "holy" places that have remained unaffected by times of turmoil. To demonstrate what an urban sacred space is, the authors attempted to propose a scientific methodology for identifying such places.

8

Miejsce tabu – miejsce niezbędne. O budowaniu tożsamości osiedla opartego na funkcjach wstydliwych na przykładzie belgijskiego Cureghem

Kleszcz Justyna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 39

20--32

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przeanalizowanie zjawiska budowania tożsamości miejsca z wykorzystaniem funkcji, które dotychczas leżały w strefie tabu – wywoływały lęk przed śmiercią, nieczystością, rozkładem. Należą do nich cmentarze, szpitale, kostnice, wysypiska śmieci, lecz również obiekty związane z produkcją żywności takie, jak miejskie rzeźnie i związane z nimi hodowle. Jak dotychczas sukcesja funkcji, która następowała wraz z rozwojem technicznym, powodowała, że były one lokowane coraz dalej od terenów śródmiejskich, a ich miejsce zastępowały te, uważane za lepiej spełniające warunek „miejskości”. Obecnie tendencja ta ulega odwróceniu. Przykład osiedla Global Abattoir obrazuje ogólny nurt, w którym następuje odejście od biologicznej sfery życia, w stronę próby budowania tożsamości bez maskowania historycznej roli miejsca. Analizowany przypadek ukazuje jednak szereg skomplikowanych relacji, które muszą zaistnieć, aby zrównoważyć element profanum, sięgający do podświadomych lęków człowieka.

EN

The paper aims to analyze the phenomenon of building an identity of a place using functions that have so far been taboo – caused fear of death, impurity and decay. These include cemeteries, hospitals, morgues, landfills, but also food production facilities such as municipal slaughterhouses and livestock farms. So far, the succession of functions that followed technical development meant that they were located more and more away from downtown areas, and their place replaced those considered to better meet the condition of „urbanity”. This trend is currently being reversed. The example of the Global Abattoir housing estate illustrates the general trend in which there is a departure from the biological sphere of life towards an attempt to build identity without masking the historical role of the place. The analyzed case, however, shows a series of complicated relationships that must occur in order to balance the profane element, reaching out to the subconscious fears of a human being.

9

Dystrybucja przestrzenna miejsc kultu religijnego w środowisku mieszkaniowym współczesnego Krakowa

Dudzic-Gyurkovich Karolina, Mroczek Arkadiusz

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 40

84--95

PL

Obecność obiektów sakralnych w strukturze miasta jest zazwyczaj dobrze widoczna. Świątynie i kaplice dopełniają przestrzenie publiczne, stanowiąc o ich wyjątkowości. Prócz reprezentacji wymiaru duchowego i religijności, wszystkie działające zgodnie z przeznaczeniem obiekty sakralne należą do grupy budynków użyteczności publicznej, zatem powinny cechować się dobrym dostępem i logiczną dystrybucją w tkance miasta. Obecnie badania poświęcone dostępności obiektów usługowych w Krakowie są wycinkowe i nie tworzą kompleksowego obrazu. Celem niniejszej pracy jest uzupełnienie istniejącej luki badawczej przez wyjaśnienie, w jaki sposób kształtuje się dostępność obiektów kultu religijnego w relacji do środowiska mieszkaniowego Krakowa. Metoda badawcza opiera się na koncepcji stref buforowych w celu wskazania obszarów o różnym stopniu dostępności do badanych obiektów. Rezultaty analiz ukazują aktualną dystrybucję obiektów sakralnych w tkance miasta. Dodatkowo wyniki badań umożliwiły identyfikację obszarów mieszkaniowych o bardzo dobrej i akceptowalnej dostępności, jak również tych, znajdujących się poza wyznaczonymi buforami.

EN

The presence of sacred objects in the city structure is usually clearly visible. Temples and chapels complete public spaces, making them unique. Apart from the representation of the spiritual dimension and religiosity, all sacred buildings which are functioning as intended belong to the group of public buildings, therefore they should be characterized by good access and logical distribution in the city structure. Currently, research on the availability of service facilities in Krakow is fragmentary and does not create a comprehensive picture. The aim of this study is to fill the existing research gap by explaining the accessibility of religious objects in relation to the housing environment in Krakow. The research method is based on the concept of buffer zones which allow to identify areas with varying degrees of accessibility to the studied objects. The results of the analysis show the current distribution of religious and sacred objects in the city. In addition, the results of the research made it possible to identify residential areas with very good, good and acceptable accessibility, as well as those outside the designated buffers.

10

O projekcie rewaloryzacji parku pałacowego w Kościelcu w Chrzanowie i potencjalnych zagrożeniach genius loci.

Zachariasz Agata

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2021

|

T. 49

419--448

PL

W artykule przedstawiono zespół pałacowo-parkowy w Kościelcu, obecnie dzielnicy Chrzanowa, i składające się na jego genius loci wartości materialne i niematerialne, w tym różne formy sacrum tu występujące. Omówiono opracowane dla obiektu studia historyczno-krajobrazowe oraz projekt rewaloryzacji parku pałacowego, który stał się przestrzenią publiczną. Materiały kartograficzne pozwoliły w części odtworzyć historyczny układ komunikacji i wnętrz parkowych. Wobec bardzo skromnej ikonografii i materiałów źródłowych zastosowano studia porównawcze, wykorzystano też ówczesne poradniki zakładania ogrodów. Rozważano też potencjalne zagrożenia parku i sfery sacrum w sytuacji przekształceń i zmian funkcji.

EN

This paper presents the palace and park complex in Kościelec, which is currently a district of Chrzanów, and the tangible and intangible values that make up its genius loci, including various forms of the sacred present there. The historical and landscape studies focusing on the structure and a restoration design of the palace, which became a public space, were presented. Cartographic materials allowed for a partial recreation of the complex’s circulation layout and its park interiors. Due to very modest amounts of iconography and source materials, comparative studies were used as well as period garden design manuals. Potential threats to the park and the sphere of the sacred in the event of alterations and changes in use were discussed.

11

Biblijne motywacje ekologiczne

Kasprzak Krzysztof

Polish Journal for Sustainable Development

|

2021

|

T. 25, cz. 1

37--42

PL

Przygotowanie eseju poprzedziło postawienie tezy: Przyroda jest dla człowieka czymś ważnym, wręcz sacrum, na co liczne argumenty znaleźć można także w Biblii. Skompletowano materiał bibliograficzny; w tym przestudiowano Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Po sformułowaniu problemu badawczego, rozważono w nim; motywacje do działań związanych z ochroną Przyrody, biblijne pouczenia np. „Obóz Twoim sacrum” i bogactwo treści teologicznych wokół „ aby nic nie zginęło”.

EN

The preparation of the essay was preceded by a statement: nature is something important to man, even sacred. There are also many arguments in the Bible. Bibliographic material was completed, including the study of the Holy Scriptures of the Old and New Testaments. After formulating the research problem, the motivations for activities related to the protection of nature and biblical instructions were considered.

12

Kryteria, jakie powinny spełniać współczesne prace projektowe przekształcające formę i program użytkowy zabytkowej architektury sakralnej w świetle wybranych przykładów z Europy

Szumiński Konrad

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2021

|

Nr 11

161--170

PL

Artykuł podejmuje wciąż aktualny problem przekształceń formy zabytkowej architektury sakralnej w procesie adaptacji do współczesnych funkcji użytkowych. Zjawisko sekularyzacji warunkuje konwersję funkcjonalną świątyń, a zatem wymaga od architektów odpowiedniego podejścia do projektowania w historycznym kontekście z poszanowaniem pierwiastka sacrum. Celem przeprowadzonych badań było sformułowanie zasad, jakie powinny obowiązywać podczas interwencji projektowych w zabytkowych obiektach sakralnych. Badania zostały oparte na studium przypadku wybranych przykładów z Europy, które ilustrują różny stopień ingerencji projektowych w historyczną substancję. Opisywane realizacje poddano ocenie konserwatorskiej na podstawie kryteriów dotyczących m.in. stopnia zachowania wartości zabytkowych oraz ze względu na charakter relacji między zabytkiem a współczesną formą architektury. W wyniku analiz wyodrębniono wnioski końcowe odnoszące się do preferowanych cech funkcjonalnych, przestrzennych, konstrukcyjno-materiałowych współczesnych uzupełnień architektonicznych w zabytkowych miejscach kultu religijnego.

EN

This paper deals with the still current problem of the transformation of the form of historic sacred architecture in the process of adaptation to contemporary utility functions. The phenomenon of secularization determines the functional conversion of churches, and therefore requires from architects an appropriate approach to design in a historical context with respect for the element of sacrum. The aim of this research was to formulate principles that should be applied during design interventions in historic religious buildings. The research was based on case studies of selected examples from Europe, which illustrate various degrees of design interventions in historical substance. The projects have been subjected to conservator's evaluation on the basis of criteria such as the degree of conservation of their historic values and the nature of the relationship between the monument and the contemporary architectural form. As a result of the analysis, the final conclusions were drawn relating to the preferred functional, spatial, structural and material features of contemporary architectural additions to historic places of worship.

13

Rekonstrukcja figury Madonny z kościoła zamkowego Najświętszej Maryi Panny. Przyczynek do genezy jej symbolicznej roli w strukturze przestrzennej Malborka

Kołodziejczyk Katarzyna

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 62

148--157

PL

W artykule omówiono problem restytucji figury Madonny z Dzieciątkiem w zewnętrznej niszy okiennej prezbiterium kościoła NMP na Zamku Wysokim w Malborku jako niezwykłego, późnośredniowiecznego symbolu rzeźbiarskiego wpisanego w strukturę przestrzenną miasta. Jest ona dowodem ówczesnego postrzegania miasta jako obszaru szczególnej aktywności społecznej posługującej się wyrafinowanymi środkami komunikacji międzyludzkiej, w którym apoteoza sacrum w przestrzeni publicznej miasta jest ilustracją zachowań społecznych w średniowieczu, będących obecnie obszarem badań opartych na metodologiach współczesnej socjologii, psychologii i antropologii kulturowej.

EN

The subject of this article is the restoration of the figure of the Madonna with the Christ Child standing in the outer window recess within the chancel of the Blessed Mary Church, High Castle, Malbork, as a unique, late-medieval symbolic sculpture integrated with the town’s spatial structure. The figure proves that in the Late Middle Ages the town was perceived as an area of particular social activity based on sophisticated means of interpersonal communication; and that the apotheosis of sacrum in public space illustrated medieval social behaviours. These are now subjected to research with the use of methodologies inherent to contemporary sociology, psychology, and cultural anthropology.

14

Teatr w historycznej przestrzeni sakralnej

Opałka Piotr

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 60

94--104

PL

W artykule przedstawiono metody adaptacji przestrzeni sacrum dla celów inscenizacyjnych oraz możliwości ich zastosowania. Przestrzenie sakralne, w szczególności wnętrza kościołów, charakteryzują się dużym potencjałem, wynikającym z ich formy i funkcji. Ożywienie zdegradowanych obiektów lub zespołów obiektów historycznych wiąże się z zaszczepieniem funkcji kultury i sztuki. To docelowy model. W praktyce obecność funkcji związanych z kulturą wysoką nie zawsze prowadzi do ich pożądanego utrwalenia. O wadze problematyki mogą świadczyć tendencje odwrotne, w których obiekty kultury elitarnej adaptuje się dla innych celów. W próbie ogólnej systematyki metod adaptacji historycznych przestrzeni sakralnych dla celów inscenizacyjnych studium przypadków zawężono do wybranych przykładów włoskich, jako najbliższych kulturowo i religijnie dla przekształceń polskich świątyń.

EN

In the article adaptations of the sacrum space methods for staging purposes has been presented together with their application possibilities. Sacral spaces, especially church interiors, are characterised by the large potential resulting from their form and function. Revival of degradated objects or historical groups of objects is connected with culture-forming function implantation. This is a target model. In practice, presence of function connected with high culture not always leads to their desired solidification. The importance of the problem can be demonstrated by reverse tendencies, where elite culture objects are adapted for other purposes. In the attempt of general systematization of historical sacred spaces adaptation for staging purposes methods, case study has been limited to selected Italian examples. They seem to be culturally and religious close for polish temples transformation.

15

The sacred in the landscape of the city

Hodor Katarzyna, Fekete Albert

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 1

15--22

EN

In current times of progressing desacralisation, a retrospective view of the transformations that take place in building this phenomenon from the landscape perspective of the city appears essential. The work's main objective is the identification of the ongoing process on two scales: the micro and macro-scale and over time. The initial outline of the subject is meant to present the phenomenon within the structures of the city, the manner of its shaping and influence on the surroundings, orientation within space and strength of impact.

PL

W obecnych czasach narastającej desakralizacji istotna wydaje się retrospekcja przemian zachodzących przy budowaniu tego zjawiska w ujęciu krajobrazowym miasta. Głównym celem będzie identyfikacja zachodzącego procesu w różnych skalach i w czasie. Wstępne zarysowanie problematyki ma na celu ukazanie zjawiska w strukturach miasta, sposobu jego kształtowania i wpływ na otoczenie, orientację w przestrzeni i siłę oddziaływania

16

Lanckorona's Market Square in the context of the landscape

Mitkowska Anna

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 4

45--69

EN

2005 saw the completion of a project featuring the restoration of the surface of the Market Square in Lanckorona (the powiat of Wadowice, Lesser Poland Voivodship), funded by European Union funds. The design bound the contemporary needs of residents and tourists with the tradition of the place. It is also characterised by attractive visual linkages with the hills of the Beskidy Mountains seen in the background. The walls of this urban interior are composed of the frontages of timber residential market-side buildings. The construction included all of the design's assumptions and the market square currently enjoys significant popularity, being often used by residents and tourists, with its surface often playing host to occasional open-air events.

PL

W 2005 roku z dotacji unijnych zrealizowany został projekt rewaloryzacji płyty rynku w Lanckoronie (pow. Wadowice, woj. małopolskie). W projekcie tym zespolono współczesne potrzeby mieszkańców i turystów z tradycją miejsca. Rynek do dzisiaj zachował układ urbanistyczny właściwy średniowiecznemu XIV-wiecznemu jego kształtowi. Odznacza się on również atrakcyjnymi powiązaniami widokowymi ze wzgórzami beskidzkimi w tle. Ściany tego wnętrza urbanistycznego skonstruowane są z pierzei drewnianej mieszkaniowej zabudowy przyrynkowej. W realizacji uwzględniono wszelkie założenia projektowe i obecnie rynek ciszy się dużą popularnością, jest chętnie użytkowany przez mieszkańców i turystów, a na płycie rynku odbywają się okazjonalne imprezy plenerowe.

17

Churches from former factories – conversions and controversies

Wowrzeczka Bogusław, Jagiełło Marzanna

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 11

99--120

EN

This paper focuses on architectural transformations of some post-industrial objects into sacral functions. The discussed works mainly relate to churches, chapels and parish houses of various Christian denominations, mainly Protestant. Such transformations provoke questions about the limits of acceptance for adaptation works in the context of objects associated with a religious cult. The doubts that arise are connected primarily with the theological-liturgical dimension, that means the interpretation of the sacrum space. As far as conservation work is concerned, the analysed examples confirm the thesis of high architectural potential inherent in post-industrial objects. They also show a wide spectrum of possible interferences in a given structure during the conversion process.

PL

W artykule skupiono się na problematyce architektonicznych przekształceń wybranych przypadków obiektów poprzemysłowych na funkcje sakralne. Przykłady dotyczą adaptacji dawnych fabryk na funkcje religijne lub z nimi związane (kościoły, kaplice, domy parafialne, itp.) dla różnych wyznań chrześcijańskich, głównie protestanckich. Takie konwersje rodzą pytania o granice akceptacji działań adaptacyjnych w kontekście obiektów związanych z kultem religijnym. Pojawiające się wątpliwości dotyczą przede wszystkim wymiaru teologiczno-liturgicznego, a mianowicie interpretacji przestrzeni sacrum. W ujęciu konserwatorskim analizowane przypadki potwierdzają tezę o dużym potencjale architektonicznym tkwiącym w obiektach poprzemysłowych i możliwościach ingerencji w ich strukturę w procesie konwersji.

18

Kultywowanie miejsc pamięci na przykładach cmentarzy w Głogówku

Steuer-Jurek Anna

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2019

|

Vol. 1

133--144

PL

Problematyka dotycząca kształtowania, pielęgnacji, a także ochrony cmentarzy z uwagi na specyfikę tego typu przestrzeni stanowi wieloaspektowe zagadnienie. W szczególności jest to temat trudny względem opuszczonych zespołów, znajdujących się na terenach pogranicza kulturowo narodowościowego. W artykule przedstawione zostaną dwa cmentarze, żydowski oraz ewangelicki, powstałe w XIX wieku w obszarze współczesnych granic miejscowości Głogówek na terenie Górnego Śląska. Zostaną one poddane porównaniu w celu określenia stanu ich zachowania, współczesnego odbioru pod względem kulturowym, wskazania wartości oraz sposobów ochrony. Wybrane zespoły, współcześnie już nieczynne, cechuje porównywalny okres ich założenia, lokalizacja, zbliżona powierzchnia. Zasadniczo także w obu przypadkach w okolicy nie ma już kościołów kultywujących omawiane wyznania.

EN

Issues relating to the shaping, care and protection of cemeteries are a multi-faceted issue due to the specificity of this type of space. In particular, it is a difficult subject for deserted bands located on the territory of the cultural and national borderland. The article will present two cemeteries, Jewish and Evangelical, created in the 19ͭth century in the area of the modern boundaries of the village of Głogówek in Upper Silesia. These will be compared in order to determine their state of preservation, contemporary cultural reception, value indications and methods of protection. Selected teams, which are now closed, are characterised by a comparable period of their establishment, their location, and their similar surface area. Generally, in the case of both of the cemeteries in the region, there are no churches of denominations in question.

19

Zespoły kalwaryjne z terenu Śląska i dawnego Hrabstwa Kłodzkiego oraz ich walory krajobrazowe

Jagiełło M., Brzezowski W.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

T. 46

623--638

PL

Szczególnego rodzaju założeniami, których funkcjonowanie powiązano z krajobrazem były sanktuaria kalwaryjne. Począwszy od lat 70. XVII stulecia na Śląsku oraz w Hrabstwie Kłodzkim powstała spora, choć trudna dzisiaj do precyzyjnego oszacowania, liczba kalwarii opartych na jednym z dwóch podstawowych modeli: Sacro Monte (m.in. Góra Świętej Anny, Wambierzyce, Bardo) oraz linearnego (Krzeszów, Brzeg Dolny, Góra, Rudy, Trzebnica). Dziś, wobec osłabienia znaczenia religijnego, coraz częściej stanowią one cele spacerów i turystycznych wędrówek.

EN

Calvary sanctuaries were unique complexes whose functioning was connected with landscape. Beginning in the ‘70s of the XVII-th century, a large number of calvary complexes was created in Silesia and the County of Kladzko. They were based on one of two basic models – Sacri Monti (among others Góra Świętej Anny, Wambierzyce, Bardo) and linear (Krzeszów, Brzeg Dolny, Góra, Rudy, Trzebnica).

20

Sacrum we współczesnym krajobrazie Warszawy

Pluta K.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

T. 46

343--360

PL

Artykuł przedstawia badania dotyczące roli budowli sakralnych we współczesnym krajobrazie Warszawy. Obiekty sakralne powinny być częścią elementów i systemów tworzących tożsamość każdego miasta. Badania koncentrują się na określeniu roli budowli sakralnych w kompozycji krajobrazu miasta, w tym wpływu przekształceń przestrzennych terenów położonych w najbliższym sąsiedztwie budowli sakralnych na kompozycję przestrzenną badanych założeń.

EN

The article presents a scientific research concerning the role of sacral buildings in the contemporary landscape of Warsaw. Sacral objects should be part of the elements and systems creating the identity of every city. The research concentrates on defining the role of sacral buildings in the composition of the urban landscape, including the influence of the spatial transformations of the areas located in the immediate vicinity of sacral buildings on the spatial composition of the explored examples.