PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 13

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  sacred landscape
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Sakralizacja i desakralizacja przestrzeni miejskich na przykładzie Krakowa i Lwowa
Bylina Leszek, Cherkes Bohdan, Uruszczak Michał
Środowisko Mieszkaniowe
|
2022
|
nr 40
29--44
PL
Celem artykułu jest ukazanie problematyki związanej z sakralizacją i desakralizacją przestrzeni w miastach, na przykładzie Krakowa i Lwowa. Przez setki lat były to miasta położone w obrębie Polski, doświadczone rozbiorami, a rozdzielone – w zakresie przynależności państwowej – po II wojnie światowej. Lwów włączono do ZSRR, zaś Kraków pozostał w Polsce. Po roku 1990 Lwów stał się jednym z ważniejszych miast niepodległego państwa ukraińskiego. Kilkadziesiąt lat socjalizmu w wydaniu radzieckim (Lwów) i w wydaniu PRL (Kraków) wpłynęło mocno na oblicze "uświęconych" przestrzeni, w tym powstawania nowych i dewastacji już istniejących. Analiza historii przestrzeni miejskich Krakowa i Lwowa wykazała, że zachodzi ciągły proces sakralizacji, desakralizacji i resakralizacji niektórych obszarów, w zależności od aktualnie obowiązującej ideologii bądź doktryny społeczno-politycznej czy religijnej. Jednocześnie, na przykład w Krakowie, istnieją na niejako miejsca "święte", których nie naruszyły burzliwe zawieruchy dziejowe. Aby pokazać czym jest sacrum przestrzeni miejskich, autorzy podjęli próbę wypracowania naukowej metodyki wskazywania takich miejsc.
EN
The paper's objective is to shed light on the issue of sacralisation and desacralisation of space in cities with Kraków and Lviv as examples. The cities had been part of Poland for hundreds of years. They jointly suffered from the Partitions of Poland and were separated politically after the Second World War. Lviv joined the USSR and Kraków remained a Polish city. After 1990, Lviv became a major city of independent Ukraine. Several decades of Soviet (Lviv) socialism and Polish communist (Kraków) socialism have left a profound impression on their "sacred" spaces, including the creation of new and the devastation of existing ones. The historical analysis of Kraków's and Lviv's urban spaces exhibited a continuous process of sacralisation, desacralisation, and sacralisation of some areas according to the current prevailing ideology or sociopolitical or religious doctrine. At the same time, a city, Kraków for example, can have certain "holy" places that have remained unaffected by times of turmoil. To demonstrate what an urban sacred space is, the authors attempted to propose a scientific methodology for identifying such places.
2
Content available Sacrum in hospital complexes - the case of Stummer`s hospital in Topoľčany
Kristiánová K.
Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
|
2018
|
T. 46
639--647
EN
Sacred spaces in hospitals – chapels or sacred gardens, as places of peace and tranquility, address spiritual needs of the patients and their families. The paper examines the elements creating the phenomenon of sacrum in the composition of the historical Stummer`s hospital in Topoľčany. Today the historical hospital complex is not used for its former functions and the question is how to preserve the sacred phenomena in the context of its future new uses.
PL
Przestrzenie sakralne w szpitalach – kaplice lub ogrody sakralne, jako miejsca spokoju, odnoszą się do duchowych potrzeb pacjentów i ich rodzin. W artykule przeanalizowano elementy tworzące zjawisko sacrum w kompozycji historycznego szpitala Strummera w miejscowości Topoľčany. Obecnie historyczny kompleks szpitalny nie jest wykorzystywany do swoich dawnych funkcji, przez co pojawia się pytanie - jak zachować zjawisko sacrum w kontekście jego przyszłych zastosowań.
3
Content available Sacrum w krajobrazie a krajobraz sakralny
Łapiński J.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2018
|
nr 39 (1)
41--62
PL
Sacrum, człowiek, kultura, i przyroda to cztery istotne czynniki kształtujące przestrzeń egzystencjalną człowieka. Między nimi istnieje bogata sieć wzajemnych sprzężeń. Prowadzą one do tworzenia się krajobrazu sakralnego, który wydaje się być przykładem realizacji ludzkiego poszukiwania i doświadczenia sacrum. Analiza poszczególnych czynników oraz poznanie tych zależności wydaje się być istotna dla rekonstrukcji procesu „stawania się” krajobrazy sakralnego. Celem publikacji jest próba ponownej analizy już istniejących, a także indykacji nowych interakcji czy interrelacji zachodzących pomiędzy sacrum a krajobrazem. W takiej sytuacji istotna jest także próba odpowiedzi na pytanie o procedury i scenariusze generowania krajobrazu sakralnego przez człowieka.
EN
Sacrum, humanity, culture, and nature are four important factors shaping humanity’s existential space. There is a rich network of interconnections between them. They lead to the creation of a sacred landscape, which could be interpreted as an example of the realization of humanity’s quest to experience the sacrum. The analysis of individual factors and understanding their relationships is essential for reconstructing the process of „becoming” sacred landscapes. The aim of the is publication is to re-examine existing landscapes, as well as to identify new interactions or inter-relations taking place between the sacrum and a landscape. In this case, it is also important to try to answer the question of which procedures and situations create a sacred landscape.
4
Content available O zmienności kryterium piękna na przykładzie wybranych krajobrazów przemysłowych i sakralnych (XVIII–XXI W.)
Łakomy K., Hodor K.
Przestrzeń i Forma
|
2016
|
nr 26
349--360
PL
Niniejszy artykuł podejmuje zagadnienia dotyczące zmieniających się kryteriów wartościowania krajobrazów w zależności od uwarunkowań, które je kształtowały w kolejnych epokach, od okresu przemysłowego do współczesności. Ma na celu przeanalizowanie przyczyn zachodzących zmian, ich tendencje oraz kierunki w odniesieniu do przestrzeni o charakterze przemysłowym i sakralnym, dominujących na obszarze Górnego Śląska, oraz odnalezienie w tych przemianach specyfiki tożsamości kulturowej regionu.
EN
This article undertakes the issue pertaining to the changing criteria of evaluating landscapes, depending on the conditions they were shaped by in subsequent epochs from the industrial period to the contemporary times. It is aimed at analysing the reasons for the occurring changes, their tendencies and directions with reference to the industrial and sacral space dominating in Upper Silesia and finding the specificity of the region's cultural identity in these changes.
5
Content available Wpływ obiektów kultu religijnego i elementów małej architektury sakralnej na strukturę przestrzenną i tożsamość krajobrazu
Kaczyńska M.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2016
|
nr 32
41--56
PL
Przedmiotem rozważań artykułu jest krajobraz kulturowy miasta oraz wpływ religii chrześcijańskiej (Kościoła Rzymskokatolickiego) na ten krajobraz. W artykule przedstawiono rezultaty badań własnych, których celem było określenie wpływu obiektów sakralnych i elementów małej architektury sakralnej na strukturę przestrzenną i tożsamość krajobrazu południowej Warszawy. Badania obejmowały: analizę okresu, okoliczności powstania i zasięgu parafii oraz wyboru lokalizacji kościołów, określenie układu krajobrazowego i struktury przestrzennej parafii oraz ocenę znaczenia krajobrazowego zespołów kościelnych jako dominant krajobrazowych. Badania pokazały, że wpływ architektury sakralnej na strukturę przestrzenną i tożsamość krajobrazu jest nadal czytelny.
EN
Scope of the article is urban cultural landscape and the influence of the Christian religion (Roman Catholic Church) on the landscape. In the article, results of the author’s research were presented. The research was aimed to determine the influence of the sacral buildings and elements of small architecture on the southern Warsaw landscape spatial structure and identity. The research consists of: analysis of period, circumstances of parishes establishment and delimitation of their borders and church location selection, determination of the parishes landscape composition and spatial structure, evaluation of landscape meaning of the church complexes as landscape dominants. The research showed that the sacral architecture influence on landscape spatial structure and identity is still visible.
6
Content available Sacrum w krajobrazie kulturowym województwa podkarpackiego – zasoby oraz rola w turystyce i promocji regionu
Baran-Zgłobicka B.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2013
|
nr 19
88--103
PL
Obszar obecnego województwa podkarpackiego od wieków leżał na pograniczu etnicznym, religijnym i politycznym. Krajobrazowym dowodem wielokulturowości regionu jest zachowany zespół budowli sakralnych, reprezentujących różne wyznania, formy stylistyczne i funkcje. Są wśród nich drewniane kościoły wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz liczne drewniane cerkwie. Niektóre obiekty i miejsca związane z wielokulturowym i religijnym dziedzictwem połączono turystycznymi szlakami tematycznymi. W „Strategii rozwoju turystyki dla województwa podkarpackiego” dziedzictwo wielokulturowe i religijne przedstawiane jest jako istotny składnik potencjału w rozwoju oferty turystycznej. Było to inspiracją do badań szczegółowych polegających na analizie rozmieszczenia i charakteru obiektów sakralnych w powiatach i miastach na prawach powiatu. Kolejny etap stanowiła ocena zakresu ujęcia tej problematyki i propozycji promocji walorów obiektów sakralnych w dokumentach strategiczno-planistycznych.
EN
For centuries, the area of the present-day Podkarpackie Province has been part of an ethnic, religious and political borderland. Landscape evidences of the multicultural character of the region are numerous monuments of religious architecture representing various forms, functions and denominations, including wooden Roman-Catholic churches inscribed on the UNESCO World Heritage List as well as a number of wooden Greek-Catholic and Orthodox churches. Some of the multicultural and religious heritage sites and monuments have been linked within themed tourist trails. The “Tourism Development Strategy for the Podkarpackie Province” views the multicultural and religious heritage as an important asset for the development of tourism. Detailed studies were based on analysing the distribution and character of monuments of religious architecture in counties and towns with county status. The next stage was based on assessing the extent to which this subject matter and the proposed ways of promoting these assets have been included in strategic and planning documents.
7
Content available Rozmieszczenie świątyń chrześcijańskich na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim (1850-2011)
Holly G.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2013
|
nr 19
104--120
PL
Krajobraz sakralny Bieszczadów w XIX i XX w. charakteryzował się dużą mozaiką wyznaniową oraz przemianami, będącymi odbiciem stosunków międzywyznaniowych i procesów politycznych w poszczególnych okresach dziejowych. Przełomowymi wydarzeniami w dziejach mieszkańców tego terenu była II wojna światowa oraz powojenne akcje wysiedleńcze, o czym świadczy liczba zniszczonych obiektów sakralnych oraz nowa struktura wyznaniowa. Przeanalizowano rozmieszczenie przestrzenne świątyń w nawiązaniu do uwarunkowań społeczno-ekonomicznych oraz do poszczególnych elementów środowiska. Do najważniejszych czynników wpływających na lokalizację świątyń zaliczono formy terenu i bliskość do cieku oraz warunki społeczno-ekonomiczne. Stwierdzono, że skuteczna ochrona zabytkowych świątyń jest możliwa dzięki zachowaniu funkcji religijnej. Podkreślono znaczenie ochrony walorów estetycznych krajobrazu, dziedzictwa religijnego i przyrodniczego w rozwoju turystycznym regionu.
EN
The sacred landscape of the Bieszczady Mountains in the nineteenth and twentieth centuries was characterized by a large mosaic of religious and transformations, which are a reflection of interfaith relations and political processes in the different periods of history. Disruptive events in the history of the inhabitants of the study area was a World War II and the postwar displacement actions. The most important factors influencing the location of church buildings included the form of land and socio-economic conditions. It was found that the effective protection of historic temples is made possible by maintaining the function of religion. Stressed the importance of protecting the landscape aesthetic, religious and natural heritage in the development of tourism in the region.
8
Content available Krajobraz sakralny na przykladzie wsi Potełycz na Roztoczu
Kozak H., Kozak I., Stępień A.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2013
|
nr 19
132--140
PL
Zbadano walory estetyczne oraz wartości duchowe pamiątek sakralnych na przykładzie wsi Potełycz w regionalnym Parku Krajobrazowym „Rawskie Roztoczia” na Ukrainie. Scharakteryzowano drewnianą cerkiew Świętego Ducha (1502 r.) z cennymi ikonami, cerkiew pod Wezwaniem Świętej Trójcy, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, kościół Św. Stanisława, kaplicę, cmentarz wojskowy i in. Obiekty sakralne we wsi Potełycz przeanalizowane zostały jako system krajobrazu kulturowego na pograniczu polsko-ukraińskim. Pokazano ich specyfikę. Wyeksponowano również wartości kulturowe pamiątek wymagających konserwacji i zabezpieczenia.
EN
Polish-Ukrainian border. There was shown their specificity. Values of cultural relics that require maintenance and security were also evaluated in this paper. There were analyzed esthetic and spiritual values of sacred relics on the example of the village Potełycz in regional landscape park “Rawskie Roztoczia” in Ukraine. Wooden Greek Catholic church of Holy Spirit (1502) with valuable icons, Greek Catholic church of the Holy Trinity, Greek Catholic church of Bohorodycya, Roman Catholic church of the Holy Stanislaus, chapel, military cemetery and others were characterized as well. Religious objects in the village Potełycz were analyzed as a system of cultural landscape on Polish-Ukrainian border. There was shown their specificity. Values of cultural relics that require maintenance and security were also evaluated in this paper.
9
Content available Zwyczajowe i obrzędowe gesty sakralne w krajobrazie kulturowym wsi
Kraczoń K.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 17
138--147
PL
Przedmiotem artykułu są sakralne gesty obrzędowe, rozumiane jako utrwalone i osadzone w kontekście kulturowym czynności o charakterze symbolicznym. Autorka, w oparciu o materiały archiwalne i wywiady terenowe, opisuje gesty obrzędowe rytualnie powtarzane przy obiektach małej architektury sakralnej, wskazując cechy wyróżniające tego typu zachowania kulturowe. W wyniku analizy, przyjmując kryterium funkcjonalności, wydzielono: gesty święte i uświęcające, gesty oczyszczające, gesty powitań i pożegnań, gesty wotywne oraz gesty pamięci. Symboliczne działania obrzędowe wyrażają postawę człowieka wobec sacrum, określają jego światopogląd, porządkują codzienność, zapewniając zdrowie, pomyślność i urodzaj.
EN
The article examines sacred ritualistic gestures understood as established symbolic actions set in a given cultural context. Taking into account both archive materials and field based interviews, the author describes ritualistic gestures repeated in the vicinity of small sacred architecture (e.g. roadside crosses and shrines), distinguishing their characteristic features. Basing upon the criterion of functionality, the gestures have been classified into the following categories: sacred and sanctifying gestures, purifying gestures, welcoming and farewell gestures, votive gestures, and memory gestures. Arguably, these symbolic ritualistic actions demonstrate man’s attitude towards the sacred, define his/her outlook, organize his/her everyday life, as well as ensuring health, success, and harvest.
10
Content available Od zapomnienia do przekształcenia czyli o różnorodności krajobrazów sakralnych Roztocza
Sowińska B., Soszyński D.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 17
184--197
PL
Krajobraz Roztocza jako obszaru wschodniego pogranicza Polski jest bardzo zróżnicowany kulturowo. Na jego fizjonomię wpłynęły zmienne w czasie i odmienne dla poszczególnych jego części uwarunkowania historyczne i społeczno-polityczne. Szczególne znacznie odegrała obecność na tym terenie przedstawicieli różnych religii i wyznań (rzymsko-katolików, greko-katolików, prawosławnych oraz wyznawców religii judaistycznej) a także zmiany granic państwa i związane z tym przesiedlenia ludności. Niniejszy artykuł przedstawia różnorodność współczesnych krajobrazów sakralnych Roztocza. Wśród nich można wyróżnić miejsca opuszczone i zapomniane, zniszczone i zdewastowane, harmonijnie zagospodarowane i użytkowane oraz podlegające negatywnym przekształceniom w wyniku presji turystyki religijnej. Praca została oparta o analizę materiałów archiwalnych, w tym o dokumentację fotograficzną obiektów związanych ze strefą sacrum oraz o wyniki pięcioletnich badań terenowych.
EN
The Roztocze region - an area located on the eastern borderland of Poland is characteristic by its diverse cultural landscape. Historical and sociopolitical events which changed in the course of time and were distinct for various parts of the Roztocze region had an influence on its physiognomy. Particularly, the presence of the representatives of different creeds (Roman Catholics, Orthodox and Jews) as well as the changes of the country borders and resettlement of populations played an important role. The article presents the diversity of the contemporary sacral landscape of the Roztocze region. Among them we can distinguish places which are derelict and forgotten, ruined and vandalized, harmoniously managed and used or negatively transformed as a result of the pressure of religious tourism. Analyses were based on archival materials, such as photographic documentations of objects connected with the sacrum zone and on five years of field research.
11
Content available Metody analizy krajobrazu sakralnego miasta
Dmochowska-Dudek K., Klima E.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 17
171--183
PL
W artykule autorki odnoszą się do obiektywnych form przestrzeni sakralnej miasta. W tym przypadku na przestrzeń tę składają się przede wszystkim obiekty takie jak kościoły, cmentarze i parafie – elementy punktowe i powierzchniowe. Jednym z dwóch celów jest pokazanie narzędzi ArcGIS jako narzędzi analitycznych. Tworzone mapy nie są tylko ilustracjami do tekstu czy narzędziami porządkującymi zebrany w toku inwentaryzacji terenowej materiał, ale stanowią punkt wyjściowy do dalszych badań. Zaprezentowane zostaną analizy 3D (opracowanie profilu wysokości zabudowy wokół kościołów) służące wyznaczaniu dominant wysokościowych, analizy dystansu (dostępność komunikacyjna) i mapy gęstości dla otoczenia kościołów i parafii umożliwiające np. określenie stopnia zabudowy i jej typów. Wszystkie opracowania dotyczą Łodzi i to właśnie pokazanie zróżnicowania jej przestrzeni sakralnej jest drugim celem artykułu.
EN
In the paper authors comment on objective forms of the sacral space of the city. In this case space consists of objects such as the churches, cemeteries and parishes – elements which are spots and areas. One of two aims is to present ArcGIS tools as the tools of analysis. Generated maps are not only illustrations for the text or tools of segregation of the material collected during field work but they are starting point for indepth researches. Authors present 3D analysis (height profiles for buildings located around the church) which can be apply to point height dominants, distance analysis (transportation accessibility) and density maps for the churches neighbourhoods and parishes which enables building density assessment and building types determination. All procedures are undertaken for Lodz. Presentation of Lodz’s sacral space is the second aim of the paper.
12
Content available Kształtowanie tożsamości krajobrazów sakralnych
Sowińska B.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 17
78--95
PL
W świetle współczesnych procesów laicyzacji przestrzeni koniecznym staje się zachowanie swoistych cech krajobrazu sakralnego, decydujących o jego duchowym wymiarze i wpływających na religijne (duchowe) przeżycia przebywających w tej przestrzeni osób. Celem artykułu jest próba sformułowania zestawu cech, decydujących o tożsamości sakralnych wnętrz architektoniczno-krajobrazowych, które powinny być brane od uwagę w procesie ich kształtowania. Zidentyfikowano sześć wyróżników odnoszących się do przestrzeni materialnej – Kontekst przyrodniczo-przestrzenny, Forma architektoniczna, Forma użytkowania i stan zachowania, Integralność, Czytelność i Otwartość – oraz sześć do przestrzeni niematerialnej – Powiązanie z wydarzeniami, Nazwa miejsca, Multisensoryczność, Dynamika, Nastrój i Odczuwane emocje i uczucia, w sumie dwanaście atrybutów.
EN
In the light of the current proceses of space transformation it is needed to maintain the specific features of sacred landscape which decide about its spiritual dimention and affect the religious (spiritual) experinces of people being in a given place. The aim of the article is to formulate a set of features which decide about identity of particular sacred architectonical-landscape interiors and should be taken into consideration while shaping that places. As a result were identified six tangible distinguishing marks of sacred landscape – Natural-spatial context, Architectonical form, Form of use and state of preservance, Integrity, Readability and Openess – and six intangible ones – Connection with nature; Name of place; Multisensory; Dynamic; Atmosphere; Noticing emotions and feelings, twelve attributes in total.
13
Content available Krajobrazy sakralne i religijne – próba umiejscowienia w typologii krajobrazów kulturowych
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 17
13--23
PL
Artykuł ma charakter teoretyczny. Przedstawiono propozycję wyodrębnienia krajobrazów przyrodniczych, kulturowych i antropogenicznych oraz ich dodatkowy podział na typy. Omówiono główne nurty badań krajobrazów kulturowych, wzmiankując dodatkowo podejścia badawcze. Na tym tle podjęto próbę zdefiniowania krajobrazu sakralnego i religijnego oraz odniesiono się do możliwości badań krajobrazów sakralnych i religijnych wg wyróżnionych nurtów. Wskazano na miejsca krajobrazu sakralnego i religijnego w systemie typologii krajobrazów kulturowych, a także poświęcono uwagę głównym cechom i różnicom obu typów krajobrazów. Tym samym odniesiono się krytycznie do panujących w polskiej literaturze geografii religii definicji i synonimicznego pojmowania znaczenia krajobrazu religijnego i sakralnego. W pracy przyjęto ewolucyjny rozwój krajobrazów kulturowych i wskazano na ich wczesną genezę. Krajobrazy sakralne są pierwotne wobec religijnych i mogą ulegać przekształceniu w krajobrazy religijne.
EN
This article is of aspects of theoretical. It puts forward a suggestion for distinguishing natural, cultural and anthropogenic landscapes and, additionally, dividing them into types. The author discusses main directions of research of cultural landscapes, at the same time mentioning research approaches. Based on that, an attempt is made to define sacred and religious landscapes, and the author discusses possible studies of sacred and religious landscapes according to the mentioned research directions. The paper presents the position of sacred landscape and religious landscape in the typology of cultural landscapes, and deals with main characteristics and differ-ences between the two types of landscape. Thus, a critical approach was presented to the definition and synonymous comprehension of the notions of religious landscape and sacred landscape, which are common in Polish reference books on religious geography. The paper presumes evolutionary development of cultural landscapes and reports their early origins. Sacred landscapes are primary to religious landscapes and may transform into religious landscapes.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.