Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Osady denne - charakterystyka, kryteria oceny stopnia zanieczyszczenia, regulacje prawne oraz zagospodarowanie

Tytła Malwina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2023

|

nr 3

25--29

PL

Osady denne powstające w rzekach oraz innych zbiornikach wodnych, w świetle prawa stanowią odpad, który należypoddać unieszkodliwieniu lub zagospodarować.

2

Assessment of Heavy Metal Pollution in the Surface Water of the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers, Vietnam

Thieu Van Vu Duc, Dinh Thi Thu Huong, Nguyen Thi Truc Thao, Nguyen Thuy Lan Chi, Nguyen Binh An, Pham Anh-Duc

Inżynieria Mineralna

|

2022

|

no. 2

85--90

EN

Heavy metals are a pressing concern in terms of their pollution in aquatic ecosystems because of their persistence, environmental toxicity, bioaccumulation. Aquatic environments receive heavy metals in untreated or inadequately treated wastewater from domestic, industrial, agricultural, and navigation sources. The Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers play the key roles of irrigation, navigation and ecological restoration. It is crucial to ascertain the pollution status, influencing factors, ecological risks, and possible sources of heavy metals in the surface water of the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers. In this study, surface water from 7 sampling sites over was collected from the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers, over 7 consecutive periods from April 2019 to October 2021. Each surface sample was analyzed for 9 heavy metals including Fe, Mn, Cr, Zn, Cu, Pb, Cd, Ni, As. The sampling technique and sample treatment were done based on the Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. The time and space variation of heavy metal concentrations were examined to test the analysis of variance (ANOVA) and correlation among all the parameters using R statistical software. The results suggest a spatial homogeneity of heavy metals in the surface water the studied rivers. Among all nine examined heavy metals in the studied area, the concentrations of Fe (1.00 ÷ 5.06 mg/L) and Mn (0.14 ÷ 0.28 mg/L) are the highest, and the concentrations of Cr, Cd and As are the lowest that lower limit of detection. The results suggested that the mean concentrations of Fe and Mn were above the acceptable limits of the National technical regulation on surface water quality (QCVN 08-MT: 2015/BTNMT). While the concentrations of Fe, Mn, Zn, Cu, Pb, Ni do not meet the Water quality criteria for aquatic life (United State Environmental Protection Agency). Anthropogenic activities can be the main source of heavy metals in in the surface water of the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers. Among the heavy metals, a significant positive correlation was observed between Fe, Mn, Zn and Ni (0.64 ÷ 0.87), whereas Cu exhibited a significant positive correlation with Ni (0.51). While Cu and Pb showed a not too strong correlation with Fe, Mn, Zn and Ni (0.25 ÷ 0.48). The distribution of heavy metals may also be influenced by properties of heavy metals and fluctuations in water flows. The results provide guidance for controlling heavry metal pollution and protectting water sources in the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers.

PL

Metale ciężkie stanowią palący problem zanieczyszczenia w ekosystemach wodnych ze względu na ich trwałość, toksyczność dla środowiska i bioakumulację. Środowiska wodne sa zasilane w metale ciężkie z nieoczyszczonych lub nieodpowiednio oczyszczonych ścieków ze źródeł domowych, przemysłowych, rolniczych i żeglugowych. Rzeki Doi-Cho Dem-Ben Luc odgrywają kluczową rolę w nawadnianiu terenów, transporcie odnym i odbudowie ekologicznej. Kluczowe znaczenie ma ustalenie stanu zanieczyszczenia, czynników wpływających, zagrożeń ekologicznych i możliwych źródeł metali ciężkich w wodach powierzchniowych rzek Doi-Cho Dem-Ben Luc. W artykule przedstawiono wyniki badania wód powierzchniowych, próbki pobrano z 7 punktów pomiarowych z rzek Doi-Cho Dem-Ben Luc przez 7 kolejnych okresów od kwietnia 2019 r. do października 2021 r. Każda próbka została przeanalizowana pod kątem zawartości 9 metali ciężkich: Fe, Mn, Cr , Zn, Cu, Pb, Cd, Ni, As. Metodyka pobierania próbek i obróbki próbek zostały opracowane w oparciu o Standardowe Metody Badania Wód i Ścieków. Zbadano zmienność w czasie i przestrzeni stężeń metali ciężkich, do analizyy wyników wykorzystano analizę wariancji (ANOVA) i korelacji między wszystkimi parametrami przy użyciu oprogramowania statystycznego. Wyniki sugerują przestrzenną jednorodność zawartości metali ciężkich w wodach powierzchniowych badanych rzek. Spośród wszystkich dziewięciu badanych metali ciężkich w badanym terenie najwyższe są stężenia Fe (1,00 ÷ 5,06 mg/L) i Mn (0,14 ÷ 0,28 mg/L), a najniższe Cr, Cd i As (wartości odpowiadające dolnej granicy wykrywalności). Wyniki wskazują, że średnie stężenia Fe i Mn były powyżej dopuszczalnych limitów, opisanych w krajowych normach dotyczących jakości wód powierzchniowych (QCVN 08-MT: 2015/BTNMT). Natomiast stężenia Fe, Mn, Zn, Cu, Pb, Ni nie spełniają kryteriów jakości wody dla organizmów wodnych (Agencja Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych). Działalność antropogeniczna może być głównym źródłem metali ciężkich w wodach powierzchniowych rzek Doi-Cho Dem-Ben Luc. Wśród metali ciężkich zaobserwowano istotną dodatnią korelację między zawartością Fe, Mn, Zn i Ni (0,64 ÷ 0,87), natomiast Cu wykazywała istotną dodatnią korelację z Ni (0,51). Zawartości Cu i Pb wykazywały niezbyt silną korelację z Fe, Mn, Zn i Ni (0,25 ÷ 0,48). Na rozmieszczenie metali ciężkich mogą mieć również wpływ właściwości metali ciężkich oraz wahania przepływów wody. Wyniki dostarczają wskazówek dotyczących kontrolowania zanieczyszczenia metalami ciężkimi i ochrony źródeł wody w rzekach Doi-Cho Dem-Ben Luc.

3

Assessment of the possibility of implementing small retention reservoirs in terms of the need to increase water resources

Wiatkowski Mirosław, Wiatkowska Barbara, Gruss Łukasz, Rosik-Dulewska Czesława, Tomczyk Paweł, Chłopek Dawid

Archives of Environmental Protection

|

2021

|

Vol. 47, no. 1

80--100

EN

Currently, due to reduced water resources, there is a need to build reservoirs in Poland. Reservoirs perform important economic, natural and recreational functions in the environment, improve water balance and contribute to flood protection. In the construction of reservoirs, it is necessary to consider not only hydrological issues related to water quantity, but also its quality, silting, and many other factors. Therefore, the physiographic, hydrological, hydrochemical, and hydrogeological conditions of the projected reservoirs have to be taken into account to limit the potential negative effects of decisions to build them. In order to assess the suitability of eight projected small water retention reservoirs (to increase water resources in the Barycz River catchment in Lower Silesia and Greater Poland provinces, this article takes into account hydrological indicators (efficiency of the reservoir, operation time, dependence on the intensity of silting, and flood hazard indicator), water quality (phosphorus load and nitrogen load), hydrogeological conditions (type of geological substratum for the reservoir basin and filtration losses), and safety of the reservoir dam. To develop a theoretical model describing the regularities between the indicators, multivariate statistical techniques were used, including the Principal Component Analysis (PCA) and the Factor Analysis (FA). In order to assess the reservoirs, a synthetic indicator was developed to compare the reservoirs with each other in relation to the conditions. The Cluster Analysis (CA) was used for typological classification of homogeneous locations of projected small retention reservoirs. Own research procedure for identification of the most advantageous water reservoirs, with the use of multivariate statistical techniques, may be used as a tool supporting decision making in other facilities intended for implementation in provincial projects of small retention.

PL

Obecnie w Polsce z powodu zmniejszonych zasobów wodnych istnieje potrzeba budowy zbiorników wodnych. Pełnią one w środowisku ważne funkcje gospodarcze, przyrodnicze, rekreacyjne, poprawiają bilans wodny i przyczyniają się do ochrony przeciwpowodziowej. Budując zbiornik wodny, oprócz zagadnień hydrologicznych związanych z ilością wody, należy wziąć pod uwagę jakość wody, która będzie retencjonowana w zbiorniku, jego zamulenie oraz szereg innych aspektów. Bardzo ważna jest więc analiza uwarunkowań zbiorników planowanych, w tym fizjograficznych, hydrologicznych, hydrochemicznych i hydrogeologicznych, aby ograniczyć potencjalne negatywne skutki podejmowania decyzji o budowie takich obiektów. W celu oceny możliwości realizacji ośmiu planowanych zbiorników małej retencji wodnej w kontekście potrzeby zwiększania zasobów wodnych na obszarze zlewni Barycz w województwie dolnośląskim i wielkopolskim w niniejszym artykule uwzględniono wskaźniki hydrologiczne (sprawność zbiornika, czas eksploatacji ze względu na intensywność zamulania, wskaźnik potencjalnego zagrożenia powodzią), jakości wody (obciążenie ładunkiem fosforu i azotu), hydrogeologiczne (rodzaj podłoża geologicznego pod czaszę zbiornika wodnego i straty filtracyjne) oraz bezpieczeństwa zapory zbiornika. Do opracowania teoretycznego modelu, opisującego prawidłowości zachodzące pomiędzy tymi wskaźnikami, wykorzystano wielowymiarowe techniki statystyczne takie jak: Principal Component Analysis (PCA) i Factor Analysis (FA). W celu oceny planowanych zbiorników w aspekcie najbardziej korzystnych do realizacji opracowano syntetyczny wskaźnik, który umożliwił porównanie tych zbiorników w odniesieniu do rozpatrywanych uwarunkowań. Wykonano również z zastosowaniem Cluster Analysis (CA) typologiczną klasyfikację planowanych zbiorników małej retencji wodnej pod względem jednorodnych lokalizacji na analizowanym obszarze. Zaproponowana w niniejszej pracy autorska procedura badawcza identyfikacji najkorzystniejszych, spośród planowanych do realizacji, zbiorników wodnych z zastosowaniem wielowymiarowych technik statystycznych, może posłużyć jako narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji przy innych obiektach planowanych do realizacji w wojewódzkich planach rozwoju małej retencji.

4

Age structure, condition and length increase of the topmouth gudgeon (Pseudorasbora parva Schlegel 1842) in non-native populations of small rivers of Poland

Czerniejewski Przemysław, Zatoń Kinga, Kasowska Natalia, Brysiewicz Adam

Journal of Water and Land Development

|

2019

|

no. 40

113--118

EN

Monitoring studies of ichthyofauna, in particular non-indigenous species, are an important element of research on aquatic ecosystems. This information is essential for modelling population growth and predicting rates of expansion, quantifying ecological impacts and assessing the efficacy of removal and control strategies. Actually, the most compelling fish invasion in Polish freshwaters is arguably the accidental introduction of the topmouth gudgeon (Pseudorasbora parva). Age and lengths structure, condition factor and growth rate of the invasive populations of the topmouth gudgeon from small Polish rivers was examined. The samples were collected from the rivers: Molnica (n = 41), Myśla (n = 21) and Wardynka (n = 101) soon after the invasion was recorded (2017). Estimated ages of topmouth gudgeon ranged from 1+ to 3+ for the Myśla River, from 1+ do 4+ for the Molnica River, and from 1+ to 5+ for the Wardynka River. The fish from the Molnica River was characterised by the lowest total and standard length (TL, SL), weight, and highest condition. The results of back-calculations and the parameters of von Bertalanffy’s growth equation revealed distinct disproportions in the standard length (mm) in individual age groups (Molnica River: Lt = 54.94 [1 – e–0.68885 (1 – 0.003404)], Myśla River: Lt = 55.39 [1 – e–0.74921 (1 – 0.030962)], Wardynka River: Lt = 66.33 [1 – e–0.69348 (1 – 0.369505)]). The introduction of the topmouth gudgeon occurred in the upper and medium sectors of small rivers, but in subsequent years the species migrated to new sites further downstream and this may have affected the native ichthyofauna.

PL

Badania monitoringowe ichtiofauny, w szczególności gatunków nierodzimych, są ważnym elementem badań nad ekosystemami wodnymi. Informacje te są niezbędne do modelowania wzrostu populacji i przewidywania tempa ekspansji, ilościowego określania skutków ekologicznych i oceny skuteczności strategii eliminacji tych ryb z wód rodzimych oraz ich kontroli. Jednym z najbardziej interesujących gatunków inwazyjnych w świecie ryb w polskich słodkowodnych wodach jest prawdopodobnie przypadkowe wprowadzenie czebaczka amurskiego (Pseudorasbora parva). W pracy analizowano strukturę wieku i długości, współczynnik kondycji i tempo wzrostu inwazyjnych populacji czebaczków amurskich z małych cieków w Polsce. Ryby złowiono w 2017 r. z rzek: Molnica (n = 41), Myśla (n = 21) i Wardynka (n = 101). Szacowany wiek czebaczków amurskich wynosił od 1+ do 3+ (Myśla), od 1+ do 4+ (Molnica) i od 1+ do 5+ (Wardynka). Ryby z Molnicy cechowały się najmniejszą długością całkowitą i długością ciała (TL, SL) oraz masą osobniczą. Odczyty wsteczne i parametry równania wzrostu von Bertalanffy’ego ujawniły wyraźne dysproporcje w długości całkowitej w poszczególnych grupach wiekowych (rzeka Molnica: Lt = 54,94 [1 – e–0,68885 (1 – 0,003404)], rzeka Myśla: Lt = 55,39 [1 – e–0,74921 (1 – 0,030962)], rzeka Wardynka: Lt = 66,33 [1 – e–0,69348 (1 – 0,369505)]). Wprowadzenie czebaczka amurskiego miało miejsce w górnej i środkowej strefie małych cieków, ale w kolejnych latach gatunek ten może migrować do nowych miejsc zlokalizowanych w dolnych odcinkach rzek i może wpływać na rodzimą ichtiofaunę.

5

Wypłyń na głębię

Królikowski Jerzy

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2019

|

nr 6

20--23

6

Sensitivity of optimized transient storage model parameters to spatial and temporal resolution

Wallis Steve, Manson Russell

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 3

951--960

EN

The transient storage model is a popular tool for modelling solute transport along rivers. Its use requires values for the velocity and shear flow dispersion coefficient in the main channel of the river together with two exchange rates between the main channel and transient storage zones, which surround the main channel. Currently, there is insufficient knowledge to enable these parameters to be predicted from the type of hydraulic variables that may typically be available. Hence, recourse is made to tracer experiments, which provide temporal solute concentration profiles that can be used to estimate the parameters by optimizing model output to observations. The paper explores the sensitivity of such parameters to the spatial and temporal resolutions used in the optimization of the model. Data from 25 tracer experiments covering a river flow rate range of 300–2250 L/s in a single reach of the river Brock in north-west England were used. The shear flow dispersion coefficient was found to be the most sensitive parameter; the velocity was found to be the least sensitive parameter. When averaged over all the experiments, mean percentage differences in parameter values between a coarse resolution case and a fine resolution case were of the order of 2% for the velocity, 70% for the shear flow dispersion coefficient and 30% and 20% for the two exchange rates. Since the shear flow dispersion coefficient was found to be small, both in numerical terms and in comparison with an estimate of the total dispersion in the reach, it is suggested that it may be viable to omit the shear flow dispersion term from the model.

7

Floristic Structure of Two Batrachium Rich Plant Communities in Relation to Habitat Conditions in Rivers of Lithuania

Butkuvienė J., Sinkevičienė Z., Naugžemys D., Žvingila D.

Polish Journal of Ecology

|

2018

|

Vol. 66, nr 1

1--13

EN

Ranunculus sect. Batrachium is one of the most complicated taxonomic groups of aquatic plants. Difficulties of aquatic Ranunculus species delimitation according to morphological features are closely related to recognition of their communities, especially in running waters. The diversity of species in the phytocoenosis characterized by the predominance of Ranunculus species and the main physical-chemical factors of water were studied at 15 sites of 10 different-sized rivers of Lithuania. The rivers have met the criteria of the threatened habitats type 3260 (the EU classification). The communities dominated by R. fluitans and R. pseudofluitans were recorded in different river systems and were not found growing together. The environmental conditions also well separated the two communities. The association Ranunculetum fluitantis was distributed in the rivers on silicate substrates, in the waters with significantly higher flow velocity, but in about twice lower conductivity and alkalinity compared to community with Ranunculus pseudofluitans. The latter was found in the river situated in the gypsum karst area covered by watertight clay, with waters of higher alkalinity, conductivity, concentration of calcium ions and rich in nitrogen compounds. Abundance of nutrients (concentration of total phosphorus and total nitrogen) negatively affected abundance of both Ranunculus species.

8

Zmiany temperatury wody i zjawisk lodowych rzeki Ner (centralna Polska) w latach 1965-2014

Ptak M.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 1

49--56

PL

W pracy przedstawiono długookresowe zmiany temperatury wody i warunków zlodzenia rzeki Ner położonej w centralnej Polsce. Stwierdzono, że w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat nastąpił znaczny wzrost temperatury wody, który wynosił 0,24 °C · dek-1. Wzrost ten był statystycznie istotny na poziomie p=0,05. W układzie miesięcznym najwyższy wzrost temperatury odnotowano w lipcu (0,37 °C · dek-1), kwietniu (0,35 °C · dek-1) oraz grudniu i styczniu (0,34 °C · dek-1). W dwóch przypadkach (wrzesień i październik) odnotowano niewielkie tendencje ujemne, lecz były one statystycznie nieistotne. W odniesieniu do terminów powstawania zjawisk lodowych można stwierdzić, że analizowanym okresie nastąpiło ich opóźnienie o 1,9 dnia·dek-1. Z kolei zakończenia zjawisk lodowych cechowały się tendencją ujemną nastąpiło przyspieszenie terminu ich końca o 2,5 dnia·dek-1. W związku z tym, skróceniu uległ czas trwania zjawisk lodowych. Odnotowane zmiany są pochodną współoddziaływania czynników naturalnych oraz antropopresji.

EN

The paper presents long-term changes in water temperature and ice conditions in the Ner River located in Central Poland. A considerable increase in water temperature has been determined over the last fifty years, amounting to 0.24 °C dek-1. The increase was statistically significant at a level of p=0.05. In the monthly scale, the highest increase in temperature was recorded in July (0.37 °C dek-1), April (0.35 °C dek-1), and December and January (0.34 °C dek-1). In two cases (September and October), a slight negative tendency was recorded, although it was not statistically significant. In reference to the terms of appearance of ice phenomena, a delay by 1.9 day·dek-1 was determined in the analysed period. The cessation of ice phenomena showed a negative tendency – they ceased earlier by 2.5 day·dek-1. Due to this, the persistence of ice phenomena was reduced. The recorded changes are a result of an increase in air temperature and anthropopressure.

9

Aktywizacja gospodarcza rzek w świetle uwarunkowań formalno-prawnych polskiego systemu zarządzania gospodarką wodną. Artykuł dyskusyjny

Marciniak Ż., Wroński S., Turowski L.

Gospodarka Wodna

|

2016

|

Nr 1

7--11

PL

Autorzy artykułu podejmują problem obecnych uwarunkowań formalno-prawnych rządzących szeroko rozumianą gospodarką wodną w Polsce i starają się odpowiedzieć na pytanie czy jest możliwe zakończenie sektorowego działania w tym obszarze w celu gospodarczego wykorzystania zasobów polskich rzek. Obecnie mamy do czynienia z nowymi uwarunkowaniami na poziomie rządowym, szczególnie w związku z utworzeniem nowych ministerstw odpowiedzialnych za gospodarkę wodną. Z końcem 2015 r. przestają obowiązywać niektóre dokumenty strategiczne dla gospodarki wodnej. Jednocześnie odczuwalna jest ogromna presja społeczna kładąca nacisk na zaktywizowanie polskich rzek (transport i energetyka wodna) oraz konieczność odejścia od patrzenia na rzeki jedynie przez pryzmat powodzi czy suszy. Potrzeba zmian wymusza również konieczność opracowania narodowego programu określającego wizję rozwoju gospodarki wodnej w Polsce, będącego nadrzędnym dokumentem względem wszystkich pozostałych dokumentów strategicznych sektorowo traktujących gospodarkę wodną. Brak strategicznych decyzji, dających impuls do rozwoju spowoduje, iż nadal będziemy „białą plamą” na mapie Europy korzystającej i zarabiającej na gospodarce.

EN

The authors of the paper raise the subject of the current formal and legal conditions governing broadly understood water management in Poland and try to answer the question whether it is possible to end sectoral activity in this scope in order to use the Polish river resources for economic purposes. Currently, new circumstances appear at the governmental level, in particular due to establishment of new ministries responsible for water management. At the end of 2015, the term of some of the water management strategic documents comes to an end. At the same time, there is a huge social pressure to start exploitation of Polish rivers (transport and power generation), as well as a necessity to start seeing rivers in terms other than only floods or droughts. The need for a change requires also elaboration of a national programme defining the vision of the water management development in Poland, being a ma¬ster document with regard to all the remaining strategic documents treating water management in a sectoral way. If we do not make strategic decisions constituting an impulse for development, we will remain a “white spot” on the map of Europe, using and earning money on water management.

10

Zmiany biegu rzeki Prosny od Kalisza do jej ujścia

Małecki Z. J., Ptak M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 12

61--72

PL

W pracy w oparciu o materiał kartograficzny z czterech różnych przekrojów czasowych, wykorzystując kartograficzną metodę badania zmian środowiska, przeanalizowano zmiany biegu Prosny na odcinku od Kalisza do jej ujścia. Ustalono, że w okresie od drugiej połowy XVIII wieku do początku XXI wieku nastąpiły znaczne zmiany. Zaobserwowana transformacja była podyktowana czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi. Te pierwsze obejmowała głównie odcinanie meandrów i zmiany głównego koryta powodowane przejściem wezbrań powodziowych. Do drugich można zaliczyć wszelkie prace hydrotechniczne, związane np. z prostowaniem rzeki, umacnianiem jej brzegów, budową wałów przeciwpowodziowych, itd.

EN

This work analyses the changes in the course of the Prosna River between Kalisz and the river's mouth. The analysis is based on the cartographic material from four different periods, and has taken advantage of the cartographic method of examining environmental changes. It has been established that considerable changes took place in the period between the second half of the 18th century and the beginning of the 21st century. The transformation observed was caused by natural and anthropogenic factors. The former included mainly cutting off the meanders and the changes of the main river bed caused by flood waters flow; the latter comprise all kinds of hydrotechnical works related, for example, to straightening the river , enforcing its banks , building the flood banks, etc.

11

Woda czynnikiem życia każdego organizmu

Małecka I., Staszewski Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 13

101-107

PL

Woda jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych związków chemicznych na Ziemi a zarazem decyduje o życiu organizmów w tym i człowieka. Dzięki właściwości występowania w warunkach przyrodniczych (naturalnych) w trzech stanach skupienia (ciekłym, gazowym i stałym) woda podlega stałemu krążeniu (cykl hydrologiczny). W warunkach małych zasobów wodnych Polski (na jednego mieszkańca przypada zaledwie 4,8 dm3 * d-1) nadrzędnym zadaniem gospodarki jest racjonalne użytkowanie zasobów wodnych. Ziemia jest planetą oceaniczną. Zasoby wodne świata są stosunkowo bardzo duże – 1.386 mld km3 wody. Polska pod względem wielkości rocznego opadu atmosferycznego znajduje się w pobliżu końca listy krajów Europy. W Polsce, w bilansie wodnym kraju istotną rolę odgrywają jeziora. Ogólna powierzchnia jezior wynosi ok. 318 tyś. ha., natomiast łączna pojemność zbiorników retencyjnych w Polsce wynosi około 3200 hm3.

EN

Water is one of the most common chemical substances on Earth and one which is crucial in sustaining life of any organism , including humans. Owing to its existence in nature in three physical states ( liquid, gaseous and solid) water is in constant circulation ( hydrologic cycle). Because Poland has limited water resources ( only 4.8 dm3* d-1 per one inhabitant) it is of primary importance for Polish economy to use water sensibly. Earth is a planet of oceans. The water resources of the world are huge and make 1386 billion km3 . As far as the volume of its annual precipitation is concerned , Poland occupies one of the final positions on the list of European countries. In Poland lakes play an important role in the country's water balance. On the whole, the area taken by lakes is 318 thousand ha, while the overall volume of water in retention reservoirs is approximately 3200 hm3.

12

Rozpoznanie udziału wód podziemnych w odpływie ze zlewni rzecznej średniej wielkości

Zięba D., Michalczyk T., Bar-Michalczyk D., Jaszczur M., Żurek A., Wachniew P.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1161--1165

EN

Interactions between the groundwater and surface water affect the qualitative and quantitative status of water resources. Estimation of the fluxes and the associated loadings of contaminants exchanged between the aquifers and river reaches is an important but still not well recognized component of water resources management. Such estimates are available from the numerical models of flow and transport, however, coupling of the groundwater and surface water model domains is difficult. Calibration of the coupled models relies on the knowledge of the exchanged water fluxes, hydraulic conductivities of riverbed sediments and of other parameters. Preliminary application methods allowing for identification and quantification of the groundwater – surface water exchange is presented for the Kocinka catchment in Southern Poland.

13

Charakterystyka stanu i perspektywy rozwoju śródlądowego transportu wodnego w Polsce

Piasecki A., Połom M., Skowron R.

Logistyka

|

2015

|

nr 4

5284--5288, CD 2

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę obecnego stanu śródlądowego transportu wodnego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem dróg wodnych, infrastruktury towarzyszącej i struktury przedmiotowej przewożonych ładunków. Wskazano na znaczące możliwości w rozwoju tej formy transportu, zwłaszcza na rzece Wisła i Odra. Określono główne czynniki ograniczające obecnie efektywne wykorzystanie żeglugi śródlądowej w przewozie towarów. Zaliczono do nich prócz uwarunkowań naturalnych również zaniedbania infrastrukturalne i inwestycyjne. Ponadto podano możliwe kierunki rozwoju tej formy transportu w kraju, zwracając jednocześnie uwagę na konieczność wykorzystania w tym względzie funduszy UE. Podkreślono również, że rozwój tej gałęzi transportu może przynieść Polsce szereg korzyści, w tym przyczynić się do minimalizacji nasilającego się ruchu samochodowego (w tym zwłaszcza ciężarowego).

EN

The study presents the characteristics of the current state of inland waterway transport in Poland, with particular emphasis on waterways, associated infrastructure and the structure of present transported cargo.Pointed to the significant opportunities in the development of this form of transport, particularly on the Wisla and Odra river. Identifies the main factors limiting the current effective use of inland waterway transportation of goods. Includes to them apart natural conditions the neglect of infrastructure and investment. Moreover, there were given the possible directions of development of this form of transport in the country, while pointing the need to use the EU funds. It was also emphasized that the development ofthose branches of transport can bring Poland a number of benefits, including the help to minimize escalating car traffic (especially truck).

14

Determination of waste assimilative capacity (WAC) of rivers located within the Desaru Region, Joho

Zainudin Z., Azmi A. S., Jimat D. N., Jamal P.

Environment Protection Engineering

|

2015

|

Vol. 41, nr 4

49--60

EN

Desaru is a popular tourist destination located on the east coast of the state of Johor. The area has been identified for further development to enhance tourism. This presents a pollution risk to its surrounding watercourses. The purpose of this study was to assess the potential risk of contamination towards rivers located in the crux of the development region, namely the Terumpah, Che Minah, Semangar, Beluntu, Penawar Besar, and Mertang Besar Rivers. Water quality and hydraulic measurements were made at these rivers, with the intention of developing a numerical model. The model results showed deterioration in BOD5 and NH3-N in the Semangar River, up to 4.0 mg/dm3 and 0.34 mg/dm3, respectively. The Beluntu River experienced the highest degradation, to about 14.0 mg/dm3 of BOD5 and 0.8 mg/dm3 of NH3-N. The waste assimilative capacity (WAC) for the Matang Besar, Che Minah and Beluntu Rivers were very limited, with a class III BOD5 limit of 15, 43, and 10 kg/day, respectively, whereas the Terumpah River is not able to accept any BOD load without breaching the same threshold.

15

CO2 emission to the atmosphere from carbonate waters: The study case of the Lublin Upland and Roztocze Regions

Chmiel S., Hałas S., Pieńkos T., Głowacki S., Maciejewska E., Polkowska Ż., Sposób J., Trembaczowski A.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2015

|

Vol. 22, nr 4

499--511

EN

The concentration of carbon dioxide dissolved in water (CO2(aq)) was measured in consecutive phases of the hydrological cycle. Its potentially possible degassing from groundwaters to the atmosphere was also assessed. The research was conducted in the area of occurrence of carbonate rocks of the Lublin Upland and Roztocze (SE Poland). The results of the measurements of CO2(aq) concentration varied as follows (min-max/mean): precipitation waters < 1-3/2.6 mg · dm−3, soil waters 3-50/14.2 mg · dm−3, groundwaters 10-70/30.3 mg · dm−3, river waters < 1-21/7.6 mg · dm−3. The measure of degassing of carbon dioxide from groundwaters to the atmosphere was a decrease in CO2(aq) concentration in fluvial outflow. Based on the value of groundwater outflow from the Lublin Upland and Roztocze, the annual carbon dioxide emission from waters to the atmosphere was calculated at a level of 50 thousand Mg · year−1. This value constitutes approximately 1% of anthropogenic emission of carbon dioxide originating from environmentally harmful industrial plants in the Lublin province.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości rozpuszczonego ditlenku węgla w wodzie (CO2(aq)) na poszczególnych etapach obiegu hydrologicznego zlewni rzecznej oraz oceniono jego potencjalne możliwości degazacji z wód podziemnych do atmosfery. Badania prowadzono na przykładzie wybranych obiektów hydrograficznych w obszarze skał węglanowych Wyżyny Lubelskiej i Roztocza, SE Polska. Zawartość CO2(aq) w wodach opadowych kształtowała się na poziomie < 1-3 mg · dm–3, w wodach glebowych od 3-50 mg · dm–3, wodach podziemnych 10-70 mg · dm–3, a w wodach rzecznych od < 1 do 21 mg · dm–3. Zebrany materiał wskazuje, że emisja ditlenku węgla z wód węglanowych Wyżyny Lubelskiej i Roztocza kształtuje się na poziomie 50 tys. Mg · rok–1. Wartość ta stanowi około 1% emisji antropogenicznej ditlenku węgla pochodzącego ze spalania paliw stałych na badanym obszarze.

16

The risk as a measure of ecological safety in watercourses

Bondar-Nowakowska E., Hachoł J.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 20

3--10

EN

The study analyses possibilities of PHA (Preliminary Hazard Analysis) usage in ecological risk assessment conducted within technical risk assessment. The analysis was performed based on results obtained in a study performed between 2007 and 2013 in natural and modified lowland Lower Silesian watercourses. The object of the study was communities of hydromacrophytes being good indicators of the water ecosystem quality. The research constituted a base for the determination of ecological risk factors i.e. the probability of hazard occurrence and its effects. It allowed for the acquisition of the risk classification matrix which included three levels – low, medium and high.

PL

W pracy przeprowadzono analizę możliwości wykorzystania metody wstępnej oceny zagrożeń (ang. Preliminary Hazard Analysis – PHA), stosowanej w ocenie ryzyka technicznego, do oceny ryzyka ekologicznego. Analizę przeprowadzono na podstawie wyników badań wykonanych w latach 2007–2012 w czterech nizinnych rzekach Dolnego Śląska. Na rzekach tych wyznaczono 15 odcinków badawczych, zróżnicowanych pod względem stopnia ich przekształcenia. Przedmiotem badań były zbiorowiska naczyniowych roślin wodnych. Badania terenowe obejmowały identyfikację gatunków roślin występujących na poszczególnych odcinkach badawczych oraz określenie stopnia pokrycia przez nie dna. Na tej podstawie dla każdego odcinka obliczono wskaźnik różnorodności Shannona-Wienera. W celu oceny zmian jakościowych i ilościowych w rozpatrywanych zbiorowiskach, wynikających z przekształcenia koryt cieków, wykonano analizy porównawcze. Podstawę do klasyfikacji wielkości szkód zaistniałych w wyniku przeprowadzonych robót stanowiły zmiana liczby gatunków w zbiorowiskach naczyniowych roślin wodnych oraz wskaźnika bioróżnorodności, określone w stosunku do odcinków nieobjętych ingerencją techniczną. Na podstawie wyników badań określono czynniki ryzyka ekologicznego, tj. prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń oraz skutki tych zagrożeń. Umożliwiło to opracowanie macierzy klasyfikacji ryzyka, w której przyjęto trzy poziomy ryzyka – niskie, umiarkowane oraz wysokie. Zakwalifikowanie ryzyka do odpowiedniego przedziału pozwala na porównanie różnych rozwiązań projektowych oraz na podjęcie decyzji, które z nich przyjąć do realizacji.

17

Ewolucja metody oceny stanu hydromorfologicznego rzek RHS-PL w Polsce

Jusik S., Bryl Ł, Przesmycki M, Kasprzak M.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2014

|

T. 17, nr 1

41--62

PL

Ocena antropogenicznych zmian warunków morfologicznych, reżimu hydrologicznego oraz ciągłości ekosystemu, podobnie jak właściwości fizyczno-chemicznych, ma znaczenie wspierające w zgodnej z Ramową Dyrektywą Wodną ocenie stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Wśród wielu metod oceny stanu hydromorfologicznego rzek stosowanych w Polsce jedną z bardziej popularnych jest River Habitat Survey (RHS). System ten jest wykorzystywany w naszym kraju od 1997 roku przez wiele ośrodków naukowych. W 2007 roku przygotowana została pierwsza polska wersja podręcznika do badań terenowych RHS. Od tamtego czasu metoda bardzo upowszechniła się zarówno wśród naukowców, jak i praktyków. W artykule przedstawiono przegląd najważniejszych pozycji literatury polskiej i zagranicznej dotyczących stosowania metody RHS na obszarze Polski. Dokonano syntezy informacji na temat ewolucji metody w naszym kraju, podano naukowe, jak też praktyczne przykłady jej zastosowania, wady i zalety systemu, najczęściej popełniane błędy w literaturze tematu oraz przeanalizowano RHS na tle metod badań geomorfologicznych i hydrograficznych stosowanych w Polsce.

EN

Assessment of anthropogenic changes in morphological conditions, hydrological regime and the continuity of the ecosystem, as well as in physicochemical properties, is important for the assessment of ecological conditions of surface waters consistent with the Water Framework Directive. The River Habitat Survey (RHS) is one of the many popular methods used in Poland for the assessment of hydromorphological conditions of rivers. This system has been used in Poland since 1997 by several scientific centres. In 2007, the first Polish version of the textbook on RHS fieldwork was prepared and courses related to the method were organised by the Department of Ecology and Environmental Protection, University of Life Sciences in Poznań. Since then, the method has been commonly used, both by scientists and by practitioners. By the end of 2013, 200 people were trained in the application of the RHS method. The method has been used to assess the hydromorphological status of rivers and as a complementary tool in the assessment of ecological conditions, under the Habitats Directive, with reference to habitat 3260, to assess the continuity of river ecological corridors and suitability of spawning grounds for sea trout and salmon, to assess the process and effects of renaturalization of rivers, and to assess the impact exerted by an investment on the environment (OOŚ). The research was conducted in different types of lowland, upland, and montane watercourses. Both natural watercourses and artificial channels were investigated, as well as morphologically transformed river sections. Some of the studies were conducted in protected areas (in national and landscape parks) characterized by a high degree of hydromorphological naturalness. The method proved to be useful in each of the above-mentioned types of watercourses, allowing reliable assessment, and also in the case of severely transformed rivers with an entirely artificial, concrete, trapezoidal channel and urban sections of watercourses. The paper presents a review of 100 Polish and foreign papers on the use of the RHS method in Poland. A synthesis of information on the evolution of the method in Poland was performed, scientific and practical examples of its application were presented together with advantages and disadvantages of the system, the most common mistakes made in the relevant literature, and RHS was analysed in relation to geomorphological and hydrographic research conducted in Poland. The advantages of the RHS method emphasized by many authors include its affordability, simplicity and comprehensiveness of the description of a watercourse together with a river valley at a distance of 50 m from a river bed. The major advantage consists in the assessment of hydromorphological conditions based on direct measurements performed in the field, which allows collection of current data on the real condition of river habitats.

18

Comparison of mineral and organic nitrogen forms in regulated and restored sections of a small lowland river

Zieliński P., Jekatierynczuk-Rudczyk E.

Environment Protection Engineering

|

2014

|

Vol. 40, nr 2

33--46

EN

The lower, ending part of a small lowland Rudnia River (RR) in NE Poland was restored in 1999 and transformed into a meandering river. In this study, a few years after the natural connection between the main channel and its historic floodplain was restored, we examined the impact of river channel restoration on nitrogen dynamics and its biogeochemistry. Data were collected over a period of a year at monthly intervals from two sections of the river located on the regulated and restored sections. Spatial and temporal variations in the occurrence of mineral (NH(+4), NO(-2), NO(-3) and organic forms of nitrogen were investigated. Much higher average concentrations of organic nitrogen forms were found in the water from the restored part of the river than in the regulated one. Mineral nitrogen contribution to the total nitrogen (TN) pool was the highest, and the total organic nitrogen (TON) to total inorganic nitrogen (TIN) ratio exceeded 2 mg•dm-3 in the restored river section. The seasonal trend in concentration of organic nitrogen forms for the restored section was higher and statistically significantly different from the data recorded at the regulated river section. Geological, hydrological, and biogeochemical factors caused elevated organic nitrogen concentrations in the water at the restored part. The most important environmental parameters for nitrogen dynamics are geological structure of river valley, formation and condition of river banks ecotone zone, and water retention time in the river channel. Results from this study suggest that properly restored lowland river floodplains can be effective nitrate sink for mineral forms of nitrogen.

19

Eksploatacja kruszywa z koryt rzek i dolin rzecznych

Pycia T.

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2013

|

Nr 3

24--29

PL

Prawie niezauważalnie, powoli, ale systematycznie, skały budujące masywy górskie ulegają wietrzeniu. Pod wpływem zmian temperatury, działalności wody i innych czynników utwory te ulegają dezintegracji, a ich odkruszone fragmenty przemieszczają się w dół stoków i dostają do koryt rzecznych. W artykule autor omawia zagadnienia prawne oraz technologie eksploatacji kruszyw z koryt rzek.

EN

Almost unnoticeably, slowly but systematically, rocks building mountain massifs are undergoing weathering processes. Due to temperature changes, water or other factors rocks break down and the spree fall down the slopes, into river beds. The article discusses the legal issues and technologies of mining aggregates from river beds.

20

Application of the USBR equation for surveying balance of sediment yield in Dez River branches in Iran

Fuladipanah M., Makvandi A.

Environment Protection Engineering

|

2013

|

Vol. 39, nr 3

185--195

EN

Accurate determination of mean annual sediment load (MASL) of natural rivers will affect administrative aspects of water planning in dams. The MASL in Dez River in the southwest Iran has been considered. Sezar and Bakhtiari are its two branches. The amount of MASL was predicted by the USBR equation with three scenarios: using mean value of sediment discharge, using probabilistic classification of river flow data and using separation of wet and dry months. The results show that the USBR equation can be used to evaluate MASL in the Dez basin.