Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Monument of Earl Aleksander Fredro. Concepts of location in Wrocław's spatial structure

Majczyk Joanna

Architectus

|

2021

|

Nr 3 (67)

45--54

EN

The Monument to Aleksander Fredro was brought to Wrocław in 1956 and placed in the Wrocław Market Square to become a favourite meeting place of the city inhabitants after some years. The final location decision was preceded by a discussion, reported in detail in the press. Initially, it was thought that the small and rather cosy monument form precluded its placement in the large, open space of a central city square. After all, Leonardo Marconi's work was designed for the small Lviv Academic Square, located in the vicinity of the Fredro family's residence gardens. However, the writer's sculpture took a special meaning in post-war Wrocław. Firstly it was perceived as a symbol of Polishness, a metaphorical link between the Recovered Territories and the lost Eastern Borderlands, and secondly, it was the first "Polish" monument to be unveiled in the centre of former Breslau. This is why the monument was finally placed in the city's most important square, in place of the equestrian monument to Friedrich Wilhelm III, demolished after Word War II, thus symbolically "sacralising" the Wrocław market square. This paper aims to present a discussion, now forgotten, on the location of the Fredro monument, to which not only decision-makers but also citizens of the city were invited. The paper presents previously unpublished concepts for the location of the monument in various, nowadays not obvious, spots in Wrocław.

PL

Pomnik Aleksandra Fredry przywieziony do Wrocławia w 1956 r. i ulokowany na wrocławskim rynku stał się po latach ulubionym miejscem spotkań mieszkańców miasta. Ostateczną decyzję lokalizacyjną poprzedziła dyskusja, którą szczegółowo relacjonowano w prasie. Początkowo uważano, że kameralne formy pomnika wykluczają umieszczenie go w dużej, otwartej przestrzeni centralnego placu miejskiego – dzieło Leonarda Marconiego było w końcu projektowane z myślą o niewielkim lwowskim placu Akademickim, położonym w sąsiedztwie ogrodów rezydencji Fredrów. Tymczasem w powojennym Wrocławiu rzeźbie pisarza nadano szczególne znaczenie – po pierwsze postrzegano ją jako symbol polskości, metaforyczne powiązanie Ziem Odzyskanych z utraconymi Kresami Wschodnimi, po drugie zaś była pierwszym „polskim” monumentem odsłoniętym w centrum dawnego Breslau. Dlatego właśnie zdecydowano o postawieniu go na najważniejszym placu miasta, na miejscu zburzonego po wojnie konnego pomnika Fryderyka Wilhelma III, symbolicznie „sakralizując” tym samym wrocławski rynek. Celem artykułu jest przedstawienie zapomnianej dziś dyskusji na temat lokalizacji pomnika Fredry, do której zaproszono nie tylko decydentów, ale też mieszkańców miasta. W pracy zaprezentowano niepublikowane wcześniej koncepcje usytuowania pomnika w różnych, nieoczywistych dziś punktach Wrocławia.

2

Public art in the era of urban transformations. A case study of Eduardo Paolozzi’s artistic output in Edinburgh and in London

Kołakowska Beata, Konarzewska Bogusława

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 43

199--214

EN

Urban space dedicated to cultural life, entertainment or business is currently exposed to dynamic urbanistic transformations. Monumental works of art within the boundaries of cities, for years embedded in the urban landscape and awareness of viewers, are moved to other places or even destroyed. Decisions about a change of their location and context, which are fundamental aspects for the impression made by a given work of art, cause anxiety among the general public and give rise to discussions among experts as well as artists. Examples of the translocation of sculptures by the contemporary Scottish artist E. Paolozzi ‘The Mauscript of Monte Cassino’ in Edinburgh and ‘Mosaic’ from Tottenham Court Road tube station in London demonstrate the inevitability of the above process while making us more sensitive to the risk of losing valuable artifacts in the literal and cultural sense.

PL

Przestrzenie miejskie dedykowane życiu kulturalnemu, rozrywce, czy biznesowi poddawane są dziś dynamicznym transformacjom. Monumentalne dzieła sztuki znajdujące się w ich granicach, od lat utrwalone w miejskim pejzażu oraz świadomości odbiorców, bywają przenoszone w inne miejsca, a nawet likwidowane. Przykład translokacji dzieł współczesnego szkockiego rzeźbiarza E. Paolozziego ‘Manuskryptu z Monte Cassino’ w Edynburgu oraz ‘Mozaiki’ z londyńskiego metra pokazuje nieuchronność wyżej wspomnianego zjawiska i uwrażliwia na ryzyko utraty wartościowych dzieł w dosłownym, jak i kulturowym znaczeniu.

3

Pomniki w przestrzeni publicznej Wrocławia w latach 1945–1956

Majczyk Joanna, Tomaszewicz Agnieszka

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 58

91--103

PL

W październiku 1945 r., kilka miesięcy po zakończeniu działań wojennych i objęciu Wrocławia polską jurysdykcją, rozpoczęto akcję wyburzania najważniejszych pomników niemieckiego Breslau. Równocześnie władze miasta podjęły decyzję o budowie monumentu upamiętniającego „przyłączenie Dolnego Śląska do Macierzy”. Wspomniane działania miały charakter głównie propagandowy, niszczono bowiem symbole „niewoli i ucisku Polaków”. W latach 40. i 50. XX w. zorganizowano we Wrocławiu dwa konkursy rzeźbiarskie, pierwszy na projekt monumentu na cześć gen. Karola Świerczewskiego (1951 r.), drugi na projekt Pomnika Wyzwolenia (1955 r.). Zakładano, że statua gen. Świerczewskiego będzie pierwszym zrealizowanym w mieście przykładem pomnika proletariackiego o nowej formie i treści „głęboko przepojonej ideami postępu społecznego”. O ile dość szybko zdefiniowano symbolikę monumentu, o tyle kwestia jego usytuowania pozostawała długo nierozstrzygnięta. Inaczej potraktowano Pomnik Wyzwolenia, poza znaczeniami ideowymi, przypisano mu także rolę kompozycyjną – miał on bowiem stanowić dominantę placu Kościuszki, który w latach 50. XX w. stał się centrum nowego zespołu mieszkaniowego – socjalistycznej Kościuszkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Ostatecznie żadnego z monumentów nie zrealizowano, podobnie jak planowanych pomników poświęconych Adamowi Mickiewiczowi i Feliksowi Dzierżyńskiemu. W 1956 r., w południowej części Rynku ustawiono jedynie lwowski pomnik Aleksandra Fredry. W artykule zaprezentowano niemal zupełnie nieznaną historię monumentów, które wybudowano lub zamierzano wybudować we Wrocławiu w pierwszych latach po zakończeniu wojny.

EN

In October 1945, a few months after the war had ended and Wrocław found itself under Polish jurisdiction, the process of demolishing the most important monuments of German Breslau commenced. At the same time, the authorities decided to build a monument commemorating “Lower Silesia joining the Motherland”. The above activities were mostly propaganda, since the symbols of “slavery and oppression of Poles” were destroyed. In the 1940s and 1950s, two sculpting competitions were organised in Wrocław: the first for a design of a monument in honour of Gen. Karol Świerczewski (1951), and the other for a project of the Liberation Monument (1955). It was assumed that the statue of Gen. Świerczewski would be the first example of a proletariat monument with new form and the content “imbued with the ideas of social progress”, realised in the city. While the symbolism of the monument was fairly quickly defined, its location long remained undecided. The Liberation Monument was treated differently: besides its ideological significance, it was also attributed a composition role – it was to be the dominant of the Kościuszko Square which, during the 1950s, became the hub of the new residential complex – socialist Kościuszko Housing District. Eventually neither of the projects was realised, like the planned monuments dedicated to Adam Mickiewicz and Feliks Dzierżyński. In 1956, only the Lviv monument of Aleksander Fredro was put up in the south part of the Main Square. The article presents the almost unknown history of monuments that were either planned or built in Wrocław in the first year after the end of the II WW.

4

Remont wiaduktu im. Stanisława Markiewicza na ul. Karowej w Warszawie – zadanie konserwatorsko-budowlane

Marecki A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2005

|

Nr 17

87--93