Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena ryzyka zdrowotnego związanego z narażeniem na metale obecne w osadach dennych

Tytła Malwina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2024

|

nr 1

41--46

PL

Osady denne to integralny element wszystkich ekosystemów wodnych. Stanowią one miejsce, w którym kumulowane są różne zanieczyszczenia, w tym także te potencjalnie toksyczne, jak metale. Zanieczyszczenia te mogą być unieruchamiane w osadach dennych jezior, cieków czy też zbiorników wodnych na długi czas. Stan ten może przyczyniać się do negatywnego oddziaływania tych pierwiastków zarówno w wymiarze ekologicznym, jak i zdrowotnym. Dlatego też, poza systematycznym monitorowaniem zawartości metali w osadach dennych, konieczne jest również przeprowadzanie oceny ryzyka zdrowotnego, związanego z obecnością tych pierwiastków.

EN

Bottom sediments are an integral element of all aquatic ecosystems. They are places where various pollutants, including potentially toxic ones, such as metals, are accumulated. These pollutants can be immobilised in the bottom sediments of lakes, streams, or water reservoirs for a long time. This condition may contribute to the negative impact of these elements, both in ecological and health aspect. Therefore, in addition to systematic monitoring of metal content in bottom sediments, it is also necessary to assess health risks associated with the presence of these elements.

2

Ecological and health risk assessment of soil heavy metal contamination along National Highway 107 in China

Jin Xiaohua, Tong Xinru, Hua Shunheng, Xu Yang

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2024

|

Vol. 31, nr 2

155--175

EN

This study investigates soil heavy metal contamination behind the green belts along National Highway 107 in China. Soil samples were collected from both sides of the highway to determine the concentrations of heavy metals such as copper, cadmium, chromium, lead, and zinc. The distribution patterns, ecological risks, and health hazards associated with these heavy metals were analysed. In order to provide more sample examples and data support for soil heavy metal pollution control. Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS) was employed to detect the concentrations and speciation of these five heavy metals in the soil samples. The Geo-Accumulation Index method, the Nemerow pollution index method, and a health risk assessment model were used to evaluate the ecological and health risks of heavy metal pollution adjacent to the highway. Results indicated that: (1) The concentrations of Cu, Cd, Cr, Pb, and Zn in the soil decreased with the increasing number of protective forest layers, highlighting the significant role of protective belts in impeding the migration of heavy metals from the highway. (2) In terms of pollution assessment, the Geo-accumulation index method revealed prominent Cd contamination, the Geo-accumulation index of Cd peaked at 1.95 indicating a moderate to mild pollution level overall. Conversely, the Nemerow index method suggested a medium to extremely high risk of soil heavy metal Cd contamination. Specifically, the peak value of Cd single-factor pollution index in the study area reached 5.78, and the mean value of its Nemerow index (P) was 4.67. (3) In health risk assessment, it was found that children are more susceptible to heavy metal threats. The non-carcinogenic risk indices of all five heavy metals were less than 1, implying minimal risk. However, the total carcinogenic risk index for Cr ranged between 10–6 and 10–4, posing a certain level of carcinogenic risk to humans.

3

Ecological and human health risks assessment of heavy metals in bottom sediments of the Pławniowice water reservoir – artificial lake (Silesian Voivodeship, Poland)

Tytła Malwina, Kernert Joanna

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2023

|

Nr 87

35--51

EN

This study aimed to assess the ecological and human health risks of heavy metals (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, and Zn) in the bottom sediments of the Pławniowice reservoir, which is located in the Silesian Voivodeship, one of the most polluted regions in Poland. Sediment samples were collected at 5 sampling points located along the main axis of the reservoir. The concentrations of heavy metals were determined using Avio 200 ICP-OES atomic absorption spectrometer (PerkinElmer Inc.). The geochemical quality classification, Geoaccumulation Index (Igeo), Ecotoxicological criteria, and Potential Ecological Risk Factor (ER) were used for the assessment of the ecological risk, while for the human health risks, the Hazard Quotient (HQ), Hazard Index (HI), Carcinogenic Risk (CR) and Total Carcinogenic Risk (TCR). The results of the ecological risk analysis indicated that among the studied metals, only Cd may pose a potential hazard to the fauna and flora of the reservoir. The results of the health risks assessment indicated that the primary exposure pathway for adults and children can be accidental ingestion of polluted sediments. In both cases, children are far more exposed to the health effects. Although the studied metals did not pose a direct threat to human health, due to the values of CRs and TCRs to Cd, Cr and Ni it is recommended to take appropriate steps to reduce the concentrations of these heavy metals in the bottom sediments by their periodical removal.

PL

Celem pracy jest ocena ryzyka ekologicznego i zdrowotnego związanego z obecnością metali ciężkich (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb i Zn) w osadach dennych zbiornika Pławniowice, który znajduje się w województwie śląskim, jednym z najbardziej zanieczyszczonych regionów w kraju. Próbki do badań pobierano w pięciu punktach rozmieszczonych wzdłuż głównej osi zbiornika. Stężenia metali ciężkich oznaczano przy użyciu spektrometru absorpcji atomowej Avio 200 ICP-OES (PerkinElmer Inc.). Do oceny ryzyka ekologicznego wykorzystano geochemiczne klasy czystości osadów, Geoaccumulation Index (Igeo), Ecotoxicological criteria oraz Potential Ecological Risk Factor (ER), z kolei do oceny ryzyka zdrowotnego użyto Hazard Quotient (HQ), Hazard Index (HI), Cancirogenic Risk (CR) oraz Total Carcinogenic Risk (TCR). Wyniki analizy ryzyka ekologicznego wskazują, że spośród badanych metali tylko Cd może stanowić potencjalne zagrożenie dla fauny i flory zbiornika. Ocena ryzyka zdrowotnego wykazała, że główną drogą narażenia dla dorosłych i dzieci może być przypadkowe połknięcie zanieczyszczonych osadów. Ponadto w obu przypadkach dzieci są bardziej narażone na skutki zdrowotne. Pomimo że analizowane metale nie stwarzały bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia człowieka, to ze względu na wartości indeksów CR i TCR, w odniesieniu do Cd, Cr i Ni, zaleca się podjęcie odpowiednich działań w celu zmniejszenia stężeń tych metali ciężkich w osadach dennych poprzez ich okresowe usuwanie.

4

Metale ciężkie w osadach ściekowych a ryzyko zdrowotne

Tytła Malwina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2022

|

nr 4

44--49

PL

Obecność metali ciężkich w wodach ściekowych może stanowić ograniczenie w stosowaniu ich do celów przyrodniczych. Dzieje się tak dlatego, że zawartość metali ciężkich jest jednym z głównych kryteriów ograniczających wykorzystanie osadów ściekowych do kondycjonowania i nawożenia gleb, jak również do rekultywacji i rewitalizacji terenów zdegradowanych w wyniku działalności człowieka. Należy również nadmienić, że procesy stosowane w oczyszczalniach ścieków nie gwarantują usuwania metali ciężkich, a jedynie sprawiają, że zanieczyszczenia te kumulują się w osadach ściekowych. Ze względu na fakt, że osady ściekowe stanowią cenne źródło materii organicznej oraz azotu, fosforu i potasu, niezbędnych do prawidłowego wzrostu roślin oraz poprawiających właściwości fizykochemiczne gleby, z powodzeniem stosowane są one w celach przyrodniczych. Jednakże należy pamiętać, że obecność metali ciężkich w osadach ściekowych wiąże się również z potencjalnym zagrożeniem, zarówno w aspekcie ekologicznym (wtórne zanieczyszczenie środowiska wodno-gruntowego), jak i zdrowotnym (toksyczne oddziaływanie na ludzi poprzez różne drogi wchłaniania). Biorąc pod uwagę możliwe zdrowotne skutki narażenia na toksyczne działanie metali ciężkich, zagadnienie to ma znaczenie priorytetowe.

EN

The presence of heavy metals in sewage sludge may limit their use for natural purposes. This is because the content of heavy metals is one of the main criteria limiting the use of sewage sludge for soil conditioning and fertilization, as well as for the reclamation and revitalization of areas degraded by human activity. It should also be mentioned that the processes used in wastewater treatment plants do not guarantee the removal of heavy metals, but only make these pollutants accumulate In the sewage sludge. Due to the fact that sewage sludge is a valuable source of organic matter as well as nitrogen, phosphorus and potassium, which are necessary for the proper growth of plants and improving the physicochemical properties of soil, they are successfully used for natural purposes. However, it should be remembered that the presence of heavy metals in sewage sludge is also associated with a potential threat, both in terms of ecology (secondary pollution of the water-soil environment) and human health (toxic effects on humans through various paths). Considering the possible health consequences of exposure to the toxic effects of heavy metals, this is priority issue.

5

Narażenie na lotne DBP w atmosferze wewnętrznej obiektów basenowych

Żak Magdalena

Instal

|

2022

|

nr 11

43--54

PL

Pływanie jest jedną z najczęściej zalecanych form aktywności fizycznej wpływającą pozytywnie na ogólną sprawność całego organizmu. Mając w świadomości niezaprzeczalne korzyści płynące z tej formy aktywności fizycznej należy mieć na uwadze możliwe zagrożenia zdrowotne związane ze stosowanymi metodami dezynfekcji wody basenowej prowadzącymi do powstawania licznych ubocznych produktów dezynfekcji (DBP). Są one obecne głównie w wodzie, ale również, w odniesieniu do związków o dużej lotności, w powietrzu hal basenowych. Wiele z tych związków cechuje się bardzo szkodliwym oddziaływaniem na zdrowie, np. ze względu na potwierdzone lub potencjalne własności rakotwórcze, mutagenne, genotoksyczne, czy też negatywny wpływ na różne układy/narządy. W artykule zaprezentowano szeroki przegląd literaturowy na temat rodzajów występujących w atmosferze basenów lotnych DBP, zwłaszcza trihalometanów i chloramin, ich prekursorów i przyczyn powstawania. Dokonano charakterystyki tych związków oraz opisu możliwych dróg narażenia i wynikających z tego skutków zdrowotnych, ze szczególnym uwzględnieniem narażenia inhalacyjnego.

EN

Swimming is one of the most commonly recommended forms of physical activity that positively affects the overall fitness of the entire body. However, it is necessary to keep in mind the possible health risks associated with the methods used to disinfect pool water leading to the formation of numerous disinfection by-products (DBPs). They are mostly present in the water, but also, with regard to highly volatile compounds, in the air of the swimming pool halls. Many of these compounds are characterized by very harmful health effects, for example, due to confirmed or potential carcinogenic, mutagenic, genotoxic properties or negative effects on various organs. This article presents an extensive literature review on the types of volatile DBP present in the atmosphere of swimming pools, especially trihalomethanes and chloramines, their precursors and causes of formation. A characterization of these compounds and a description of possible routes of exposure and the resulting health effects, with particular emphasis on inhalation exposure, are presented in the article.

6

Ryzyko zdrowotne generowane przez odory w gospodarce ściekowej

Olkowska Ewa, Wolska Lidia

Kierunek Wod-Kan

|

2019

|

Nr 3

12--19

PL

Niewłaściwie prowadzone procesy, niedostosowane systemy kanalizacyjne bądź ich zła konserwacja skutkują zagniwaniem ścieków, co prowadzi do zwiększonej emisji substancji odorowych. Stosowanie różnorodnych dóbr konsumpcyjnych jest powiązanie z wytwarzaniem ścieków, których oczyszczanie wymaga używania coraz bardziej zaawansowanych metod. Jaki wpływ mogą mieć uciążliwości zapachowe na zdrowie? Jakie działania należy podjąć?

7

Nitrate concentratio - related safety of drinking water from various sources intended for consumption by neonates and infants

Królak E., Raczuk J.

Archives of Environmental Protection

|

2018

|

Vol. 44, no. 1

3--9

EN

The aim of the paper is to compare nitrate concentrations in samples of supply water as well as water from deep and dug wells located in the eastern region of Poland. Additionally, samples of bottled water (spring and natural mineral), certified by the Institute of Mother and Child and the Children’s Memorial Health Institute, were subjected to analyses. On the basis of the obtained results, health risks related to the occurrence of methemoglobinemia in neonates and infants were evaluated. The risk analysis was performed according to the procedure recommended by the United States Environmental Protection Agency. Nitrate concentrations in the examined samples ranged from: 0.153–161.1 mg/l. The lowest concentration of nitrates was determined in the samples of bottled water, the highest being detected in the water from dug wells. It was found that nitrate concentration in samples of bottled and supply water did not pose any risk to the health of neonates and infants. The highest health risk related to methemoglobinemia occurs for neonates consuming water originating from dug wells. The risk decreases along with the age of an infant.

PL

Porównano stężenie azotanów w próbkach wody wodociągowej, ze studni głębinowych i kopanych zlokalizowanych na obszarze wschodniej Polski oraz w wody butelkowanej (źródlana i naturalna mineralna), posiadającej atest Instytutu Matki i Dziecka i Centrum Zdrowia Dziecka. Na podstawie otrzymanych wyników dokonano oceny ryzyka zdrowotnego, związanego z występowaniem methemoglobinemii u noworodków i niemowląt. Ocenę ryzyka wykonano zgodnie z procedurą rekomendowaną przez Amerykańska Agencję Ochrony Środowiska. Stężenie azotanów w badanych próbkach wody zmieniało się w zakresie: 0,153–161,1 mg/l. Najmniejsze stężenie azotanów oznaczono w próbkach wody butelkowanej, największe odnotowano w próbkach wody studziennej. Ustalono, że stężenie azotanów w próbkach wody butelkowanej i wodociągowej nie stanowi zagrożenia dla zdrowia noworodków i niemowląt. Największe ryzyko zdrowotne związane z narażeniem noworodków na methemoglobinemię może występować w przypadku spożycia wody ze studni kopanych. Zmniejsza się ono wraz z wiekiem niemowlęcia.

8

Ocena narażenia środowiskowego na Cr, Cu, Pb, Ni oraz Zn obecne w pyłach miejskich

Trojanowska M., Świetlik R.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2017

|

nr 167 (47)

88--100

PL

W pracy dokonano oceny narażenia środowiskowego mieszkańców miast na metale ciężkie, obecne w pyłach miejskich. Badania skoncentrowano na całożyciowym narażeniu osoby dorosłej oraz dziecka na Cr, Pb, Ni, Cu i Zn. W ocenie ryzyka zdrowotnego uwzględniono narażenie drogą pokarmową, inhalacyjną i dermalną. Szacowanie zagrożeń przeprowadzono w oparciu o metodę zalecaną przez Amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (US EPA). Wyznaczone wartości indeksów zagrożenia, charakteryzujących ryzyko zdrowotne wykazały, że największe zagrożenie występuje na skutek przypadkowego wprowadzania substancji toksycznych drogą pokarmową. W mniejszym stopniu o zagrożeniu decyduje wnikanie metali przez skórę człowieka, natomiast w najmniejszym wnikanie drogą inhalacyjną. Zgodnie z przyjętym scenariuszem narażenia mieszkańca bardziej zagrożoną populacją są dzieci, dla których uzyskano większe wartości indeksów zagrożenia.

EN

The paper assesses the environmental exposure of urban dwellers to heavy metals present in urban dusts. The research was focused on lifelong exposure of an adult and a child to chromium, lead, nickel, copper and zinc. The assessment of health hazard included exposure by digestion, inhalation and skin contact. The hazard estimation was carried out using a method recommended by the American Environmental Protection Agency (US EPA). The determined hazard index values characterizing a health risk have shown that the highest hazard results from accidental unintentional intake of toxic substances. Skin penetration by metals is much less hazardous, whereas inhalation is least hazardous. According to the accepted scenario of human exposure, children are most at risk compared to other populations considered. The hazard index values obtained for them were the highest.

9

Ryzyko środowiskowe i zdrowotne wynikające ze stosowania środków ochrony roślin

Nowak R., Włodarczyk-Makuła M., Mamzer E.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

|

2015

|

Nr 1(11)

51--63

PL

Środki ochrony roślin, zwane powszechnie pestycydami, stanowią grupę preparatów stosowaną w rolnictwie, ogrodnictwie, leśnictwie, weterynarii, jak również wykorzystywanych do impregnacji materiałów tekstylnych i tworzyw sztucznych. Toksyczność pestycydów wynika z obecności składników biologicznie czynnych, emulgatorów, substancji pomocniczych i wypełniaczy mogących niekorzystnie wpływać na biocenozę środowiska. Dlatego też stosowanie pestycydów wiąże się z ryzykiem środowiskowym i zdrowotnym. W ocenie ryzyka wyróżnia się cztery główne elementy takie jak: identyfikacja ryzyka, ocena zależności dawka-odpowiedź, skala narażenia oraz ogólna charakterystyka ryzyka. Analiza i ocena ryzyka środowiskowego i zdrowotnego jest ważnym czynnikiem we wprowadzaniu preparatów pestycydowych do powszechnego stosowania, dlatego celem niniejszej pracy było przedstawienie aspektów ryzyka związanego ze stosowaniem pestycydów.

XX

Pesticides constitute the group of preparations using in farming, horticulture, forestry, veterinary science, as well as of textile materials used for the impregnation and plastics. The toxicity of pesticides, the presence of biologically active ingredients, emulsifiers, support substances and fillers circles can adversely affect the biocoenosis. Therefore applying pesticides is connected with an environmental risk and health risk. In the risk assessment four main elements are being singled out so as: the identification of the risk, the evaluation of the dose-response relationship, the scale of exposing and an overall description of the risk. Analysis and the evaluation of the environmental and health risk are the single most important factor in inserting pesticidal preparations into universal applying, therefore describing aspects of the connected risk was a purpose of this work with applying pesticides.

10

Workplace quality during the welding process

Wandzich D., Płaza G.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2015

|

z. 1 (10)

117--127

EN

The article presents the exposure to noise and dusts occurring during the welding process. The results of the measurements of industrial dust and noise at the welder’s workplace in the period 2012-2014 are presented. Health problems generated during the process are presented. In particular, the attention is paid how to improve the quality of the work during the welding process. Proactively proposing actions that will improve the quality of the work during the welding process are described.

PL

W artykule omówiono narażenia związane z hałasem i pyłem przemysłowym występujące podczas procesu spawania, a wpływające w istotny sposób na jakość pracy i zdrowie spawacza. W części doświadczalnej przedstawiono wyniki pomiarów pyłu przemysłowego oraz hałasu na stanowisku pracy spawacza w latach 2012-2014. Zaproponowano działania prewencyjnie, które poprawią jakość pracy podczas procesu spawania i ograniczą zagrożenia zdrowotne.

11

Zagrożenie promieniowaniem optycznym lamp LED

Marzec S.

Prace Instytutu Elektrotechniki

|

2015

|

Z. 268

117--122

PL

Przedstawiono doniesienia literaturowe oraz własne wyniki badań promieniowania optycznego lamp LED, na podstawie których oceniono stwarzane przez nie zagrożenie fotobiologiczne. Oceny dokonano w oparciu o normę PN-EN 62471 „Bezpieczeństwo lamp i systemów lampowych”. Z przeprowadzonej analizy wynika, że lampy LED na ogół są bezpieczne i nie stwarzają zagrożenia zdrowia, jednak niektóre źródła, zwłaszcza o wysokiej temperaturze barwowej mogą stwarzać niskie, a nawet umiarkowane zagrożenie oka światłem niebieskim. Lampy LED powinny być zakwalifikowane przez producenta do odpowiedniej grupy bezpieczeństwa i oznakowane zgodnie z normą PN-EN 62471. Stosowanie znaku bezpieczeństwa CE w odniesieniu do lamp powinno również uwzględniać bezpieczeństwo foto-biologiczne.

EN

In the paper, on the basis of literature reports and own researches of the optical radiation of LEDs, the photobiological risks were estimated. The evaluation was made on the basis of standard PN-EN 62471 “Photobiological safety of lamps and lamp systems ". The analysis shows that the LEDs are generally safe and do not pose health risks, but some sources, especially with a high colour temperature may cause low, and even moderate of blue-light hazard risk for the eye. LEDs should be certified by the manufacturer to the appropriate security groups and marked according to standard PN-EN 62471. The application of the CE safety mark for the lamps should also take into account the photobiological safety.

12

Bezpieczeństwo stosowania lamp LED

Marzec S.

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2015

|

nr 3

53--54

PL

Przedstawiono doniesienia literaturowe oraz własne wyniki badań promieniowania optycznego lamp LED i oceniono stwarzane przez nie zagrożenie fotobiologiczne w oparciu o normę PN-EN 62471 „Bezpieczeństwo lamp i systemów lampowych”. Stwierdzono, że lampy LED na ogół są bezpieczne i nie stwarzają zagrożenia zdrowia, jednak niektóre, zwłaszcza o wysokiej temperaturze barwowej mogą stwarzać niskie, a nawet umiarkowane zagrożenie oka światłem niebieskim. Lampy LED powinny być zakwalifikowane przez producenta do odpowiedniej grupy bezpieczeństwa i oznakowane.

EN

In the paper the photobiological risks were estimated on basis of literature reports and own researches. The evaluation was made on the of standard PN-EN 62471 “Photobiological safety of lamps and lamp systems”. The analysis shows that the LEDs are generally safe and do not pose health risks, but some sources, especially with a high colour temperature may cause low, and even moderate of blue-light hazard risk for the eye. LEDs should be certified by the manufacturer to the appropriate security groups and marked.

13

Human health risk assessment of uranium in drinking water sampled from drilled wells located in rural areas of the Lower Silesian region (Poland)

Garboś S., Święcicka D.

Archives of Environmental Protection

|

2015

|

Vol. 41, no. 2

21--27

EN

Uranium concentrations in groundwater taken from private drilled wells have been never determined in Poland, implying a lack of available data to quantify the human exposure to U through drinking water consumption, especially in rural areas influenced by mining activities. The main aim of the study was the assessment of human health risk related to the consumption of well waters containing U, collected from selected rural areas of the Lower Silesian region (Poland). The random daytime (RDT) sampling method was applied to the collection of well waters from three control study areas (CSA): Mniszków (CSA-A), Stara Kamienica/M. Kamienica/Kopaniec (CSA-B) and Kletno (CSA-C). The analyses of RDT samples were performed by validated method based on inductively coupled plasma mass spectrometry (ICP-MS). Uranium concentration ranges in well waters and the estimated geometric means for individual control study areas were: 0.005-1.03 μg/L and 0.052 μg/L (CSA-A), 0.027-10.6 μg/L and 0.40 μg/L (CSA-B), and 0.006-27.1 μg/L and 0.38 μg/L (CSA-C). The average and individual chronic daily intakes (CDI) of U by drinking water pathway (adults/children) were in the ranges of: 0.0017-0.013/0.0052-0.040 μg · kg-1 · day-1 and 0.0002-0.90/0.0005-2.71 μg · kg-1 · day-1. The average %TDI and ranges of individual %TDI (adults/children) were: 0.17%/0.52% and 0.02-3.4%/0.05-10.3% (CSA-A), 1.3%/4.0% and 0.09-35%/0.27-106% (CSA-B), and 1.3%/3.8% and 0.02-90%/0.06-271% (CSA-C). The estimated average CDI values of U through well water are significantly lower than the TDI (1 μg · kg-1 · day-1), while for individual CDI values the contribution to the TDI can reach even 90% (adults) and 271% (children), indicating essential human health risk for children consuming well water from private drilled wells located in CSA-B and CSA-C (5.3% of total number of samples collected).

PL

Stężenia uranu w wodach gruntowych pobieranych z prywatnych studni wierconych nie były dotąd badane w Polsce. W związku z tym, brak jest jakichkolwiek danych pozwalających na określenie narażenia ludzi na uran, związanego z konsumpcją wody przeznaczonej do spożycia, w szczególności na obszarach wiejskich, na terenach których prowadzono działalność górniczą. Głównym celem niniejszej pracy była ocena ryzyka zdrowotnego związanego z konsumpcją wód studziennych zawierających uran, pobieranych z wytypowanych obszarów wiejskich Dolnego Śląska (Polska). Do pobierania próbek wód studziennych z trzech obszarów badań kontrolnych (CSA): Mniszków (CSA-A), Stara Kamienica/M. Kamienica/Kopaniec (CSA-B) i Kletno (CSA-C), została zastosowana metoda RDT (ang.: Random DayTime). Analizy próbek RDT przeprowadzono za pomocą zwalidowanej metody opartej na spektrometrii mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-MS). Zakresy stężeń uranu w wodach studziennych i wyznaczone średnie geometryczne stężenia U w przypadkach poszczególnych obszarów wynosiły: 0,005-1,03 μg/L i 0,052 μg/L (CSA-A), 0,027-10,6 μg/L i 0,40 μg/L (CSA-B) oraz 0,006-27,1 μg/L i 0,38 μg/L (CSA-C). Średnie i indywidualne chroniczne dzienne pobrania (CDI, ang. Chronic Daily Intake) uranu związane z konsumpcją wody przeznaczonej do spożycia (dorośli/dzieci) zawarte były odpowiednio w zakresach: 0,0017-0,013/0,0052-0,040 μg · kg-1 · dzień-1 i 0,0002-0,90/0,0005-2,71 μg · kg-1 · dzień-1. Wyznaczone średnie i zakresy indywidualnych procentowych udziałów wartości CDI w tolerowanym dziennym pobraniu (TDI=1 μg · kg-1 · dzień-1, ang. Tolerable Daily Intake) (dorośli/dzieci) wynosiły: 0,17%/0,52% i 0,02-3,4%/0,05-10,3% (CSA-A), 1,3%/4,0% i 0,09-35%/0,27-106% (CSA-B) oraz 1,3%/3,8% i 0,02-90%/0,06-271% (CSA-C). Wyznaczone średnie wartości CDI uranu są znacząco niższe od ustalonej wartości TDI, podczas gdy w przypadkach indywidualnych wartości CDI ich udział w TDI może osiągać nawet 90% (dorośli) i 271% (dzieci), implikując istotne zagrożenie zdrowia dzieci spożywających wodę z prywatnych studni wierconych na obszarach CSA-B i CSA-C (5,3% całkowitej ilości pobranych próbek).

14

Ocena narażenia populacji związana z występowaniem pestycydów w wodzie przeznaczonej do spożycia w Polsce

Skotak K., Bratkowski J., Jamsheer-Bratkowska M., Maziarka D., Stankiewicz A., Kaczmarczyk G., Kaniowska-Klarzyńska E.

Technologia Wody

|

2014

|

Nr 6 (38)

51--59

PL

Do narażenia ludzi na pestycydy we wzrastającym stopniu przyczynia się woda przeznaczona do spożycia. Powodem tego jest szerokie stosowanie pestycydów rolnictwie i ich trwałość w środowisku, prowadzące do utrzymującego się długi czas skażenia warstw wodonośnych, a także ograniczone zasoby wód, które mogą być wykorzystywane na zaopatrzenie ludności, skłaniające do korzystania z wód zanieczyszczonych pestycydami, oraz zmiany klimatyczne, wymuszające stosowanie większych ilości pestycydów celem ochrony upraw, a zarazem zmniejszające dostęp do wód odpowiedniej jakości. W warunkach długotrwałego narażenia, przy codziennym spożyciu wody, nawet niewielkie stężenia pestycydów w niej zawartych mogą w dłuższej perspektywie szkodliwie wpływać na stan zdrowia ludzi, powodując m.in. zaburzenia funkcji seksualnych, układu immunologicznego, zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, zaburzenia endokrynologiczne. Celem pracy była ocena narażenia populacyjnego na występowanie pestycydów w wodzie przeznaczonej do spożycia w Polsce, z wykorzystaniem dwóch metod ich klasyfikacji: WHO i GHS. Ocenę przeprowadzono w skali kraju na podstawie wyników analiz wykonanych w latach 2005-2010 w ramach kontroli nadzorowanej przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Uzyskane wyniki pokazują istotny poziom zagrożenia. Szacowana liczba osób korzystających z wody zawierającej pestycydy wynosi ponad 7 min 300 tys., z czego blisko 4 min corocznie może mieć dostęp do wody, w której pestycydy występują w stężeniach przekraczających dopuszczalne stężenia określone w polskich przepisach prawnych.

EN

Exposure on pesticides from drinking water rises due to large use of these chemical in agriculture, their persistency in the environment and as a result, the long-term pollution of aquifers. The limited water resources and climatic changes are also resulting in growing pesticide use In terms of long-term exposure in case of drinking water, even with very low concentrations of pesticides in it, may have in the long perspective negative impact on the health of humans, causing among others: sexual or immune system dysfunctions, changes in the central nervous system, endocrine disorders. The aim of this paper was to assess exposure of the population to the presence of pesticides in drinking water in Poland, using two classification methods: WHO and the GHS. The evaluation was carried out in the whole country on the basis of the results of analyzes conducted in 2005-2010 period as part of the control supervised by the Polish State Sanitary Inspection. The results show a significant level of threat. Estimated number of people drinking water containing pesticides is more than 7 million 300 thousand, from which nearly 4 million people annually may be exposed to water consumption with pesticides at concentrations exceeding the limits values specified in polish and European legislation.

15

Oddziaływanie geobiologiczno-chemiczne kadmu i ołowiu na środowisko przyrodnicze

Maciołek H., Zielińska A., Domarecki T.

Journal of Ecology and Health

|

2013

|

R. 17, nr 2

63--71

PL

Głównymi źródłami naturalnej emisji kadmu do atmosfery są: działalność wulkaniczna i procesy wietrzenia skał. Kadm jest naturalnym składnikiem skorupy ziemskiej i występuje w niej w stosunkowo niewielkiej ilości. Jego zawartość wynosi zaledwie 0,00005%. Pomimo tego jest uznawany za jeden z najbardziej szkodliwych pierwiastków (Cd) dla środowiska przyrodniczego. Kadm jest stosunkowo łatwo wchłaniany przez organizmy zwierzęce i roślinne, ale uszkadza narządy miąższowe nerki i wątroby. Stopień jego przyswajalności zależy od postaci chemicznej związków chemicznych, tym samym od ich rozpuszczalności w płynach. Duże stężenie tego pierwiastka występuje w glebach szczególnie w rejonach koncentracji przemysłu hutniczego, metalurgicznego, maszynowego i chemicznego. Innymi źródłami skażenia środowiska przyrodniczego kadmem mogą być nawozy mineralne, zwłaszcza fosforowe oraz niekiedy wapno magnezowe, a także ścieki stosowane do nawożenia gleby. Kadm jeśli dostanie się do gleby utrzymuje się na jej powierzchni, szczególnie w warstwie akumulacyjnej przez kilkanaście lat. Wskaźnik bioakumulacji i fitoprzyswajalności kadmu wynosi 10, podczas gdy wskaźnik ten dla równie szkodliwego metalu ciężkiego – ołowiu (Pb) – jest niższy od 1.

EN

The main sources of natural discharge of cadmium into the atmosphere are: volcanic activity and mountain/cliff erosion. Cadmium is a natural component of the earth's crust and occurs in relatively small amounts. In fact, cadmium content amounts only to 0.00005%; however, Cd has been recognized as the most harmful chemical element to the natural environment. Cadmium is relatively easily absorbed by animals and plants; Cd damages the organs` parenchyma. The degree of Cd assimilability depends on the chemical form of its compounds and, in the same way, on their solubility in liquids. High concentrations of Cd occur in soil, especially in areas of concentrated smelting, metallurgical, mechanical and chemical industries. Other sources of cadmium contamination are: mineral fertilizers, especially phosphorus and calcium magnesium, as well as sewage that ends up in the soil. If Cd reaches the soil it stays on the surface, especially in the accumulative layer (for a long period). The indicator of bioaccumulation of Cd amounts to 10, while the indicator for lead, an equally harmful heavy metal, is lower than 1.

16

Środowiskowe aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej w kontekście retardacji zanieczyszczania zasobów środowiska przez odpady

Nowak D., Jasiewicz C., Szczerbińska-Byrska M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 34

198--205

PL

W pracy przedstawiono ekologiczne i zdrowotne aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej. Dzięki strukturze włóknistej, produkty z wełny mineralnej posiadają wiele unikalnych właściwości pozwalających na ich wszechstronne zastosowanie. Przy wszystkich zaletach, wełna mineralna ma jednak jedną bardzo istotną wadę – nie ulega rozkładowi. Z punktu widzenia spowalniania (retardacji) przekształcania zasobów środowiska, wprowadzenie wełny mineralnej do upraw pod szkłem, w bardzo dużym stopniu ograniczyło wykorzystanie torfowisk, które ze względów przyrodniczych, są zasobami niezmiernie istotnymi. Z drugiej jednak strony, problemy z racjonalnym wykorzystaniem poużytkowej już wełny mineralnej spowodowały m. in. powstawanie „dzikich wysypisk” i tym samym przekształcanie krajobrazu oraz, ze względu na swe cechy (włókna respirabilne), zagrożenie dla zdrowia. Produkcja wyrobów z włókien mineralnych może powodować konsekwencje ekologiczne w obrębie prawie wszystkich elementów środowiska. Do całościowej oceny wpływu wełny mineralnej na środowisko należy zastosować tzw. „ocenę cyklu życia produktu”– LCA (Life Cycle Assessment), powszechnie nazywaną “od kołyski, do grobu” - czyli od momentu wydobycia surowców do produkcji, poprzez przetworzenie, eksploatację, aż do składowania odpadu. Odpowiedzialność za ponowne zagospodarowanie poprodukcyjnej wełny mineralnej powinna spoczywać na producencie wełny.

EN

In this study presents the environmental aspects of the use, management and disposal of mineral wool. Fiber structure makes that wool products have many unique properties enabling them to be versatile. With all the advantages of mineral wool is one very significant drawback - does not decompose. From the point of view of slowing (retardation) transformation of environmental resources, the introduction of mineral wool to crops under glass, in a very much reduced use of peatlands, which for reasons of natural resources are extremely important. On the other hand, problems of rational use of mineral wool already postconsumer caused among others formation of "wild dumps" and thus transforming the landscape, and, due to their characteristics (respirablefibers),the risk to health. Manufacture of asbestiform can cause ecological consequences within almost all elements of the environment. Therefore, the overall assessment of the impact in this case, mineral wool on the environment would need to be so. "Life cycle assessment" - called the method of LCA (Life Cycle Assessment)which is commonly called the "cradle to grave" - that is, from extraction of raw materials, through processing, exploitation, to the storage of waste. Therefore, the responsibilityfor the redevelopment of the post-production of mineral wool should lie with the producer of wool. These issues are the subject of discussion in this study.

17

Baza danych jakości wody, jako element systemu wspomagania decyzji w zdrowiu publicznym

Skotak K., Bratkowski J., Kozłowski J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2013

|

Nr 1

18--25

PL

Jednym z podstawowych celów opracowywanych i wdrażanych w Europie strategii na rzecz środowiska i zdrowia jest zapewnienie społeczeństwu i decydentom ogólnego dostępu do informacji. Realizację tych celów zapewnia, m.in. dynamiczny rozwój różnych Systemów Wspomagania Decyzji oraz efektywnych baz danych, umożliwiających przeprowadzenie analiz na podstawie danych pochodzących z różnego rodzaju źródeł. Celem artykułu było przedstawienie opracowanej w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego - Państwowym Zakładzie Higieny i wdrożonej w Państwowej Inspekcji Sanitarnej bazy danych, funkcjonującej jako element systemu informacyjnego dotyczącego jakości wody w Polsce. Zasoby bazy zawierają miliony rekordów wyników analiz oraz kilkanaście usystematyzowanych rejestrów nadzorowanych przez organa PIS dziesiątków tysięcy obiektów. Zawartość bazy danych obecnie wykorzystywana jest jako podstawa opracowywanych dla określonych grup odbiorców odpowiednich analiz, ekspertyz i raportów. Dane zawarte w systemie są również udostępnianie w różnej formie mediom, społeczeństwu i różnym instytucjom krajowym oraz w ramach wywiązania się Polski z wielu zobowiązań w zakresie wzajemnej wymiany informacji, również instytucjom międzynarodowym.

EN

One of the main purposes of environmental and health strategies, which have been recently implemented in Europe, is supplying the pubic and decision makers with wide access to information. Dynamic development of various Decision Support Systems and efficient databases makes this purpose real, mainly due to ability of aggregating data by such systems coming from different sources in order to conduct соmрlех analysis. The aim of this paper was to present dedicated database elaborated in National Institute of Public Health - National Institute of Hygiene and implemented in Polish Sanitary Inspection which is operated as a part of information system concerning drinking water quality in Poland. The database holds millions of records of drinking water analysis and several defined registers of different water related objects monitored by Polish Sanitary Inspection. Stored data is a source of information for elaborating reports and analysis for dedicated groups of recipients. The data is also available in different forms for media, public and different institutions, including international bodies due to Polish data exchange of information obligations.

18

Narażenie populacji na perfluorowane związki alifatyczne - świadomość zagrożeń

Wolny A., Krupa K.

Journal of Ecology and Health

|

2012

|

R. 16, nr 1

10-15

PL

Wstęp. Narażenie na perfluorowane związki alifatyczne (PFAS) jest nieuniknione i dotyczy całego społeczeństwa. Ich niekorzystny wpływ na organizm człowieka jest tym bardziej znaczący, że wnikają one do organizmu wszystkimi drogami; zarówno poprzez układ oddechowy i skórę, w wyniku migracji tych związków ze znacznej liczby wyrobów codziennego użytku, a także wskutek spożywania pokarmów pochodzenia zwierzęcego i wody. Związki te cechuje niezwykła odporność, co wpływa na ich kumulację w środowisku, powodując globalne zagrożenie również dla przyszłych pokoleń. Celem pracy było zbadanie świadomości w zakresie ryzyka zdrowotnego, wynikającego z narażenia na perfluorowane związki alifatyczne, w populacji dorosłych mieszkańców województwa śląskiego oraz ustalenie czy związki te budzą zainteresowanie w badanej populacji. Materiał i metoda. W badaniu posłużono się elektronicznym, autorskim kwestionariuszem ankiety, przeprowadzonym w populacji 420 osób. Dane opracowano za pomocą arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel. Wyniki. Badania wykazały, iż respondenci charakteryzują się niewystarczającym poziomem wiedzy na temat negatywnego wpływu PFAS na zdrowie. Aż 61,4% ankietowanych nie potrafi podać podstawowych cech tych związków, a 69,3% nie wie gdzie są one stosowane. Ponad połowa respondentów (56,4%) nie potrafi określić drogi przenikania PFAS do organizmu oraz 65,2% nie potrafi podać sposobów ograniczenia narażenia na te substancje. Ponadto 81,9% badanych nie jest w stanie określić czy istnieją jakiekolwiek regulacje prawne dotyczące PFAS. Wnioski. Konieczne są działania popularyzujące problematykę perfluorowanych związków alifatycznych w społeczeństwie. Wzrost świadomości w tym zakresie pozwoli ograniczyć narażenie na te substancje.

EN

Background. Exposure to perfluorinated aliphatic compounds (PFCs) is inevitable and affects the whole of society. Their adverse impact on humans is even more significant because intake occurs via the skin and the respiratory system, due to the migration of these compounds from many commonly used products as well as from drinking water and consuming food of animal origin. These compounds are also highly resistant and accumulate in the environment, thus contributing to a global threat for future generations. The purpose of the research was to test the awareness of health risks resulting from the exposure to PFCs in an adult population in Silesia, and to determine whether these compounds are of interest among the study population. Materials and methods. An original electronic questionnaire research project was conducted with a population of 420 people. The data was analysed using Microsoft Excel. Results. The studies show that respondents have an inadequate level of knowledge about the negative impact of PFCs on health. As many as 61.4% of respondents were not able to mention the basic features of these compounds, and 69.3% do not know where they are used. More than half of them (56.4%) were not able to identify pathways through which PFCs penetrate the body and 65.2% could not identify ways to reduce exposure to these substances. In addition, 81.9% of respondents are not able to say whether any regulations governing PFCs exist. Conclusion. It is necessary to popularize the issue of perfluorinated aliphatic compounds. Increased knowledge of this topic will help the population reduce its exposure to these substances.

19

Metale ciężkie w glebach Górnego Śląska - problem przeszłości czy aktualne zagrożenie?

Dziubanek G., Baranowska R., Oleksiuk K.

Journal of Ecology and Health

|

2012

|

R. 16, nr 4

169-176

PL

Górny Śląsk jest regionem, w którym w przeszłości prowadzona była intensywna działalność przemysłowa. W konsekwencji środowisko zostało znaczne obciążone wieloma szkodliwymi zanieczyszczeniami, w tym metalami ciężkimi. Metale ciężkie charakteryzują się bardzo długim okresem rozkładu w glebach, sięgającym niekiedy nawet kilkuset lat. Narażenie na kadm i ołów jest poważnym czynnikiem ryzyka zdrowotnego społeczeństwa. Celem pracy była ocena zawartości metali ciężkich, takich jak: kadm, ołów i cynk, w glebach na obszarze Górnego Śląska, ze szczególnym uwzględnieniem terenów wokół budynków mieszkalnych, stanowiących miejsca zabaw dzieci oraz terenów spełniających funkcje wypoczynkowe i rekreacyjne. Badania służyły udzieleniu odpowiedzi na pytanie, czy zanieczyszczenie gleb Górnego Śląska metalami ciężkimi jest problemem przeszłości, czy też stanowi aktualne zagrożenie. Pobrano 76 prób pochodzących z osiedli mieszkaniowych, terenów z zabudową jednorodzinną, ogródków działkowych i pól uprawnych. Zawartość metali ciężkich (Cd, Pb i Zn) oznaczono metodą optycznej spektrometrii emisyjnej z indukcyjnie sprzężoną plazmą (ICPOES).Najwyższa średnia zawartość wszystkich badanych metali została wykazana w przypadku osiedli mieszkalnych zabudowanych blokami. Przekroczenie maksymalnej zawartości dopuszczalnej metali wykazano też w glebach pochodzących z osiedli domów jednorodzinnych oraz ogródków działkowych. W przypadku pól uprawnych koncentracja metali ciężkich w badanych glebach, za wyjątkiem jednego stanowiska, nie przekraczała maksymalnej zawartości dopuszczalnej. Badane gleby w aglomeracji górnośląskiej charakteryzują się ogromnym zróżnicowaniem zanieczyszczenia metalami ciężkimi. Pomimo znacznego ograniczenia emisji metali do środowiska niektóre gleby nadal zawierają bardzo wysokie stężenia kadmu, ołowiu i cynku. Na terenach silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi należy podjąć działania służące ograniczeniu narażenia społeczeństwa. Władze samorządowe przed podjęciem decyzji dotyczącej sposobu zagospodarowania określonego terenu powinny dokonać kontroli zawartości metali ciężkich w glebach.

EN

Upper Silesia is a region where intensive industrial activity was conducted in the past. As a consequence, the environment was significantly contaminated by many harmful pollutants, including heavy metals. Heavy metals decompose in the soil over a very long period of time, even up to several hundred years. The exposure to cadmium and lead is a serious public health risks factor. The aim of this study was to evaluate the content of heavy metals such as cadmium, lead and zinc in soils of Upper Silesia, with particular emphasis on the areas around buildings, where children's playgrounds and other recreational areas are located. The study was performed in order to answer the question whether the heavy metals in the soils of Upper Silesia are a problem from the past or a present hazard. The studied soils (76 samples) were collected from the housing estates of blocks of flats, properties with detached houses and gardens, allotment gardens, and agricultural fields. The content of heavy metals (Cd, Pb and Zn) was determined by optical emission spectrometry with inductively coupled plasma (ICP OES).The highest mean content of all the metals studied were detected in the soils front residential districts consisting of blocks of flats. Excesses in the maximum allowable content of metals in soil were shown in the samples from the gardens of detached houses and from garden allotments. In the soils from the agricultural fields, the concentration of heavy metals, with the exception of one sampling point, do not exceed the maximum allowable content. The heavy metal content in the soils studied from Upper Silesia is very diverse. Despite a significant reduction in the emission of the metals into the environment, currently some of the soils still contain very high concentrations of cadmium, lead and zinc. In areas heavily polluted by heavy metals, it necessary to take the preventive actions in order to reduce the exposure of society to the metals. Local governments, before deciding on the land use plan of a particular area, should analyze the content of heavy metals in the soils.

20

Concentrations of Nitrates(V) in Well Waters in the Rural Areas of Podlasie Province and the Assesment of Inhabitants’ Health Risk

Kiryluk A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 2

207-218

EN

The dug wells in some rural areas make up still the source of supply in potable water. In the period of 2008–2009, in the area of the Podlaskie province, the investigations of the nitrates(V) concentrations were conducted in waters of 11 rural wells in the catchments of Slina river. The area of investigations is characterized by quite intensive agricultural utilization (diary cattle farms). Investigations showed that the concentration of nitrates(V) follows to the level of 26.40 mg NO3 dm–3 in well waters. Investigations showed that inappropriate location of the well in the premises of the farm, the improper technical parameters of the well and the migration of the nitrogen pollution from agricultural areas were the main reasons of the contamination of well waters by nitrates. The margin of health safety of people using the well water was assessed. In 3 among 11 of studied wells, water qualify was below the safety health margin. The rest of studied wells contained water about the low safety margin.

PL

Kopane wiejskie studnie przydomowe na niektórych obszarach wiejskich stanowią nadal źródło zaopatrzenia mieszkańców w wodę pitną. W latach 2008–2009 przeprowadzono badania stężeń azotanów(V) w wodach 11 studni wiejskich na obszarze woj. podlaskiego w zlewni rzeki OElina. Teren objęty badaniami charakteryzuje się dooeć intensywnym wykorzystaniem rolniczym (intensywne nawożenie, fermy bydła mlecznego). Badania wykazały, że w wodach studziennych następuje koncentracja azotanów(V) do poziomu 26,40 mg NO3 dm–3. Głównymi przyczynami zanieczyszczenia wód studziennych azotanami są: niewłaściwe usytuowanie studni w obrębie zagrody, niewłaściwe parametry techniczne studni oraz migracja związków azotu z obszarów rolniczych. Określono margines bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców korzystających z wód studziennych. Wody z 3 spośród 11 badanych studni wykazują wartość wskaźnika ADI/EDI poniżej marginesu bezpieczeństwa zdrowotnego. Pozostałe badane studnie zawierają wody o małym marginesie bezpieczeństwa.