Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 83

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  rusztowanie
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
PL
W pracy przedstawiono warunki, które muszą zostać spełnione, aby rusztowanie budowlane spełniło swoją najważniejszą funkcję, jaką jest zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom. Problemy w prawidłowym utrzymaniu rusztowania mogą wynikać z posadowienia na słabym lub o nierównomiernym rozkładzie podatności podłożu, z nieprawidłowego ustawienia na podkładach i z niedokładnego montażu. Z tego powodu rusztowanie podczas eksploatacji może nierównomiernie osiadać, następuje zmiana jego geometrii i zmiana schematu statycznego. To natomiast powoduje, że pod wpływem obciążeń statycznych i dynamicznych wzrasta wytężenie elementów rusztowania lub konstrukcja wpada w drgania. Pojawienie się możliwości ruchu jest sygnałem, że stan techniczny rusztowania nie jest prawidłowy.
EN
The paper presents the conditions which must be met for the construction scaffolding to fulfil its most important function of ensuring the safety of employees. Problems of the correct maintenance scaffolding can result from setting on a weak or uneven ground, incorrect positioning on mudsills and inaccurate assembly. For this reason, during operation, under the influence of static and dynamic loads, the scaffolding may settle unevenly, significantly change its geometry and change the static scheme. Under the influence of static and dynamic loads, it can cause an increase in the effort of the structure or its vibrations. The appearance of the possibility of movement is a signal that the technical condition of the scaffolding is not correct.
PL
W pracy opisano definicje rusztowań występujące w aktach prawnych polskich, europejskich oraz zawarte w normach technicznych. Kwalifikacja danej konstrukcji tymczasowej do grupy rusztowań lub konstrukcji podporowych deskowań implikuje konieczność spełnienia odmiennych wymagań prawnych. Omówiono różne zastosowania konstrukcji tymczasowych stosowanych na placu budowy oraz ich terminologię. Podsumowano podstawowe wymagania prawne stawiane konstrukcjom wykonanym z elementów rusztowań, na tle aktualnych uwarunkowań normowych.
EN
The paper describes definitions of scaffoldings found in Polish and European legal acts as well as in technical standards. The qualification of temporary work equipment to the group of scaffoldings or to the falsework that support formwork implies different legal requirements. Various applications of temporary structures used on the building site and their terminology are discussed. The basic legal requirements for structures made of scaffolding elements are summarized against the background of current technical standard conditions.
PL
W artykule przedstawiono analizy numeryczne konstrukcji rusztowania z uszkodzeniami w postaci łukowego wygięcia stojaków. W przeprowadzonych obliczeniach analizowano wpływ lokalizacji i liczebności uszkodzeń, imperfekcji geometrycznych, normowych wariantów obciążenia oraz wysokości rusztowania na wielkość naprężeń normalnych. Celem przeprowadzonych analiz numerycznych jest zwiększenie poziomu wiedzy na temat wpływu uszkodzeń eksploatacyjnych na nośność głównych elementów konstrukcyjnych w rusztowaniach budowlanych.
EN
The paper presents numerical analyzes of the scaffolding structure with damages in the form of arc bending of the stands. In the calculations carried out, the influence of the location and number of damages, geometrical imperfections, standard load variants and scaffolding height on the value of normal stresses was analysed. The purpose of the conducted numerical analyzes is to increase the level of knowledge on the influence of operational damage on the load carrying capacity of the main structural elements in scaffolding.
PL
W artykule przedstawiono koncepcję doboru deskowań w celu zagwarantowania wysokiej wydajności procesów związanych z montażem deskowań, montażem zbrojenia, betonowaniem, pielęgnacją i rozdeskowaniem (i ewentualnym demontażem deskowań). W proponowanej metodzie 3F (Flexible Formwork Flow) wykorzystano podstawowe założenia Industry 5.0, Lean i Agile. Oznacza to przyjęcie takich podstawowych strategii, jak: wparcie pracowników przez roboty (industry 5.0 kładzie nacisk na współpracę między ludźmi a robotami - na budowie oznacza to możliwość zastosowania egzoszkieletu do wsparcia pracownika), elastyczność i adaptacja (elastyczność i szybka adaptacja do zmieniających się warunków - w ciągu dnia pracy czy podczas pielęgnacji i dojrzewania betonu mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia rytmicznej produkcji - np. modyfikacja mieszanki betonowej w celu zapewnienia możliwości rotacji deskowań pomimo zmiany warunków - np. temperatura otoczenia), cyfryzacja i analiza danych (wykorzystanie technologii cyfrowych zapewnia możliwość monitorowania procesów w toku i otoczenia oraz zarządzania w czasie rzeczywistym), szkolenia i rozwój pracowników (kluczowe znaczenie ma doskonalenie umiejętności pracowników dzięki szkoleniom, doskonaleniu procedur, co stanowi podstawę wzrostu wydajności i ograniczenia konieczności wykonania robót poprawkowych), zrównoważony rozwój (w przypadku budowy może to oznaczać wykorzystanie materiałów w obiegu zamkniętym lub biodegradowalnych - minimalizując wpływ na środowisko), minimalizacja marnotrawstwa (typowe dla lean działanie ma na celu ograniczenie strat wynikających np. z nieuzasadnionego magazynowania, transportu czy oczekiwania). Zaproponowana metoda 3F dzięki zapewnieniu wspomnianych strategii daje możliwość osiągnięcia większej zgodności planowania i realizacji procesów na budowie oraz stabilnej wydajności procesów pomimo konieczności działania w turbulentnie zmiennym otoczeniu. Zastosowanie opisanej metody 3F jest korzystne zarówno dla dostawcy deskowań (niezawodność w funkcjonowaniu magazynu deskowań), jak i wykonawcy na budowie (większa zgodność planowania i realizacji procesów na budowie).
EN
The article presents the concept of formwork selection to guarantee high efficiency of processes related to formwork assembly, reinforcement installation, concreting, maintenance and stripping (and possible dismantling of formwork). The proposed 3F (Flexible Formwork Flow) method uses the basic assumptions of Industry 5.0, Lean and Agile. This means adopting such basic strategies as: employee support by robots (industry 5.0 emphasizes cooperation between people and robots - on construction sites, this means the possibility of using an exoskeleton to support the employee), flexibility and adaptation (flexibility and quick adaptation to changing conditions - during the working day or during the curing and maturation of concrete are crucial to ensuring rhythmic production - e.g. modification of the concrete mix to ensure the possibility of formwork rotation despite changing conditions - e.g. ambient temperature), digitization and data analysis (the use of digital technologies ensures the possibility of monitoring processes in progress and the environment and management in real time), training and development of employees (improving employee skills through training and improving procedures is of key importance, which is the basis for increasing efficiency and reducing the need to perform rework), sustainable development (in the case of construction, this may mean the use of closed-Ioop or biodegradable materials - minimizing the impact on the environment), minimizing waste (an action typical of lean is aimed at limiting losses resulting from, for example, unjustified storage, transport or waiting). The proposed 3F method, thanks to the above-mentioned strategies, makes it possible to achieve greater compliance of planning and implementation of processes on the construction site and stable process performance despite the need to operate in a turbulent environment. The use of the described 3F method is beneficial for both the formwork supplier (reliability in the operation of the formwork warehouse) and the contractor on the construction site (greater consistency of planning and implementation of processes on the construction site).
6
Content available Analysis of scaffolding harmonic excitation
EN
Scaffolding is equipment usually used at construction sites. A scaffolding structure is lightweight and made of elements used many times. The characteristics of scaffolding make it susceptible to dynamic actions present at the structure or occurring nearby. A scaffolding structure of medium size was subjected to analysis in this paper. The structure FEM model was loaded with single force harmonic excitation with various frequencies ranging from 1 Hz to 12 Hz applied in one of many selected points on the scaffolding façade. In the first step, natural frequencies and mode shapes of the analyzed structure were calculated. Then the full dynamic analysis was carried out to obtain maximum displacements of selected control points. The relation of excitation force frequency and location to the amplitudes of generated displacement was observed. It was found that low excitation frequencies close to the natural frequencies of the structure produced vibrations ranging to large areas of the scaffolding surface. Higher excitation frequencies are usually less propagated at the scaffolding but still may produce some discomfort to the structure users in the vicinity of the excitation force location. Scaffolding is equipment usually used at construction sites. A scaffolding structure is lightweight and made of elements used many times. The characteristics of scaffolding make it susceptible to dynamic actions present at the structure or occurring nearby. A scaffolding structure of medium size was subjected to analysis in this paper. The structure FEM model was loaded with single force harmonic excitation with various frequencies ranging from 1 Hz to 12 Hz applied in one of many selected points on the scaffolding façade. In the first step, natural frequencies and mode shapes of the analyzed structure were calculated. Then the full dynamic analysis was carried out to obtain maximum displacements of selected control points. The relation of excitation force frequency and location to the amplitudes of generated displacement was observed. It was found that low excitation frequencies close to the natural frequencies of the structure produced vibrations ranging to large areas of the scaffolding surface. Higher excitation frequencies are usually less propagated at the scaffolding but still may produce some discomfort to the structure users in the vicinity of the excitation force location.
PL
Artykuł został poświęcony tematyce zagrożeń i ich możliwych następstw na stanowisku montera rusztowań. Wyróżnia się wiele typów rusztowań, według Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 istnieją trzy typy rusztowań: systemowe, ochronne oraz robocze. Dobór typu rusztowania jest uwarunkowany przeznaczeniem z jakim ma zostać ono użytkowane. Zmienność zagrożeń wynikających z ich budowy uwarunkowana jest od miejsca budowy oraz warunków wewnątrzzakładowych. Głównym zadaniem montera rusztowań jest ich montaż i demontaż ale również przebudowa i/lub rozbudowa istniejących już konstrukcji. Każda z czynności generuje inne zagrożenia. Artykuł przedstawia zagrożenia na stanowisku montera z podziałem na czynniki: fizyczne, chemiczne, biologiczne oraz psychofizyczne. Celem doprecyzowania wykonano badania terenowe na terenie huty x aby określić wartości natężenia dźwięku w ciągu ośmiu godzin pracy montera rusztowań. Podjęto również tematykę prawidłowego doboru środków ochrony indywidualnej dla stanowiska pracy montera, który wykonuje pracę na terenie huty x.
EN
The article is devoted to the subject of threats and their possible consequences in the position of a scaffolding fitter. There are many types of scaffolding, according to the Regulation of the Minister of Infrastructure of February 6, 2003, there are three types of scaffolding: system, protective and working. The selection of the scaffolding type depends on the purpose for which it is to be used. The variability of risks resulting from their construction depends on the construction site and internal conditions. The main task of the scaffolding assembler is their assembly and disassembly, but also the reconstruction and / or extension of existing structures. Each of the activities generates different threats. The article presents hazards in the fitter's position, broken down into physical, chemical, biological and psychophysical factors. In order to make it more precise, field tests were carried out on the premises of smelter x to determine the sound intensity values during the eight hours of the scaffold assembler's work. The subject of the correct selection of personal protective equipment for the workplace of an assembler who performs work on the premises of smelter x was also discussed.
PL
Artykuł przedstawia klasyfikację tymczasowych konstrukcji metalowych ze względu na użyte do jej budowy materiały i charakter prowadzonych prac. Ich dobór zmienny jest w zależności od pożądanych właściwości danej konstrukcji. Najczęściej używane są konstrukcje aluminiowe lub stalowe. W artykule przedstawiony jest również podział rusztowań jako konstrukcji metalowych tymczasowych wyróżniając dwa główne ich typy: robocze i ochronne. Ich zastosowanie zależne jest od przeznaczenia z jakim mają zostać wybudowane. Następnie wyróżniono kluczowe elementy łączące całość konstrukcji, których głównym celem jest zapewnienie odpowiedniej sztywności danego rusztowania. Dodatkowo podjęto klasyfikacje rusztowań niesystemowych ponieważ wymagają one znacznie większej uwagi i doświadczenia ze strony monterów w odniesieniu do rusztowań systemowych, które dzięki dokładnej instrukcji montażu i demontażu nie wymagają prowadzenia dokumentacji projektowej. Innym typem rusztowań podjętym w artykule są rusztowania nieruchome oraz ruchome, które wykorzystywane są do prowadzenia prac w zależności od tego czy możliwym jest wybudowanie konstrukcji na podstawie ze specjalnymi kółkami a usytuowanie terenu na to pozwala.
EN
The article presents the classification of temporary metal structures due to the materials used for its construction. Their selection is variable depending on the desired properties of a given structure. Aluminum or steel structures are most commonly used. The article also presents the division of scaffoldings as temporary metal structures, distinguishing two main types: working and protective. Their use depends on the purpose for which they are to be built. Then, the key elements connecting the whole structure were distinguished, the main purpose of which is to ensure the appropriate rigidity of the scaffolding. In addition, classification of non-system scaffoldings was undertaken because they require much more attention and experience on the part of fitters in relation to system scaffolding, which, thanks to detailed assembly and disassembly instructions, do not require design documentation. Another type of scaffolding discussed in the article are fixed and mobile scaf- foldings, which are used to carry out works depending on whether it is possible to build a structure on a base with special wheels and the location of the terrain allows it.
PL
W wyniku badań opisywana koncepcja 3F4 została uzupełniona o system geolokalizacji i monitoring dostępny w trybie rzeczywistym. Jednocześnie należy pamiętać, iż bieżące nakłady kosztów ulegają ciągłym zmianom i są na bieżąco aktualizowane w systemie 3F4. Dzięki wprowadzeniu metodologii Lean i/lub Agile uzyskujemy pewność, że budowa działa w sposób zapewniający stabilizację procesów budowlanych oraz możliwość dostosowania do zmian. Chociaż te dwie koncepcje wymagają podjęcia innych kroków w kierunku osiągnięcia różnych celów, jednak właściwe ich połączenie z uwzględnieniem metod klasycznych i idei Przemysłu 4.0 pozwala w efekcie osiągnąć efekt synergii - usprawnienie analizowanego procesu.
EN
As a result of studies, the concept 3F4 has been supplemented by a new geolocation system and real-time monitoring. At the same time, it should be remembered that the current cost outlays are constantly changing and are constantly updated in the 3F4 system. Thanks to the introduction of Lean and/or Agile methodologies, we can be sure that the construction works in a way that ensures the stabilization of construction processes and the possibility of adapting to the following changes. Although these two concepts require taking other steps towards achieving different goals, the proper combination of them, taking into account classic methods and the idea of Industry 4.0, allows, as a result, to achieve a synergy effect - improvement the analyzed process.
11
Content available remote Prawidłowe posadowienie rusztowań - co to znaczy?
EN
Lighting of the workplaces has a large impact on safety, proper vision comfort and visual efficiency. The aim of this article is to present an analysis of the lighting of the workplaces of people working on scaffoldings. The researches were carried out on 23 frame-type facade scaffoldings. The scaffoldings were examined from March to October 2017. Due to the specificity of works performed on scaffoldings, the researches were carried out in accordance with an individually adapted research program. The study analyzed the illuminance at particular points and variability in the lighting uniformity in a given workspace. Analysis of the obtained results showed a large variability in illuminance in workplaces of people working on scaffoldings. The measured illuminance levels in the workspaces on the one hand were higher than the minimum illuminance levels defined by the construction site standards, but on the other hand, illuminance levels that may dazzle the employees were also recorded. The luminous intensity depended on the season, time of day, location of the scaffolding, as well as the presence of a protective net installed on the scaffolding, which reduced the occurrence of values that could lead to situations in which the worker could be dazzled. The protective net installed on the scaffolding also reduces the differences in lighting in the scaffolding workspace, improving the lighting conditions of the workplaces.
PL
Oświetlenie miejsc pracy ma duży wpływ na bezpieczeństwo, właściwy komfort widzenia, czy wydolność wzrokową. Celem artykułu jest przedstawienie analizy oświetlenia miejsc pracy osób pracujących na rusztowaniach. Badania przeprowadzono na 23 ramowych, elewacyjnych rusztowaniach budowlanych stojących przy ścianach zewnętrznych budynków. Rusztowania zlokalizowane były w 6 województwach: mazowieckim, wielkopolskim, pomorskim, opolskim, kujawsko-pomorskim, i małopolskim. Rusztowania badane były w terminie od marca do października 2017 roku. Ze względu na specyfikę prac wykonywanych na rusztowaniach budowlanych, badania przeprowadzono zgodnie z indywidualnie dostosowanym programem badawczym. Pomiary na każdym rusztowaniu wykonywane były przez pięć dni tygodnia w trzech porach dnia dostosowanych do pracy większości pracowników na budowach, pierwsza od godziny 8, druga od godziny 11 i trzecia od godziny 14. W każdym dniu i w każdej porze dnia badania przeprowadzono minimum w trzech i maksimum w dwunastu polach rusztowania. Liczba pól pomiarowych zależała od szerokości i wysokości rusztowania oraz od dostępności. Pomiary zostały wykonane przy użyciu urządzenia wielofunkcyjnego KIMO AMI 310, do którego podłączone były: na stałe moduł atmosferyczny MCC rejestrujący temperaturę powietrza, wilgotność względną, ciśnienie atmosferyczne oraz sondy SLU do pomiaru natężenia oświetlenia. W pracy analizowano natężenie oświetlenia w poszczególnych punktach oraz zmienność oświetlenia pola. Analiza wyników wykazała dużą zmienność natężenia oświetlenia miejsc pracy osób pracujących na rusztowaniach.
PL
W artykule przedstawiono innowacyjne metody nauczania, wypracowywane w ramach trzech projektów zrealizowanych w Programie ERASMUS+, polegające na wykorzystaniu technologii rzeczywistości rozszerzonej (Augmeneted Reality) w zakresie bezpiecznego prowadzenia następujących robót budowlanych: Projekt ARSC: bezpieczny montaż okładzin kamiennych z wykorzystaniem rzeczywistości rozszerzonej (Augmented Reality for Stone Cladding Safe Assembling Operation); Projekt ARFAT: bezpieczne wykonywanie rusztowań i deskowań na wysokości przy użyciu rzeczywistości rozszerzonej (Augmented Reality Formwork Assembly Training); Projekt setAR: bezpieczne wykonywanie robót ziemnych z wykorzystaniem rzeczywistości rozszerzonej (Earthworks Training with the Use of Augmented Reality).
EN
The article presents innovative teaching methods developed as part of three projects implemented in the ERASMUS+ Program, consisting in the use of Augmented Reality technology in the safe conduct of the following construction works: ARSC project (Augmented Reality for Stone Cladding Safe Assembling Operation): safe installation of stone cladding using Augmented Reality technology; ARFAT project (Augmented Reality Formwork Assembly Training): safe scaffolding and formwork construction at height using Augmented Reality technology; setAR project (Earthworks Training with the Use of Augmented Reality): safe earthworks with use of Augmented Reality technology.
14
Content available Wydajność, szybkość i bezpieczeństwo
PL
Rusztowania są nieodłączną częścią procesu inwestycyjnego związanego ze wznoszeniem nowych i remontami istniejących obiektów budowlanych, inżynieryjnych i przemysłowych. W ostatnich latach czas trwania inwestycji jest systematycznie skracany, co powoduje, że również wszystkie prace i konstrukcje służące do wykonywania zasadniczych robót są wykonywane coraz szybciej.
EN
The paper discusses service load measurements (weight of construction materials, small equipment and workers) conducted on 120 frame scaffoldings all over Poland in 2016‒2018. Despite the fact that the scaffolding should ensure the safety of its users, most accidents on construction sites are caused by fall from height. Service loads are one of the elements affecting the safety of scaffolding use. On the basis of the studies, maximum load on one platform and maximum load on a vertical scaffolding module for one day were obtained. They were treated as the random variables of the maximum values. Histograms and probability density functions were determined for these variables. The selection of a probability distribution consisted in the selection of a probability density function by means of fitting curves to the study result histograms using the method of least squares. The analysis was performed for distribution Weibull and Gumbel probability density functions which are applied for maximum values of random variables. Parameters of these functions can be used for the purposes of the reliability analysis to calibrate partial safety factors in simulation of service load during the scaffolding failure risk assessment. Besides, the probability of not exceeding the standard loads provided for frame scaffoldings for 120 weeks was established on the aforementioned basis. The results of the presented research show that in Poland there is a high probability of exceeding the permissible service loads in one year and thus there is a high risk of scaffolding damage.
17
Content available remote Influence of dynamic properties on scaffoldings safety
EN
Scaffoldings are used for works at height and in places that are hard to reach, which makes such works dangerous to employees and accidents occur frequently. Loads generated by scaffolding users cannot be avoided. Moving workers excite low-frequency (1–2 Hz) vibrations and scaffoldings as slender structures are prone to such dynamic action. The method for determining the probability of vibrations excitation is presented here. The quantity representing this probability is called the predictor of occurrence of a dangerous situation due to vibrations induced by a walking employee. The predictor of resonance with ith natural frequency requires an analysis of the scaffolding dynamic behavior. The frequencies and the natural mode shapes of vibrations were determined. Numerical dynamic simulations of the worker's movement on the penultimate decks of two scaffoldings were carried out, as well. Predictor analysis was made for single frequencies and combinations of frequency pairs. The predictor values calculated for the first frequency or combinations with it are the highest ones, however the probability of resonance is not only affected by the first frequency. To improve safety, the natural frequencies should be increased. For longitudinal vibrations, this can be done by adding more bracing or reducing lengths of anchors. Increasing the number of anchors gives good results in both directions. During scaffolding design of both typical and atypical constructions, one must determine the natural frequencies and then, if the first natural frequency is less than 4.0 Hz, perform a dynamic scaffolding analysis.
PL
W artykule omówiono systemy szkoleń monterów rusztowań w wybranych krajach europejskich. Zestawiono rozbudowane systemy kształcenia funkcjonujące w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Francji z mniej skomplikowanymi rozwiązaniami Polski i Finlandii. Omówiono również systemy obowiązujące w Szwecji i Norwegii oraz przedstawiono możliwość uznawania w Polsce kwalifikacji zdobytych w innych krajach europejskich.
EN
The article discusses education systems for scaffolding fitters in selected European countries. Comprehensive education systems functioning in Germany, Great Britain and France have been compared with less complex solutions present in Poland and Finland. The paper discusses systems implemented in Sweden and Norway and outlines the possibility of recognition in Poland of qualifications acquired in other European countries.
19
Content available Nowoczesne systemy szalunków i deskowań
PL
Jeszcze pół wieku temu normą było stosowanie do wykonywania konstrukcji z betonu wyłącznie deski i kantówki. W latach 50. XX w. zaczęto dążyć do racjonalnego i efektywnego budowania z użyciem deskowań systemowych. Nowe i wciąż udoskonalane rozwiązania w zakresie deskowań zapewniają dziś zadowalające efekty zarówno w trakcie, jak i po zdemontowaniu szalunków.
PL
Wraz z rozwojem nowych technologii w branży budowlanej, w szczególności technologii BIM, powstają innowacyjne metody zbierania informacji i analizy konstrukcji, w tym rusztowań budowlanych. Kierując się tym spostrzeżeniem, autorzy artykułu zaproponowali metodykę oceny wybranych elementów konstrukcji rusztowania budowlanego z wykorzystaniem narzędzi technologii BIM. Analizie poddano rusztowanie budowlane o powierzchni ok. 1500 m2. Zgromadzony przy pomocy bezzałogowego statku powietrznego materiał zdjęciowy posłużył do opracowania chmury punktów, której analiza pozwoliła na szczegółową ocenę elementów konstrukcji. Na podstawie przeprowadzonych badań wskazano zalety i ograniczenia wynikające z zastosowania tej technologii do analiz konstrukcji rzutowań budowlanych.
EN
Along with the development of new technologies in the construction industry, in particular BIM technology, innovative methods of collecting and analyzing structures, including construction scaffolding are created. Based on this observation, the authors of the article proposed a methodology for assessing selected elements of the construction scaffolding structure using BIM technology tools. A building scaffolding with an area of approximately 1500 m2 was analyzed. The photographic material collected with the help of an unmanned aerial vehicle was used to develop a point cloud, the analysis of which allowed for a detailed assessment of structural elements. The research allowed to indicate advantages and limitations resulting from the application of this technology for the analysis of construction projections.
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.