Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza źródeł stresu w zakładach górnictwa skalnego na podstawie badań ankietowych

Konopacka Żaklina, Solatycka Dagmara, Delijewska Barbara, Piersiak Marcin

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2022

|

nr 12

3--8

PL

W artykule opisano rodzaje zagrożeń psychospołecznych i źródła stresu w miejscu pracy w odkrywkowych zakładach górniczych. Analizy zagadnienia dokonano na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w odkrywkowych kopalniach górnictwa skalnego, stwierdzając, że ponad 70% ankietowanych odczuwa obciążenie psychiczne związane z pracą.

EN

Kinds of psychosocial threats and sources of stress at workplace, in open-cast mines have been described in the article. The analysis of the issue has been performed on the basis of a questionnaire carried out among rock mining employees. The survey included questions concerning general information about the respondents, conditions connected with mental strain and their impact on overall employees' health, as well as the influence of environmental working conditions, natural and technological threats, interpersonal relations and the system of work on employee's mental strain. On the basis of the study it has been stated that around 70% of the respondents feel mental strain due to environmental working conditions, and around 80% feel mental strain due to natural threats and technological working conditions. According to the respondents the main stress-inducing factors were: hard work, its inappropriate organization, fear for their own lives and health, responsibility for others and environmental factors negatively influencing their organisms. Numerous employees consider payroll issues connected with their work another stress-inducing factor. The effect of the above-mentioned stress-inducing factors are various health ailments such as hypertension, problems with concentration, unstable emotions, malaise or excessive fatigue.

2

Badania rozdrobnienia urobku skalnego transportowanego przenośnikami taśmowymi

Ozdoba M., Król R., Zaliński R.

Transport Przemysłowy i Maszyny Robocze

|

2018

|

Nr 3

37--40

PL

Informacja o granulacji transportowanego przenośnikami taśmowymi materiału może być skutecznie wykorzystana w optymalizowania układów produkcyjnych w różnych dziedzinach przemysłu. W niektórych sytuacjach ocena fragmentacji (rozdrobnienia) urobku skalnego może być stosowana do weryfikacji jakości prowadzonych robót strzałowych lub też do oceny przydatności materiału do dalszej przeróbki. Rozwój techniki wspomagany odpowiednim oprogramowaniem stwarza szerokie możliwości aplikacyjne takiej oceny. Skuteczność dostępnych metod pośrednich określania składu ziarnowego, bazujących na technikach analizy obrazu, skłoniła do podjęcia prac pilotażowych. Przedmiotem badań jest ruda miedzi, wydobywana z użyciem materiałów wybuchowych i dostarczana z oddziałów wydobywczych kopalni do zakładów przeróbczych. Opisanie strumienia urobku docierającego na miejsce przeróbki, z uwzględnieniem zarówno granulacji, jak i zróżnicowania litologicznego (zróżnicowania makroskopowego) może wesprzeć i usprawnić energochłonne procesy przeróbcze. Przedstawiono wyniki badań wstępnych, których celem było sprawdzenie korelacji pomiędzy granulacją urobku a jego składem litologicznym. Przedstawiono wyniki badań fragmentacji rudy miedzi transportowanej przenośnikami taśmowymi z dwóch wybranych oddziałów górniczych, charakteryzujących się odmienną litologią. Do badań wykorzystano techniki fotogrametryczne zintegrowane z oprogramowaniem komputerowym Split Desktop 4.0. Zaletą proponowanej metody jest nie tylko wykorzystanie ogólnie dostępnego sprzętu, ale także możliwość wykonywania pomiarów w dowolnym miejscu w kopalni. W analizach wykorzystano autorską dokumentację fotograficzną urobku wykonaną in situ. Do analiz wykorzystano również dane jakościowe rudy miedzi, określone na podstawie pobranych w kopalni prób bruzdowych.

EN

Information about the grain size distribution of a materiał plays an important role in optimizing production systems in various branches of industry. Analysis of particie size d istribution in the run-of-mine materiał is frequently employed to verify the quality of drilling and blasting operations. Adequate software and improved grain size identification technologies not only help to monitor and evaluate the results of blasting operations, but also inform the selection of blasting methods which best correspond to particular geological and mining conditions both in surface mining and in underground mining. The accuracy of indirect, image-analysis methods used in the identification of grain size distribution motivated some pilot works aimed at using the grain size to evaluate the quality of a lithologically complex copper ore deposit. This paper presents the results of preliminary research aimed at verifying whether grain size distribution of the run-of-mine materiał correlates with its lithological composition. The examinations covered grain size distribution in copper ore transported on belt conveyors in two mines in which the extracted ore has different lithology. The research was performed with the use of photogrammetric techniques and the Split Desktop 4.0 Computer application. The advantage of the proposed technique is that it can be used at any location in the mine. This materiał was supplemented with qualitative data stored in the Run-Of-Mine Ore Monitoring system as defined on the basis of channel samples collected on the day of tests.

3

Innowacyjne rozwiązania eksploatacji kopalin skalnych

Glapa W., Stefanicka M.

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2018

|

Nr 2

52--58

PL

W artykule przedstawiono ważniejsze dane dotyczące innowacyjnych metod eksploatacji krajowych kopalin skalnych. Podano struktury zasobów i wielkości ich wydobycia w latach 2002-2016. Opisano nowoczesne techniki wydobywania i przeróbki o podstawowym znaczeniu dla budownictwa i drogownictwa. Skoncentrowano się na dwóch grupach surowcowych: kopalinach okruchowych oraz kamieniach łamanych i blocznych, ze szczególnym uwzględnieniem produkcji kruszyw łamanych oraz granitowych elementów blocznych.

EN

The article presents important data on innovative solutions for the exploitation of domestic rock minerals. Resources structure and volume of these minerals output in 2002-2016 were reported. Modern techniques of mining and processing of minerals, essential for construction and road engineering, have been described. The paper highlights two groups of raw materials: aggregates (sand and gravel) and crushed and dimension stones, with the particular focus on the production of crushed aggregates and granite dimension stone elements.

4

Innowacyjne rozwiązania eksploatacji kopalin skalnych

Glapa W., Stefanicka M.

Przegląd Górniczy

|

2017

|

T. 73, nr 10

73--83

PL

W artykule przedstawiono ważniejsze dane dotyczące innowacyjnych rozwiązań eksploatacji krajowych kopalin skalnych. Podano struktury zasobów i wielkości wydobycia tych kopalin w latach 2002–2016. Opisano nowoczesne techniki wydobywania i przeróbki kopalin o podstawowym znaczeniu dla budownictwa i drogownictwa. Skoncentrowano się na dwóch grupach surowcowych: kopalin okruchowych (piaskach i żwirach) oraz kamieniach łamanych i blocznych ze szczególnym uwzględnieniem produkcji kruszyw łamanych oraz granitowych elementów blocznych.

EN

The article presents more important data on innovative solutions for exploitation of domestic rock minerals. Resources structure and volume of these minerals output were reported in 2002-2016. Modern techniques of mining and processing of minerals, essential for building and highway engineering, have been described. The focus was on two groups of raw materials: aggregates (sand and gravel) and crushed and dimension stones, with particular focus on the production of crushed aggregates and granite dimension stone elements.

5

GIS-based spatial assessment of rock minerals mining - a case study of the Lower Silesia Region (SW Poland)

Blachowski J.

Mining Science

|

2015

|

Vol. 22

7--22

EN

Mining of rock minerals, constitutes a strong stimulus for economic development and at the same time, can significantly and negatively affect the state of natural environment, roads and well-being of local communities. This paper presents methodology for studies of spatial impact of rock minerals mining in the Lower Silesia region (SW Poland). In the region majority of magmatic, metamorphic and other rock minerals occur in Poland and their intensive mining is an important sector of regional economy. The concept of mining density (mineral production per unit area) has been introduced and the changes of rock minerals mining in the period of the last 8 years (2006-2013) have been analysed and presented graphically with GIS-based methodology. Mining density increased from 2006 to 2011 and decreased from 2011 to 2013. Change in the spatial pattern of mining density between 2006 and 2013, despite comparable volume of rock minerals production, has been identified. In addition proximity of mines to human settlements, nature protection areas and railways (potential transport routes) has been analysed. Comprehensive and coherent information on rock minerals mining for the area of Lower Silesia provided in this study has been used in developing and implementing regional spatial development policy and attaining the balance between the economic needs, nature protection requirements and the well-being of its citizens.

6

Działania strategiczne w zakresie pozyskiwania surowców skalnych

Resak M., Nowacka-Blachowska A., Tomaszewska H.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

R. 56, nr 6

48--54

PL

Intensywny rozwój przemysłu wydobywczego surowców skalnych w kraju wymusił podejmowanie spójnych działań, które prowadzą do racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych umożliwiających rozwój tej dziedziny gospodarki z zachowaniem równowagi środowiskowej. W artykule przedstawiono najważniejsze działania strategiczne dla czterech obszarów interwencji obejmujących zarówno fazę przedinwestycyjną eksploatacji kopaliny, jej wydobycie i przeróbkę, jak również działania okołoinwestycyjne, np. samorządów lokalnych, organizacji społecznych czy innych przedsiębiorców związanych z przemysłem wydobywczym.

EN

Intensive development of rock minerals mining industry has imposed coherent actions that lead to rational use of natural resources allowing development of this economic sector while maintaining environmental sustainability. The article presents the most important strategic actions in four areas of intervention, covering pre-investment phase of exploitation, mining and processing and other investment-related actions that are taken by local authorities, social organizations or other businesses connected with the mining industry.

7

Dostępność złóż kopalin skalnych w kontekście obszarów prawnie chronionych województwa dolnośląskiego

Kaźmierczak U.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 2

35--50

PL

W publikacji poddano analizie możliwości eksploatacji kopalin skalnych z udokumentowanych i nieeksploatowanych złóż kopalin skalnych zlokalizowanych na obszarach prawnie chronionych województwa dolnośląskiego. Badania wykazały, że na obszarach prawnie chronionych województwa zlokalizowanych jest 39 przedmiotowych złóż o łącznych zasobach 985,2 mln Mg. Złoża te położone są na terenach Parków Krajobrazowych, Obszarów Chronionego Krajobrazu, obszarów Natura 2000, pod zbiornikiem retencyjnym Słup (1 złoże piasków i żwirów) oraz na obszarach dwóch projektowanych Parków Krajobrazowych. Analiza możliwości eksploatacji badanych złóż wykazała, że względy przyrody nie wykluczają całkowicie eksploatacji kopalin, ale w dużej mierze ją ograniczają. Bowiem złoże surowca może być eksploatowane zgodnie z zapisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. prawo geologiczne i górnicze, tj. po uzyskaniu koncesji, która uprawnia do wykonywania działalności górniczej w określonej przestrzeni. Jednym z załączników wniosku koncesyjnego jest wcześniej uzyskana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia zgodnie z art. 72 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (Dz.U.2008.199.1227 z późn zm.). Najważniejszym elementem uzyskania takiej decyzji jest przeprowadzenie tzw. procedury oceny oddziaływania. Celem tej procedury jest zapobieganie niekorzystnemu oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Dodatkowo, w przypadku terenów prawnie chronionych, możliwości eksploatacji uwarunkowane są ustawą o ochronie przyrody, a w przypadku Parku Krajobrazowego zależą od aktu prawnego uchwalającego dany Park Krajobrazowy. W aktach prawnych ustanawiających trzy Parki Krajobrazowe (PK Doliny Bobru, Rudawski PK i PK Chełmy) wprowadzono całkowity zakaz realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz pozyskiwania dla celów gospodarczych skał, skamieniałości i minerałów. Oznacza to, że osiem złóż zlokalizowanych na terenie tych parków nie będą mogły być zagospodarowane. Wyjątek w tej grupie stanowi złoże amfibolitu „Wieściszowice” ze względu na zapis, w akcie uchwalającym Rudawski Park Krajobrazowy, dotyczący możliwości wydobycia kopaliny jeśli przeprowadzona procedura oceny oddziaływania wykaże brak niekorzystnego wpływu na przyrodę parku. W przypadku Obszarów Chronionego Krajobrazu i obszarów Natura 2000 eksploatacja udokumentowanych złóż jest możliwa pod warunkiem, że przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko wykaże brak znacząco negatywnego wpływu inwestycji na przyrodę obszaru chronionego i na cele ochrony obszaru Natura 2000. Analiza wykazała także, że wykluczona jest eksploatacja złoża piasków i żwirów spod zbiornika retencyjnego Słup. Spowodowane jest to ustanowioną strefą ochronną ujęcia wody obejmującą czaszę zbiornika i jego budowle hydrotechniczne, co eliminuje całkowicie możliwości wydobycia kopalin z tamtego obszaru.

EN

This publication analyses the possibilities of mining for rock raw materials from documented and unexploited rock raw material deposits within the legally protected areas of a voivodenship (Polish province). The research shows that within the legally protected areas of the selected voivodeship, there were 39 such deposits with total resources of 985.2 million Mg. These deposits are located within the following areas: Natural Landscape Parks, Landscape Protection Areas, Natura 2000 areas, underneath the retention reservoir Słup (1 gravel and sand deposit), as well as within the areas of two Natural Landscape Parks planned to be designed. Analysis of the deposits shows that environmental considerations do not exclude prospective mineral resources extraction; however, they limited such extraction to a great extent. Raw material deposits could only be exploited pursuant to the Polish Act of 9 June 2011 Geological and Mining Law, that is, after obtaining a concession for mining activities within a particular area. One of the attachments to the concession application form is the prior decision on environmental conditionings for undertaking execution pursuant to Article 72 of the Act on Access to Information on the Environment. The crucial part of obtaining the approval for the undertaking is conducting the so-called impact evaluation procedure. This procedure is aimed at preventing an unfavourable influence on the environment from the planned undertaking. Additionally, in the case of legally protected areas, the possibilities of mining are conditioned by the Polish Environmental Protection Act, and in the case of Natural Landscape Parks by the legal act establishing a certain Landscape Park. In the legal acts establishing 3 particular Landscape Parks (Bóbr Valley Landscape Park, Rudawy Landscape Park, and Chełmy Landscape Park) there are total bans on executing undertakings that could considerably influence the environment, as well as on obtaining rocks, fossils, and minerals for economic purposes. That means that 8 deposits located within the areas of these Parks could not be exploited. The only exception here is the deposit of amphibolite “Wieściszowice”, due to the provisions of the act establishing the Rudawy Landscape Park concerning the possibility of mining for minerals if the conducted evaluation procedure shows a lack of unfavourable influence on the nature of the Park. In the case of Landscape Protection Areas and Natura 2000 areas, mining of the documented deposits is possible under the condition that the conducted impact evaluation procedure shows a lack of considerable negative influence of the investment on the nature of the protected area, and on the protection objectives of the Natura 2000 area. The analysis has also shown that sand and gravel exploitation is impossible from underneath the Słup retention reservoir. This is caused by the established water intake protection zone that includes the reservoir basin and its hydraulic structures, and which completely eliminates the possibilities of mining for minerals in that area.

8

Aktualne problemy wyceny złóż kopalin skalnych

Uberman R., Galos K.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2013

|

Vol. 136, nr 43

233--244

PL

Wycena aktywów geologiczno-górniczych, a w szczególności złóż kopalin skalnych, może być wykonywana dla różnych celów. Najczęściej związana jest z transakcjami kupna-sprzedaży złóż lub wykupu nieruchomości gruntowych związanych ze złożem dla zabezpieczenia eksploatacji. Niekiedy jest sporządzana w celu umożliwienia zaciągania zobowiązań pod zastaw złoża czy ujawniania wartości złoża w aktywach przedsiębiorstwa. Zgodnie z nowym Prawem geologicznym i górniczym złoża kopalin skalnych objęte są prawem własności nieruchomości gruntowej, dlatego są traktowane jako części składowe tych nieruchomości i wyceniane łącznie z nimi. Wyceny te powinny być wykonywane wspólnie przez rzeczoznawcę majątkowego i taksatora złóż kopalin w formie operatu szacunkowego. Standardy Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych oraz kodeks POLVAL Polskiego Stowarzyszenia Wyceny Złóż Kopalin rekomendują w przypadku takich wyceny złóż zastosowanie podejścia dochodowego (głównie dla złóż zagospodarowanych lub zagospodarowywanych) lub porównawczego (głównie dla złóż na wczesnym etapie rozpoznania). Stan zagospodarowania złoża oraz jego status formalno-prawny w kontekście możliwości prowadzenia eksploatacji mają istotny wpływ na wartość złoża, a uzyskanie kompletu decyzji umożliwiających eksploatację złoża może nawet kilkukrotnie zwiększyć wartość jego wyceny.

EN

Valuation of rock minerals deposits can be prepared for various purposes. Purchase-sale transaction of deposits and purchase of land properties associated with deposit for security of future extraction, are the most common cases. Sometimes, such valuation is prepared for purposes of incurring liabilities secured by deposit or for disclosure of deposit value in assets of company. According to new geological and mining law, rock minerals deposits are covered by the law of land ownership, being treated as parts of land property and valued together with them. Such valuation should be performed together by property appraiser and mineral deposit appraiser. For deposits being exploited or just under development, income approach should be used, while for undeveloped deposits - comparative approach. State of deposit development and its formal status (regarding possibilities of its extraction) strongly influence value of mineral deposit. Possession of all formal decisions necessary for deposit extraction can increase value of such deposit even several times.

9

Środowiskowo-planistyczne uwarunkowania zagospodarowania złóż kopalin skalnych północno-wschodniej Polski

Kot-Niewiadomska A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

45--51

PL

W północno-wschodniej Polsce (rozumianej jako obszar województw mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego i podlaskiego) niezagospodarowanych pozostaje ponad 1600 złóż kopalin skalnych, spośród których ponad 80% stanowią złoża kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych. Przeprowadzona waloryzacja wykazała jednak, że tylko 67 spośród nich może mieć znaczenie gospodarcze większe niż lokalne. Jednocześnie konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, a w mniejszym stopniu zabudowa i infrastruktura, ograniczają możliwości podjęcia swobodnej eksploatacji części z nich. Jako główne przyczyny konfliktów środowiskowych wskazano współistnienie kilku elementów, takich jak funkcjonowanie obszarów chronionego krajobrazu, obszarów NATURA 2000 wraz z zwartymi kompleksami leśnymi czy konieczności ochrony wód podziemnych i gleb wysokich klas bonitacyjnych. Wśród ograniczeń planistycznych najistotniejsza okazała się lokalizacja złóż w granicach strefy ochrony pośredniej ujęć wód podziemnych.

EN

In the north-eastern Poland (inclusive Masovian, Podlaskie and Warmian-Masurian Voivodeship) is about 1600 undeveloped rock mineral deposits of which 80 percent are natural sand-gravel aggregates deposits. Based on multicriterial valorisation only 67 of them should be covered in high or superlative protection and they have regional economic importance. Simultaneously nature protection and growth of housing and infrastructure causes numerous conflicts connected with the possibility of deposits management The most common cause of environmental constraints are nature protected areas (Natura 2000 net and areas of protected landscape) along with forests and soils protections and groundwater protection (quaternary main aquifers). Medial zones of water intakes protection are most important factors among the spatial planning limits.

10

Scenariusze zagospodarowania i wykorzystania surowców skalnych w województwie warmińsko-mazurskim

Galos K., Guzik K., Szlugaj J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 5-6

121--128

PL

Artykuł przedstawia szczegółowo trendy rozwoju bazy zasobowej, wydobycia, produkcji i zapotrzebowania na kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe, będące najważniejszym surowcem skalnym w województwie warmińsko-mazurskim. Oceniono stan bazy zasobowej oraz wskazano największe dotychczas niezagospodarowane złoża kruszyw, wysoko ocenione w waloryzacji pod kątem kryteriów górniczych, środowiskowych oraz planistycznych. Przedstawiono uwarunkowania transportu kruszyw w województwie, a także zaprezentowano scenariusze rozwoju popytu i podaży tych kruszyw w perspektywie roku 2020. W artykule przedstawiono również możliwości zaopatrzenia województwa w kruszywa naturalne łamane wraz z prognozą ich zużycia do roku 2020. Ponadto zaprezentowano problematykę pozyskiwania i wykorzystania innych surowców skalnych w województwie, takich jak piaski kwarcowe do betonów komórkowych i wyrobów wapienno-piaskowych, kopaliny ilaste ceramiki budowlanej i do produkcji kruszyw lekkich oraz kreda jeziorna.

EN

The paper presents detailed information about tendencies in the natural sand and gravel aggregates resource base, their extraction, production and consumption in Warmińsko-Mazurskie Voivodeship. They are the most important mineral commodities produced in the voivodeship. Resources base of aggregates has been analysed, and the biggest undeveloped deposits in the region, which were highly evaluated in term of mining, environmental and land development conditions, has been indicated. The conditions of aggregates transport within the region have been analyzed and the scenarios of development of supply and demand for the aggregates up to 2020 have been presented. Moreover, the paper presents information about supplies of natural crushed aggregates, which are produced in the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship only in small amounts, with the forecast of their consumption up to 2020. Moreover, issue of production and utilization of other mineral commodities extracted in the region, such as sands for cellular concrete and lime-sand products, clays for building ceramics and for lightweight aggregates, and lake chalk, has been discussed.

11

Scenariusze zagospodarowania i wykorzystania surowców skalnych w województwie podlaskim

Guzik K., Szlugaj J., Galos K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 5-6

129--136

PL

Artykuł przedstawia szczegółowo trendy rozwoju bazy zasobowej, wydobycia, produkcji i zapotrzebowania na kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe, będące najważniejszym surowcem skalnym w województwie podlaskim. Oceniono stan bazy zasobowej oraz wskazano największe dotychczas niezagospodarowane złoża kruszyw, wysoko ocenione w waloryzacji pod kątem kryteriów górniczych, środowiskowych oraz planistycznych. Przedstawiono uwarunkowania transportu kruszyw w województwie, a także zaprezentowano scenariusze rozwoju popytu i podaży tych kruszyw w perspektywie roku 2020. W artykule przedstawiono również możliwości zaopatrzenia województwa w kruszywa naturalne łamane wraz z prognozą ich zużycia do roku 2020. Ponadto zaprezentowano problematykę pozyskiwania i wykorzystania innych surowców skalnych w województwie, takich jak kreda pisząca, piaski kwarcowe do betonów komórkowych i wyrobów wapienno-piaskowych oraz surowce ilaste ceramiki budowlanej.

EN

The paper presents detailed information about tendencies in the natural sand and gravel aggregates resource base, their extraction, production and consumption in Podlaskie Voivodeship. They are the most important mineral commodities produced in the voivodeship. Resources base of aggregates has been analysed, and the biggest undeveloped deposits in the region, which were highly evaluated in term of mining, environmental and land development conditions, has been indicated. The conditions of aggregates transport within the region have been analyzed and the scenarios of development of supply and demand for the aggregates up to 2020 have been presented. Moreover, the paper presents information about supplies of natural crushed aggregates, which are produced in the Podlaskie Voivodeship only in small amounts, with the forecast of their consumption up to 2020. Moreover, issue of production and utilization of other mineral commodities extracted in the region, such as chalk, sands for cellular concrete and lime-sand products and clays and related materials for building ceramics, has been discussed.

12

Scenariusze zagospodarowania i wykorzystania surowców skalnych w województwie mazowieckim

Szlugaj J., Guzik K., Galos K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 5-6

137--145

PL

Artykuł przedstawia szczegółowo trendy rozwoju bazy zasobowej, wydobycia, produkcji i zapotrzebowania na kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe, będące najważniejszym surowcem skalnym w województwie mazowieckim. Oceniono stan bazy zasobowej oraz wskazano największe dotychczas niezagospodarowane złoża kruszyw, wysoko ocenione w waloryzacji pod kątem kryteriów górniczych, środowiskowych oraz planistycznych. Przedstawiono uwarunkowania transportu kruszyw w województwie, a także zaprezentowano scenariusze rozwoju popytu i podaży tych kruszyw w perspektywie roku 2020. W artykule przedstawiono również uwarunkowania zaopatrzenia województwa w kruszywa naturalne łamane wraz z prognozą ich zużycia w perspektywie roku 2020. Ponadto zaprezentowano problematykę pozyskiwania i wykorzystania innych surowców skalnych w województwie, takich jak surowce ilaste ceramiki budowlanej, piaski kwarcowe do produkcji wyrobów wapienno-piaskowych i betonów komórkowych, surowce ilaste do produkcji kruszywa lekkiego oraz piaskowce bloczne.

EN

The paper presents detailed information about tendencies in the natural sand and gravel aggregates resource base, their extraction, production and consumption in Mazowieckie Voivodeship. Sand and gravel aggregates are the most important rock mineral produced in this voivodeship. Resources base of aggregates has been analysed, and the biggest undeveloped deposits in the region, which were highly evaluated in term of mining, environmental and land development conditions, has been indicated The conditionings of aggregates transport within the voivodeship has been analyzed. Moreover, the scenarios of development of supply and demand of these aggregates up to 2020 has been presented. The paper also presents the conditions of supply of not produced in the Mazowieckie Voivodeship natural crushed aggregates with forecast of their consumption up to 2020. Moreover, the matter of production and utilization of other rock minerals, such: clays and related materials for building ceramics, sands for lime-sand products and cellular concrete, clays for lightweight aggregates, dimension sandstones, was presented.

13

Metodyka środowiskowej i planistycznej oceny dostępności złóż surowców skalnych z użyciem narzędzi FOSSGIS

Blachowski J., Książkiewicz W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 5-6

45--51

PL

Racjonalna gospodarka zasobami kopalin w regionie obejmuje m.in. ranking złóż ze względu na ich dostępność do zagospodarowania. Ranking opracowywany jest w wyniku waloryzacji obejmującej kryteria takie jak: warunki geologiczno-górnicze, wymagania ochrony środowiska, uwarunkowania zagospodarowania terenu czy dostępność komunikacyjną. Ze względu na przestrzenny charakter, tj. odniesienie do przestrzeni geograficznej, tych kryteriów w procesie waloryzacji istotną rolę odgrywają analizy przestrzenne. Zastosowanie modelowania kartograficznego w systemach informacji geograficznej (GIS) pozwala na przyspieszenie, częściowe zautomatyzowanie i graficzną prezentację procesu oraz wyników waloryzacji złóż. W artykule przedstawiono metodykę budowy graficznej i opisowej bazy danych w oparciu o ogólnodostępne źródła danych oraz metodykę uproszczonej waloryzacji ze względu na kryteria: środowiskowe, planistyczne i komunikacyjne z zastosowaniem wolnego i otwartego oprogramowania GIS. Rezultatem prac jest geograficzna baza danych i klasyfikacja dostępności 23 niezagospodarowanych złóż kopalin skalnych dla powiatu kłodzkiego w województwie dolnośląskim.

EN

Rational management of mineral resources in a region includes among other things ranking of the deposits with respect to their availability for future development. The ranking is constructed on the basis of valorisation that includes the following criteria: geological and mining conditions, nature protection requirements, land use constrains availability transport connections. Because of the spatial context, i.e. geographical reference, of these criteria spatial analysis plays an important role in the valorisation process. Application of cartographic modelling in geographic information systems (GIS) allows to streamline, partly automate and graphical representation of the process and results of valorisation. In the paper a methodology of graphical and descriptive database development based on public data sources and the methodology of simplified valorisation with regard to environmental, planning and transport criteria with the use of free and open source GIS software have been presented. The results include geographic database and ranking of the 23 undeveloped rock mineral deposits in the klodzki poviat in the dolnoslaskie voivodeship.

14

Efektywne wspomaganie regionalnej gospodarki zasobami kopalin - doświadczenia z budowy regionalnych systemów geoinformacyjnych złóż surowców skalnych

Błachowski J., Górniak-Zimroz J., Jurdziak L., Kawalec W., Pactwa K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 5-6

173--180

PL

W artykule opisano doświadczenia autorów związane z budową regionalnego systemu geoinformacyjnego dedykowanego do zarządzania surowcami skalnymi przez pracowników administracji publicznej odpowiedzialnej za gospodarkę surowcami skalnymi na poziomie regionalnym i lokalnym (województwo, powiat). Ze względu na pilotażowy charakter zrealizowanego projektu system wykonano i wdrożono w dwóch powiatach: wrocławskim i świdnickim.

EN

The article presents the authors’ experiences connected with development of a regional geoinformation system dedicated to the management of rock minerals by public administration functionaries responsible for rock minerals economy on the regional (voivodeship) and local (poviat) levels. The system had been developed and implemented in two poviats, i.e. wroclawski and swidnicki because of the pilotage character of the project.

15

Ocena Dolnośląskiego górnictwa skalnego w latach 2003-2011

Kaźmierczak U., Kaźmierczak W.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2012

|

Vol. 134, nr 41

143-152

PL

Przedstawiono dynamikę koncesjonowania złóż przez Marszałka Województwa Dolnośląskiego, wielkość wydobycia kopalin skalnych województwa, wysokość opłat eksploatacyjnych oraz położenie złóż w stosunku do obszarów prawnie chronionych. Analizy wykazały tendencję wzrostową wydawanych koncesji w latach 2003-2011 r. W 2011 roku koncesjonowanych było 302 złoża (142 piasków i żwirów, 142 kamieni łamanych i blocznych oraz 19 surowców ilastych), z których łączne wydobycie wyniosło 57,3 mln Mg. Wielkość opłat eksploatacyjnych osiągnęła poziom 50 026 tys. Zł i jest prawie czterokrotnie większa w stosunku do 2003 roku. Prawie 22,5% eksploatowanych dolnośląskich złóż leży na obszarach prawnie chronionych. Ze złóż tych w analizowanym okresie wydobyto ponad 9 mln Mg kopalin; około 61% stanowiła eksploatacja kopalin zwięzłych, a 40% eksploatacja pozostałych surowców.

EN

This paper presents the dynamics of deposits licensing by Lower Silesia Marshal, mining outputs, the amount operational (mining) charge and the location of deposits in relations to legally protected areas. Analysis showed increase of license number issued between 2003-2011. There were 302 licensing deposits in 2011 year (142 of sands and gravel, 142 of concised minerals and 19 of clay minerals). The total production amounted to 57.3 million Mg from these deposits. The total amount charge are 50.026 million PLN and is almost four times higher compared to 2003. Nearly 22.5% of explanted deposits are located in areas protected by law. Over 9 million Mg of minerals were extracted from these deposits (61% from mineral concise deposits and 40% from other resources).

16

Wpływ wybranych parametrów kruszarki wibracyjnej na proces kruszenia kwarcytu i diabazu

Sidor J., Mazur M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2012

|

R. 53, nr 5-6

32-40

PL

Badania procesu kruszenia wibracyjnego przeprowadzono w doświadczalnej kruszarce wibracyjnej KW40/1. W pracy podano schemat, opis techniczny i podstawowe parametry kruszarki. Nadawą były próbki pierwotne kwarcytu i diabazu o maksymalnym uziarnieniu do 40 mm. Celem badań było określenie wpływu częstotliwości pracy szczęk, oraz wielkości szczeliny wylotowej na przebieg procesu kruszenia przy dwóch rozdrabnianych materiałach. Proces kruszenia wibracyjnego przebiegał bardzo intensywnie zarówno podczas rozdrabniania diabazu jak i kwarcytu. Z analizy krzywych składu ziarnowego produktu kruszenia wynika, że materiałem bardziej podatnym na kruszenie wibracyjne jest kwarcyt dla którego zawartość klas ziarnowych 0÷1 mm wynosiła 67,4 % (przy e=0,5 mm). Wyniki badań wskazują na niewielki wpływ zmian częstotliwości drgań szczęk na zawartość poszczególnych klas ziarnowych w produkcie kruszenia. Główny wpływ na uziarnienie produktu kruszenia miała wielkość szczeliny wylotowej kruszarki.

EN

The examinations of the vibratory disintegration process were performed in the experimental vibratory crusher KW 40/1. The work contains a diagram, technical description and basic parameters of the crusher. The feed included primordial samples of quartzite and diabase of maximal graining up to 40 mm. The aim of the tests was to determine the influence of the crusher jaws operation frequency and the crusher gap size on the disintegration process with two materials being disintegrated. The vibratory disintegration process went very well both for diabase and quartzite disintegration. Analyses of size distribution curve show that quartzite is more prone to vibratory disintegration and its content of size grade 0÷1 mm amounted at 67.4 % (at gap size e=0.5 mm). The tests results indicate little influence of jaws vibration frequency changes and on the content of particular size grades during the disintegration process. The main effect of the product particle size grade was the size of the crusher's gap.

17

Modelowanie struktur i jakości złóż surowców skalnych

Duczmal M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2012

|

R. 53, nr 5-6

13-20

PL

W publikacji przedstawiono metodykę budowy modeli geologicznych złóż surowców skalnych oraz przykładowe wyniki modelowania. Opisano modele strukturalno-jakościowe złoża wapieni i margli Podgrodzie oraz złoża granitów Chwałków I. Zwrócono uwagę na znaczny niedostatek informacji geologicznej zawartej w dostępnych dokumentacjach złożowych. Zadanie realizowane było w ramach projektu Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania złóż surowców skalnych.

EN

In this paper the methodology of developing geological models of rock mineral deposits and example results of modelling are presented. The structural and quality models of the Podgrodzie limestone and marl deposit and the Chwalkow I granite deposit are described. Attention has been given to the insufficiency of geological information in available documentations of deposits. This work has been done within the frames of the Strategies and technological scenarios of development and use of rock mineral deposits project.

18

System geoinformacyjny złóż surowców skalnych dla zarządzania zrównoważonym wykorzystaniem regionalnej bazy surowcowej

Blachowski J., Górniak-Zimroz J., Jurdziak L., Pactwa K., Kawalec W.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 10

105--113

PL

W artykule przedstawiono ogólne założenia systemu geoinformacyjnego oraz jego funkcjonalność na przykładzie waloryzacji geologiczno-górniczej, środowiskowej i planistycznej niezagospodarowanych złóż surowców skalnych z zastosowaniem opracowanych narzędzi GIS na podstawie metodyki zaproponowanej w [9]. System jest budowany w środowisku systemów informacji geograficznej (GIS) i ma za zadanie gromadzenie i udostępnianie danych geoprzestrzennych dotyczących surowców skalnych w celu wspomagania rozwiązywania problemów środowiskowych, górniczych i logistycznych związanych z rozmieszczeniem zasobów, lokalizacją kopalń oraz przetwórstwem i dystrybucją surowców skalnych w analizowanej przestrzeni. Założenia opracowano po analizie funkcjonalności dostępnych systemów geoinformacyjnych oraz wyników ankiety przeprowadzonej wśród potencjalnych jego użytkowników. Poprzez przeglądarkę internetową – klienta usług geoprzestrzennych – łączącą się z internetowym portalem mapowym system ma udostępniać usługi geoinformacyjne (dystrybucja i wyszukiwanie danych przestrzennych) z wykorzystaniem możliwości środowiska wirtualnej rzeczywistości dla lepszej wizualizacji planów postępu kopalń i prac rekultywacyjnych.

EN

The article presents general assumptions of the geoinformation system and its functionality on the example of geological and mining, environmental and planning valorisation of undeveloped deposits of rock minerals using the worked out GIS tools on the basis of the methodology proposed in [9]. The system is being developed in geographical information systems (GIS) environment and its tasks include collecting and distributing of geospatial data related to rock minerals with the aim environmental, mining and logistic problems associated with the distribution of resources, location of mines and processing and distribution of rock minerals in the analysed space. The system’s assumptions have been determined after the analysis of functionality of existing geoinformation systems and results of a questionnaire survey among its potential users. Through an internet browser – a geospatial services client – connected with an internet mapping portal the system shall provide geoinformation services (distribution and search for spatial data) with the application of possibilities of a virtual reality environment for enhanced visualisation of mine progress plans and reclamation works. In the paper the system’s assumptions and its functionalities have been described in general and presented on the example of geological, mining, environmental and spatial planning valorisation of undeveloped rock mineral deposits with the use of GIS tools developed basing on the methodology proposed by (Nieć, 2011).

19

Możliwości ograniczania niekorzystnych oddziaływań robót strzałowych w odkrywkowych zakładach górniczych

Grześkowiak A.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2011

|

Vol. 132, nr 39

99-110

PL

Przedstawiono problemy związane z niekorzystnymi oddziaływaniami stosowania materiałów wybuchowych przy urabianiu skał. Na tle dostępnych na rynku najnowszych środków strzałowych i materiałów wybuchowych, wyznaczono podstawowe zalety i możliwości wykorzystania ich przy skutecznym ograniczaniu drgań sejsmicznych, powietrznej fali udarowej i rozrzutu odłamków skalnych. Wykorzystując doświadczenia, pomiary i obserwacje prowadzone w trakcie robót strzałowych, opisano wyniki oraz kierunki dalszych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa i efektywności wybuchowego urabiania skał.

EN

Problems concerning unfavorable influence of activities referring to utilization of blasting materials during natural stone quarrying have been discussed in the paper. New available blasting agents and explosives have been compared and advantages as well as possibilities of their effective utilization in order to reduce seismic vibration, blasting wave and rocks spread have been presented. Results and trends of activities aiming at increase of safety and blasting effectiveness have been outlined on the basis of experience, measurements and observations.

20

Analiza wybranych systemów geoinformacyjnych udostępniających dane o surowcach skalnych

Blachowski J., Górniak-Zimroz J., Pactwa K.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2010

|

Vol. 130, nr 37

17-30

PL

Interaktywne systemy GIS dostępne za pośrednictwem internetowych przeglądarek internetowych stają się ważnym czynnikiem udostępniania informacji przestrzennej i opisowej wspomagającej zarządzanie w regionie i pozyskiwanie inwestorów. W artykule dokonano przeglądu wybranych systemów geoinformacyjnych do zarządzania zasobami środowiska w tym do zarządzania kopalinami skalnymi, opartych na internetowych serwisach mapowych. Przegląd ten został wykonany na potrzeby projektu Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania złóż surowców skalnych, który jest realizowany w ramach konsorcjum sześciu instytucji. Koordynatorem tego projektu jest "Poltegor-Instytut" Instytut Górnictwa Odkrywkowego we Wrocławiu. Analizie poddano wybrane systemy GIS działające w Polsce i na świecie. Opisano ich architekturę, strukturę i treści udostępnianych danych, funkcjonalność oraz dostępność dla użytkowników. Szczególną uwagę zwrócono na określenie ich wspólnych funkcji oraz identyfikację dostępnych w nich funkcji analiz.

EN

Interactive geoinformation systems available through internet map viewers become an important factor for sharing spatial and attribute data supporting regional management and for attracting investors. In this paper, selected geoinformation systems designed for management of environmental resources including rock minerals based on internet map services have been reviewed. The analysis has been done as a part of the project Strategies and technological scenarios of development and use of rock mineral deposits, which is carried out within the frames of a six partner consortium. Poltegor Institute in Wrocław is the projects' coordinator. Selected GIS systems operating in Poland and in the world have been examined and their architecture, structure, data content, functionality and user availability have been described. Particular attention has been given to identify common tools and available analytical functions.