Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The relationship between macrophyte vegetation and habitat factors along a middle-size European river

Hrivnak R., Otahelova H., Valachovic M.

Polish Journal of Ecology

|

2007

|

Vol. 55, nr 4

717-729

EN

The influence of habitat factors on macrophytes distribution was studied along the Hron river - one of the longest Slovakian rivers (length 298 km; average flow rate - 56 m[^3] s[^-1] near the outfall into the Danube) and important tributary of the Danube river. Along the river bed, 19 sections were selected according to approximately regular distances and with and without apparent industrial or agricultural influence. Each river section was 500 m in length, and was divided into 5 subsections with a constant length of 100 m. In each subsection, the abundance of all macrophytes was assessed using a five-level scale, from rare to very abundant (Plant Mass Estimate, PME), and habitat factors were measured or assessed. Only one side of river bed was assessed except the upper part, where plants occur across the river bed and therefore the whole river bed was assessed. PME data were transformed into "plant quantity" using the function y = x[^3] (y - "plant quantity", x - PME; cf. Kohler and Janauer 1995) and their numerical derivatives were calculated for each river section. These are: the Relative Plant Mass - RPM (percentage of "plant quantity" of each species weighted by the river section length, formula (1) and the Mean Mass Total - MMT (index of mean PME of each species with regard to the full length of the river section, formula (2). Species richness of macrophytes (hydrophytes) is low; only 11 species were found. More than 50% of river sections contain only filamentous algae, Rhynchostegium riparioides (Hedw.) Cardot, and Myriophyllum spicatum L. According to the RPM, taxa can be ordered as follows: Batrachium penicillatum Dumort. (RPM [is approximately equal to] 65%), Myriophyllum spicatum (RPM > 19%), filamentous algae (RPM [is approximately equal to] 6%), Fontinalis antipyretica Hedw. (RPM > 5%), Rhynchostegium riparioides (RPM > 3%) and other species RPM [is approximately equal to] 0.6%. Canonical correspondence analysis (forward selection) showed 6 habitat factors with significant effect on macrophyte vegetation pattern in the river: the distance from river outfall (river km), temperature and conductivity of water, the width of the river bed, bed material, and human land-use in the surrounding landscape. A direct impact of agricultural or industrial agglomerations was manifested more/less only in the increase of species diversity (H. ranging from 0.99 to 1.28). Some macrophytes significantly react on habitat changes by changing the MMT. The MMT of filamentous algae, Batrachium penicillatum and partly Rhynchostegium riparioides, increased with altitude, distance from the outfall of the river, and flow velocity, but decreased with the width of the river, conductivity of water, average air and water temperature. An obviously contrasting trend was revealed for Myriophyllum spicatum. Fontinalis antipyretica slightly prefers colder water and Batrachium penicillatum shows a positive correlation with pH.

2

Skład i struktura przestrzenna roślinności płytkowodnego jeziora Imielno (Pojezierze Lubuskie) na tle stanu trofii

Pełechaty M., Antonowicz R., Pełechata A., Pukacz A.

Ekologia i Technika

|

2005

|

R. 13, nr 3

117-124

PL

W latach 2001-2004 przeprowadzono badania składu i struktury przestrzennej roślinności makrofitowej jeziora Imielno na Pojezierzu Lubuskim. Wykonano także analizy składu i struktury zbiorowiska fitoplanktonu oraz parametrów fizyczno-chemicznych wody w centralnej, najgłębszej części jeziora. Celem przeprowadzonych badań było stwierdzenie czy badane elementy abiotyczne i biotyczne pozwolą jednoznacznie określić stan troficzny badanego jeziora. Jezioro Imielno (pow. 21.3 ha, gł. maks. 7.9 m, gł. śr. 3.6 m) jest dogodnym obiektem do tego typu badań, gdyż jest to płytkie, nie stratyfikowane w pełni jezioro, co udokumentowano przeprowadzonymi analizami w profilu pionowym jeziora, a w tego typu zbiornikach - zgodnie z teorią alternatywnych stanów stabilnych w jeziorach płytkich - zjawiska ekologiczne, zwłaszcza te związane z relacjami troficznymi, przebiegają odmiennie niż w głębokich, w pełni stratyfikowanych ekosystemach. Badane jezioro, pomimo śródleśnej lokalizacji, podlega presji antropogenicznej związanej z użytkowaniem rekreacyjnym w postaci "dzikich" kąpielisk, co może przyczyniać się do jego eutrofizacji, oraz wykorzystywane jest wędkarsko, z czym m.in. wiąże się mechaniczne usuwanie roślin w pasie fltolitoralu, zaburzające naturalne mechanizmy konkurencji pomiędzy makrofitami. Uzyskane wyniki analiz fizycznochemicznych oraz skład i struktura zbiorowiska fitoplanktonu pozwoliły jednoznacznie stwierdzić eutroficzny charakter zbiornika. Wyniki te znalazły swoje odbicie także w roślinności makrofitowej, której skład i struktura przestrzenna także są typowe dla jezior zasobnych w związki biogenne. Analiza fitoplanktonu i makrofitów pozwoliła stwierdzić, iż badane jezioro reprezentuje stan przejściowy pomiędzy stanem czystowodnym z dominacją makrofitów i stanem mętnowodnym z dominacją fitoplanktonu, zbliżony do drugiego z wymienionych stanów, co udokumentowano zarówno niewielką powierzchnią zajętą przez makrofity zanurzone, jak też wysoką biomasą fitoplanktonu i równocześnie niską widzialnością. W badanym jeziorze większość wykorzystanych wskaźników pozwoliła na jednoznaczne określenie stanu trofii, za wyjątkiem obecnych w jeziorze gatunków i zbiorowisk ramienic, uznawanych za indykatory wód mało żyznych. Jednak w badanym jeziorze rośliny te występowały na stanowiskach silnie wypłyconych, co uznawane jest za przejaw adaptacji do pogarszających się warunków świetlnych, w których mogą przetrwać ramienice o niewielkich plechach, a takie właśnie stwierdzono w badanym jeziorze. Warto zaznaczyć, iż zauważono rozprzestrzenianie się ramienic, zwłaszcza ramienicy delikatnej Chara deli-catula, na stanowiskach, gdzie wcześniej zostały mechanicznie usunięte rośliny naczyniowe. Sugeruje to ważną rolę nie tylko stanu trofli, ale także konkurencji międzygatunkowej w ekologii tych coraz rzadszych makroglonów.

EN

Physico-chemical, phytoplankton and macrophyte analyses were undertaken in years 2001-2004 in order to estimate the state of trophy of a shallow Lake Imielno (mid-Western Poland, Lubuskie Lakeland). The lake's area is 21.3 ha, with the maximal and mean depths of 7.9 m and 3.6 m, respectively. The question of interest was if all abiotic and biotic indicators would give similar information on the lake's trophy status. Lake Imielno belongs to the group of shallow lakes with no fully developed vertical stratification (as evidenced with the results of temperature measures). In accordance with the theory of alternative stable states trophic relationships in shallow lakes are different from those in deep water bodies. This is why in eutrophic, mcrophyte-dominated shallow lakes macrophyte composition might indicate lower trophy state. Although mid-forest location, the studied lake is subject to some anthropopressure as it is used for recreation (bathing and angling), which might result in acceleration of eutrophication processes and macrophyte removal from shallow parts of the phytolittoral. All indices involved pointed to eutrophic status of the lake and suggested rather turbid-water state with high phytoplankton biomass and low visibility. From amongst macrophyte species and communities charophytes occurrence in the studied lake maight be assumed as rather inconsistent with the rest of results as charophytes are supposed to indicate poor and clear water bodies. However, in the studied lake small charophyte species were found at very shallow sites, wich is interpreted as an adaptation to worse light conditions in eutrophic waters. Interestingly, charophyte development was also observed at localities where vascular plants were removed by anglers. Such results suggest that for charophyte occurrence not only trophy but also interspecific competition is important ecological factors.

3

Charakterystyka cech siedliskowych w zbiorowiskach makrofitów i śródjezierzu płytkowodnego Jeziora Zbąszyńskiego

Pełechaty M., Kałuska I.

Ekologia i Technika

|

2003

|

R. 11, nr 6

18-24

PL

W sezonie letnim 2000, a następnie wiosną i latem 2001 roku przeprowadzono badania właściwości fizyczno-chemicznych wody i podłoża w siedliskach roślinności makrofitowej oraz w wolnym od roślinności śródjezierzu Jeziora Zbąszyńskiego na Pojezierzu Lubuskim. Celem tych badań było stwierdzenie czy istnieją różnice siedliskowe pomiędzy zbiorowiskami makrofitów oraz pomiędzy nimi a śródjezierzem. W tym celu próbki pobrano wzdłuż trzech transektów przecinających zbiorowiska roślinności szuwarowej i wodnej i kończących się w najgłębszym miejscu śródjezierza. Stwierdzono istnienie pewnych różnic pomiędzy stanowiskami badawczymi, bardziej wyrażone w przypadku cech podłoża niż wody, co potwierdza wcześniejsze doniesienia literaturowe. Przewodnictwo elektrolityczne i odczyn w wodzie oraz odczyn w podłożu okazały się parametrami nie wykazującymi różnic pomiędzy badanymi stanowiskami. Równocześnie stwierdzono brak silnych korelacji pomiędzy rozpatrywanymi cechami wody i podłoża. Wykazano także, iż sezonowe różnice wartości cech siedliskowych były wyraźniejsze niż różnice przestrzenne i dotyczyły przede wszystkim cech wody.

EN

The objectives of the study were habitats occupied by different macrophyte communities as well as macrophyte free habitats of a shallow lake ecosystem. Field investigations were carried out in the summer season 2000 and repeated in spring and summer 2001 in Lake Zbąszyńskie (Lubuskie Lakeland). The aim of the study was (1) to find out if there exist habitat differences among macrophyte communities, and between them and the mid-lake section of the study lake, (2) to define the water and substratum properties differing the studied habitats. As a result some differences between sampling sites were found, and the substratum properties appeared to differ the studied habitats more visibly. No strong correlations between the water and substratum habitats were found as to evidence the above findings. Noteworthy, seasonal habitat differences were much higher than the spatial ones.