Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Education for Slowing Down the Transformation of Nature Resources on the Example of the University-Wide Subject Home Economics and Technologies

Kostecka Joanna, Walat Wojciech

Journal of Ecological Engineering

|

2023

|

Vol. 24, nr 5

222--228

EN

The paper points out the need to verify the vision of man’s place on Earth, erroneously based so far on the anthropocentric concept. At present, it should result from a biocentric perspective, in which at the existential level man occupies an equal position with other organisms in nature, but using his capacities for rational thinking, he regulates environmental changes on a micro and macro scale so as to enable the development of civilisation and the simultaneous renewal of nature’s resources. This can allow sustainable development to be achieved by harmoniously combining economic growth with environmental requirements and participation in civil society building. Adequate university-wide education in this area is needed to create sustainability. In a university, it should be conducted in every field of study. The aim of the publication is to show the global trend towards using the concept of a university subject for teaching sustainable development: home economics and technologies in the world with the possibility of implementation in Poland. The authors also propose a new take on the issue and a dissemination of the above considerations towards homo-ecocentrism.

2

Long-Term Retardation of Water Evaporation by Ultra-Thin Layers of Polydimethylsiloxanes in the Indoor Conditions

Zhuk Volodymyr, Rehush Andriy, Burchenya Sofiya, Hrytsiv Oleh

Journal of Ecological Engineering

|

2021

|

Vol. 22, nr 8

33--40

EN

Global climate change is causing water imbalances in many regions of the world to exceed evaporation over rainfall, leading to negative environmental consequences and economic losses. An effective way to reduce the water loss due to evaporation from the free surface of water bodies is the use of ultra-thin surface films of special additives. Insufficient stability and significant cost of additives based on fatty alcohols (hexadecanol, octadecanol and their mixtures) necessitate searching for new effective and more economical additives to reduce the water loss due to evaporation. A series of long-term (84 day) experimental studies of the effect of ultra-thin layers of polydimethylsiloxanes PDMS100 and PDMS-200 with a thickness of 1 μm on the rate of evaporation of water from the free surface was conducted under the indoor laboratory conditions. Both the dynamics of change in time of daily values of the effect of evaporation retardation by PDMS films, and total effect from the beginning of experiment were obtained. The maximum daily effects of evaporation retardation were obtained on the 6th day of the study; they are 39.5% for the PDMS-200 film and 32.9% for the PDMS-100 film, respectively. Linear correlations are obtained between the values of the mass transfer coefficient and the free surface temperature for water without additives, as well as for the same free surfaces with ultra-thin PDMS films. Overall integral efficiency of evaporation retardation by the PDMS-200 film with a thickness of 1 μm for 84 days was equal to 17.2%, while for the PDMS-100 film of the same thickness a reduction of evaporation by 5.7% was obtained. Due to the long-term activity, ultra-thin films of polydimethylsiloxanes, especially PDMS-200, can be a profitable alternative to the use of monolayers based on fatty alcohols.

3

Wpływ wartości środowiskowo-krajobrazowych na możliwości retardacji presji inwestycyjnej

Borsa Maciej

Polish Journal for Sustainable Development

|

2020

|

T. 24, cz. 1

7--16

PL

Artykuł podejmuje próbę spojrzenia na problematykę retardacji przekształcania zasobów środowiska z punktu widzenia zawodu urbanisty. W tym zawodzie, kojarzonym z terminem „urbanizacji”, przedmiotem zainteresowania jest przede wszystkim działalność człowieka, dla której stan środowiska i przyroda stanowią najczęściej najistotniejsze tło. Człowiek w procesie rozwoju wywiera na nie presję, nasilającą się w zależności od różnych okoliczności, w tym specyfiki miejsca lub czasu. W takich sytuacjach należy poszukiwać określonych retardantów, czyli czynników redukujących presję, aby nie stracić istotnych wartości, które mogą umknąć uwadze w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych.

EN

The welfare growth causes the up-scaling of aspirations, needs and expectations concerning the living standards, in this of the quality of living space. There grows the social consciousness that satisfaction of such superficial needs can bring losses in the longer perspective, exceeding their immediate, often apparent advantages. The investment, spatial planning and urban design practice deliver examples of the inhabitants care for the environmental and landscape values, whereat often they concern the practical dimension of their living space, not only for the universal dimension of the environmental or climatic threats. This „practical thinking” about spatial values facilitates the initiation of ecological solutions within the transformations and the re-use of land. It moderates or mitigates the space appropriating processes and the investment pressure.

4

Tożsamość regionalna w planowaniu przestrzennym – Wielkopolska 2020+. Refleksje i komentarz

Kasprzak Krzysztof

Polish Journal for Sustainable Development

|

2020

|

T. 24, cz. 1

55--66

PL

Wdrażanie strategii rozwoju regionu następuje poprzez plan zagospodarowania województwa. Jego uchwalenie należy do wyłącznej właściwości wojewódzkiego sejmiku samorządowego. W znacznym zakresie jest on wyznacznikiem tożsamości regionu, co widoczne jest zwłaszcza w przypadku ustaleń planistycznych dotyczących dziedzictwa kulturowego. Chociaż nie jest powszechnie wiążącym aktem prawa miejscowego, to jednak wiąże gminy przy sporządzaniu własnych dokumentów planistycznych. Stwarza szansę ochrony terenów i obiektów będących przedmiotem zainteresowania turystyki kulturowej przed degradacją ich wartości lub zupełnym zniszczeniem. Ważnym przesłaniem jest zobowiązanie do współodpowiedzialności samorządów lokalnych za wspólną przestrzeń i jej dziedzictwo kulturowe. Dla przeciwdziałania procesom destrukcji krajobrazów poprzez procesy suburbanizacji sprzyjające zmniejszaniu się terenów otwartych, w planach wojewódzkich podkreślana jest potrzeba ochrony i promocji krajobrazów przyrodniczo-kulturowych. Utrzymanie terenów otwartych jako niezabudowanych w sytuacji ogromnej presji inwestycyjnej może być przykładem retardacji utraty tożsamości regionalnej, co wymaga jednak dużej determinacji władz lokalnych.

EN

Regional identity is a special case of social and cultural identity. It refers to a clearly defined and delimited territory, its specific social, cultural, economic and topographic features that distinguish it from others. It can be presented in various approaches (psychological, urban-architectural, geographical, anthropological and ethnographic, historical, political, economic, sociological), which makes it possible to diagnose the state of identity in a specific region. The regional identity of Wielkopolska refers to the region, both physico-geographical and historical, located in central-western Poland within the Wielkopolska Lake District and the Wielkopolska Lowland. This area is also identified with the extent of its administrative ownership (Wielkopolska Voivodship). The region's development strategy is implemented through the voivodship spatial development plan. Its adoption belongs to the exclusive property of the voivodship self-government assembly. This plan defines, among others voivodship spatial development conditions, spatial development models and spatial policy. To a large extent, it is an indicator of the region's identity, which is especially visible in the case of planning arrangements regarding cultural heritage. Although it is not a generally binding act of local law, it nevertheless binds municipalities when drawing up their own planning documents. It creates an opportunity to protect areas and facilities of cultural tourism interest against degradation or complete destruction. An important message is the commitment to co-responsibility of local governments for the common space and its cultural heritage. To counteract the processes of landscape destruction through suburbanization processes conducive to the reduction of open areas in voivodship plans, the need to protect and promote natural and cultural landscapes is emphasized, which will enable, among others preservation of historical cultural landscapes. Keeping open areas as undeveloped in a situation of tremendous investment pressure may be an example of retarding the loss of regional identity, which however requires a lot of determination from local authorities. The use of biosphere space, its landscapes and ecosystems should be holistic. Just like retardation, which, if it would succeed, must be understood also as a self-limiting processes of the human population, not only as slowing the use of the environment resources.

5

Owady przekształcające odpady w użyteczną biomasę wsparciem dla retardacji

Knutelski Stanisław, Knutelska Emilia

Polish Journal for Sustainable Development

|

2020

|

T. 24, cz. 1

77--86

PL

Owady pełnią wiele funkcji ekologicznych niezbędnych do przetrwania ludzkości i mogą przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa żywnościowego oraz czystości środowiska przyrodniczego, a także rozwiązania problemu niedoborów białka. Niektóre z nich jak: Tenebrio molitor, Alphitobius diaperinus, Geotrupes stercorarius, Hermetia illuscens, czy Musca domestica, usuwają i oczyszczają środowisko z nadmiaru odpadów uciążliwych dla człowieka. Stabilizują środowisko przyrodnicze poprzez biodegradację, redukcję, rozprzestrzenianie lub biokonwersję odpadów w użyteczną biomasę (białka i lipidy, chityna, minerały, witaminy), przysparzając tym paszy dla zwierząt oraz żywności dla ludzi. Mogą także stanowić źródło biopaliw, a w szczególności oleju napędowego. Odpady przetwarzane przez nie mogą być cennym źródłem nawozów organicznych wykorzystywanych w produkcji roślinnej, opóźniając tym nadmierną eksploatację środowiska przyrodniczego. Hodowla przemysłowa określonych gatunków owadów może być obiecującą strategią ze względu na źródło energooszczędnego, wysokiej jakości białka oraz strategię recyklingu różnych odpadów przekształcanych w biomasę pokarmu dla zwierząt gospodarskich. Przekonanie się do korzyści z hodowli owadów na odpadach może być impulsem dla rozwijania nowej formy działalności gospodarczej, zarówno dla rolników, jak i zakładów paszowych.

EN

Examples of rearing species from the order of the flies (Diptera) and beetles (Coleoptera) on organic waste are promoted. Scientific studies indicates that under appropriate conditions these insects have less environmental impact than more traditional Western forms of animal protein production. Insects transforming various wastes into new sources of utility provide excellent support for retardation, due to the alternative and balanced source of high protein content and key micronutrients for animals and humans. They also improve the sanitary safety of the environment, cleaning it, stabilizing and supporting it. In general, insects can make valuable economic and invigorating contributions to the development of food or feed production systems and provide an alternative to vegetable protein derived from imported soybeans and to the traditional production of the current food industry and help the economic and social development of some regions of the world, including Poland.

6

Ecological Engineering – a View on Tasks and Challenges

Kostecka Joanna

Journal of Ecological Engineering

|

2019

|

Vol. 20, nr 10

217--224

EN

The following elaboration presents a view on the tasks and challenges which should be faced by ecological engineering in the near future. The study also emphasizes the need to disseminate the concept of retarding the pace of transformation of ecosystems and natural resources as well as proper understanding and urgent implementation of strategically correct provisions from the existing legal acts. It also refers to the need to look for the effective methods of disseminating the activities for the protection of ecosystems, in which accepting the concept of “violence on the environment” may be helpful. The ecological engineering activity may be divided into: a) activities in natural areas, including rural ones, to protect and restore their ecosystem services, b) activities in increasingly biologically poorer urbanized and industrialized areas in order to create the conditions for the well-being of residents, in the reality of climate change and the prevention of further rapid change in the region, intensified by anthropogenic pressure, c) involvement in education. In the background of this division, the necessary activities of the active PTIE members include: 1) Discussing, analyzing and pointing out the problems of protection and rational use of the environment as well as natural and anthropogenic resources, 2) Organizing multidisciplinary scientific and educational conferences, 3) Development, publication and dissemination of knowledge in the field of counteracting the environmental degradation as well as the ways of protecting and rationalizing the use of the environment, 4) Cooperation with various organizations (including administration) in solving the ecological and economic problems, 5) Participation in the process of ecological legislation, 6) Opinions, eco-engineering and counseling for local communities.

7

Wpływ cynku na właściwości cementów powszechnego użytku

Tkocz A., Duszak B., Kalarus D.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2017

|

R. 10, nr 28

76--87

PL

W pracy omówiono wyniki badań dotyczących wpływu cynku na właściwości cementów. Celem artykułu było wyjaśnienie niektórych ważnych problemów związanych ze zwiększonym dodatkiem cynku, a także różnic wynikających z dodawania związków cynku bezpośrednio do cementu oraz do zestawu surowcowego do produkcji klinkieru portlandzkiego. Omówiono także wpływ cynkano-glinianów wapnia, które powstają w klinkierze ze zwiększoną zawartością cynku w składzie surowcowym, na właściwości cementów. Przedstawiono również opis ostatnich badań dotyczących granicznej zawartości cynku (dodawanego wraz z surowcami), po przekroczeniu której następuje gwałtowne pogorszenie właściwości cementu.

EN

In the paper the results of recent studies of the zinc influence on cement properties are presented. The aim of this work was clarification of some important issues associated with higher zinc content, and also the explanation of the differences, which result from the way of zinc introduction i.e. addition of zinc compounds directly to cement and to the raw mix to Portland clinker production. The influence of zinc phases, which form in clinker with higher zinc content in raw mix, on cement properties was also discussed. Description of recent studies concerning the limit zinc content (added with raw materials), which exceeding causes rapid deterioration of cement properties.

8

Wydawnictwa oficyny ABRYS jako zadanie edukacyjne. Upowszechnianie retardacji Jako element alternatywnej edukacji. Część II

Kasprzak K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 1

15--24

PL

W przeciwieństwie do formalnej edukacji szkolnej a zwłaszcza akademickiej - uznającej w naszym kraju cele edukacji ekologicznej, zwłaszcza popularyzowanie - za działalność niejako gorszego rodzaju - edukacja nieformalna dąży do realnego podniesienia wiedzy i świadomości obywateli. Ma ona przełożyć się na zaangażowanie możliwie dużej liczby mieszkańców w działania kreatywne. Działalność jednostek zaangażowanych w edukację nieformalną nie jest pochodną pozycji budżetowej instytucji państwa i samorządu. Obecnie edukacja ekologiczna prowadzona poza strukturami szkolnictwa średniego i wyższego, w której Wydawnictwo Komunalne ABRYS aktywnie uczestniczy, staje się coraz ważniejszą częścią edukacji obywatelskiej zmierzającej do rozwijania rozumnego społeczeństwa akceptującego zasady zrównoważonego rozwoju, umiejącego oceniać stan bezpieczeństwa ekologicznego oraz uczestniczącego w procesach decyzyjnych. Czasopisma wydawnictwa komunalnego ABRYS, a także działalność konferencyjno-szkoleniowa, portale edukacyjne, konkursy branżowe i e-wydania tworzą obecnie zwarty, logiczny, wzajemnie uzupełniający się element nauczania i wychowania o cechach nowoczesnej edukacji alternatywnej XXI wieku - formy swoistej opozycji wobec państwowego i sformalizowanego systemu nauczania różnych stopni. Edukacja alternatywna jest sprzeciwem wobec narzuconych wartości, jedynie słusznych rozwiązań, wobec szkolno-akademickich lęków i nudy, dzisiejszej roli nauczyciela, wykładowcy i stosowanej metodyki nauczania.

EN

In contrast to formal and especially academic schooling - recognizing in our country goals of environmental education, especially the popularization as activities of somewhat worse kind - non-formal education tends to raise real knowledge and awareness of citizens. It is to translate into possible involvement of a large number of residents in creative activities. The activities of units engaged in non-informal education is not a derivative of the budget of state institutions and local government. Currently, environmental education conducted outside the structures of secondary and higher education, in which ABRYS Communal Publisher is actively involved, it becomes increasingly important part of the civic education aimed at developing an intelligent society that accepts the principle of sustainable development, being able to evaluate the state of ecological safety and participating in decision-making processes. Magazines of ABRYS Communal Publishing, as well as business conference training, educational portals, competitions, trade and e-edition now form a compact, logical, complementary element of teaching and education about the characteristics of the XXI century modern alternative education - form of kind opposition to the state and the formal system teaching at different degrees. Alternative education is opposition to the imposed values, only correct solutions to school and academic anxiety and boredom, today role of teachers, lecturers and teaching methodology used.

9

Evaluation of Insect-Based Food Acceptance by Representatives of Polish Consumers in the Context of Natural Resources Processing Retardation

Kostecka J., Konieczna K., Cunha L. M.

Journal of Ecological Engineering

|

2017

|

Vol. 18, nr 2

166--174

EN

Food production, based on intensive farming, contributes to high and constantly increasing pollution of soils and other environmental resources. Given this, search for non-conventional sources of animal protein seems justified. The present study was designed to examine opinions of selected Polish consumers related to their acceptance of insect-based food as an alternative source of nutrients. The assessment of attitudes towards alternative sources of nutrients was based on the survey developed at the Faculty of Science, University of Porto in Portugal. Representatives of Polish consumers in the region of Podkarpackie generally did not show open-mindedness towards incorporating insect-based food into their diet. Majority of the respondents, however, recognized the importance of food sector operation based on respect for natural resources. Therefore, it seems important that consumers be informed about the advantages of production or use of insect biomass originating from natural ecosystems. This may contribute to increased acceptance for alternative sources of protein, which consequently may lead to reduced environmental pressure of traditional livestock farming and to retardation of ecosystems transformation and loss of biological diversity.

10

Zatrzymania zasobów różnorodności biologicznej chronionych Konwencją Waszyngtońską (CITES) dokonywane przez polską służbę celną

Chackiewicz M., Kostecka J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 3

129--138

PL

Konwencja o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków Zagrożonych Wyginięciem – CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) jest międzynarodowym układem ograniczającym transgraniczny handel różnymi gatunkami roślin i zwierząt oraz wytworzonymi z nich produktami. Konwencja została podpisana w 1973 roku w Waszyngtonie. Głównym jej zadaniem jest redukcja lub całkowita eliminacja handlu okazami gatunków, których liczba lub stan sugerują, że niekontrolowane ich pozyskiwanie z naturalnego środowiska jest szkodliwe dla ich przetrwania. Choć postanowienia Konwencji CITES weszły w życie w Polsce w marcu 1990 r., nadal problem stanowi brak jej znajomości u obywateli a także dostosowywanie polskiego prawodawstwa i jego egzekwowania do wymogów Konwencji. Celem pracy było zaprezentowanie Konwencji CITES w kontekście spowalniania przekształcania zasobów przyrody. Analizowano także dane z urzędu celnego i postrzeganie wybranych elementów konwencji waszyngtońskiej przez przedstawicieli polskich turystów.

EN

The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora – CITES is an international system limiting cross-border trade in various species of plants and animals and products made from them. The Convention was signed in 1973 in Washington, DC. Its main task is to reduce or completely eliminate the trade of species, the number of which state or imply that their uncontrolled extraction of the natural environment is detrimental to their survival. Although the provisions of CITES came into force in Poland in March 1990, still the problem is the lack of knowledge of its citizens as well as the adaptation of Polish legislation and its enforcement to the requirements of the Convention. The aim of the study was to present the CITES in the context of slowing the conversion of natural resources. Authors also analyzed data from the customs office and the perception of selected elements of the Washington Convention by representatives of Polish tourists.

11

Retardacja przekształcania zasobów krajobrazu rolniczego i różnorodności biologicznej na przykładzie województwa podlaskiego

Kiryluk A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 3

159--167

PL

Na obszarze Polski występuje duże zróżnicowanie powierzchni ziemi i różnorodność form krajobrazu, z przewagą krajobrazów rolniczych. Krajobraz rolniczy wyróżnia się intensywnym zagospodarowaniem terenu pod potrzeby produkcji rolnej a także znaczącym udziałem elementów seminaturalnych (półnaturalnych). Na wielu obszarach rolniczych występują agroekosystemy charakteryzujące się dominacją dużych powierzchni upraw w monokulturze. W zachodniej części Polski w krajobrazie rolniczym występują wielkostadne fermy chowu trzody chlewnej i bydła. Wraz z korzyściami ekonomicznymi – dynamiczny rozwój rolnictwa konwencjonalnego powoduje jednak zmiany w środowisku. Ustalenia Wspólnej Polityki Rolnej UE i Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) zmierzają do spowolnienia (retardacji) niekorzystnych zmian środowiska obszarów wiejskich. Dają podstawy do ochrony środowiska glebowo-wodnego przed postępującą degradacją, a także do ochrony różnorodności biologicznej na różnych poziomach. Wspomaga to także przyjęta w 2011 roku przez Komisję Europejską, Strategia Różnorodności Biologicznej. „Zazielenianie upraw” i szczegółowe pakiety w ramach programów rolnośrodowiskowo-klimatycznych. Wspierają one utrzymanie różnorodności biologicznej na obszarach posiadających duże walory przyrodnicze. W artykule przedstawiono działania w celu ochrony krajobrazu i różnorodności biologicznej.

EN

The area of Polish landscape is very diverse in land structure and landscape, with predominance of agricultural landscapes. Agricultural landscape is characterized by intensive land development for the needs of agricultural production and a significant share of seminatural elements. In many rural areas agro-ecosystem are characterized by the dominance of monoculture in crops. Farms of breeding pigs and cattle are present in western part of Polish landscape. Along with economic benefits – the dynamic development of conventional agriculture causes, however, changes in the environment. Establishes of EU Common Agricultural Policy and the Rural Development Programmes (RDP) aimed at slowing down (retardation) adverse changes in rural areas environment. Retardation provides a basis for soil and water environment protection against the ongoing degradation and biodiversity protection at diﬀerent levels. It supports also adopted in 2011 by the European Commission Strategy for Biological Diversity “Greening the crop” and detailed package of rural-environment-climate programs and promotion of biodiversity keeping in areas with high natural values. The paper presents actions in landscape and biodiversity protection.

12

Odniesienia koncepcji retardacja przekształcania zasobów przyrody do wybranych aktów prawnych w kontekście budowania zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym

Kostecka J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 6

1--15

PL

Działania na rzecz zachowania zasobów przyrodniczych w stanie niepogorszonym, a docelowo zwiększenie ich trwałości i jakości zapisano w kilku polskich aktach prawnych, jako obowiązujące. Musi to być rozumiane i akceptowane zarówno przez wszystkich przedsiębiorców jak i decydentów i przeciętnego Polaka w każdym wieku. Do tej pory, dbałość o zasoby przyrody np. na obszarach cennych przyrodniczo (parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu czy natura 2000) przez wielu nie była traktowana ze zrozumieniem i widziana raczej jako bariera w rozwoju. Tymczasem zachowanie świadczeń ekosystemów dla człowieka jest warunkiem koniecznym dla poprawy szeroko rozumianej jakości życia. Może w tym pomóc upowszechnianie koncepcji retardacja tempa przekształcania zasobów przyrody a także prawidłowe rozumienie i pilne wdrażanie w życie strategicznie słusznych zapisów z obowiązującego w Polsce prawa. W artykule podkreślono wagę działań z zakresu ochrony różnorodności biologicznej także w kontekście poszerzenia perspektywy funkcjonowania inżynierii ekologicznej.

EN

The measures to preserve the natural resources in a non-deteriorated state, and ultimately to increase their sustain- ability and quality, have been recorded in several Polish legal acts as mandatory. It must be understood and accepted by all businessmen as well as the decision makers and Polish citizens of all ages. So far, attention to nature resources, such as the ones in valuable natural areas (landscape parks, protected landscapes or nature 2000) has not been paid nor treated with much understanding and is seen as a barrier to development. Meanwhile, the preservation of ecosystem services is a prerequisite for improving the quality of human life. This may be achieved by promoting the concept involving retardation of the transformation pace of natural resources, as well as the correct understanding and urgent implementation of strategically justified provisions of the Polish law in force . The article emphasizes the importance of biodiversity conservation activities also in the context of broadening the perspective of the functioning of ecological engineering.

13

Wydawnictwa oficyny ABRYS jako zadanie edukacyjne. Upowszechnianie idei retardacji jako element alternatywnej edukacji. Część I

Kasprzak K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

85--92

PL

Wydawnictwo Komunalne ABRYS ma obecnie w dorobku dziesiątki tysięcy egzemplarzy czasopism ("Przegląd Komunalny", "Czysta Energia", "Zieleń Miejska", "Recykling", "Wodociągi - Kanalizacja", "Ecomanager") dostarczających zawodowych informacji, kształtujących opinię i przedstawiających polemiki. To także tysiące wejść na strony różnych aplikacji przygotowanych przez Abrys, uzupełniających, a nie zastępujących wymienione czasopisma. Wpisują się one w pełni we wdrażanie edukacji ekologicznej jako nauczania interdyscyplinarnego na jego wszystkich stopniach formalnych i nieformalnych. Jej celem jest kształtowanie pełnej świadomości i budzenie zainteresowania społeczeństwa wzajemnie powiązanymi kwestiami ekonomicznymi, społecznymi, politycznymi i ekologicznymi, umożliwienie wszystkim mieszkańcom zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych dla poprawy stanu środowiska oraz tworzenie nowych wzorców zachowań, kształtowanie postaw, wartości i przekonań jednostek, grup i społeczeństw, uwzględniających troskę o jakość środowiska. Aby cele te mogły być zrealizowane, niezbędne jest m.in. wprowadzenie profesjonalnej edukacji ekologicznej do wszystkich sfer życia społecznego z uwzględnieniem i wykorzystaniem wartości kulturowych, etycznych i religijnych, zapewnienie dostępu społeczeństwa do informacji o stanie środowiska przyrodniczego, w tym także podejmowanie działań w zakresie retardacji. Najważniejsze jest jednak uznanie, że edukacja ekologiczna jest podstawowym warunkiem zmiany konsumpcyjnego modelu społeczeństwa. Jak dotąd cele te nie zostały zrealizowane. Instytucje naszego państwa nie dają alternatywy dla modelu społeczeństwa konsumpcyjnego, na którym głównie oparte jest obecnie jego funkcjonowanie.

EN

Municipal Publisher ABRYS has issued tens of thousands of copies of magazines (Communal Review, Clean Energy, Municipal Green, Recycling, Waterworks - Sewage System, Eco-Manager) providing professional information, shaping opinion and presenting controversies. It also has thousands of hits on the web pages of various applications developed by ABRYS, complementary to, not a substitute for these magazines. They fit fully in the implementation of environmental education as an interdisciplinary teaching and learning at all formal and informal levels. Its aim is to form full consciousness and wake up the society interest of interrelated economic, social, political and environmental issues, enabling all citizens to acquire the knowledge and skills necessary to improve the environment and create new patterns of behavior, attitudes, values and beliefs of individuals, groups and societies, taking into account the concern about the quality of the environment. In order to achieve these objectives, it is necessary, among others, to introduce professional environmental education in all spheres of social life taking into account and using cultural, ethical and religious values, to provide public access to natural environmental information, including taking action in the field of retardation. However, what is most important is the recognition that environmental education is a prerequisite for changing the consumer model of the society. So far, these objectives have not been achieved. The institutions of our country do not provide an alternative to the model of the consumer society, as they are all based on its functioning.

14

Rozważania na temat zrównoważonej gospodarki odpadami

Kostecka J., Koc-Jurczyk J., Garczyńska M.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

105--117

PL

Gospodarka odpadami komunalnymi jest istotnym elementem zrównoważonego rozwoju. Obecność tych odpadów w środowisku może powodować szereg zagrożeń takich jak zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, powietrza i ekosystemu glebowego, stanowią one również siedlisko żerowania owadów, ptaków i gryzoni. Ulegają przemianom biochemicznym i mogą oddziaływać na środowisko poprzez produkty rozkładu: dwutlenek węgla, siarkowodór, aldehydy, kwasy organiczne, metan i inne związki. Mają więc wpływ na powstawanie efektu cieplarnianego, kwaśnych opadów i dziury ozonowej. Najlepszym sposobem na obniżenie oddziaływania odpadów na środowisko jest w pierwszej kolejności zapobieganie ich powstawaniu. Wiele przedmiotów, które wyrzucamy może być ponownie wykorzystanych, inne mogą być poddane recyklingowi. Ochrona żywych zasobów przyrody przed odpadami jest problemem nie tylko dla naukowców, ale również powinna być istotna dla organów administracyjnych i politycznych oraz przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, któremu powinno zacząć zależeć na retardacji tempa zanikania gatunków flory i fauny. W nowej perspektywie finansowej wdrażanej w latach 2014-2020, nacisk kładzie się na kwestie innowacyjności. Są one również istotne dla wdrażania retardacji negatywnego wpływu odpadów na szeroko rozumiane środowisko.

EN

Municipal waste management is an important element of sustainable development. Presence of such waste in the environment poses numerous hazards, such as pollution of surface and ground waters, as well as air and soil ecosystems; moreover waste constitutes feeding grounds for insects, birds and rodents. Waste is subject to biochemical transformation and the environment may be affected by the products of decomposition such as: carbon dioxide, hydrogen sulphide, aldehydes, organic acids, methane and other compounds. Therefore, it contributes to greenhouse effect, acid rains and ozone depletion. Preventing production of waste is the most effective way to reduce its environmental effects. Many objects which we dispose of may in fact be reused, others may be recycled. Protection of living natural resources against waste is an important problem not only for scientists; its importance should also be recognized by administrative and political bodies, as well as members of the civil society which should initiate efforts aimed at retardation of the speed of flora and fauna species extinction. In the new financial framework for the period of 2014-2020 there is emphasis on innovations. These are also important for retardation of the negative effects of waste in the broadly understood environment.

15

Retardacja w świadomości społecznej

Poskrobko B., Kostecka J.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

145--160

PL

W pracy zaprezentowano retardację w kontekście wybranych argumentów filozofii na której powinna opierać się ekonomia zrównoważonego rozwoju. Ukazano relacje między nową filozofią gospodarowania a świadomością społeczną, ze szczególnym uwzględnieniem barier psychologicznych i psychicznych. Przedstawiono: (1) kategorię gospodarowania i bogactwa w ekonomii zrównoważonego rozwoju, (2) czynniki oddziałujące na kształtowanie świadomości tej nowej filozofii gospodarowania oraz (3) proces zmian w postrzeganiu retardacji przez społeczeństwo. Z myślą o konieczności dalszego tworzenia i rozwijania podstaw pod zrównoważone zarządzanie zasobami przyrody (i zasobami ludzkimi) zaprezentowano przykłady programów, edukujących dla zrównoważonego rozwoju. Ponieważ ich głównym zadaniem jest przekierowywanie sposobu myślenia i działania na nowe tory, mogą być przydatne dla promocji szeroko pojętej retardacji wykorzystywania zasobów, sił, walorów i usług środowiska.

EN

The paper presents retardation in the context of the selected arguments of philosophy which should be the basis for the economy of sustainable development. It shows the relationship between the new management philosophy and social awareness, with particular emphasis on the psychological and mental barriers. The authors show: (1) the category of management and wealth in the economy of sustainable development, (2) factors affecting the development of the consciousness of this new philosophy of management, and (3) the process of change in the perception of retardation by the society. Thinking about the further creation and development of the foundations for the sustainable management of natural resources (and human resources) several examples of national and international programs are presented. Because their main task is to change the way of thinking and everyday behavior, they can be useful for promoting the retardation of resources, strengths, values and ecosystem services of the environment.

16

Miejskie farmy jako alternatywa dla nieroztropnej urbanizacji

Czerniakowski Z. W.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

29--36

PL

Zapewne większość z nas przyzna, że jakość życia w mieście w znacznym stopniu zależy od dostępności terenów zieleni. Zwykle tereny te utożsamiane są z urządzoną roślinnością ozdobną. Jak dowodzą jednak doświadczenia wielu miast Ameryki Północnej, Europy i Azji niezwykle ważną rolę w kształtowaniu przyjaznej dla człowieka przestrzeni odgrywać mogą także miejskie gospodarstwa, w których prowadzi się produkcję rolną. Najczęściej chodzi tu o uprawę owoców i warzyw, niekiedy także roślin energetycznych. Farmy miejskie mogą przyjmować formę zielonych dachów i ścian oraz ogrodów wertykalnych lub gospodarstw konwencjonalnych wplecionych w strukturę miasta. Wydaje się, że rozwój tego typu działalności gospodarczej (przyjmującej często ciekawe formy ruchów społecznych) może przyczynić się do retardacji niekorzystnych zmian klimatu, jakości środowiska czy też epidemii chorób cywilizacyjnych związanych z dietą. Z całą pewnością takie rozwiązania przybliżają dostępność cennych produktów szerokiej grupie lokalnych konsumentów.

EN

Probably the majority of the residents would admit that the quality of life in the city mostly depends on the accessibility of green areas. However, as proved by the experience of many cities in North America, Europe and Asia, urban farming, which conduct agricultural production, may play crucial part. Most often it is about growing fruits and vegetables, sometimes also energy crops. Urban farming can take the form of green rooftops, vertical gardens or conventional farms woven into the city's structure. It seems that the development of this type of economic activity (often taking very interesting forms of social movements) can contribute to the retardation of adverse climate change, environmental quality or the epidemic of lifestyle diseases related to diet. Certainly, solutions like this will make valuable products available for a broad group of local consumers.

17

Jak przyspieszyć zmiany świadomości, aby spowolnić tempo utraty różnorodności biologicznej

Kalinowska A.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

67--76

PL

Raport z realizacji Strategii dla Różnorodności Biologicznej 2011-2020 ostrzega, że do 2020 roku może nie udać się zahamowanie globalnego procesu utraty różnorodności biologicznej. Pierwszy ze strategicznych Celów z Aichi, prowadzących do powstrzymania tej niekorzystnej tendencji, to „uświadomienie ludziom wartości różnorodności biologicznej oraz kroków, jakie mają podjąć dla jej ochrony i użytkowania w sposób zrównoważony”. Do kształtowania takiej świadomości niezbędna jest powszechnie prowadzona edukacja i komunikacja społeczna. Konwencja o różnorodności biologicznej (CBD) w swoim artykule 13. zaleca państwom-sygnatariuszom prowadzenie takich działań. Aby wzmocnić ten proces w ramach Konwencji powołana została inicjatywa Edukacja, Komunikacja i Świadomość Społeczna (CEPA/CBD) oraz międzynarodowa grupa ekspertów jako Komitet Doradczy (CEPA-IAC). Uczestnictwo autorki w CEPA-IAC umożliwia bezpośrednie podzielenie się w publikacji refleksjami na temat światowych nurtów edukacji, ukazanie przykładów dobrych praktyk oraz problemów z ich implementacją w każdym z obszarów tematycznych CBD. Przedstawiono też oczekiwania wobec Dekady Różnorodności Biologicznej 2011-2020.

EN

Biodiversity matters for all spheres of human life and activity yet biodiversity loss has accelerated to an unprecedented level. It is impossible to save biodiversity and enhance its benefits for people without public awareness and knowledge of biodiversity issues. Pursuant to the decision of the Conference of the Parties of Convention on Biological Diversity, the Informal Committee on Communication, Education and Public Awareness (CEPA-IAC) was established to provide Secretariat of CBD with advice on the implementation of the programme of work on CEPA with respect to specific on-going work and facilitating the development of a global communication strategy and several activities during the second half of United Nations Decade on Biodiversity. The publication presents a direct report from the author who as the member of CEPA-IAC participated in its meeting on the trends in global education for biodiversity and development of tools and approaches relevant for the Strategic Plan for Biodiversity 2011-2020 in the context of the different Aichi Biodiversity Targets.

18

Retardacja wykorzystywania i kreowania ekosystemów w terenie zurbanizowanym

Kostecka J., Kostecki A.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2014

|

No 254

85--112

PL

Żyjemy w czasach, gdzie poziomu dobrostanu obywateli w przeciętnie rozwiniętym kraju przemysłowym pozazdrościć mógłby władca niejednego kraju z okresu np. średniowiecza czy późniejszych historycznie epok rozwoju społecznego. Dostępność dóbr konsumpcyjnych w połączeniu z atutami demokracji i wolności słowa stały się dla obywateli wielu regionów świata, w tym Unii Europejskiej, wartością podstawową. Wszystko to osiągnięto niebywale szybko – zmiany w postaci przyrostu bogactwa, zamiast tysiącleci – dotyczą zaledwie kilku pokoleń i dzieją się na naszych oczach. Przyjęta przez ekonomistów i globalnie obowiązująca koncepcja wzrostu gospodarki, obejmuje coraz więcej elementów, technologii i zasobów, rozwijając się w tempie wykładniczym. Według wielu analityków, ten typ wzrostu stanowi jednak jego podstawowe zagrożenie. Wzrost gospodarki doprowadził nas bowiem do punktu, w którym łatwo dostępne zasoby zostały już wyczerpane, a dalsze zwiększanie tempa ich pozyskiwania stanie się wcześniej czy później coraz bardziej problematyczne.

EN

In the present study authors highlighted the need to link urban development with activities for maximum concern for still retained ecosystems and biodiversity in the context of the International Decade of Biodiversity (2011–2020). Highlighting the role of spatial planning and landscape architects, the authors described activities that support nature with the example of the city of Rzeszów. In the research part the authors developed an analysis of opportunities and threats relevant for the perspective of use and creation of ecosystems and biocenosis for the development of the city in accordance with the concept of sustainable development. It was stressed that the retardation of the pace of anthropogenic changes can give nature a chance to adapt to the pressure of human presence. Retardation of appropriating the space for human infrastructure may also be relevant prophylactically and prevent huge spendings on restoration of homeostasis in the future. Understanding the causes of biodiversity conservation and supporting it by the average citizen is of paramount importance for the pace of implementation of good pro-environmental law.

19

Self-evaluation on the Way to Retardation of Pace Life and Resources Transformation

Kostecka J.

Problemy Ekorozwoju

|

2013

|

Vol. 8, nr 2

93--102

EN

It seems that the acceptance of retardation (slowing down) of both pace of life and transforming natural resources can play a positive role in building a sustainable reality. Building this new socioeconomic order, in connection with the report on the state of ecosystem services in the Millennium Ecosystem Assessment, is both urgent and difficult, and requires new best practices to be created and used as a model. This paper shows examples of opportunities allowing for contemplating one's own place in the surrounding reality and a way to make progress creating it.

PL

Wydaje się, że akceptacja retardacji (spowalniania) tempa życia i przekształcania zasobów przyrody może odegrać pozytywną rolę w budowaniu rzeczywistości zrównoważonego rozwoju. Budowanie tego nowego ładu społeczno-ekonomicznego w związku z Raportem Milenijnym o stanie ekosystemów, jest jednocześnie sprawą pilną i trudną oraz wymaga tworzenia nowych dobrych praktyk (best practices) do wzajemnego naśladowania. W pracy pokazano przykłady związane z rozważaniem na temat własnego miejsca w otaczającej rzeczywistości i sposób na pójście dalej w jej tworzeniu.

20

Zasoby i struktura użytkowania powierzchni ziemi i gleb w województwie podkarpackim

Kaniuczak J., Stanek-Tarkowska J., Knap R., Alvarez B., Pajączek A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 34

140--148

PL

Badano zasoby i strukturę użytkowania gleb w województwie podkarpackim w latach 1946-2005, z podziałem na trzy okresy czasowe, ze względu na zmiany administracyjne kraju i województwa (I: 1946-1970, II: 1975-1995, III: 2000-2005). W badanych trzech okresach czasowych zmniejszył się udział użytków rolnych i gruntów ornych w ogólnej powierzchni województwa. W latach 2000-2005 powiększył się znacząco udział powierzchni lasów i pozostałych gruntów, kosztem wyłączenia części gruntów ornych i użytków zielonych z produkcji rolniczej, które przekształciły się w ugory i odłogi. W gospodarstwach indywidualnych 32,7% powierzchni gruntów ornych została wyłączona z uprawy i przekształciła się w ugory i odłogi. W gospodarstwach sektora publicznego sytuacja była jeszcze bardziej niekorzystna, gdyż 86,1% gruntów ornych zostało objęte ugorowaniem i odłogowaniem. W badanym okresie struktura zasiewów poszczególnych roślin uprawnych uległa zasadniczym zmianom, uproszczeniom w kierunku monokultury zbożowej. Gleby Podkarpacia są zakwaszone i pilnie wymagają przeprowadzenia zabiegu wapnowania. Niezbyt korzystnie przedstawiała się zasobność gleb województwa podkarpackiego w przyswajalne formy makroelementów (P i K), a szczególnie w przyswajalny fosfor, co było skutkiem ograniczenia stosowania nawozów naturalnych i małego zużycia nawozów mineralnych. Ponad 90% gleb użytków rolnych województwa podkarpackiego wykazuje naturalną zawartość metali (Cd, Cu, Pb i Zn). Celem opracowania była analiza struktury użytkowania powierzchni Ziemi i gleb, z uwzględnieniem struktury zasiewów oraz niektórych elementów żyzności gleb i degradacji w kontekście spowolnienia niekorzystnych przemian.

EN

Use the resources and structure of the soil has been studied in Podkarpackie province in the years 1946-2005, divided into three periods of time due to administrative changes in the country and the region (I: 1946-1970, II: 1975-1995, III: 2000-2005). The three time periods studied decreased share of agricultural land and arable land in the general area of the province. In the years 2000-2005 has increased significantly the share of forests and other lands, at the expense of the exclusion of the arable lands and grasslands in agricultural production, which turned into fallow and uncultivated land. The farms 32.7% of arable lands was excluded from the cultivation and has evolved into a fallow and uncultivated land. The holdings of the public sector, this situation was even more unfavorable as it was, and took 86.1% of arable lands for fallow and outfield. During the study period, the structure of individual crops sown undergone substantial changes in the direction of simplification cereal monoculture. The soils of Podkarpackie province are acidic and urgently require liming treatment. Unfavorably was presented a richness soils of available forms macronutrients (P and K) in Podkarpackie province, especially in available phosphorus, which was the result of limitations of organic fertilization and low consumption of mineral fertilizers. Over 90% of agricultural soils of Podkarpackie province exhibits natural content of metals (Cd, Cu, Pb and Zn). The aim of the study was to analyze the structure of the Earth's land use and soils, taking into account the structure of crops and some elements of soil fertility and degradation in the context of a slowdown adverse changes.