Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kongres RSNA’2022 – sprawozdanie bardzo subiektywne

Kowski Ryszard

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2023

|

Vol. 12, nr 2

157--160

PL

Jak na każdym kongresie RSNA, tak i tym razem dało się odczuć, że jest to najważniejsza radiologiczna impreza na świecie. To tu pokazywane są najnowsze urządzenia obrazujące, to tu, podczas wykładów i prezentacji, najsilniej wypływają zarówno najnowsze trendy rozwojowe, jak i najpoważniejsze problemy związane z obrazowaniem medycznym.

2

Podyplomowe szkolenie fizyków medycznych – i co dalej?

Kukołowicz Paweł, Piotrowski Tomasz, Kidoń Joanna

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2022

|

Vol. 11, nr 5

371--372

PL

Ustawa Prawo Atomowe z 2019 roku określiła nowy rodzaj ścieżki rozwoju fizyków medycznych. Obok istniejącej od 2005 roku specjalizacji w dziedzinie fizyki medycznej dodała możliwość uzyskania tytułu fizyka medycznego „w zakresie”. Fizykiem medycznym w zakresie medycyny nuklearnej można zostać po ukończeniu kursu zgodnego z programem opracowanym przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w porozumieniu z konsultantem krajowym w stosownej dziedzinie lub po ukończeniu modułu ogólnego i modułu z medycyny nuklearnej (zgodnie z programem szkolenia specjalizacyjnego prowadzonego przez jednostkę posiadającą akredytację do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie fizyki medycznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia).

3

Kongres radiologiczny

Kowski Ryszard

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2020

|

Vol. 9, nr 6

387--389

PL

106. kongres RSNA trwał od 29 listopada do 5 grudnia 2020 roku. RSNA – Radiological Society of North America organizuje od ponad wieku największe kongresy radiologiczne na świecie. Od wielu lat są one wspólne z AAPM, czyli American Associa-tion Physicists in Medicine. Wspólne kongresy, przenikające się sesje i tematy pokazują, jak wielkie możliwości tkwią w ścisłej współpracy zespołów radiolog, technik, fizyk, inżynier. Poza tym kongresy te obejmują wiele dziedzin obrazowania medycznego, jednolicie traktując zasady ich realizacji i wymagania dotyczące dobrej praktyki, niezależnie od nośnika informacji (ultradźwięki, promieniowanie jonizujące, fale radiowe czy promieniowanie elektromagnetyczne o innych długościach fali). To niezwykle lo-giczne i efektywne podejście.

4

Kontrola jakości w ultrasonografii

Jędrzejewska M., Węckowski B., Jodda A., Jankowski P.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 5

299--303

PL

Kontrola jakości w rentgenodiagnostyce funkcjonuje już od wielu lat. Weryfikacja parametrów fizycznych urządzeń radiologicznych pozwoliła na poprawienie stanu technicznego aparatury rentgenowskiej oraz jakości wykonanych badań. Przy coraz większym zastosowaniu fal ultradźwiękowych pojawia się ryzyko postępującej degradacji, która może ingerować w jakość obrazu, a co za tym idzie – może wpływać na diagnozę medyczną. Wykonując testy rutynowe, możemy obserwować stopniowe zmiany w pracy systemu, co pomoże wykryć wcześniej problemy w prawidłowym funkcjonowaniu systemu. Testy mogą pomóc w procesie podejmowania decyzji o wymianie lub zamówieniu nowych sond. W przypadku aktualizacji systemów lub zmiany modalności systemu, testy potwierdzają poprawność działania urządzenia. Testy dają pewność, że system działa w sposób spójny i prawidłowy. Podczas użytkowania ultrasonografów może dochodzić do częściowej degradacji systemów z powodu ich transportu np. z oddziału na oddział. Wydaje się zatem, iż warto jest zainteresować się sprawnością ultrasonografów jako jednych z podstawowych narzędzi diagnostycznych w placówkach ochrony zdrowia. Istnieje kilka międzynarodowych zaleceń dotyczących kontroli jakości aparatów ultrasonograficznych. Niektóre z nich opracowane zostały kilkanaście lat temu, inne doczekały się już aktualizacji. W artykule przytoczono przykładowe testy urządzeń USG, zgodnie z zaleceniami towarzystw międzynarodowych, a następnie przedstawiono własne propozycje testów aparatury.

5

Dose area product podczas radiografii stawu łokciowego : doświadczenia własne

Martonik D., Nowak P., Metelska A., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 1

49--53

PL

Ocena narażenia w radiografii ogólnej może być prowadzona przez pomiar dose area product (DAP). DAP to parametr charakteryzujący wiązkę, który może posłużyć do szacowania ryzyka działania promieniowania rentgenowskiego na organizm ludzki. Cel: Celem badania jest retrospektywna ocena wartości dose area product podczas radiografii stawu łokciowego w dwóch projekcjach oraz ustalenie wartości DAP przy polu kolimacji mniejszym od wartości referencyjnej. Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 338 kolejnych radiogramów stawu łokciowego wykonanych w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Wykonana analiza obejmowała wartości dose area product, napięcia anodowego oraz obciążenia prądowo-czasowego radiografii w projekcji przednio-tylnej i bocznej. Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów na stacji przeglądowej. Na podstawie uzyskanych danych z pomiarów wyliczono pola powierzchni zdjęć rentgenowskich. Wartości uzyskanych pól kolimacji porównano z wartością referencyjną 234 cm2 (13 x 18 cm). O bliczenia s tatystyczne wykonano przy użyciu programu MS Excel 2013 oraz Statistica 12,5. Wyniki: W analizowanym materiale było 170 (50,30%) radiogramów wykonanych mężczyznom oraz 168 (49,70%) kobietom. Wiek pacjentów mieścił się w przedziale od 19 do 92 lat. Średnia wielkość pola kolimacji radiogramu wynosiła 382,88 cm2. Statystycznie najczęściej wybieranymi parametrami przy wykonywaniu radiogramów stawu łokciowego było 57 kV i 2,93 mAs. Dose area product w badanym materiale wyniósł średnio 0,031 Gy·cm2. Dominanta współczynnika DAP to 0,017 Gy·cm2, a jej liczebność 42 (12,43%). Największa odnotowana wartość to 0,073 Gy·cm2, a najniższa 0,016 Gy·cm2. Średnia wartość DAP radiografii, których wielkość pola kolimacji przekraczała wartość referencyjna, wyniosła 0,033 Gy·cm2, natomiast radiografii, których pole nie przekraczało wartości uznanej za graniczną: 0,018 Gy·cm2. Wnioski: Średnie wartości dose area product w projekcji przednio- -tylnej i bocznej stawu łokciowego są podobne. Średnia wartość dose area product w grupie radiogramów o polu powyżej wartości referencyjnej jest prawie dwukrotnie wyższa.

EN

Evaluation exposure in radiography may can lead to measuring the dose area product (DAP). DAP is a parameter, which characterise the beam, and can be used to estimate the risk of X-ray radiation on the human body. Aim: The aim of the study was retrospective result of the dose area product during radiography of the elbow joint in two views and set the value of the DAP at the reference collimation. Materials and methods: We conduct a retrospecitive analisys of subsequent 338 X-ray images of the elbow joint from Radiology Department Medical University Hospital in Bialystok. The analysis included values of the dose area product, tube potential and tube current-time products for radiography in two views: anteroposterior (AP) and lateral (LAT). Length and width measurments of the X-ray fields were carried out on the review station. On the obtained data was calculated surface area radiographs. Collimation field values were compared with a reference value 234 cm2 (13 x 18 cm). Statistical analysis was done of using MS Excel 2013 and Statistica 12.5. Results: In the analyzed material was 170 (50.30%) radiographs which was making to men and 168 (49.70%) women. The age of patients ranged from 19 to 92 years. The average collimation field size of the X-rays was 382.88 cm2. Statistically, the most-selected parameters when making the radiographs of the elbow joint was 57 kV and 2.93 mAs. Dose area product i n t he m aterial was averaged about 0.031 Gy·cm2. The mode factor DAP totalled 0.017 Gy·cm2 and the number was 42 (12.43%). The largest recorded value was 0.073 Gy·cm2 and the lowest value was 0.016 Gy·cm2. The average value of the DAP in radiography, which the size of the field collimation exceeded the reference value was 0.033 Gy·cm2, but under the values limit 0.018 Gy·cm2. Conclusions: The average values of dose area product are similar in the two views elbow joint. The average value of dose area product in the group of radiographs of the field above the reference value is almost twice as high.

6

Czy tak samo oceniamy to, co widzimy? Analiza porównawcza zdjęć stawu skokowego przez techników elektroradiologii i studentów kierunku elektroradiologia

Żelechowicz M., Nowak P., Tomaszewska P., Wyczółkowska E., Pasieka E., Chwieśko J.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 3

149--154

PL

Wprowadzenie: Co łączy ze sobą światowe sławy: piłkarza Roberta Lewandowskiego, kolarkę górską Maję Włoszczowską, tenisistkę Urszulę Radwańską, skoczka narciarskiego Kamila Stocha i lekkoatletkę Anitę Włodarczyk? Cała wyżej wymieniona grupa sportowców ma na swoim koncie urazy stawu skokowego, bo urazy tej okolicy dotykają przede wszystkim ludzi aktywnych fizycznie. Cel: Celem pracy była weryfikacja prawidłowości wykonywania zdjęć rentgenowskich stawu skokowego oraz analiza danych zawartych w skierowaniach przez dwie grupy badaczy: techników elektroradiologii i studentów kierunku elektroradiologia. Materiał i metody: Analizie retrospektywnej poddano skierowania i zdjęcia rentgenowskie stawu skokowego wykonane 105 pacjentom w dwóch projekcjach: przednio-tylnej (AP) i bocznej (LAT) w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Ocena została dokonana przez trzech techników elektroradiologii oraz trzech studentów kierunku elektroradiologia. Analizie poddano również wiek i płeć pacjentów oraz rozpoznania. Dane poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistica 13.1 oraz MS Excel 2010. Wyniki: Spośród 105 radiogramów objętych analizą 58 (55,24%) wykonano kobietom. Wśród radiogramów wykonanych w projekcji bocznej brak było określenia strony badanej pacjenta w 47 (44,76%) przypadkach. W sposób istotny statystycznie różniły się od siebie oceny zakresu (p = 0,01) i poprawności pozycjonowania (p = 0 ,01) radiogramów w ykonanych w projekcji A P. Istnieje istotny statystycznie związek pomiędzy zastosowaniem u pacjenta opatrunku gipsowego a oceną przez techników poprawności projekcji przednio-tylnej stawu skokowego (p = 0,01). W grupie studentów wykazano związek pomiędzy opatrunkiem gipsowym a oceną zakresu radiogramów w projekcji bocznej (p = 0,04) oraz zgodnością projekcji bocznej (p = 0,01). Wnioski: 1. Wykazano różnice w ocenie radiogramów pod kątem zakresu oraz pozycjonowania pomiędzy grupą techników elektroradiologii i studentów. 2. Studenci rzadziej akceptowali zakres w ocenianych zdjęciach szczególnie w projekcji przednio-tylnej. 3. Technicy częściej akceptowali poprawność projekcji przednio-tylnej u pacjentów z opatrunkiem gipsowym.

EN

Introduction: What units the most famous sportsmen in the world? They were all subjected to ankle joint injuries, because this trauma is common among physically active people. Purpose: The main goal of this study was the analysis data in referrals and verification of the correctness of making ankle x-rays, performed by 2 groups of researchers: radiographers and radiography students. Materials and methods: Referrals a nd a nkle x-rays i n 2 projections: anterior-posterior (AP) and lateral (LAT) were retrospectively analysed. Radiograms of 105 patients from Radiology Department in Uniwersytecki Szpital Kliniczny in Białystok were used. Evaluation was performed by 3 radiographers and 3 radiology students. Age and sex of the patients and diagnosis were analysed too. Data were statistically analysed with Statistica 13.1 and MS Excel 2010. Results: 58 from 105 analysed x-rays (55,24%) were made among women. The anatomical side was not indicated on lateral radiographs in 47 cases (44,76%). Statistically significant differences were shown in evaluations of anatomical coverage assessment ( p = 0,01) and correctness of positioning ( p = 0,01) in AP x-rays. A statistically significant association between having a plaster cast and evaluation of correctness making anterior- posterior projection on ankle x-ray was observed (p = 0,01). In students group statistically significant association between having a plaster cast and evaluation of anatomical coverage assessment in lateral x-rays (p = 0,04) and compatibility of lateral projection with the guidelines (p = 0,01) was observed. Conclusions: 1. Statistically significant differences in the assessment of radiographs with regard to anatomical coverage and positioning between a group of radiology technicians and students were shown. 2. Students less frequently accepted range in evaluated images, especially in the anterior-posterior projection. 3. Technicians more often accepted the correctness of anterior- posterior projections in patients with a plaster cast.

7

Kolimacja w radiografii obustronnej stóp

Martonik D., Metelska A., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2017

|

Vol. 6, nr 4

231--236

PL

Obustronna radiografia stóp ogranicza narażenie pacjenta na dodatkową ekspozycję, a także pozwala na analizę porównawczą obu stóp. Badanie to stosowane jest głównie w diagnozowaniu reumatoidalnego zapalenia stawów, ale jest też pomocne w różnicowaniu innych schorzeń zapalnych stawów. Optymalnie dobrane warunki ekspozycji i pole kolimacji mają wpływ na wartość współczynnika DAP, jak również istotne znaczenie z punktu widzenia ochrony radiologicznej. Cel: Praca ma na celu retrospektywną ocenę pola kolimacji w radiografii obustronnej stóp oraz określenie wpływu wielkości obszaru diagnostycznego zainteresowania na wartość DAP. Materiały i metody: Badaniu poddano 108 porównawczych zdjęć rentgenowskich stóp wykonanych w okresie od 1 stycznia 2016 roku do 31 stycznia 2017 roku w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów. Na podstawie uzyskanych danych wyliczono pole kolimacji. Uzyskane wartości porównano z wartością referencyjną – 720 cm2 (24 x 30 cm). Obliczenia statystyczne wykonano przy użyciu programu MS Excel 2016 oraz Statistica 12. Wyniki: Większość radiogramów (79,63%) wykonano wśród kobiet. Wiek pacjentów mieścił się w przedziale od 19 do 77 lat. Średnie wymiary zdjęcia wynosiły 23,76 cm x 24,86 cm, a wartość pola kolimacji 594,47 cm2. 18 (16,67%) radiogramów miało pole większe niż przyjęta wartość referencyjna. Statystycznie najczęściej wybierane parametry to 55 kV oraz 2,63 mAs. DAP przyjmował wartości od 2,80 cGy•cm2 do 6,80 cGy•cm2, ze średnią wynoszącą 4,01 cGy•cm2. Wnioski: Średnia wielkość pola kolimacji wyniosła mniej niż wartość referencyjna. Największe wartości DAP występowały w grupie radiogramów o polu z zakresu 600-960 cm2.

EN

Bilateral feet radiography limits the patient’s risk to additional radiation exposure and allows a comparative analysis of both feet. This examination is mainly used for the diagnosis of rheumatoid arthritis but it’s also helpful in differentiation other inflammatory joint diseases. Optimally selected exposure parameters and collimation field affect value of the DAP factor, as well as have a significant importance for the radiological protection. Aim: The aim of the study was retrospective evaluation of collimation field in bilateral feet radiography and to determine the impact of the size of the diagnostic area of interest on the DAP factor value. Materials and methods: 108 comparative feet X-rays taken in Radiology Department of the Medical University of Bialystok Clinical Hospital from 1.01.2016 to 31.01.2017 were analyzed. A measurement of the length and width of the radiographs were made and the collimation field was calculated based on the obtained data. Acquired values were compared with a reference value - 720 cm2 (24x30 cm). Statistical calculations were done with MS Excel 2016 and Statistica 12. Results: Majority of radiograms (79.63%) were performed on women. The range of the patients age was from 19 to 77 years. Average dimensions of the X-ray were 23,76 cm x 24,86 cm and average collimation field was 594,47 cm2. 18 (16.67%) of all radiograms had field bigger than reference value. Statistically most often chosen parameters were 55 kV and 2,63 mAs. The DAP factor took values from 2,80 cGy•cm2 to 6,80 cGy•cm2, with an average of 4,01 cGy•cm2. Conclusions: The average size of the collimation field was smaller than its reference value. The biggest values of the DAP factor were in the group of radiograms with the field range from 600 to 960 cm2.

8

Niezgodności z wymogami ochrony radiologicznej występujące w rentgenodiagnostyce oraz propozycje ich usunięcia

Sergot M.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2017

|

nr 5

11-15

PL

W artykule zaprezentowano podstawową problematykę z zakresu ochrony radiologicznej. Została również przeanalizowana aktualna sytuacja dotycząca niezgodności występujących podczas organizacji bezpieczeństwa pracy przy promieniowaniu rentgenowskim. Celem artykułu było opracowanie rozwiązania występujących niezgodności. Aby osiągnąć przedstawiony cel zaproponowano zmiany, które mogą mieć istotny wpływ na poprawę poziomu bezpieczeństwa pracowników na wybranym stanowisku oraz pacjentów. Dokonano analizy literatury z zakresu negatywnego oddziaływania promieniowania rentgenowskiego na organizm człowieka. Podzielono tak ze istniejące środki ochrony ze względu na osłonę dla pacjenta i pracownika oraz ogół ludności. Wykonano badania w 33 jednostkach ochrony zdrowia w celu weryfikacji stosowanej ochrony radiologicznej i niezgodności z nią związanych.

EN

This article discusses some basic issues in radiological protection. It also analyzes problems in occupational safety related to X-rays. To solve those problems, it necessary to introduce several changes, which could significantly improve the level of safety of workers at selected workstations and patients. This article presents an analysis of the literature on the negative impact X-rays have on the human body, rays and a classification of existing safety measures according to whether they protect patients, personnel or the general population. To verify inconsistencies with the requirements of radiological protection, measurements were conducted at 33 health care facilities.

9

The concept of implementation of a clinical audit as a tool for evaluating quality management in X-ray diagnostics

Sergot M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie

|

2016

|

Nr 69

81--96

EN

The article discusses the clinical implementation of internal audits in enterprises that use ionizing radiation in X-ray diagnostics. The legal aspects involved in conducting clinical audits and their implementation are presented. Rules which have to be obeyed during an audit of a quality management system are compared in an analysis with the rules accommodated during a clinical audit led by state authorities. This analysis presents some similarities between the analyzed forms of checking the management system’s condition in X-ray diagnostics. In addition to similarities, there exist some differences also, and they are pointed out in this analysis, that is, elements that distinguish the audits from each other. Both a quality management system’s audit and control components can be used for a clinical audit. The author designed a simple workflow during the internal clinical audit. The conclusions of the analysis will be the subject of further research.

PL

W artykule opisano problem wdrożenia wewnętrznych audytów klinicznych w przedsiębiorstwach wykorzystujących promieniowanie jonizujące w rentgenodiagnostyce. Przywołano prawne aspekty przeprowadzania audytów klinicznych oraz ich wdrażania. Dokonano analizy porównawczej reguł przeprowadzania audytów systemu zarządzania jakością z regułami przeprowadzania audytów klinicznych i regułami przeprowadzania kontroli organów państwowych. W konsekwencji tej analizy wskazano podobieństwa pomiędzy analizowanymi formami sprawdzania stanu systemu zarządzania w rentgenodiagnostyce. Zwrócono również uwagę na elementy odróżniające je od siebie, a także możliwość adaptacji elementów audytu systemu zarządzania jakością i elementów kontroli organów państwowych na rzecz audytu klinicznego. Opracowano prosty schemat postępowania podczas wewnętrznego audytu klinicznego. Wnioski z przeprowadzonej analizy stanowić będą przedmiot dalszych badań.

10

Czy zawsze stosuje się oznaczenie strony badanej w rentgenodiagnostyce klasycznej?

Sulmiński P., Polak K., Nowak P., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 4

185--189

PL

Wstęp: Właściwe oznaczenie strony pacjenta na radiogramie stanowi istotny aspekt wykonania zdjęcia rentgenowskiego, umożliwiający prawidłową identyfikację i ocenę badanych struktur. Nieprawidłowa lateralizacja uznawana jest za błąd jakościowy mogący skutkować niewłaściwym postępowaniem terapeutycznym. Cel: Celem badań była analiza prawidłowości stosowania lateralizacji w rentgenodiagnostyce klasycznej. Materiał i metody: Wykonano analizę 338 kolejnych radiogramów zrealizowanych w technice cyfrowej. Zdjęcia rentgenowskie wykonano w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku, za pomocą aparatów stacjonarnych Axiom Aristos Siemens (grupa I, n = 177) i Ysio Siemens (grupa II, n = 153) oraz przewoźnego Philips Practix 33 (grupa III, n = 8). Analizę przeprowadzono pod kątem częstości i prawidłowości stosowania markerów strony badanej (prawa/ lewa) z materiału pochłaniającego promieniowanie w dwóch zespołach techników elektroradiologii. Do wykonania obliczeń wykorzystano MS Excel 2010 i pakiet Statistica 12.0 (test U Manna-Whitneya; p < 0,05). Wyniki: Porównywane zespoły techników różniły się stosowaniem prawidłowej lateralizacji wykonywanych radiogramów. Najczęściej brak oznaczenia strony badanej dotyczył grupy I (n = 38; 21% vs. n = 8; 5%). Znacznie częściej nie stosowano oznaczania strony badanej zdjęć rentgenowskich w projekcjach bocznych (p = 0,01). W obu zespołach techników dominowało użycie oznaczenia post-processing. Oznaczanie radiogramów metodąpre-processing za pomocą znacznika z materiału pochłaniającego promieniowanie stosowane było w obu zespołach z podobną częstotliwością (n = 13; 9% vs. n = 16; 10%). Pozycja markera wykonanego z materiału pochłaniającego była przyczyną powiększenia pola kolimacji w przypadku 2 radiogramów, wykonanych przez techników zespołu I. Wnioski: W obu zespołach techników elektroradiologii wykonywane były radiogramy bez stosowania oznaczenia strony pacjenta. Analiza lateralizacji powinna być elementem oceny zdjęć odrzuconych w celu zaplanowania skutecznych działań eliminujących niewłaściwe postępowanie diagnostyczne.

EN

Introduction: The proper indication of anatomical side of the patient on a radiograph allows for the correct identification and evaluation of examined region. Deficiency or wrong mark of the side is regarded as the quality mistake which may results in improper therapeutic proceedings. Aim of the study: The purpose of the research was the analysis of the correctness of side markers application in rentgenodiagnostics. Material and methods: Retrospective analysis was performed on 338 next radiograms (1.10-5.10.2015). Digital X-ray images were made in Department of Radiology, University Hospital in Bialystok, with AxiomAristos Siemens (group I, n = 177), Ysio Siemens (group II, n = 153) and mobile Philips Practix 33 (group III, n = 8). The analysis was made regarding the frequency, as well as correctness of applied markers (right/left side) from radiopaque material, gathered by two teams of radiographers. MS Excel 2010 and Statistica 12.0 (Manna-Whitney U test; p < 0,05), were used to the analysis. Results: There were differences in correct application of anatomical markers on the radiographs, in both teams of radiographers. The most frequently absence of sides marker was observed in I group (n = 38; 21% vs. n = 8; 5%). More commonly absence of marker was found during examination in lateral views (p = 0,01). Both teams presented usually the post-processing application. Indication of the radiographs by pre-processing method with use of radiopaque material, was applied in both teams with comparable frequency (n = 13; 9% vs. n = 16; 10%). The position of anatomical marker, made of radiopaque material, was the purpose of increasing field size in case of 2 radiographs. Those images were made by first group of radiographers. Conclusions: There were radiographs acquired without application of anatomical side markers in both teams of radiographers. The analysis of applied anatomical side markers should be the element of evaluation of rejected radiographs to avoid improper medical procedures.

11

Analiza porównawcza pól kolimacji radiografii kręgosłupa w odcinku szyjnym z wartością referencyjną

Nowak P., Metelska A., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 4

179--183

PL

Wprowadzenie: Podczas wykonywania zdjęć należy stosować środki ochrony radiologicznej. Jednym z nich jest kolimacja, czyli ograniczenie wiązki promieniowania pierwotnego, wykorzystywana w celu ochrony tkanek przed zbędną ekspozycją. Cel: Celem badania był pomiar wielkości pól kolimacji radiogramów kręgosłupa w odcinku szyjnym i porównanie ich z wielkością referencyjną. Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 150 kolejnych zdjęć rentgenowskich kręgosłupa w odcinku szyjnym, wykonanych w dwóch projekcjach: przednio-tylnej (AP) i bocznej (LAT). Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów oraz obliczono pole powierzchni. Przyjęto wartość referencyjną dla obu projekcji 18 x 24 cm (pole 432 cm2). Radiogramy zostały wykonane w okresie 19.05.2015-12.10.2015 w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu programów MS Excel 2010 oraz Statistica 12. Wyniki: Najczęściej radiogramy wykonano kobietom (n = 104; 69,33%) wwieku 24-80 lat (Me = 57). Średniawartość pola kolimacji zdjęcia RTG w projekcji przednio-tylnej wyniosła 284,54 cm2, SD = 32,19 cm. Największe odnotowane pole powierzchni rentgenogramu AP wyniosło 414,03 cm2, natomiast najmniejsze 235,83 cm2. Średnia powierzchnia radiogramu w projekcji bocznej wyniosła 349,54 cm2, SD = 94,54 cm, a wartość maksymalna 645,05 cm2 i minimalna 231,12 cm2. Pole kolimacji radiogramu LAT zostało przekroczone w 19,33% przypadków. Najczęściej (n = 51; 34%) długość radiogramu LAT nie spełniała założonego kryterium. W przypadku zdjęć RTG AP nie odnotowano przekroczenia wartości referencyjnej pola wiązki promieniowania. Wnioski: Co piąte zdjęcie w projekcji bocznej miało wartość pola kolimacji większą od wartości referencyjnej. Zwiększenie pola wiązki promieniowania może być skutkiem obawy technika wykonującego ekspozycję przed nieobjęciem polem kolimacji całego obszaru, który powinien być widoczny na poprawnie wykonanym radiogramie.

EN

Introduction: Radiological protection should be used during X-ray imaging. It can be realized among others by means of collimation – the limitation of the useful radiation beam, used to shield tissue from unnecessary exposure. Aim: The aim of the study was to measure the size of collimation fields of cervical spine radiographs and compare them with the reference size. Material and methods: We conducted a retrospective analysis of subsequent 150 X-ray images of the vertebral column in the cervical part made in two views: anteroposterior (AP) and lateral (LAT). Length and width measurements of the X-rays were carried out of the survey and then the surface area was calculated. Accepted reference value for two views was 18 x 24 cm (area 432 cm2). Radiographs were taken of patients at the Department of Radiology, Medical University Hospital in Bialystok, from May 19 to October 12, 2015. Statistical analysis was done using MS Excel and Statistica 12. Results: The most frequently radiographs were taken from women (n = 104; 69,33%), age range 24-80 (Me = 57). The average size of X-ray image collimation field in anteroposterior view was 284,54 cm2, SD = 32,19 cm. The largest recorded X-ray photo in AP view area was 414,03 cm2, while the smallest was 235,83 cm2. The average size of X-ray image collimation field in LAT was 349,54 cm2, SD = 94,54 cm, while the maximum value was 645,05 cm2 and the minimum value was 231,12 cm2. Lateral X-ray image collimation field was exceeded in 19,33% cases. The most frequent (n = 51; 34%) X-ray image length in LAT did not meet the established criteria. In case of the reference value area of X-ray radiation beam in AP view, the reference value was not exceeded. Conclusions: Every fifth X-ray image in the lateral projection had collimation field value bigger than reference value. The increased surface area of the radiographs may result from fear of the technician performing the exposure of not to cover by collimation field the entire area that should be visible on correct X-ray images.

12

Zastosowanie filtrów kompensacyjnych w rentgenodiagnostyce

Pasieka E., Czerżyńska M., Welk J., Łebkowska U.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 2

71--73

PL

Klasyczne zdjęcie rentgenowskie ze względu na niski koszt, dostępność i szybkość wykonania jest podstawą diagnostyki obrazowej. Współcześnie wyzwaniem w rentgenodiagnostyce jest zachowanie kompromisu pomiędzy jakością obrazu a niską dawką promieniowania otrzymywaną przez pacjenta. W realizacji świadczeń zdrowotnych z użyciem promieniowania rentgenowskiego ważne jest, aby racjonalnie korzystać z dostępnych metod i środków, które realnie przekładają się na wartość diagnostyczną radiogramu. W artykule przedstawiono funkcje i zakres stosowania filtrów kompensacyjnych podczas wykonywania radiogramów obszarów ludzkiego ciała.

13

Wpływ materiału endoprotezy stawu biodrowego na wartość indeksu ekspozycji i parametru DAP

Czerżyńska M., Pasieka E., Jakubowska S., Łebkowska U.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 4

199--203

PL

Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych jest bardzo częstym i poważnym problemem zdrowotnym wśród osób powyżej 65. roku życia. W przypadku znacznego zaawansowania choroby i po wyczerpaniu możliwości leczenia zachowawczego przeprowadza się zabieg endoprotezoplastyki. Najpopularniejszym badaniem przed wszczepieniem i po wszczepieniu endoprotezy jest klasyczne RTG (Classic Roentgenodiagnostics) porównawcze stawów biodrowych. Ocena stanu po endoprotezoplastyce stawu biodrowego wymaga wykonania bardzo wysokiej jakości radiogramów. Zgodnie z filozofią optymalizacji w rentgenodiagnostyce należy dążyć do zapewnienia najwyższej wartości diagnostycznej przy jak najniższej dawce promieniowania. Celem badania była analiza, jak poszczególne elementy endoprotezy wpływają na EXI (Exposure Index) oraz dawkę DAP (Dose Area Product) w zmiennych warunkach ekspozycji. Przeanalizowano 108 radiogramów tytanowego trzpienia z głową (kobalt-chrom), panewki ceramicznej w metalowej czaszy oraz całej endoprotezy – złożenie wymienionych wcześniej elementów przy zmianie napięcia anodowego w zakresie 70-93 kV i trzech różnych wariantach użycia kratki przeciwrozproszeniowej (bez kratki, f (o) = 115 i f (o) = 180). Wartość EXI odpowiednio dla całej protezy, panewki ceramicznej wmetalowej czaszy i trzpienia z tytanu z głową kobaltowo-chromową maleje wraz ze zmianą kratki rozproszeniowej na kratkę o większym kącie geometrii paskówołowiowych (f (o) = 180). Rodzaj materiału poszczególnych elementów protezy wpływa na wartość DAP. Przy odległości FFD 115 cm, zastosowanie kratki przeciwrozproszeniowej f (o) = 180 zamiast f (o) = 115 powoduje wzrost wartości DAP przy ekspozycji całej endoprotezy.

EN

Osteoarthritis of hips is a very common and serious health problem among people over 65 years of age. In case of advanced disease, and after having exhausted the possibilities of conservative treatment, the surgery needs to be performed. The most common testing before and after implantation of the prosthesis is made by means of X-ray examination. Evaluation of total hip replacement requires a very good quality radiographs. According to the philosophy of optimizing, diagnostic radiology should strive to provide the highest diagnostic value at the lowest dose of radiation. The aim of the study was to analyze how different elements of the prosthesis affect the Exposure Index (EXI) and the dose expressed as a Dose Area Product (DAP). 108 radiographs were analyzed for titanium femoral stem with cobalt-chrome head, ceramic cup in a metal bowl and the whole prosthesis – by changing the anode voltage in the range of 70-93 kV and three different variants using the anti-scattered grid (without grid, f (o) = 115, f (o) = 180). EXI value measuredrespectively to the entire prosthesis, ceramic cup in a metal bowl and titanium femoral decreases along with the use of grid with a larger angle of lead strips (f (o) = 180). Type of material applied in individual elements of prosthesis affect the value of the DAP. DAP increases when prosthesis is exposed at a distance of 115 cm FFD and anti-scattered gird f (o) = 180 is used, instead of f (o) = 115.

14

Testy specjalistyczne w rentgenodiagnostyce : przepisy a metodologia

Skrzyński W.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2013

|

Vol. 2, nr 1

37--42

PL

Urządzenia radiologiczne wykorzystywane w rentgenodiagnostyce podlegają obowiązkowym testom specjalistycznym wykonywanym nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy. Zakres testów specjalistycznych jest regulowany przez prawo. Polskie prawo zawiera wykaz testów, nie wskazuje jednak metod ich wykonywania, a opisy niektórych procedur nie są ściśle sformułowane. Brakuje jednoznacznego zdefiniowania parametrów, które mają podlegać ocenie. W artykule omówiono niektóre testy, dla których metodyka wykonania nie jest oczywista, a zapisy zawarte w prawie nie są wystarczająco precyzyjne. Do testów tych należą między innymi: pomiar wysokiego napięcia, całkowitej filtracji, wielkości ogniska i grubości warstwy w tomografii komputerowej.

EN

X - ray equipment used in radiodiagnostics is subjected to obligatory annual tests. The scope of these tests is regulated by law, however the methods of realization are not described. There is no clear definition of the parameters to be evaluated. This paper provides a discussion about these tests concerning which the law is not precise enough and the methodology is not obvious. The tests include measurements of tube voltage, focal spot size, total filtration, and slice thickness in computed tomography.

15

Cyfrowe systemy obrazowania w rentgenodiagnostyce. Cz. 1- Systemy obrazowania

Oborska-Kumaszyńska D.

Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna

|

2011

|

Vol. 17, nr 1

46-53

PL

We współczesnej radiologii nośnikiem informacji diagnostycznej jest obraz, uzyskiwany w wyniku przejścia przez ciało pacjenta i zróżnicowania intensywności wiązki promieniowania rentgenowskiego oraz przetwarzania danych zbieranych na detektorach obrazu. Obecnie dominującymi systemami obrazowania rentgenodiagnostyce są oparte na cyfrowej prezentacji obrazu diagnostycznego systemy CR (ComputeD Radiography), DR (Digital Radiography) i DDR (Direct Digital Radiography). Formalnym problemem w Polsce jest fakt, że żaden dokument legislacyjny ani zalecenia krajowe nie regulują standardów, dotyczących zakresu kontroli jakości (parametry) i metodologii pomiarowej dla tych systemów akwizycji obrazu. Takie standardy w postaci raportów pomiarowych zostały stworzone w ramach prac Komisji Europejskiej (np. draft do raportu 91), organizacji profesjonalistów np. IPEM - Wielka Brytania i AAPM - Stany Zjednoczone oraz zespoły profesjonalistów akredytowanych przy jednostkach rządowych, np. National Centre for Scientific Research, organizacji naukowej wspomaganej finansowo i znajdującej się pod merytoryczną opieką francuskiego Ministerstwa Nauki.