Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Regulation of mountain streams versus ecological balance as illustrated by the example of the upper Vistula basin (part I)

Niechwiej A.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 3

301--310

EN

Streams of the Polish Carpathians are characterized by a high gradient as well as a great changeability of their volume and velocity of flow. The processes which take place in these streams are those connected with lateral, bottom and channel erosion. In order to reduce those types of erosion, various methods of channel regulation are used. In mountain streams these are mainly: river bars, drop hydraulic structures and anti-debris dams. Regulation works (straightening of the stream channel and hydraulic structures), changes in the use of the river basin, reduction in debris supplies and exploitation of river alluvia have led to a significant deepening of channels. This increases the risk of flooding associated with higher flows. Regulation works conducted within the channels and anthropogenic pressure in the areas adjacent to watercourses exert a negative effect on biotic communities. In most cases, changes in the structure of flows, in the stability of the river bottom and in the variety of habitats as well as disruption of the river continnum affect living conditions and diversity of vertebratesand invertebrates. The attempts at improving the ecological status of Carpathian water-courses through changes in hydromorphological conditions are connected with the implementation of European Union directives. Such actions include, among other things, replacement of traditional hydraulic structures by biotechnical ones, which are more eco-friendly. Their usefulness, however, still requires long-term monitoring.

PL

Zaprezentowano model numeryczny, będący wielkowirowym wariantem modelu gazu sieciowego Boltzmanna, pozwalający wyznaczyć rozkład prędkości przepływu w korytach otwartych z elementami sztywnymi. Szczególną właściwością przedstawionego modelu jest uwzględnienie wpływu elementów sztywnych na rozkład prędkości w sposób uśredniony, w miejsce analizy wpływu pojedynczych elementów. Takie podejście umożliwia zastosowanie modelu do obliczania rozkładu prędkości w korytach o rozmiarach charakterystycznych znacznie przekraczających rozmiar pojedynczego elementu. Potoki Karpat polskich odznaczają się znacznym spadkiem oraz dużą zmiennością objętości i prędkości przepływu wody. W ciekach tych zachodzą procesy erozji korytowej, bocznej i dennej. Aby je ograniczyć, stosuje się różnorodne metody regulacji koryt. W potokach górskich są to głównie: progi, stopnie wodne i zapory przeciwrumowiskowe. Prace regulacyjne (wyprostowanie koryt i zabudowa hydrotechniczna), zmiany w charakterze użytkowania zlewni, zmniejszenie dostaw rumowiska i eksploatacja aluwiów rzecznych spowodowały znaczne pogłębienie koryt. Jest to przyczyną wzrostu ryzyka powodziowego, towarzyszącego większym przepływom. Prace regulacyjne w obrębie koryt i presja antropogeniczna na terenach przyległych do cieków wywołują negatywne skutki w biocenozach rzecznych. Zmiany w strukturze przepływów, stabilności dna, zróżnicowaniu siedlisk, przerwanie continuum rzecznego w większości przypadków rzutują na warunki życia oraz różnorodność fauny bezkręgowej i kręgowej. Próby poprawy stanu ekologicznego cieków karpackich poprzez zmianę warunków hydromorfologicznych podejmowane są w związku z wdrażaniem dyrektyw Unii Europejskiej. Do działań takich zalicza się m.in. zastępowanie tradycyjnych konstrukcji hydrotechnicznych przez budowle biotechniczne, przyjazne naturze. Ich przydatność wymaga jednak jeszcze wieloletniego monitorowania.

2

Regulation of mountain streams versus ecological balance as illustrated by the example of the upper Vistula basin (part II)

Niechwiej A.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 4

400--411

EN

Streams of the Polish Carpathians are characterized by a high gradient as well as a great changeability of their volume and velocity of flow. The processes which take place in these streams are those connected with lateral, bottom and channel erosion. In order to reduce those types of erosion, various methods of channel regulation are used. In mountain streams these are mainly: river bars, drop hydraulic structuresand anti-debris dams. Regulation works (straightening of the stream channel and hydraulic structures), changes in the use of the river basin, reduction in debris supplies and exploitation of river alluvia have led to a signifi cant deepening of channels. This increases the risk of flooding associated with higher flows. Regulation works conducted within the channels and anthropogenic pressure in the areas adjacent to watercourses exert a negative effect on biotic communities. In most cases, changes in the structure of flows, in the stability of the river bottom and in the variety of habitats as well as disruption of the river continnum affect living conditions and diversity of vertebrates and invertebrates. The attempts at improving the ecological status of Carpathian watercourses through changes in hydromorphological conditions are connected with the implementation of European Union directives. Such actions include, among other things, replacement of traditional hydraulic structures by biotechnical ones, which are more eco-friendly. Their usefulness, however, still requires long-term monitoring

PL

Potoki polskich Karpat odznaczają się znacznym spadkiem oraz dużą zmiennością objętości i prędkości przepływu wody. W ciekach tych zachodzą procesy erozji korytowej, bocznej i dennej. Aby je ograniczyć, stosuje się różnorodne metody regulacji koryt. W potokach górskich są to głównie: progi, stopnie wodne i zapory przeciwrumowiskowe. Prace regulacyjne (wyprostowanie koryt i zabudowa hydrotechniczna), zmiany w charakterze użytkowania zlewni, zmniejszenie dostaw rumowiska i eksploatacja aluwiów rzecznych spowodowały znaczne pogłębienie koryt. Jest to przyczyną wzrostu ryzyka powodziowego, towarzyszącego większym przepływom. Prace regulacyjne w obrębie koryt i presja antropogeniczna na terenach przyległych do cieków wywołują negatywne skutki w biocenozach rzecznych. Zmiany w strukturze przepływów, stabilności dna, zróżnicowaniu siedlisk, przerwanie continuum rzecznego w większości przypadków rzutują na warunki życia oraz różnorodność fauny bezkręgowej i kręgowej. Próby poprawy stanu ekologicznego cieków karpackich, poprzez zmianę warunków hydromorfologicznych, podejmowane są w związku z wdrażaniem dyrektyw Unii Europejskiej. Do działań takich zalicza się m.in. zastępowanie tradycyjnych konstrukcji hydrotechnicznych przez budowle biotechniczne, przyjazne naturze. Ich przydatność wymaga jednak jeszcze wieloletniego monitorowania.

3

Phytosociological and Ecological Analysis of Lower Section of the Kwacza River Before Restoration (Slupia River Basin)

Osadowski Z., Obolewski K., Glińska-Lewczuk K., Lopatovskaya O.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 2

241-254

EN

The 2.5 km long section of the Kwacza River (tributary of the Slupia River) was investigated in 2007 in terms of hydrochemistry and phytosociology. The aim was to assess the quality of river waters as well as to identify vegetation composition before the planned restoration of the river. Hydrochemical research was conducted four-times (spring, summer, autumn and winter) at the beginning and at the end of the studied river section. Additionally, hydrochemical measurements were performed in the Slupia River above the outlet of Kwacza in order to compare the results. Vegetation was studied according to the Braun-Banquet method and the results were presented in the form of phytosociological table. The performed chemical analyses indicated that the river along its whole length had unclassified waters and the parameter which caused that situation was phosphorus content. Mineral forms of nitrogen over the vegetation period accumulated considerably due to biosorption in plants. The analysis of 174 phytosociological records revealed the presence of 15 phytocoenoses of Potametea and Phragmitetea classes, including seldom observed in Pomerania plant communities of Ranunculion fluitantis (Callitricho-Batrachion) alliance. The dominant position in the riverbed of Sagittario-Sparganietum emersi plant society as well as the dynamic development of Elodeetum canadensis were the result of water contamination which could further lead to elimination of valuable Callitricho-Batrachion plant communities of Ranunculion fluitantis alliance. The planned renaturization works should be conducted carefully due to the presence of legally protected plant species and natural habitats. First the water and sewage management should be regulated in the whole Kwacza drainage area.

PL

Na 2,5-kilometrowym odcinku rzeki Kwaczy (dopływ Słupi) przeprowadzono w 2007 roku badania hydrochemiczne i fitosocjologiczne. Celem badań było określenie jakości wód w rzece oraz rozpoznanie flory i roślinności makrofitów przed planowaną renaturyzacją rzeki. Badania hydrochemiczne przeprowadzono czterokrotnie (wiosna, lato, jesień i zima) na początku (K1) i na końcu badanego odcinka rzeki (K10). Dodatkowo, w celach porównawczych, wykonywano pomiary hydrochemiczne wód Słupi powyżej ujścia rzeki Kwaczy. Na całym odcinku rzeki badano rooelinność metodą Braun-Blanquet, a wyniki zestawiono w formie syntetycznej tabeli fitosocjologicznej. Analizy chemiczne wykazały, że rzeka na całej długości prowadzi wody pozaklasowe, a parametrem obniżającym klasę jakości była zawartość fosforu. W okresie wegetacji mineralne formy azotu ulegały znacznej akumulacji w wyniku biosorpcji przez rośliny. Na podstawie analizy 174 zdjęć fitosocjologicznych stwierdzono w korycie rzeki 15 fitocenoz z klasy Potametea i Phragmitetea, w tym rzadko opisywane na Pomorzu zbiorowiska ze związku Ranunculion fluitantis (Callitricho-Batrachion): Ranunculetum aquatilis, Ranunculo-Sietum erecto-submersi i Beruletum submersae. Dominujący udział w korycie rzeki zespołu Sagittario-Sparganietum emersi oraz dynamiczny rozwój płatów Elodeetum canadensis jest efektem zanieczyszczania wód, co z czasem może doprowadzić do całkowitego wyparcia cennych zbiorowisk rzek włosienicznikowych ze związku Ranunculion fluitantis. Planowane prace renaturyzacyjne należy przeprowadzać z dużą ostrożnością ze względu na obecność prawnie chronionych gatunków roślin i siedlisk przyrodniczych. W pierwszej kolejności należy uporządkować gospodarkę wodno-ściekową w obrębie całej zlewni rzeki Kwaczy.