Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Relations Between Natural and Post-industrial Areas with Transformed Relief on the Example of Śląsko-Dąbrowski Region

Opania Sz., Szaton K.

Architektura Krajobrazu

|

2015

|

nr 4

4--19

EN

The Śląsko-Dąbrowski region presents a typical image of post-industrial Silesia. The industry, mainly hard coal extraction, has left its mark on the landscape. However, as years passed, nature found its way to come into existence, even in those degraded lands, transformed by anthropogenic impact and it has shaped a new image of the region. The relations between post-industrial and natural areas turned out to be very strong. However, in order to become the basis for the process of revitalisation they need to be properly defined and emphasized. Based on the inventory lists and analyses of determinants, thirteen groups of related natural and post-industrial sites in the Śląsko-Dąbrowski region have been identified, and potential directions of their development have been indicated. The factor that determined the nature of an area was mainly the level to which the transformation was preserved – anthropogenic impact provides opportunities for interesting space formation, as well asenvironmental values and landscape. The identified areas also differ in the type and strength of their relations. The identified relations include spatial, landscape and functional relations, to which each group of sites was then assigned. The findings of the study confirm the occurrence of the phenomenon of interpenetration of valuable natural sites and transformed sites, and they prove that the process of renaturalisation has started spontaneously. Exploiting the landscape- and terrainrelated potential of the interrelated areas may significantly improve the functioning of the cities of the Śląsko-Dąbrowski region and, in a broader perspective, of Silesia.

PL

Region śląsko-dąbrowski wpisuje się w charakterystyczny obraz poprzemysłowego Śląska. Przemysł – a szczególnie wydobycie węgla kamiennego – odcisnęło w krajobrazie swoje piętno. Po upływie lat przyroda odnalazła jednak drogę, aby zaistnieć nawet na tych zdegradowanych, przekształconych przez człowieka terenach i uformowała nowy obraz regionu. Związki obszarów poprzemysłowych i przyrodniczych okazały się wyjątkowo silne, jednak aby mogły stać się bazą procesu rewitalizacji, wymagają wskazania i wzmocnienia. Na podstawie inwentaryzacji urbanistycznej i analiz uwarunkowań zdefiniowano trzynaście grup powiązanych obszarów przyrodniczych i poprzemysłowych regionu śląsko-dąbrowskiego, wraz ze wskazaniem potencjalnych kierunków ich rozwoju. Za czynniki decydujące o charakterze obszaru uznano przede wszystkim: stopień zachowania przekształceń (antropopresja daje możliwości interesującego kształtowania przestrzeni) oraz wartości przyrodnicze i krajobrazowe. Obszary różnią się także rodzajem i siłą powiązań. Wyszczególniono powiązania przestrzenne, krajobrazowe i funkcjonalne, następnie przyporządkowano do nich każdą z grup obszarów. Wyniki badań potwierdzają występowanie zjawiska przenikania się obszarów cennych przyrodniczo i przekształconych oraz dowodzą, że proces renaturalizacji rozpoczął się samoistnie. Wykorzystanie potencjału krajobrazowego i terenowego powiązanych obszarów może znacznie poprawić funkcjonowanie miast regionu śląsko-dąbrowskiego, a w szerszej perspektywie - Śląska.

2

Cmentarzysko okrętów cennym obiektem przyrodniczym

Łotysz S.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2013

|

nr 150 (30)

124--133

PL

Największe w Ameryce, a chyba i na świecie cmentarzysko starych okrętów wojennych znajduje się w Mallows Bay na Potomaku, zaledwie 30 mil na południe od stolicy kraju, Waszyngtonu. Choć nad każdym z tych statków dumnie powiewała niegdyś amerykańska bandera, po wojnie stały się niepotrzebnym balastem. Zgromadzone w tej zatoce szczątki okrętów przez lata postrzegano jedynie jako szpetne utrudnienie w żegludze. Dziś to wyjątkowa ostoja dzikiej przyrody, siedlisko wielu gatunków rzadkich zwierząt. Spotkać tu można również amerykańskiego orła. Tego samego, który widnieje w amerykańskim godle.

EN

After the WWI, the US navy had several hundreds of redundant transport ships, mainly wooden hulk steamers. In 1925 they were transferred to Mallows Bay on Potomac River, 30 miles south of Washington, DC, and ordered to be burned down. Some unburned remains of the hulks have been disfiguring the bay since. After several decades and numerous attempts to clean the affected portion of the river, it was found out, that the post-military relics do not obstruct the navigation as it was stated, and moreover they became a part of environment. Today the hulks form dozens of strange shaped islands, covered with plants, which serve as a sanctuary for birds. The colonies of cranes and several nests of American bald eagle have been noted.

3

Kompensacje środowiskowe

Lewandowski G.

Infrastruktura Transportu

|

2012

|

nr 3

16-19

PL

Rewitalizacja i modernizacja linii kolejowych to nie tylko czysto inżynierskie przedsięwzięcia związane z przebudową układów torowych, sieci infrastruktury technicznej, przebudową lub remontem istniejących obiektów mostowych, ale również zadania polegające na ochronie środowiska, w tym nałożony decyzją administracyjną obowiązek realizacji działań kompensacyjnych towarzyszących robotom budowlanym.

EN

The author presents how exceedingly complex is the realization of tasks related to environmental compensation in the modernization and reconstruction of railway lines. The time required to carry out the procedures and obtain the appropriate administrative decisions often exceeds the duration of the investment itself. Moreover, the large number of stakeholders makes consensus extremely difficult to achieve. It depends merely on the willingness of stakeholders and concentration on the principal objective - protecting the environment.

4

Wybór wariantu renaturalizacji obszarów podmokłych w Kampinoskim Parku Narodowym na podstawie hydrodynamicznych badań modelowych

Gruszczyński T., Krogulec E.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

45--52

PL

Badania modelowe przeprowadzono w hydrogeologicznej jednostce dolinnej, w której jest zlokalizowany Kampinoski Park Narodowy (KPN). Celem obliczeń było sporządzenie prognoz na potrzeby oceny proponowanych wariantów renaturalizacji obszarów podmokłych zlokalizowanych w KPN. Realizacja zadania badawczego sprowadzała się do symulacji zagrożeń związanych z przekształceniem aktualnego układu sieci hydrograficznej. Analiza poszczególnych wariantów przekształcenia sieci hydrograficznej w KPN wykazała, że najbardziej efektywna, z punktu widzenia podniesienia zwierciadła wód podziemnych, byłaby całkowita likwidacja sieci melioracyjnej, której głównym elementem jest kanał Łasica. Rezultaty obliczeń wskazują, że zmiana stanu hydrodynamicznego w wyniku przemodelowania biegu Łasicy będzie mniej znacząca niż w przypadku całkowitej likwidacji cieku. W pierwszym okresie po odtworzeniu meandrowego charakteru koryta może dojść do niepożądanego obniżenia stanów wód w związku z obniżeniem oporności filtracyjnej koryta. Wraz z postępującą w czasie kolmatacją koryta oczekiwać należy odbudowania, a lokalnie nawet przekroczenia stanów aktualnych.

EN

Modelling research was conducted in the hydrogeological valley unit, where the Kampinos National Park (KNP) is situated. The aim of the calculations was to provide a prognosis for the evaluation of proposed restoration variants of the wetland areas located in the KNP. Implementation of the research task required simulation of threats connected with the present hydrographic net transformation. The analysis of particular variants of hydrographic net transformation revealed that the most effective, in terms of groundwater level increase, would be complete elimination of the melioration net, whose base element is the Lasica Canal. The calculation results indicate that the change of hydrodynamic state, as a result of change in the Lasica Canal course, will be less significant than its total elimination. In the first period, after restoration of the meander character of the riverbed, an undesirable groundwater level decrease can appear as a result of decrease in riverbed resistance. As the riverbed colmatage increases in time, the groundwater table levels will be rebuilt or even will locally exceed the present states.

5

Możliwości renaturyzacji zmeliorowanych dolin rzecznych wyłączonych z produkcji rolnej na przykładzie obiektów Rudnia, Małynka, Tyniewicze

Jędryka E., Kamińska A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Nr 15

112-124

PL

W artykule omówiono potrzeby i możliwości technicznego oddziaływania na zmeliorowane doliny małych rzek nizinnych, z siedliskami mokradłowymi, w celu ich renaturalizacji. Na tle istniejących w przeszłości i w chwili obecnej warunków hydroekologicznych, zaprezentowano możliwości przywrócenia do stanu z przed melioracji trzech różnych rodzajów obiektów. Pokrótce przedstawiono techniczne koncepcje przywrócenia ich do stanu naturalnego. Na tym tle sformułowano ogólne założenia w zakresie technicznych podstaw renaturalizacji.

EN

This paper presents needs and technical possibilities of affecting reclaimed valleys and wetland habitats in order to restore them. Based on past and present ecohydrological conditions, a possibility is presented of restoring the status of three different object to that from before reclamation. Technical concepts of restoration is presented in short. General guidelines for technical-based restoration are formulated.

6

Samorzutna renaturalizacja torfowiska "Broduszurki" na Pogórzu Dynowskim

Trąba Cz., Wójcikiewicz M., Wolański P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2a

363-377

PL

Obiektem badań było torfowisko "Broduszurki", położone na Pogórzu Dynowskim, reprezentujące typ torfowiska wysokiego, przejściowego i niskiego. W latach 50. XX w. zmeliorowano je i od tamtej pory przez wiele lat użytkowano łąkowo i eksploatowano torf. W latach 1978-1979 szata roślinna wskazywała na znaczne przesuszenie torfowiska. Inwentaryzacja roślinności dokonana w tamtym okresie była punktem wyjścia do badań przeprowadzonych w latach 1996-1997, w celu ustalenia kierunków zmian, jakie zaszły w zbiorowiskach po zaniechaniu konserwacji urządzeń melioracyjnych i eksploatacji torfu oraz rezygnacji z użytkowania rolniczego. Torfowisko podlega renaturalizacji. W stosunku do stanu sprzed 20 lat, w dołach potorfowych znacznie zmniejszyła się powierzchnia lustra wody. Następuje ekspansja mszarnych zespołów wysokotorfowiskowych: Sphagnetum magellanici i Eriophoro-Sphagnetum recurvii. Na nieużytkowanych łąkach rozprzestrzenia się zespół Salici-Franguletum. Zwiększenie uwilgotnienia siedlisk spowodowało ekspansję zespołu Vaccinio uliginosi-Pinetum na tereny zajęte wcześniej przez zespół Calluno-Vaccinietum i Pino-Quercetum.

EN

The object of the study was the "Broduszurki" peatland situated on Dynów Plateau and representing raised bog and lowland bog types. In the fifties the peatland was drained and from that time utilized as meadow and peat excavation for many years. In 1978-1979 the vegetation cover indicated remarkable desiccation of the peatland. Plant inventory which took place in this time was a starting point to the study carried out in 1996-1997 in order to establish directions of changes, which occurred in plants communities after the maintenance of reclamation equipment, peat-digging and crop cultivation had been abandoned. The peatland has been renaturalised. In comparison with the state 20 years ago the water surface in peat pits has decreased. Consequently, the expansion of Sphagnetum magellanici and Eriophoro-Sphagnetum recurvii is observed. Uncultivated meadows become overgrown by Salici-Franguletum. Increased moistening of habitats results in the expansion of Vaccinio uliginosi-Pinetum on areas formerly occupied by Calluno-Vaccinietum and Pino-Quercetum.

7

Renaturalizacja a fitomelioracja

Zimny H.

Problemy Ekologii

|

2002

|

R. 6, nr 6

270-278

PL

Przez wiele dziesiątków lat niszczona była sieć hydrologiczna Polski. Żywe ekosystemy wodne zamieniano na rynny do odprowadzania wód powierzchniowych, w których nie pozostawiono minimum warunków dla życia i bioróżnorodności biologicznej. Prześcigano się w technice upraszczania systemów wód płynących. Działalność ta doprowadziła do zwiększenia procesów degradujących i niemal całkowitego samooczyszczania wód. Rzadko kto rzeki i strumienie kojarzył ze środowiskiem życia. Zniszczenia objęły większość naszych cieków nizinnych i znaczny procent odcinków rzek górskich. W latach 80-tych ubiegłego stulecia nastąpił zwrot w mentalności techników z zakresu melioracji i regulacji rzek. Rozpoczął się proces naprawiania zniszczonych mechanizmów ekologicznych wód płynących. Proces ten określa się mianem renaturalizacji, odtwarzania naturalnego charakteru rzek, strumieni wraz z odbudową ważniejszych ekosystemów dolin. Proces ten jest zjawiskiem postępującym. Znamy już, nie tylko projekty takich zabiegów, ale również wykonane prace z zakresu renaturalizacji koryt i dolin rzecznych. Fitomelioracja - zajmuje się poprawą warunków siedliskowych w określonych ekosystemach. Dotyczy ona poprawy warunków wilgotnościowych gleb, warunków edaficznych, przeprowadzanych przy pomocy określonych gatunków roślin naczyniowych. Jest to pojęcie znacznie wcześniejsze od renaturalizacji, która pojawia się dopiero w końcu XX wieku. Proces renaturalizacji, jak i fitomelioracji możemy sprowadzić do zabiegów określanych mianem rewitalizacji - przywracania życia na obszarach zniszczonych lub zdegradowanych.

EN

The hydrological network of Poland has been destroyed for years. Living water ecosystems have been tumed to gutters for draining surface waters which did not secure even minimum conditions for preserving life and biodiversity. Efforts were made to make the technique of flowing water systems simpler and simpler. Such course of action lead to an intensification of degrading processes and nearly complete eutrophication of waters. Rivers and streams were seldom recognized as living environments. Destruction considers majority of our Iow-land courses and a significant percentage of mountain rivers sections. During the 80's of the last century, there was a tum in the mentality of engineers dealing with melioration and regulation of rivers. A process was initiated to repair the destructed ecological mechanisms of flowing waters. This process is described as renaturalization, reconstructing the natural character of rivers, streams along with rebuilding some important ecosystems of river valleys. This process is ongoing. We not only know the projects of such efforts, but there are some works already performed concerning renaturalization of river-beds and valleys. Phytomelioration deals with improving the habitat conditions in specific ecosystems. It allows improving soil moisture and edafic conditions using certain species of vascular plants. Phytomelioration is a much earlier term than renaturalization which appeared only at the end of 20th century. Both processes of renaturalization and phytomelioration may be described as revitalization measures i.e. recovering life in destroyed and degraded areas.

8

Techniczne możliwości oddziaływania na doliny rzek z siedliskami mokradłowymi w celu ich renaturalizacji

Jędryka E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

197--210

PL

W artykule omówiono potrzeby i możliwości technicznego oddziaływania na doliny rzeczne w celu ich renaturalizacji. Przedstawiono sposoby odtworzenia trasy rzeki, ustalenie kształtu i wymiarów przekroju poprzecznego koryta oraz typy budowli wodnych, które mogą być zastosowane w korycie renaturalizowanym. Na tym tle przedstawiono także możliwości przywrócenia do pierwotnego stanu uregulowanego odcinka rzeki Rudni oraz związane z tym kierunki renaturalizacji doliny. Omówiono dwa warianty rozwiązań: - renaturalizacji tylko strefy bezpośrednio przyległej do rzeki - zmiany wywołane odtworzeniem naturalnej trasy koryta rzeki, - renaturalizacji doliny, polegającej na ukształtowaniu wilgotnych łąk na większości obszaru do niedawna użytkowanego rolniczo — zmiany wywołane przez: odtworzenie naturalnego koryta rzeki, podpiętrzenie wody w korycie przetamowaniami, eliminację oddziaływania rowów melioracyjnych.

EN

Needs and technical potentials of affecting river valleys in order to renaturalization them are discussed in the article. Methods of restoration a river route, fix of shape and river bed cross section, hydraulic constructions which can be applied in a river bed are presented. The possibilities of renaturalization of regulated section of Rudnia river and river valley are presented as well. Two options of are discussed: a) restoration of proper habitat conditions at the riverbanks by means of meanders re-construction in the river bed, b) ecological restoration of the valley by means of: - meanders reconstruction, - damming the river bed to rise water-table - rejection of the drainage ditches effects, with the aim of establishing wet meadows on most of the agriculturally used area.

9

Notes on wetland restoration problems in the Narew River valley

Dąbkowski S. L., Dembek W., Piórkowski H., Oświecimska-Piasko Z., Szewczyk M.

Journal of Water and Land Development

|

2000

|

no. 4

33-53

EN

Experience from works on the natural basis of restoration concepts for five objects in the upper Narew valley are presented. Special attention was paid to verifying the initial aims due through field surveys. According to the assumptions, the restoration aim was to maintain and create habitats for valuable wetland and open water birds and to limit organic soil degradation. Presented examples show how many circumstances determine the final restoration concept e.g. adopted goal and direction of the restoration, economic and ownership determinants, use of the reclaimed areas, their transformation and a predicted effect the actions on the surrounding grounds. The authors described the study method applied to degraded wetlands and then, based on the investigation of each object, they verified their initial assumptions with respect to the directions and range of the restoration.

PL

Autorzy artykułu w ciągu ostatnich kilku lat zaangażowani byli w tworzenie przyrodniczych podstaw projektów renaturalizacji fragmentów doliny górnej Narwi. Celem pracy jest przedstawienie zebranych w toku prac doświadczeń naukowych i sformułowanie wskazówek metodycznych odnoszących się do zasad postępowania w projektowaniu renaturalizacji. Po przedstawieniu ogólnej charakterystyki przyrodniczej doliny górnej Narwi i jej przemian antropogenicznych omówiono metodykę opracowania przyrodniczych podstaw renaturalizacji zastosowaną w badaniach przeprowadzonych na pięciu obiektach. Przedmiotem badań było rozpoznanie: aktualnego stanu środowiska, w tym szaty roślinnej i gleb, stanu uwilgotnienia i kierunku rozwoju procesów glebowych, technicznej infrastruktury obiektów służących gospodarce wodnej, naturalnej sukcesji ekosystemów, warunków środowiskowych w fazie poprzedzającej odwodnienie. Planując wstępne działania renaturalizacyjne zakładano, na podstawie znajomości obiektów z okresu przed melioracją, że działania będą ukierunkowane na restytucję pierwotnych warunków siedliskowych. W trakcie prac studialnych, w odniesieniu do czterech obiektów konieczna okazała się korekta początkowych założeń. Tylko w jednym przypadku (torfowisko Wizna) można mówić o niemalże całkowitej zgodności pierwotnie założonych celów z wnioskami płynącymi z badań. Na podstawie przeprowadzonych badań sformułowano następujące wnioski: celem renaturalizacji zmeliorowanych obszarów dolinowych nie zawsze może być przywrócenie stanu pierwotnego, w działaniach renaturalizacyjnych prowadzonych w dolinie górnej Narwi nie było możliwe zastosowanie jednego schematu, a każdy z obiektów wymagał indywidualnego podejścia, opracowana w IMUZ metoda transektów stratygraficzno-wysokościowych oraz klasyczne metody badań fitosocjologicznych okazały się przydatne przy rozpoznawaniu kierunków zachodzących zmian warunków przyrodniczych obiektów, na obecnym etapie zakres renaturalizacji limitowany jest w poważnym stopniu uwarunkowaniami własnościowymi gruntów, ważnym ograniczeniem zakresu działań renaturalizacyjnych może być ich wpływ na sąsiednie tereny, znajdujące się poza granicami obiektów.