Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Osadnik wód brudnych Bogdałów jako obiekt ekohydrologiczny

Gilewska M., Otremba K., Spychalski W.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 45

150--155

PL

Osadniki wód kopalnianych to na ogół czasowe budowle hydrotechniczne związane z oczyszczaniem wód dołowych z zawiesiny mineralno-organicznej. Po zakończeniu eksploatacji węgla i odcięciu sztucznego zasilania podlegają, w zależności od uwarunkowań hydrologicznych i hydrotechnicznych, osuszeniu lub wykorzystywane są jako zbiorniki wodne. Osuszone osadniki podlegają najczęściej samoczynnej rekultywacji – renaturyzacji, stając się podobnie jak zbiorniki wodne obiektami ekohydrologicznymi. Z uwagi, że rolą osadników jest oczyszczanie wód brudnych za celowe uznano poznanie właściwości nagromadzonych w nim osadów i ich wpływu na kształtujące się zbiorowiska roślinne. Całą powierzchnię osadnika (16 ha) po dwóch latach od jego zamknięcia objęto badaniami gleboznawczymi i fitosocjologicznymi. Zróżnicowane warunki wilgotnościowe i glebowe powierzchni osadnika sprzyjały inwazji gatunków o różnych wymagania siedliskowych, kształtując nową jakość terenu poprzemysłowego i jego bioróżnorodność. Inwazja roślinności zielnej i drzewiastej wskazuje, że pomimo funkcji jaką pełnił osadnik w infrastrukturze kopalnianej, nagromadzony w nim materiał stanowi korzystne siedlisko dla rozwoju szaty roślinnej. Sądzić należy, że wynika to z dużej domieszki węgla brunatnego.

EN

Sediment traps of dirty waters are, generally speaking, temporary hydrotechnical constructions associated with the purification of mine waters from mineral-organic suspensions. Once coal mining is finished and artificial supplies are cut off, such sediment traps – depending on hydrological and hydrotechnical conditions – undergo drainage or are utilised as water reservoirs. Drained sediment traps most commonly go through a period of self-generated reclamation – renaturalisation and become, similarly to water reservoirs, eco-hydrological objects. Bearing in mind the fact that the role of sediment traps is cleaning dirty waters, it seemed advisable to recognise the properties of sediments accumulated in them and to assess their impact on the arising plant communities. Two years after its closure, the entire area of the sediment trap (16 ha) was subjected to soil science and phytosociological investigation. Differentiated moisture content and soil conditions of the sediment tank surface were favourable for the settlement of various species characterised by differing site requirements which conferred a completely new quality to this post-industrial land and its biodiversity. The invasion of herbaceous and woody plants indicates that despite the function of sediment tank played earlier in the brown coalmine infrastructure, the material which was accumulated in it provided a favourable habitat for the development of plant cover. It may be assumed that it can be attributed to a significant admixture of brown coal.

2

Relations Between Natural and Post-industrial Areas with Transformed Relief on the Example of Śląsko-Dąbrowski Region

Opania Sz., Szaton K.

Architektura Krajobrazu

|

2015

|

nr 4

4--19

EN

The Śląsko-Dąbrowski region presents a typical image of post-industrial Silesia. The industry, mainly hard coal extraction, has left its mark on the landscape. However, as years passed, nature found its way to come into existence, even in those degraded lands, transformed by anthropogenic impact and it has shaped a new image of the region. The relations between post-industrial and natural areas turned out to be very strong. However, in order to become the basis for the process of revitalisation they need to be properly defined and emphasized. Based on the inventory lists and analyses of determinants, thirteen groups of related natural and post-industrial sites in the Śląsko-Dąbrowski region have been identified, and potential directions of their development have been indicated. The factor that determined the nature of an area was mainly the level to which the transformation was preserved – anthropogenic impact provides opportunities for interesting space formation, as well asenvironmental values and landscape. The identified areas also differ in the type and strength of their relations. The identified relations include spatial, landscape and functional relations, to which each group of sites was then assigned. The findings of the study confirm the occurrence of the phenomenon of interpenetration of valuable natural sites and transformed sites, and they prove that the process of renaturalisation has started spontaneously. Exploiting the landscape- and terrainrelated potential of the interrelated areas may significantly improve the functioning of the cities of the Śląsko-Dąbrowski region and, in a broader perspective, of Silesia.

PL

Region śląsko-dąbrowski wpisuje się w charakterystyczny obraz poprzemysłowego Śląska. Przemysł – a szczególnie wydobycie węgla kamiennego – odcisnęło w krajobrazie swoje piętno. Po upływie lat przyroda odnalazła jednak drogę, aby zaistnieć nawet na tych zdegradowanych, przekształconych przez człowieka terenach i uformowała nowy obraz regionu. Związki obszarów poprzemysłowych i przyrodniczych okazały się wyjątkowo silne, jednak aby mogły stać się bazą procesu rewitalizacji, wymagają wskazania i wzmocnienia. Na podstawie inwentaryzacji urbanistycznej i analiz uwarunkowań zdefiniowano trzynaście grup powiązanych obszarów przyrodniczych i poprzemysłowych regionu śląsko-dąbrowskiego, wraz ze wskazaniem potencjalnych kierunków ich rozwoju. Za czynniki decydujące o charakterze obszaru uznano przede wszystkim: stopień zachowania przekształceń (antropopresja daje możliwości interesującego kształtowania przestrzeni) oraz wartości przyrodnicze i krajobrazowe. Obszary różnią się także rodzajem i siłą powiązań. Wyszczególniono powiązania przestrzenne, krajobrazowe i funkcjonalne, następnie przyporządkowano do nich każdą z grup obszarów. Wyniki badań potwierdzają występowanie zjawiska przenikania się obszarów cennych przyrodniczo i przekształconych oraz dowodzą, że proces renaturalizacji rozpoczął się samoistnie. Wykorzystanie potencjału krajobrazowego i terenowego powiązanych obszarów może znacznie poprawić funkcjonowanie miast regionu śląsko-dąbrowskiego, a w szerszej perspektywie - Śląska.

3

Factors determining range and tendencies of groundwater level changes in Kampinos National Park wetland areas

Krogulec E., Furmankowska A., Trzeciak J., Zabłocki S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 441 Hydrogeologia z. 10

73--81

EN

The marsh zone areas include about 2,440 km2 in Kampinos National Park, which amount nearly 30% of park and its buffer’s surface. The specific characteristic of the KNP marsh zones is presence of shallow groundwater; mean depth to groundwater table is formed from 0.16 do 2.30 m. Range and tendencies of groundwater level changes in marsh zones are related to the influence of geogenic and anthropogenic factors. Among geogenic factors, the most important sense have distribution and seasonality of precipitation, which determine the value of infiltration recharge, evapotranspiration and watercourse drainage of shallow groundwater system. The basis of the researches on defining the role of factors determining range and tendencies of groundwater level changes in KNP, has been regular monitoring observations conducted in the park since 1999. The results of correlation indicate on high diversification of relation: atmospheric precipitation – depth to groundwater level. Determination of trend on the different significance levels provides detaching areas where relation between groundwater levels and precipitation is so high that influence of other environmental factors indicating on depth to groundwater table could be skipped and areas where the relation is so low, which indicates on influence of various factors. Groundwater level in marsh areas are characterized by large dynamic of changes. Since 1999, the beginning of the observations, downward trend of groundwater table has been observed, after 2003 the character of trend has been conversed. Another decreasing trend has started in 2007 and with assumption of previous tendencies, its inversion will occur after 2011 (after extremely dry year). Geostatistical analysis of spatial difference of mean year amplitude of depth to groundwater level enabled the assessment of surface water influence on groundwater level changes. The areas of highest value of amplitudes are localized in southern part of northern marsh belt and central part of southern marsh belt. Anthropogenic factors such as: water withdrawal and improper draining system, have not changed in recent years, so their influence can be called as “steady” and acceptably to eliminate in case of elaborating of programs of wetland areas renaturalisation.

4

Samorzutna renaturalizacja torfowiska "Broduszurki" na Pogórzu Dynowskim

Trąba Cz., Wójcikiewicz M., Wolański P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2a

363-377

PL

Obiektem badań było torfowisko "Broduszurki", położone na Pogórzu Dynowskim, reprezentujące typ torfowiska wysokiego, przejściowego i niskiego. W latach 50. XX w. zmeliorowano je i od tamtej pory przez wiele lat użytkowano łąkowo i eksploatowano torf. W latach 1978-1979 szata roślinna wskazywała na znaczne przesuszenie torfowiska. Inwentaryzacja roślinności dokonana w tamtym okresie była punktem wyjścia do badań przeprowadzonych w latach 1996-1997, w celu ustalenia kierunków zmian, jakie zaszły w zbiorowiskach po zaniechaniu konserwacji urządzeń melioracyjnych i eksploatacji torfu oraz rezygnacji z użytkowania rolniczego. Torfowisko podlega renaturalizacji. W stosunku do stanu sprzed 20 lat, w dołach potorfowych znacznie zmniejszyła się powierzchnia lustra wody. Następuje ekspansja mszarnych zespołów wysokotorfowiskowych: Sphagnetum magellanici i Eriophoro-Sphagnetum recurvii. Na nieużytkowanych łąkach rozprzestrzenia się zespół Salici-Franguletum. Zwiększenie uwilgotnienia siedlisk spowodowało ekspansję zespołu Vaccinio uliginosi-Pinetum na tereny zajęte wcześniej przez zespół Calluno-Vaccinietum i Pino-Quercetum.

EN

The object of the study was the "Broduszurki" peatland situated on Dynów Plateau and representing raised bog and lowland bog types. In the fifties the peatland was drained and from that time utilized as meadow and peat excavation for many years. In 1978-1979 the vegetation cover indicated remarkable desiccation of the peatland. Plant inventory which took place in this time was a starting point to the study carried out in 1996-1997 in order to establish directions of changes, which occurred in plants communities after the maintenance of reclamation equipment, peat-digging and crop cultivation had been abandoned. The peatland has been renaturalised. In comparison with the state 20 years ago the water surface in peat pits has decreased. Consequently, the expansion of Sphagnetum magellanici and Eriophoro-Sphagnetum recurvii is observed. Uncultivated meadows become overgrown by Salici-Franguletum. Increased moistening of habitats results in the expansion of Vaccinio uliginosi-Pinetum on areas formerly occupied by Calluno-Vaccinietum and Pino-Quercetum.