Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Architektura monastyczna na Śląsku Cieszyńskim po 1939 roku – wstęp do badań współczesnej architektury klasztorów na obszarze Śląska Cieszyńskeigo

Uherek-Bradecka Barbara

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2022

|

T. 14

13--22

PL

Artykuł dotyczy nierozpoznanej i nieopisanej do tej pory problematyki najnowszej (powstałej po 1939 roku), sakralnej i monastycznej architektury Śląska Cieszyńskiego. Obszar badawczy, zdelimitowany terytorialnie do obszaru pokrywającego się z Euroregionem Śląsk Cieszyński, stanowi niezmiernie ciekawy teren do badań, gdyż ze względu na podział na dwa państwa rozwija się dwubiegunowo, co ma znaczący wpływ na powstającą architekturę sakralną i monastyczną. W trakcie wstępnych badań prowadzonych na delimitowanym obszarze rozpoznane zostało 50 obiektów w różny sposób związanych z monastycyzmem. Obiekty te znacznie różnią się pomiędzy sobą stylistycznie, ale także ze względu na kubaturę, formę i funkcję. Możemy wśród nich wyróżnić zarówno te stricte sakralne jak i te, w których różnorodne funkcje towarzyszące zajmują więcej powierzchni. W artykule przedstawiono fragment tabelarycznego zestawienia tych obiektów ze zwróceniem uwagi na funkcje towarzyszące oraz opisano koncepcję dalszych badań. Opisane zostały sposoby ich prowadzenia oraz metodologia dwustopniowych badań, prowadzonych tak, by możliwe było stworzenie kompleksowego opracowania monograficznego opisującego architekturę monastyczną Śląska Cieszyńskiego powstałą po 1939 roku.

EN

The issues of the newest (created after 1939), sacred and monastic architecture of Teschen Silesia have not been analyzed so far. It is therefore a completely unrecognized issue. Although many studies on the sacred architecture of Teschen and Czech Teschen, as well as monographic studies on individual objects, have been written, they all end in 1939, excluding later objects. There are also many popular scientific studies on the cultural, ethnographic and natural values of the region. However, issues concerning sacred architecture (both Catholic and Protestant) and the architecture of monasteries were taken up extremely rarely, and if they did, they most often ended in 1939. The research carried out after the Second World War focused on the Middle Ages, of which few objects have remained, and if they have survived, they were usually not in their original form, but thoroughly rebuilt. In historical research, it is as if the later objects, especially the newest ones, were forgotten. Therefore, 50 objects related to the broadly understood monasticism (with different functions and purpose), built in this area after 1939, constitute interesting research material.

2

„Zapomniany” neoromański kościół w Zarzeczu – analiza architektoniczno-przestrzenna

Proksa Michał, Zub Monika

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 65

169--179

PL

Celem artykułu jest analiza architektoniczna i przestrzenno-użytkowa kościoła w Zarzeczu. Obiekt, zbudowany w latach 1880–1895 według projektu Juliana Lwigród-Zachariewicza, należy do grupy neoromańskich świątyń z terenu archidiecezji przemyskiej i chronologicznie mieści się w ramach przyjętych dla tej grupy realizacji. Jest nieorientowaną budowlą salową, z trójkątnie zamkniętym prezbiterium, niższym od korpusu, usytuowanym od południa. Korpus kościoła składa się z dwóch przęseł na planie leżących prostokątów, rozdzielonych przęsłem transeptu. Komunikację wewnętrzną zapewniają arkady ulokowane między nawą główną i transeptem oraz między przęsłami transeptu (środkowe nakrywa oktogonalna kopuła). Dominującymi elementami zdobniczymi są arkadkowe fryzy oraz boniowanie, ale projektant chętnie wykorzystywał też motyw krzyża greckiego. Program przestrzenny kościoła w Zarzeczu nawiązuje do podobnych programów salowych w archidiecezji przemyskiej, jednak jego bryła wyraźnie się różni od podobnych układów jednonawowych, prawdopodobnie ze względu na projektanta, którego estetyka wyraźnie ciąży ku wzorom wschodniobizantyjskim.

EN

The objective of this paper is to present an architectural and functio-spatial analysis of the church in Zarzecze. The building, built in the years 1880–1895 following a design by Julian Lwigród-Zachariewicz, belongs to the group of Romanesque Revival churches from the territory of the Przemyśl archdiocese and chronologically fits within the timeframe assumed for this group of projects. It is an unoriented, aisleless church, with a triangularly terminated presbytery that is lower than the church’s main body and is placed from the south. The church’s main body consists of two bays with a plan resembling horizontal rectangles, separated by the transept bay. Internal circulation is provided by arcades placed between the main nave and the transept and between the bays of the transept (the central ones are covered by an orthogonal dome). Predominant ornamental elements include arcade friezes and rustication, yet the designer was also prone to use the motif of the Greek cross. The spatial program of the church in Zarzecze references similar aisleless programs from the Przemyśl archdiocese, yet its massing clearly differs from similar single-nave layouts, probably due to the designer, whose aesthetic clearly gravitates towards Eastern Byzantine patterns.

3

Problematyka konserwatorska kościoła w Radecznicy

Mazurek Anna

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 63

96--115

PL

Opracowanie omawia dzieje wzniesienia barokowego kościoła parafialnego w Radecznicy na przełomie XVII i XVIII wieku, a także jego późniejsze losy ściśle powiązane z historią Polski, co wpłynęło znacząco na pierwotną stylistykę świątyni oraz zniszczenie części XVII-wiecznego wystroju. Obecny wygląd wnętrza kościoła stanowi w większości odtworzenie polichromii, ołtarzy, obrazów, pod ścisłą opieką konserwatora zabytków, niezachowanych z powodu licznych zniszczeń przez pożary oraz przekształcenia (kolejno w cerkiew, monastyr), konfiskat i grabieży w czasach komunizmu. Świątynia jest mało znanym i niedocenianym dziełem projektu Jana Michała Linka, autora zamojskich fortyfikacji. Do czasów współczesnych przetrwała bez zmiany stylistyki zewnętrznej jej bryły, zachwyca także polichromią pędzla Gabriela Sławińskiego. Aktualnie obiekt doprowadzono do dobrego stanu, ukończone zostały wszelkie prace renowacyjne.

EN

This study discusses the history of the rise of the Baroque parish church in Radecznica at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries, as well as its later fate closely related to Polish history, which significantly influenced the original design of the church and the destruction of a part of the seventeenth-century décor. The present appearance of the church’s interior is mostly a recreation of polychrome, altars, paintings, under the strict care of the conservator of monuments, which had not survived due to being damaged by fires and transformation (successively into an orthodox church, monastery), and confiscation and looting during the Communist era. The church is a little-known and underrated work of Jan Michał Link, the author of Zamość’s fortifications. It has survived without any stylistic changes to its body, and also impresses with the polychrome by Gabriel Sławiński. Currently, the building has been restored to good condition and all renovation work has been completed.

4

Kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej – analiza substancji zabytkowej. Wybrane zagadnienia

Budziakowski Mateusz, Piotrowska Natalia, Kłusek Marzena

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 62

136--147

PL

Artykuł dotyczy problematyki historii, konstrukcji, wyposażenia oraz datowania zabytkowego kościoła św. Leonarda w Lipnicy Murowanej. Kościół ten jest jedną z drewnianych świątyń Małopolski znajdujących się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Stopień i sam fakt zachowania obiektu, jego architektura i wyposażenie wyraźnie wskazują na międzynarodową rangę obiektu. Liczne polichromie, tryptyki oraz ornamentyka stropów podkreślają jego estetykę, dzięki czemu stanowi on jeden z ciekawszych zabytków w tym regionie. W artykule przedstawiono także wyniki badań przeprowadzonych metodą dendrochronologiczną, które pozwoliły na zweryfikowanie hipotezy dotyczącej pochodzenia i datowania jednego z elementów konstrukcyjnych w świątyni (tzw. słupa Światowida).

EN

This paper discusses the subject matter of the history, structure, furnishing and dating of the historic Church of St. Leonard in Lipnica Murowana. This church is one of the wooden temples of Lesser Poland that are inscribed on the UNESCO World Heritage Sites List. The degree and indeed the very fact of the building’s preservation, its architecture and furnishings clearly indicate its international rank. Numerous polychromes, triptychs and the ornamentation of its ceilings highlight its aesthetic, making it one of the more interesting historical sites in this region. The paper also presents the results of dendrochronological studies which allowed the authors to verify a hypothesis concerning the origin and dating of one of the church’s structural elements (the so-called „Column of Światowid”).

5

Sacred space as one of the city-forming factors on the example of Łódź

Tomczak J.

Przestrzeń i Forma

|

2018

|

nr 34

265--278

EN

The paper presents the analysis of the sacred space formation in Łódź at the beginning of the industrial era and addresses four main religions which are Catholicism, Judaism, Protestantism, and Orthodoxy. The comparison of selected temples is included and the difference between the function of the sacred space in the past and today is presented.

PL

Artykuł przedstawia proces kształtowania się przestrzeni sakralnej Łodzi w początkach rozwoju ery przemysłowej. Analizie poddano świątynie czterech wyznań religijnych, które znajdowały się w Łodzi, tj. katolicyzmu, judaizmu, protestantyzmu i prawosławia. Obiekty zostały zbadane pod kątem funkcji miastotwórczej w początkach ich istnienia, jak również obecnie.

6

Czy definiowanie sakralności architektury cerkwi zachodniej Ukrainy lat 90-tych służy poznaniu rzeczy? Sama rzecz bowiem wymyka się...

Cielątkowska R.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2003

|

R. 100, z. 8-A

361--364