Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rekultywacja terenów pogórniczych : studium przypadku Jeziora Tarnobrzeskiego

Cieśla Maksymilian, Gruca-Rokosz Renata, Bartoszek Lilianna, Omonov Omonov Sokhibnazar

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 12

614--619

EN

The article attempted to discuss the problems related to the recultivation of post-mining lands, especially in the context of the possibility of creating ecologically sustainable lake-like water systems in these areas. In this view, the anthropogenic origin of Tarnobrzeg Lake can be a model example of eco-innovative recultivation activities of degraded post-mining lands. The case study of Tarnobrzeskie Lake indicates that, as a result of the implemented works, a stable and mature aquatic ecosystem with macrophyte orientation was created. Moreover, it turns out that the peculiar characteristics of macrophytic lakes now make them an optimal solution for newly designed reservoirs for tourist and recreational use in places of depleted post-mining depressions. The example of the recultivated areas after the decommissioned Machów mine encourages us to look at mining not only as an invasive human activity in the environment anymore, but also as an activity that enriches the landscape and environment with new, often unique morphological forms.

2

Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa

Kot-Niewiadomska Alicja

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2023

|

Nr 1

24--27

PL

W artykule zaprezentowano założenia projektu „Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa”, którego celem jest popularyzacja wiedzy o surowcach mineralnych i ich znaczeniu gospodarczym wśród dzieci i młodzieży. Idea projektu zakłada propagowanie oraz upowszechnianie rzetelnej i aktualnej wiedzy o całym łańcuchu dostaw surowców (od etapu poszukiwania złóż kopalin poprzez ich eksploatację, produkcję surowców mineralnych i ich użytkowanie, a także – tam gdzie to możliwe – recykling surowców), z uwzględnieniem kwestii odpowiedzialnej rekultywacji terenów pogórniczych.

3

From reclamation to revitalisation – implementing Professor Goetel’s scientific principles to resource management

Uberman Ryszard, Cała Marek, Ostręga Anna Maria

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2023

|

T. 39, z. 2

195--208

EN

The article presents the principles of sozology formulated by Walery Goetel and examples of their development in the scientific and research works as well as implementation and teaching work performed at the Faculty of Civil Engineering and Resource Management at AGH University of Science and Technology. These works are aimed at the rational management of mineral deposits and its extraction, as well as at the creation of utility values of the post-mining areas. It has also been shown that the work carried out at the faculty has gone far beyond mining activities using the experience gained from them. This has included, for example, the preservation and accessibility of the subsoil of medieval towns and the revitalization of towns with a predominantly industrial character. Work has also been conducted to rehabilitate sites and facilities for additional public use. The most important directions of solutions in the field of the reclamation and revitalization of post-mining areas developed with the participation of the faculty staff as well as in cooperation with national and international researchers are in this article. The continuous development of the Faculty is also reflected in its name changes: from the Faculty of Mining, through the Faculty of Mining and Geoengineering, to the Faculty of Civil Engineering and Resource Management. The current name reflects the actual scope of the subject matter undertaken in research and teaching, specifically the management of natural mineral deposits and also of secondary resources that should be reused in a closed cycle.

PL

W artykule przedstawiono zasady sozologii sformułowane przez Walerego Goetla oraz przykłady ich rozwijania w pracach naukowo-badawczych i wdrożeniowych oraz dydaktycznych realizowanych na Wydziale Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami na Akademii Górniczo-Hutniczej im. St. Staszica w Krakowie. Prace te ukierunkowane są na racjonalną gospodarkę złożem i jego eksploatację oraz nadawanie walorów użytkowych terenom poeksploatacyjnym. Pokazano także, że realizowane na wydziale prace wychodzą znacznie poza działalność górniczą wykorzystując doświadczenia z niej płynące. Dotyczyły między innymi zabezpieczania i udostępniania podziemi średniowiecznych miast czy rewitalizacji miast głównie o przemysłowej konotacji. Rozwijano także prace w zakresie zagospodarowania terenów i obiektów dla uzyskania dodatkowych wartości użytkowych niezbędnych społeczeństwu. W artykule dokonano przeglądu najważniejszych kierunków rozwiązań w rekultywacji i rewitalizacji terenów pogórniczych wykonanych z udziałem pracowników wydziału, a także we współpracy z naukowcami z kraju i zagranicy. Ciągły rozwój wydziału znajduje odzwierciedlenie także w zmianach nazwy: od Wydziału Górniczego, poprzez Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, aż do Wydziału Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami. Obecna nazwa oddaje faktyczny zakres tematyki podejmowanej w badaniach i dydaktyce, czyli gospodarkę naturalnymi złożami kopalin, ale także zasobami wtórnymi, które powinny być zawracane do użytku w obiegu zamkniętym.

4

The concept of forecasting the reclamation cost in rock mining

Kaźmierczak Urszula, Malewski Jerzy, Strzałkowski Paweł

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2019

|

T. 35, z. 4

163--176

EN

This article presents a concept method which aids the forecasting of the reclamation cost in post-rock mining areas. The method may also prove useful in estimating the investment profitability of a mining operation at its planning stage as well as managing a potential Reserve Fund to cover future activities, such as land reclamation. The development of the method consisted in defining a set of basic/typical land reclamation directions and the typical structure of reclamation operations/works, which are based on “statistically stable” values. The estimations included the distribution of the probable cost of these works with respect to the reclamation direction and were calculated on the basis of the analyzed current price lists and historical land reclamation projects. The article proposes a method for estimating the cost structure of multi-directional projects by combining the basic directions. The changeability and predictability of various land reclamation solutions was analyzed in terms of fuzzy logic. A price list was developed, which included unit costs for separate types of reclamation works, independent of their type and scale. The assumed optimal measure involved comparing the cost of individual types of operations to the surface of the reclamation area. As an example, the method was also applied to hypothetical data from a clastic rock mine with a surface of 20 ha, and for the forest, agricultural and forest-agricultural reclamation directions. The forest-agricultural reclamation directions was presented in the proportions of 0.3:0.7.

PL

W niniejszym artykule przedstawiono koncepcję metody szacowania kosztów rekultywacji terenów po eksploatacji surowców skalnych, która może być użyteczna do określania opłacalności inwestycji górniczej na etapie planowania, a także szacowania ewentualnych funduszy rezerwowych na realizację zdarzeń przyszłych, którym jest rekultywacja. W tym celu zdefiniowano zbiór podstawowych i typowych kierunków rekultywacji i ustalono typową dla nich strukturę operacji/robót rekultywacyjnych, które opierają się na „statystycznie stabilnych” wartościach. Na tej podstawie oszacowano rozkłady prawdopodobnego kosztu realizacji tych robót zależnie od kierunku rekultywacji na podstawie analiz aktualnych cenników i archiwalnych projektów rekultywacyjnych. Zaproponowano sposób szacowania struktury kosztów projektów wielokierunkowych przez mieszanie kierunków podstawowych. Zmienność i przewidywalność różnych rozwiązań rekultywacyjnych analizowana była w terminach logiki rozmytej. W dalszej części opracowano cennik jednostkowych kosztów realizacji poszczególnych robót niezależny od rodzaju i ich wielkości. Przyjęto, że najlepszą miarą będzie koszt poszczególnych rodzajów prac odniesionych do powierzchni rekultywowanego terenu. Podano sposób użycia metody na przykładzie hipotetycznych danych dla kopalni skał okruchowych o powierzchni 20 ha oraz dla leśnego, rolnego i rolno-leśnego kierunku rekultywacji. Z tym, że kierunek rekultywacji rolno-leśny został przedstawiony w proporcjach odpowiednio 0,3:0,7.

5

Rekultywacja zdegradowanego terenu pogórniczego na przykładzie wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie

Strzałkowski P., Ścigała R., Chudek M. D.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 2

245--250

PL

W pracy przedstawiono informacje dotyczące rekultywacji terenu pogórniczego, na którym zbudowano kompleks obiektów wchodzących w skład Parku Śląskiego (dawniej Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku) w Chorzowie. Scharakteryzowano historię powstania Parku, warunki geologiczno – górnicze w jego rejonie oraz zagrożenia związane z możliwością powstania zapadlisk na powierzchni. Dzisiejszy obszar Parku stanowiły pierwotnie tereny rolne, na których występowały również zbiorniki wodne. Z uwagi na bogate zasoby płytko zalegającego węgla, pod tym terenem prowadzona była w przeszłości intensywna eksploatacja. W okresie wieku XIX i na początku XX był to obszar górniczy kopalni „Król” (Königsgrube), z której później, w okresie międzywojennym, wydzielono dwie kopalnie: „Prezydent” i „Barbara – Wyzwolenie”. W granicach Parku zlokalizowane były cztery szyby: „Ligonia”, „Paweł”, „Leśny I” i „Leśny II”. Szyby te zostały zlikwidowane, natomiast nieznany jest sposób ich likwidacji. Prace górnicze (w tym także nielegalnie funkcjonujące biedaszyby), spowodowały degradację tego terenu, głównie w wyniku powstawania zapadlisk oraz składowania różnorodnych odpadów na hałdach. W wyniku prac rekultywacyjnych prowadzonych po II wojnie światowej, całkowicie zmieniono zdegradowany krajobraz przemysłowy, przekształcając go w jeden z największych w Europie parków miejskich. Teren obecnego Parku obejmuje powierzchnię ponad 600 ha terenów zielonych łąk, lasów, roślinności typowej dla tej formy krajobrazu, bogatych w różne gatunki zwierząt. W pracy dokonano również oszacowania zagrożenia z tytułu możliwości powstania zapadlisk w rejonie zlikwidowanych szybów. Zdaniem autorów pracy powstanie Parku stanowi unikatowe przedsięwzięcie w skali europejskiej, będące przykładem dobrze zaprojektowanej i wykonanej rekultywacji terenu zdegradowanego wskutek działalności górniczej. Funkcjonowanie Parku jest szczególnie istotne jako oaza zieleni w centrum największej aglomeracji przemysłowej Polski – Górnego Śląska.

EN

The paper presents information on the reclamation of the post-mining area, where a complex of objects was built in Chorzów, belonging to the Silesian Park (formerly the Voivodeship Culture and Recreation Park). The history of the Park's formation, geological and mining conditions in its area and threats related to the possibility of a sinkholes creation on the surface have been characterized in the paper. Today's area of the Park was originally a farmland, where there were also several water reservoirs. Because of the abundant resources of shallow hard coal deposits, extensive exploitation had been carried out in the past. In the nineteenth and early twentieth century it was the mining area of the “King” ("Königsgrube") mine, which later, in the interwar period was separated into two mines: "President" and "Barbara - Liberation". Within the Park boundaries four shafts were located: "Ligonia", "Paweł", "Leśny I" and "Leśny II". These shafts have been liquidated, but the method of liquidation is unknown. Mining works (including illegally functioning bootleg mining) have caused the degradation of this area, mainly due to the formation of sinkholes and the storage of various waste in dumps. As a result of the post-World War II remediation works, the degraded industrial landscape has been completely transformed into one of the largest urban parks in Europe. The present Park covers an area of over 600 hectares of green meadows, forests, vegetation typical for such landscape, rich in various animal species. As a part of the presented paper, the work was also carried out to estimate the risk for the possibility of sinkholes forming in the vicinity of liquidated shafts. According to the authors of the work, the creation of the Silesia Park is a unique undertaking on an European scale, as an example of well-designed and rehabilitated terrain degraded by mining. Functioning of the Park is particularly important as a green oasis in the centre of Poland's largest industrial agglomeration – Upper Silesia.

6

Charakterystyka rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w Kopalni Piasku „Szczakowa” w Jaworznie

Bednarczyk S., Galiniak G., Różkowski K., Kaznowska-Opala K.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 9

85--91

PL

Kopalnia Piasku „Szczakowa” w Jaworznie eksploatuje od lat 50. XX wieku do chwili obecnej bogate złoża piasków czwartorzędowych w rejonie tzw. Małej i Dużej Pustyni Błędowskiej. Równocześnie, wraz z postępem wydobycia, kopalnia prowadziła systematycznie prace rekultywacyjne, głównie w kierunku leśnym, zmierzające do przywrócenia środowisku naturalnemu jego walorów przyrodniczych. Przez ponad 50 lat próbowano realizować różne, coraz to nowsze i wydajniejsze koncepcje w tej dziedzinie, w ścisłej współpracy z licznymi krajowymi instytucjami naukowo-badawczymi. Mimo rozległych obszarów pól eksploatacyjnych, zlokalizowanych głównie na terenach leśnych, udało się wypracować w miarę optymalną i efektywną procedurę, która sprawdza się po dzień dzisiejszy. Jest to godny wyróżnienia przykład, nie tylko na skalę krajową, przemyślanego i konsekwentnego zaangażowania się w prace rekultywacyjne mimo znacznych kosztów, trudności natury technicznej oraz ograniczeń środowiskowych.

EN

Sand mine ”Szczakowa” in Jaworzno has operated deposit of sands since the 1950’s. Deposit of sands is located in the region of Small and Large Błędowska desert. Together with deposit operation, systematic recultivation Works Has been done, mainly in the direction of forestry. Over the fifty years, it has been tried to implement newer and more effective concepts of forestry reclamation in close cooperation with national scientific and research institutions. Despite extensive areas of exploitation fields, significant costs, technical difficulties and environmental restrictions, it has been managed to develop an optimal and efficient forestry procedure which works to this days. It is recognized as an international-scale example of considered and consistent engaging in recultivation work.

7

Landscape monitoring of post-industrial areas using LiDAR and GIS technology

Wężyk P., Szostak M., Krzaklewski W., Pająk M., Pierzchalski M., Szwed P., Hawryło P., Ratajczak M.

Geodesy and Cartography

|

2015

|

Vol. 64, no. 1

125--137

EN

The quarrying industry is changing the local landscape, forming deep open pits and spoil heaps in close proximity to them, especially lignite mines. The impact can include toxic soil material (low pH, heavy metals, oxidations etc.) which is the basis for further reclamation and afforestation. Forests that stand on spoil heaps have very different growth conditions because of the relief (slope, aspect, wind and rainfall shadows, supply of solar energy, etc.) and type of soil that is deposited. Airborne laser scanning (ALS) technology deliver point clouds (XYZ) and derivatives as raster height models (DTM, DSM, nDSM=CHM) which allow the reception of selected 2D and 3D forest parameters (e.g. height, base of the crown, cover, density, volume, biomass, etc). The automation of ALS point cloud processing and integrating the results into GIS helps forest managers to take appropriate decisions on silvicultural treatments in areas with failed plantations (toxic soil, droughts on south-facing slopes; landslides, etc.) or as regular maintenance. The ISOK country-wide project ongoing in Poland will soon deliver ALS point cloud data which can be successfully used for the monitoring and management of many thousands of hectares of destroyed post-industrial areas which according to the law, have to be afforested and transferred back to the State Forest.

PL

W wyniku działalności wydobywczej, w tym eksploatacji odkrywkowej, krajobraz naturalny zostaje całkowicie zmieniony, powstają wielkoobszarowe tereny bezglebowe w formie zwałowisk i wyrobisk. W celu powstrzymania degradacji środowiska oraz odtworzenia warunków przyrodniczych konieczne staje się objęcie tych terenów rekultywacją i zalesianiem, z uwzględnieniem różnych warunków wzrostu roślinności, wynikających z ukształtowania terenu (nachylenie, ekspozycja, kierunek wiatru i opadów, dopływ energii słonecznej, itp.) czy rodzaju gruntu. Technologia lotniczego skanowania laserowego (ALS) dostarcza chmury punktów (XYZ) oraz ich pochodne w postaci rastrowych modeli wysokości, które umożliwiają wyznaczenie wybranych parametrów 2D i 3D roślinności (np. wysokość drzewostanów i pojedynczych drzew, wysokość podstawy korony, zwarcie, biomasa, itp). Automatyzacja przetwarzania chmur punktów ALS i integracja wyników w systemach GIS pomaga w podejmowaniu decyzji, dotyczących zabiegów hodowlanych, także na obszarach szczególnie trudnych dla adaptacji roślinności (toksyczne gleby, susze na południowych stokach, obsunięcia ziemi). Ogólnokrajowy projekt ISOK jest źródłem danych pochodzących ze skanowania laserowego, które z powodzeniem mogą być używane do monitorowania i zarządzania wieloma tysiącami hektarów zniszczonych terenów poprzemysłowych, które zgodnie z prawem mają zostać zalesione i przekazane pod działanie Lasów Państwowych.

8

Przepisy prawa ochrony środowiska w praktyce przedsiębiorcy górniczego

Kotarska I., Mizera B.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

27--30

PL

W artykule przedstawiono niektóre regulacje prawne z zakresu ochrony środowiska i konsekwencje ich stosowania w praktyce prowadzącego zakład górniczy, wskazując na konieczność ich ujednolicenia, uproszczenia i doprecyzowania.

EN

This paper presents the selected provisions in the field of environment protection as well as the consequences of enforcement in the practice of a mining entrepreneur. The necessity to unify, simplify and specify the provisions was highlighted.

9

Rekultywacja i zagospodarowanie terenów pogórniczych w kopalniach węgla brunatnego na terenie właściwości miejscowej OUG w Poznaniu

Trybus B., Pustelnik R.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2014

|

nr 1

26--31

PL

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy działalność przemysłowa – eksploatacja węgla brunatnego – powoduje jedynie dewastację terenu i krajobraz księżycowy, czy tworzenie nowego, lepszego środowiska przyjaznego ludziom i zwierzętom. Eksploatacja metodą odkrywkową prowadzi niewątpliwie do nieodwracalnych zmian w środowisku, jednakże w skali globalnej środowisko niewiele traci, a wręcz przeciwnie, wiele zyskuje w wyniku wykonanej rekultywacjii zagospodarowania terenów przekształconych.

EN

The article attempts to answer the question on whether industrial activity – brown coal mining – results only in area devastation and moon-like landscape or in the creation of a new better environment for people and animals. Open pit mining most definitely results in irreversible changes in the environment, but in the global scale – the environment does not lose much compared to the benefit of reclamation and development of altered areas.

10

Wpływ technologii produkcji sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris l.) na wzrost w początkowej fazie rekultywacji gruntów poeksploatacyjnych kopalni wapienia

Szewczyk M., Kacprzak M.

Logistyka

|

2013

|

nr 4

PL

W artykule przedstawiono wpływ metody produkcji sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym: mikoryzowanych i niemikoryzowanych i z odkrytym systemem korzeniowym na wzrost jednorocznych sadzonek sosny zwyczajnej w uprawie z wysokim stopniem degradacji gleby. Doświadczenie założono na płaskim spągu wyrobiska Kopalni Wapienia Górażdże. Wiosną po upływie roku od nasadzeń do pomiarów biometrycznych przyjęto 37 sadzonek z trzech poletek. Sadzonki sosny zmierzono pod względem dwóch parametrów: wysokości [cm] oraz rocznego przyrostu wysokości [cm]. Wyniki wykazały, że sadzonki ze szkółki kontenerowej niepoddane kontrolowanej mikoryzacji są wyższe średnio o 4,05 [cm] w porównaniu do sadzonek mikoryzowanych grzybem Hebeloma crustuliniforme. Niemikoryzowane sadzonki miały również większy średni roczny przyrost o 0,59 [cm] w porównaniu do mikoryzowych siewek. Jednoroczne sosny zwyczajne ze szkółki gruntowej z odkrytym system korzeniowym charakteryzują się najniższą średnią wysokością na poziomie 17,65 [cm]. Uzyskane wstępne wyniki badań wskazują na zasadność stosowania technologii produkcji sadzonek ze szkółki kontenerowej do rekultywacji terenów po odkrywkowej eksploatacji wapieni.

EN

The article shows the impact of the production method container-grown seedling: mycorrhized and non-micorrhized and field - grown bare – root on the growth one-year old Scots pine seedling in the cultivation with high degree of soil degradation. The experiment was established on the reclaimed pit of Górażdże Limestone Mine. Seedlings of Scots pine (Pinus sylvestris L.) were planted in April 2011. For biometric measurements adopted on 37 seedlings from the three plots in April 2012. Seedlings of pine were measured in terms of two parameters: height (cm) and annual height increment [cm]. The results showed that the container-grown seedlings not subjected to controlled mycorrhization are higher average of 4,05 [cm] in compare to the seedlings mycorrhized with fungus Hebeloma crustuliniforme. The non-mycorrhizal seedlings also had heigher annual height increment average of 0,59 cm in compare to mycorrhizal seedlings. One-year Scots pine from the field nursery with bare - root system characterized the lowest average height of 17.65 cm, respectively. The obtained preliminary results indicate the validity of the use of technology container-grown seedling for the reclamation of abandoned limestone mining areas.

11

Rekultywacja poeksploatacyjnych terenów górniczych w Grodźcu i Gródkowie

Ciepiela B.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 6

51--55

12

Concept of redevelopment the inundations in the Szotkówka River Valley in Mszana and Jastrzębie-Zdrój local communities

Gasidło K., Stankiewicz B., Sąsiadek Z.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 1

189-202

EN

Reclamation and redevelopment of subsidence and inundation resulting from mining excavation are different from procedures adopted in the case of mining gobs and workings, the former cannot be pre-designed with such accuracy as subsurface excavations yet, they occur at areas that do not belong to mining companies. The reclamation and redevelopment of subsidence and inundation areas is, in many cases, undertaken, after several years of abandoning underground mining works. As far as subsidence and inundations are concerned, there is a need of a specific approach and activities concerning programming and cooperation of the stakeholders. The scope of the paper is the description of the case of the land inundation caused by underground hard coal mining excavation by Jastrzębska Coal Mining Company in the area of Mszana and Jastrzębie-Zdrój. The problem is to designate the modes of redevelopment the degraded areas in consideration of the possibilities of stone deposition, preservation of the biological qualities and land development plans of local governments and communities. The methodology of research adopted by the authors facilitates the indication of spatial management development directions and, in addition, coordination of the objectives to be adopted by Jastrzębska Coal Mining Company towards the said local communities on the grounds of operational planning. The elaboration will provide the grounds for further activities to be undertaken by Jastrzębska Coal Mining Company and implementation of changes in the local land use plans of the two local communities.

PL

Rekultywacja i zagospodarowanie zapadlisk i zalewisk powstałych w wyniku eksploatacji górniczej różni się od postępowania z wyrobiskami: zapadlisk i zalewisk nie można zaprojektować a występują one zwykle na gruntach nie należących do kopalni. Do rekultywacji i zagospodarowania zapadlisk i zalewisk przystępuje się nierzadko wiele lat po ustaniu eksploatacji podziemnej. Procesy te, w przypadku zapadlisk i zalewisk wymagają specyficznego podejścia i działań zarówno w zakresie ich programowania, jak i współdziałania zainteresowanych uczestników. Artykuł opisuje przypadek zalewisk powstałych po podziemnej eksploatacji węgla kamiennego przez Jastrzębską Spółkę Węglową S.A. (JSW SA) na obszarze gmin Mszana i Jastrzębie-Zdrój. Problemem do rozwiązania było wyznaczenie kierunków zagospodarowania zdegradowanych terenów z uwzględnieniem możliwości dalszego składowania kamienia, zachowanie wartości przyrodniczych, uwzględnienia planów rozwojowych gmin. Metodyka opracowana przez autorów umożliwiła nie tylko wskazanie kierunków zagospodarowania omawianego obszaru ale także koordynację celów JSW SA oraz gmin Mszana i Jastrzębie-Zdrój na płaszczyźnie opracowanego planu operacyjnego. Dokument ten będzie podstawą do dalszych działań JSW SA oraz wprowadzanie zmian do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego odpowiednich gmin.

13

Regulacje prawne i doświadczenia związane z rekultywacją terenów pogórniczych w Polsce

Litwa P., Dulewski J., Uzarowicz R.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2011

|

nr 9

4-11

PL

Do rekultywacji terenów pogórniczych, w zależności od stanu gruntów, sposobu prowadzenia rekultywacji i daty zanieczyszczenia gruntów stosuje się zróżnicowane podstawy prawne. Mimo tego, polskie górnictwo z powodzeniem prowadzi rekultywację zdegradowanych terenów. W latach 2000 - 2009 zrekultywowało ogółem 10,8 tys. ha gruntów, z czego na górnictwo węgla brunatnego przypada 34,0 procent, surowców skalnych 27,1procent, a siarki 20,5 procent. Na szczególną uwagę zasługują wyniki górnictwa siarki, z uwagi na konieczność eliminacji zagrożeń powodowanych obecnością znacznych ilości siarki i jej związków na powierzchni terenu. Rekultywacja terenów pogórniczych wymaga rozwiązywania specyficznych problemów, omówionych w artykule na wybranych przykładach.

EN

The article discusses legal regulations applicable to the reclamation of post-mining areas and shows thatdepending on the condition of the land that requires reclamation, the reclamation method and the time when the land became polluted, the provisions of the acts on waste, on extractive waste, the Environmental Protection Law, and on the prevention and remedy of damage to the environment should be taken into account in addition to the regulations on the protection of farm and forest lands cited in the act, the Geological and Mining Law. We presented the results from the years 2000-2009 to illustrate the progress of reclamation in relation to the surface area of the land degraded by the exploitation of minerals. We have found that in the period the mining sector reclaimed a total area of 10.8 thousand ha of land; however the largest area that covers 34.0 per cent of the total reclaimed area, i.e. 3.7 thousand ha, was reclaimed by the lignite mining sector. The runner-up is the rock mining industry that has reclaimed 27.1 per cent of the total area, i.e. 2.9 thousand ha. In particular, we should emphasise the results achieved by the sulphur mining sector that has managed to reclaim 20.5 per cent of the total reclaimed area, i.e. 2.2 thousand ha, taking up special measures to protect unexploited sulphur deposits and to eliminate any hazards for environment that can be caused by high amounts of sulphur and sulphur compounds on the surface. These instances of reclamation carried out by the mining sectors show that the reclamation of the post-mining areas has distinctive features depending on the naturę and the scope of how the surface has been transformed. The distinctive features in the reclamation of the post-mining areas include such problems as the stability of open-pit slopes in excavations and in facilities for the treatment of overlay and waste rock, the reclamation of soilless areas, the risks of the development of thermal processes, and the hazards posed by sulphur and sulphur compounds occurring on the surface.

14

Potrzeby modyfikacji regulacji prawnych w zakresie rekultywacji i zagospodarowania terenów pogórniczych

Nieć M., Radwanek-Bąk B.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2011

|

nr 11

3-8

PL

W dzisiejszych uwarunkowaniach wynikających zarówno z wymagań ochrony przyrody i krajobrazu jak i postępującej urbanizacji oraz kurczenia się wolnej przestrzeni, właściwe wykorzystanie terenów poprzemysłowych i poeksploatacyjnych staje się ważnym wyzwaniem i szansą na polepszenie jakości otaczającego nas środowiska. Wskazano na istniejące luki i niezgodności w aktualnych przepisach prawnych dotyczących rekultywacji i zagospodarowania terenów poeksploatacyjnych, które blokują możliwość kompleksowego i optymalnego ich wykorzystania lub zagospodarowania. Dotyczy to w szczególności wykorzystania licznych pozytywnych efektów środowiskowych działalności górniczej - tworzenia nowych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, wzbogacania siedlisk itp. Potrzeby takie nasilają się zwłaszcza na terenach poeksploatacyjnych położonych na obszarach cennych przyrodniczo i na terenach zurbanizowanych. Analiza przepisów prawnych pozwoliła na przedstawienie propozycji zakresu ich zmian.

EN

In present conditions resulting both from the requirements of nature and landscape pro-tection as well as from the increasing urban development and decreasing amount of free space, the proper use of post-industrial and post-mining areas becomes an impor-tant challenge and an opportunity to improve the quality of environment that surrounds us. The existing gaps and discrepancies in the present legal regulations on the use and development of post-mining areas that hin-der the possibility of their complex and optimum use and development are indicated. It refers in particular to the use of many posi-tive environmental effects of mining activity - the creation of new landscape and nature virtues, enrichment ofsitesetc. Such needs are particularly intense on the post-mining areas the nature of chich is valuable Or that are heavily urbanized. The analysis of legal regulations allowed to propose changes in them.

15

Tworzenie ekosystemu leśnego jako efekt przeprowadzonych prac rekultywacyjnych

Nietrzeba-Marcinonis J., Górecki R.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2009

|

nr 6

23-28

PL

Odkrywkowa działalność górnicza PGE Kopalni Węgla Brunatnego „ Turów" S.A. przyczyniła się do powstania wielkoobszarowych zwałowisk przekształconych geomechanicznie gruntów pokopalnianych. Rekultywacja terenów pogórniczych w Turowie prowadzona od lat 60. XX w. w kierunku leśnym pozwoliła na wypracowanie własnego modelu rekultywacji.Efektem ekologicznym są powstające ekosystemy leśne o charakterze lasu mieszanego wyżynnego z charakterystycznym układem poziomów diagnostycznych właściwym dla gleb leśnych. Do dnia dzisiejszego zrekultywowano 2 609 ha gruntów pogórniczych, z czego 1 942 ha przekazano Lasom Państwowym.

EN

The opencast mine PGE KWB "Turów" contributed to local large-scale landscape ransformations ensued from the dumping grounds. In the period of 60 years of forest reclamation of dumping grounds in "Turów" an own reclamation model was elaborated. The ecological results are forest ecosystems of mixed highland forest with characteristic arrangement of diagnostic levels of the forest soils. Till today total area of reclaimed dumping grounds reached 2 609 he, of which 1 942 he. was acquired by the State Forests.

16

Funkcje użytkowe szaty roślinnej na terenach likwidowanych kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim i ich wykorzystanie w procesie rekultywacji

Olszewski P.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2009

|

nr 3

89-112

PL

Badania zaprezentowane w niniejszym artykule zostały wykonane w celu określenia możliwości wykorzystania naturalnego procesu sukcesji wtórnej, jaka występuje na terenach zdegradowanych (w tym pogórniczych), w działaniach prowadzących do przywrócenia im wartości użytkowych. Połączenie i odpowiednie wykorzystanie sukcesji roślinnej z zaplanowanymi pracami projektowymi i ich praktyczną realizacją może przynieść korzyści ekonomiczne, społeczne, a także przyrodnicze. Elementami zjawiska sukcesji są przede wszystkim gatunki flory naczyniowej i ich specyficzne ugrupowania (zespoły i zbiorowiska) „wkraczające", między innymi na siedliska antropogeniczne zmienione i zniszczone. Zjawisko sukcesji na terenach poprzemysłowych, chociaż często opisywane, nie zostało przełożone na konkretne możliwości wykorzystania charakterystycznych dla terenów zdegradowanych ugrupowań i gatunków, zwłaszcza na terenach Zagłębia Dąbrowskiego i bliskich jego okolic. Proces sukcesji może stać się jednym z podstawowych narzędzi przy projektowaniu i rekultywacji nie tylko zdegradowanych terenów pogórniczych, ale również innych obszarów poprzemysłowych, ponieważ gatunki roślin i ich zbiorowiska przedstawione w artykule „wkraczają" też na inne podłoża i zostały opisane w wielu wcześniejszych pracach badawczych. Niniejszy artykuł jest podsumowaniem nieopublikowanej pracy doktorskiej, w której podjęto próbę wskazania pozytywnych i negatywnych aspektów procesu sukcesji wtórnej na terenach poprzemysłowych, a zwłaszcza pogórniczych. Praca zawiera wyniki szczegółowych badań florystycznych i fitosocjo-logicznych, przeprowadzonych na terenach dziesięciu likwidowanych kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim i jego okolicach. Wyniki te wykazały bioróżnorodność oraz potencjał szaty roślinnej, który można wykorzystać praktycznie. Sukcesja roślinna jest zjawiskiem, które można wykorzystać wówczas, gdy gatunki i ugrupowania zaczynają pełnić specyficzne funkcje, tj.: bioindykacyjną, przeciwerozyjną, glebotwórczą, ozdobną ekologiczną (w tym przyrodniczą) i edukacyjną. Autor ma nadzieję, że publikacja ta nie tylko przybliży zjawisko sukcesji, ale również będzie przydatna w planowaniu przestrzennym oraz w procesie podejmowania decyzji dotyczących kierunków rekultywacji, a także sposobu ich realizacji. Wyniki badań i przykłady konkretnego zastosowania gatunków i ich ugrupowań powinny być przydatne jednostkom projektowym, zajmującym się rekultywacją i rewitalizacją wszystkich terenów poprzemysłowych.

EN

Undertaking the studies described in the thesis aimed at presenting the possibilities of using the natural process of secondary succession, which occurs on degraded areas (including the post-mine ones) in works tending towards restoring use values to the sites. Appropriate use of plant succession as well as its connection with planned design work and its practical implementation can provide economic, social and natural benefits. The elements of succession phenomenon are first of all species of vascular plants and their specific assemblages (associations and plant communities) entering anthropogenicly deformed and destroyed habitats. Although the phenomenon of succession was frequently described on post-industrial sites, concrete possibilities of using floral assemblages and species characteristic of degraded areas, particularly on Dąbrowa Basin sites and its close surroundings were not determined. The process of succession can become one of the basic tools used during designing and reclamation of not only degraded post-mine areas but also other post-industrial sites because the species and their communities presented in the thesis colonize other solum as well, and they were described in many previous research works. The present paper is a summary of an unpublished doctoral dissertation which makes an attempt to indicate positive and negative aspects of the process of secondary succession on post-industrial sites and post-mine ones in particular. The thesis contains results of the detailed floral and phytosociological studies conducted on 10 sites of the liquidated coal-mines in Dąbrowa Basin and its surroundings. The results show biodiversity and plant cover potential which can be used practically. Plant succession is a phenomenon which can be used when species and assemblages begin to fulfill bioindicational, antierosional, soil-forming, decorative, ecological (including natural) and educational functions. The author hopes that the thesis will elucidate the phenomenon of succession as well as it will be useful in land use planning and during the process of decision-making concerning reclamation policies and ways of their realizations. The studies results and examples of concrete applications of species and their assemblages should be useful for designing units dealing with reclamation of all post-industrial sites.

17

Uregulowania prawne a praktyka rekultywacji zagospodarowania zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego

Patrzałek A., Gawor Ł.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2008

|

z. 285

199-209

PL

Uregulowania prawne dotyczące zagadnień rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk stworzonych w efekcie wydobywania węgla kamiennego w Polsce nie uwzględniają w pełni właściwości odpadowej masy skalnej. Przemiany fizyczne, chemiczne i biologiczne, którym podlegają odpady górnicze w procesie ich składowania oraz rekultywacji i zagospodarowania, wymagają bardziej szczegółowych procedur prawnych niż w obowiązujących przepisach.

EN

The law regulations concerning reclamation and using of coal-mining waste dumps in Poland do not take into consideration properties of the waste rocks. Physical, chemical and biological transformations processes of mining wastes in the process of their deposition require more detailed law procedures than in the valid regulations.

18

Specyficzne uwarunkowania procesu likwidacji i rekultywacji na przykładzie wyrobisk pogórniczych byłych kopalń siarki "Machów" i "Piaseczno"

Szaraniec K., Świca E., Madej K.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2008

|

z. 283

265-280

PL

Rejon tarnobrzeski dzięki odkryciu złóż siarki 28 września 1953 roku przez prof. Stanisława Pawłowskiego stał się atrakcyjny przemysłowo. Powstanie wyrobisk górniczych przyczyniło się do zmian warunków wodno-glebowych. Wieloletnia eksploatacja charakteryzowała się uciążliwością dla otaczającego środowiska. Ostatnim etapem działalności górniczej jest rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. Pomimo problemów społeczno-gospodarczych likwidacja wyrobisk górniczych, w połączeniu z rekultywacją terenów i docelowym ich zagospodarowaniem, korzystnie wpłynie na stan środowiska w rejonie Tarnobrzega. Przyjęte wodne kierunki rekultywacji utworzą miejsca do rekreacji i wypoczynku.

EN

Thanks to the discovery of sulphur deposits by professor Stanly Pawłowski, which happened on 28th September 1953, the region of Tarnobrzeg became an industrial attraction. Due to the existence of mining pits the water and soil conditions on the area have changed. The exploitation of sulphur, lasting for many years, was harmful for the environment. The last stage of mining activities is reclamation of the former sulphur mining areas. Despite of some social and economical difficulties the liquidation of mining remainders related to the reclamation of the area and its preparation for the new purpose would be only advantageous for the environment in the district of Tarnobrzeg. The aim of the reclamation activities is to provide the area with the places for recreation.

19

Działalność proekologiczna KWB "Adamów" S.A.

Rychter M., Małachowska D.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2007

|

nr 6

17-19

PL

W artykule scharakteryzowano krótko działalność KWB "Adamów" S.A. zmierzającą do zminimalizowania skutków ekologicznych prowadzenia odkrywkowej działalności eksploatacyjnej węgla brunatnego. Zaprezentowano elementy ingerowania w środowisko naturalne. Przedstawiono działania kopalni mające na celu przywrócenie terenów na których zakończono działalność górniczą, polegające na rekultywowaniu tych terenów w trzech kierunkach. Omówiono szczególne osiągnięcia KWB "Adamów" S.A. w zakresie rekultywacji terenów w kierunku wodnym poprzez tworzenie zbiorników wodnych w wyrobiskach poeksploatacyjnych, a przede wszystkim na terenach zwałowisk wewnętrznych funkcjonujących odkrywek.

EN

In the article, there is a brief characteristic of KWB "Adamów" (Adamów Brown Coal Mine Public Limited Company) pro-ecological activity which aims to minimise ecological effects of exploiting brown coal. The article presents elements of the company interference in natural environment and actions taken to regain former coal excavaton areas by reclamation works in three environmental fields. Particular achievments in water field of KWB "Adamów" by creating water reservoirs in no-more exploited excavations and in other areas are described.

20

Współdziałanie przedsiębiorcy górniczego z organami samorządowymi i nadzoru górniczego w procesie likwidacji kopalń odkrywkowych a przykładzie kopalni iłów "Krasiejów" w Krasiejowie

Wojtacha P., Grzeszczak J., Orlof J.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2006

|

z. 271

159-172

PL

Artykuł omawia proces likwidacji odkrywkowego zakładu górniczego kopalni iłów kajprowych "Krasiejów". Odkryte w wyrobisku w roku 1999 szczątki dinozaurów i trwające do dziś prace paleontologiczne spowodowały konieczność szerokiej współpracy przedsiębiorcy górniczego z organami samorządowymi w celu wypracowania formy rekultywacji terenów pogórniczych z pożytkiem dla społeczności lokalnej.

EN

The paper talks over the process of open pit loam mine "Krasiejów". In 1999 were discovered the remains of the dinosaurs in the mining works. Paleontological works, lasting up to this moment, caused necessity of wide cooperation between mining enterpreneur, with local authorities for finding the way of reclamation of abandoned mining area for the benefit of public.