Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Palinologia kambru dolnego bloku górnośląskiego w regionie krakowskim

Jachowicz-Zdanowska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 443

1--31

PL

Artykuł stanowi przegląd przeprowadzonych dotychczas badań palinologicznych utworów kambru bloku górnośląskiego, rozpoznanych otworami wiertniczymi w regionie krakowskim, którego zasięg terytorialny został zdefiniowany w ramach projektu badawczego MNiSW NN 525 051033 „Prekambr i paleozoik regionu krakowskiego – model budowy geologicznej – jego aspekt utylitarny”. Na obszarze tym, w 13 wierceniach udokumentowano zróżnicowane zespoły mikroskamieniałości charakterystyczne dla utworów dolnokambryjskich formacji z Borzety i formacji z Goczałkowic wyróżnionych na bloku górnośląskim. Najstarsze dolnokambryjskie zespoły mikroskamieniałości, typowe dla formacji z Borzety, wystepują w analizowanym obszarze w 10 profilach wiertniczych. Charakteryzują się one stosunkowo słabym zróżnicowaniem morfologicznym. Dużą różnorodnoocią form oraz wyraźną zmiennością odznaczają się natomiast zespoły mikroskamieniałości w formacji z Goczałkowic, co pozwala na wyznaczenie zespołów typowych dla wyróżnianych w jej profilu ogniw – piaskowców bioturbacyjnych z Głogoczowa i mułowców z trylobitami z Pszczyny, w trzech otworach wiertniczych. Asocjacje mikroflory udokumentowane w osadach ogniwa piaskowców bioturbacyjnych z Głogoczowa charakteryzują sie dominacją delikatnie urzeźbionych akritach, z nowym przewodnim dla tego ogniwa rodzajem Ichnosphaera. Zespoły akritach ogniwa mułowców z trylobitami z Pszczyny odznaczają sie pojawieniem taksonów o zróżnicowanej morfologii i dominacją dolnokambryjskiego rodzaju Skiagia.

EN

The paper reviews the palynological studies carried out to date on Cambrian deposits of the Upper Silesian Block explored by boreholes drilled in the Kraków region. Differentiated assemblages of organic microfossils characteristic of the lower Cambrian deposits of the Borzęta and Goczałkowice formations from the Upper Silesian Block were documented in 13 boreholes. The oldest Lower Cambrian microfossil assemblages, which are typical of the Borzęta Formation, occur in the Kraków region in 10 boreholes, but their morphological differentiation is rather poor. On the other hand, the assemblages from the Goczałkowice Formation are characterized by a significant diver-sity and variability of forms. Thus, in three boreholes, it helped to find assemblages which were typical of particular members distinguished in the formation, namely: the Głogoczów Bioturbated Sandstones Member and the Pszczyna Siltstones with Trilobites Member. Microflora associations, documented in the Głogoczów Bioturbated Sandstones Member, are characterized by finely ornamented acritarchs with Ichnosphaera – a new index genus. The acritarcha assemblages of the Pszczyna Siltstones with Trilobites Member are characterized by the presence of morphologically differentiated specimens and predominance of the Lower Cambrian Skiagia species.

2

Analiza zmienności parametrów skał magmowych regionu krakowskiego i uzyskanych z nich kruszyw dla oceny ich przydatności do produkcji betonu

Rembiś M., Smoleńska A.

Budownictwo, Technologie, Architektura

|

2005

|

nr 2

36-39

3

Ozone concentrations and tobacco cultivars (Nicotiana tabacum L.) exposure study in the Kraków province (southern Poland)

Godzik B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 11

1287-1296

EN

Concentrations of ozone (O3) were measured during the growing season (May-September) at 18 localities in the Kraków region using passive methods. In addition, ozone bioindicator tobacco plants (Nicotiana tabacum L) were also exposed to ambient air at the sites equipped by passive samplers. Great diversity of tropospheric ozone concentrations was recorded in all locations. The lowest average concentrations were recorded in Kraków and in areas located west, northwest, and east of the city (the Vistula river valley), whereas the highest average concentrations were recorded in the northeastern and southeastern parts of the Province. The highest average concentration of 108 [mu]g m-3 (for a three-weekperiod) was recorded in July and August at the sites located 30 km to the south, and 25 km to the north of Krakow city. The amount of damages to leaves of ozone-sensitive variety of tobacco (Bel - W3) exposed at all sites was correlated with concentrations measurements obtained with passive samplers. More damage was recorded at the sites located outside the city than at sites within Kraków. Field experiments with ethylenediurea (EDU), phenylurea (PD), and urea (U) showed that foliar application of EDU gave distinct protection but that of PU only partially protected the plants against the harmful effect of ozone. Urea is not an antioxidant substance.

PL

W sezonie wegetacyjnym (maj-wrzesień) wykonano metodą pasywną pomiary stężenia ozonu przygruntowego w 18 stanowiskach położonych w rejonie Krakowa. W tych samych stanowiskach eksponowano rośliny-wskaźniki ozonu (tytoń szlachetny - Nicotiana tabacum L). Dodatkowo w jednym stanowisku wykonano eksperymenty z użyciem trzech substancji antyoksydacyjnych (EDU, PU, U), które zastosowano dolistnie. Najniższe stężenia ozonu określono w stanowiskach położonych w centrum Krakowa i obszarach leżących na zachód i wschód od centrum miasta (dolina Wisły), a najwyższe (ponad 100 [mu]g m-3 jako średnia wartość dla 3-tygodniowegookresu ekspozycji próbników pasywnych) w części północnej i południowej regionu. Uszkodzenia liści tytoniu spowodowane przez ozon korelowały z wartościami stężenia ozonu. Substancją najlepiej chroniącą rośliny (tytoń) przed oddziaływaniem ozonu było EDU.

4

Zróżnicowanie mineralogiczne i geochemiczne górnojurajskich wapieni zrębu Zakrzówka, region krakowski, południowa Polska

Krajewski M., Bajda T.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2002

|

T. 28, z. 4

129-143

PL

Górnojurajskie wapienie zrębu Zakrzówka charakteryzują się dużą zawartością węglanu wapnia i magnezu oraz niewielką ilością żelaza, glinu i krzemu. We frakcji <2 mim residuum pozostałego po rozpuszczeniu matrycy węglanowej dominuje detrytyczny smektyt, illit oraz minerały mieszano-pakietowe typu illit/smektyt, a we frakcji >2 mim - detrytyczny kwarc, autigeniczny chalcedon oraz tlenki i wodorotlenki żelaza. Zmienna porowatość wapieni jest prawdopodobnie związana z różną ich genezą. Ze zróżnicowania tego wynika różna podatność wapieni na procesy diagenezy, głównie kompakcji. Wstępne wyniki badań składu mineralnego nierozpuszczalnego residuum wykazują podobieństwo do wyników badań uzyskanych na jurze niemieckiej i mogą mieć zastosowanie jako pomocnicze w ustaleniu stratygrafii w przypadku braku amonitów

EN

Upper Jurassic limestones of the Zakrzówek Horst characterized by a high content of calcium carbonate, a subordinate content of magnesium carbonate and small amounts of iron, alumina and silica. In the fraction <2 mim of the residuum left after dissolution of the carbonate matrix there dominate detrital smectite, illite and illite/smectite mixed layers. In the fraction >2 mim of the insoluble residuum there prevail detrial quartz and authigenic chalcedony and iron oxides and oxyhydroxides. Wide differentiation of porosity of these limestones results from their genesis and internal structure. This diversification results in different susceptibility of the limestones to diagenesis, mainly to their compaction. Preliminary investigations of mineral composition of the insoluble residuum have provided similar results to those obtained for the Schwabian Alb and, thus, can be used as auxiliary in stratigraphic determinations when ammonites are lacking

5

Wykorzystanie górnojurajskich wapieni biohermalnych jako materiału zdobniczego w XVII-wiecznym budownictwie sakralnym

Holcer Z., Krajewski M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 27, z. 2--4

257-266

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę i pochodzenie kamieniarskiego materiału zdobniczego nazwanego "marmurem bł. Salomei", dla którego brak było do tej pory właściwego określenia w literaturze fachowej. Z geologicznego punktu widzenia omawiany "marmur" jest górnojurajskim wapieniem gąbkowym wydobywanym w okolicach Ojcowa k. Krakowa. W regionie krakowskim tego typu osady tworzą niewielkie, inicjalnie zlityfikowane biohermy gąbkowe w osadach od dolnego do początku górnego Oksfordu. Z uwagi na wyjątkowość występowania elementów wystawy architektonicznej ("Pustelnia bł. Salomei" na Grodzisku, kościół św. Anny i św. Andrzeja w Krakowie oraz kościół św. Trójcy w Starym Sączu) wykonanych z tej odmiany wapieni można stwierdzić, iż stanowią one unikatowe egzemplarze wykorzystania tego materiału w historii budownictwa sakralnego w Polsce.

EN

The paper deals with characteristics and provenance of the ornamental stone known as the "Blessed Salome's marble", which has so far not been fully described in the literature. These "marble", from the geology point of view, represents Upper Jurassic sponge limestone, and it was quarried close to Ojców near Cracow. Such limestone formed small, initial, sponge bioherms deposited in vicinity of Cracow in the timespan between the Lower Oxfordian and the lower Upper Oxfordian. As there are only four churches ("Hermitage of Blessed Salome" on Grodzisko, in the St. Anne's and St. Andrew's churches in Cracow and in the Holy Trinity Church in Stary Sącz) where this variety of limestone has been used, the stone may be considered unique in the history of ecclesiastical architecture in Poland.