Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Synergia sztuki i techniki w kształtowaniu obiektów architektury rodzimej na przykładzie realizacji z regionu świętokrzyskiego z przełomu XIX i XX wieku

Purski Michał

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

169--181

PL

Rodzima architektura charakteryzowała się nie tylko pięknem, ale także racjonalną odpowiedzią na istniejące uwarunkowania. Formy rodzimych obiektów architektonicznych były wynikiem obowiązującego systemu prawnego, sposobu pracy i funkcjonowania ich mieszkańców, ich potrzeb, relacji rodzinnych, ale także potrzeby piękna i dostępnej technologii, która pozwalała na stworzenie odpowiednich warunków do życia. Celem artykułu jest przedstawienie badań wpływu ładu przestrzennego, piękna i technologii na kształtowanie architektury mieszkaniowej we wsiach regionu Świętokrzyskiego na przełomie XIX i XX wieku. Podsumowanie badań stanowi próbę zarysowania ponadczasowych zasad logiki kształtowania się form architektury rezydencjonalnej na wsi w tym regionie.

EN

The native architecture was characterized not only by beauty, but also a rational response to the existing conditions. The forms of native architecture objects were the result of the legal system in force, the way of working and functioning of their inhabitants, their needs, family relationships, but also the need for beauty and available technology that allowed for the creation of appropriate living conditions. The aim of the article is to present research on the influence of spatial order, beauty and technology on the shaping of residential architecture in the villages of the Świętokrzyskie region at the turn of the 19th and 20th centuries. The summary of the research is an attempt to outline the timeless principles of the logic of shaping the forms of residential architecture in the countryside in this region.

2

Naczynia do kuchni i stołowe – dwa nurty w rzemiośle garncarskim w Polsce północno-wschodniej w początkach wczesnego średniowiecza

Wadyl Sławomir

Szkło i Ceramika

|

2023

|

R. 74, nr 1

38--44

PL

Badania nad ceramiką ze starszych faz wczesnego średniowiecza w Polsce północno-wschodniej mają krótką metrykę, co jest jednym z powodów niewystarczającego rozpoznania najbardziej masowej kategorii źródeł archeologicznych. W przedstawionych w literaturze hipotezach wskazywano na kontynuację tradycji garncarskich grupy olsztyńskiej z późnego okresu wędrówek ludów. W materiałach ceramicznych grupy olsztyńskiej wyróżnia się dwie kategorie ceramiki – naczynia kuchenne i naczynia stołowe, które różnią się właściwie wszystkim, począwszy od techniki formowania i kształtów, kończąc na sposobach wykańczania powierzchni i ornamentyce. Obie tradycje garncarskie są kontynuowane w starszym okresie wczesnego średniowiecza w VIII–IX w. Problematyka ceramiki w tej perspektywie nie doczekała się szerszego omówienia. W pewnym zakresie wypełnieniem tej luki jest ogromny zespół ceramiki z grodziska w Pasymiu. Zbiór ceramiki z Pasymia tworzą dwie różne kategorie ceramiki odpowiadające ceramice kuchennej i ceramice stołowej. Naczynia pierwszej grupy stanowią mało zróżnicowany asortyment form – są to zwykle relatywnie wysokie, smukłe, w profilu esowato-jajowate garnki dekorowane w większości przypadków ornamentami w postaci listew plastycznych, odcisków palców i zaszczypywań. Naczynia drugiej grupy charakteryzują się wygładzoną, czasem wypolerowaną, a nawet wyświeconą powierzchnią ścianek. Ich ornamentyka jest znacznie bardziej zróżnicowana. Wiele cech rzemiosła garncarskiego z Pasymia nie ma bliskich analogii, co wskazuje na specyficzny charakter warsztatu garncarskiego tej części Pojezierza Mazurskiego w początkach wczesnego średniowiecza. W świetle przeprowadzonych badań nie ulega wątpliwości, że obie tradycje garncarskie istniały obok siebie w okresie od końca VII w. przynajmniej do IX w.

EN

Research on pottery from the older phases of the early Middle Ages in north-eastern Poland has a short history, which is one of the reasons for the insufficient state of the art of the most massive category of archaeological sources. The hypotheses presented in the literature pointed to the continuation of the pottery traditions of the Olsztyn group from the late Migration Period. In the ceramic materials of the Olsztyn group, there are two categories of pottery - kitchenware and tableware, which differ in every aspect, starting from the technique of forming, forms, ending with methods of surface finishing and decorations. Both pottery traditions are continued in the older phases of the early Middle Ages in the 8th-9th centuries. The issues of pottery from this horizon have not been discussed in detail. To some extent, this gap is filled by a huge collection of pottery from the stronghold at Pasym. The different production techniques recognised in the assemblage served as the basis for dividing the pottery into two groups, referred to as kitchenware and tableware. The vessels of the first group comprises handmade with rather limited assortment of forms, they are usually relatively tall, slender, ovoid pots pots with curved neck, most of them decorated with applied strips, finger impressions and pinched ornament. The vessels of the second group were characterized by a smoothed, sometimes polished and even shiny surface of the walls. Their ornamentation was much more diverse. Many features of pottery production at Pasym have no close analogies, which points to the distinctive character of the ceramic craft in this part of the Masurian Lakeland in the early medieval period. In the light of recent research, there is no doubt that both pottery traditions existed side by side in the period from the end of the 7th century at least to the 9th century.

3

Wytwórnie ceramiki regionu świętokrzyskiego w XIX w. na przykładzie wybranych obiektów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie

Wolska-Pabian Karolina

Szkło i Ceramika

|

2022

|

R. 73, nr 4

47--51

PL

Artykuł podejmuje temat działalności wytwórni ceramiki szlachetnej w rejonie sandomiersko-kieleckim w XIX w. na tle ówczesnej sytuacji gospodarczej i politycznej. Powstanie Królestwa Polskiego wiązało się z odcięciem od fabryk w okręgu wołyńskim, co było szansą rozwoju dla Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Zainteresowanie zarówno porcelaną, jak i tańszym i łatwiejszym w produkcji fajansem było na tyle duże, że rząd oraz powołany w 1828 r. Bank Polski wspierały tego rodzaju produkcję. Szczególny rozwój nastąpił w latach 1820–1860. Inicjatorami przemysłu ceramicznego w regionie świętokrzyskim byli także Stanisław Staszic i Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. Autorka omawia historię oraz funkcjonowanie wybranych manufaktur w rejonach Gromadzic, Bodzentyna, Bodzechowa i Rytwian na przykładach obiektów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.

EN

The article is about production of the fine ceramic factories in the Sandomierz-Kielce region in 19th century in the context of economic and political situation at that time. The establishment of the Kingdom of Poland was associated with separation of the factories in the Volyn district, and at the same time it was a development opportunity for the Old Polish Industrial District. The interest in porcelain as well as in cheaper and easier to produce faience, was so great, that the government and the established in 1828 Bank of Poland, supported this type of production. A significant development took place in the years 1820–1860. The initiators of the ceramics industry in the Świętokrzyskie region were also Stanisław Staszic and Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. The author discusses the history and functioning of the selected manufactories from the following regions: Gromadzice, Bodzentyn, Bodzechów and Rytwiany, using examples of objects from the collections of the National Museum in Warsaw.

4

Problematyka dotycząca uzyskania zgody na wydobycie surowców skalnych poniżej zwierciadła wód podziemnych na przykładzie wybranych kopalń w regionie świętokrzyskim

Białecka Katarzyna, Kos Marcin

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 4

237--241

EN

The Holy Cross Mts. region is a very important mining district of industrial minerals used in the building industry, road construction and cement/lime manufacturing. Due to high demand for construction aggregates, the owners of mineral deposits apply to local authorities for permits to extract industrial minerals from beneath the groundwater table. However, some local authorities do not grant such permits in order to prevent the impact of mine drainage related to such extraction on admissible volumes of groundwater in local intakes. The paper presents the consecutive stages of administrative procedure, starting from the entry of mining operations (beneath the groundwater table) to the local zoning plan until the granting of the legal permit for specified use of inland waters (i.e. for mine drainage). Problems encountered during the granting procedure of the permit are presented as case studies of selected quarries from the Łagów region and of the "Celiny” limestone quarry.

5

Warunki hydrogeologiczne i krótka charakterystyka chemiczna słodkich wód podziemnych w województwie świętokrzyskim

Ginalska-Prokop W.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 5

292--299

EN

The geology of the Świętokrzyskie Province is complex and diverse. Potable water is supplied mainly from Devonian, Triassic, Jurassic and Cretaceous aquifers. Approximately 75% of the water is drinkable, the other 25% is contaminated due to human activities. Water found in the Świętokrzyskie Province is of the Ca(HCO3)2 or CaMg(CO3)2 type

6

Ocena konkurencyjności regionów świętokrzyskiego i lubelskiego

Surdacka E.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2016

|

R. 17, nr 6

1775--1781

PL

Zagadnienie konkurencyjności coraz częściej pojawia się w polityce regionalnej różnych państw, w tym również członków Unii Europejskiej, gdzie stało się jednym z sześciu najważniejszych celów tej polityki na przełomie XX i XXI wieku. Jej głównym priorytetem jest podniesienie poziomu konkurencyjności województw, rozumianej jako siła napędowa rozwoju regionalnego. Konkurencyjność jest narzędziem do osiągnięcia ogólnospołecznych celów, jakimi są wzrost dochodu i dobrobytu. Jest procesem kształtowania się przewagi w globalizującej się gospodarce. W opracowaniu zaprezentowano pojęcie regionu i jego konkurencyjności, przedstawiono również informacje dotyczące polityki regionalnej Unii Europejskiej. Dalsza część publikacji stanowi wynikową analizę konkurencyjności dwóch województw Polski Wschodniej - regionu świętokrzyskiego i lubelskiego.

EN

The competitiveness of the province is an important subject in policy of regions for many countries including Euro-pean Union members . This became one of six most important aims in this policy in XX and XXI. The rules of new regional policy of European Union’s influence on the competitiveness of regions became the most interesting subject. The main of its aims is raising the level of people’s lives and the competitiveness of regions. It means having more money for province. The socio – economic regions is place, where form competitive advantage.in global economy. The publication shows the meaning of word like region and competitiveness of provinces. There is some information about regional policy of European Union. This is analysis of competitiveness of two provinces on the west of Poland: Świętokrzyskie and Lubelskie.

7

Dolomity świętokrzyskie jako surowiec do produkcji wyrobów ogniotrwałych z klinkieru nowego typu

Wyszomirski P., Niesyt M., Szydłak T., Goławski C.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

335--344

PL

Dolomity świętokrzyskie uważane były do tej pory za nieperspektywiczne z punktu widzenia produkcji wyrobów ogniotrwałych. Dotyczyło to jednak jednostopniowej metody wytwarzania klinkieru dolomitowego. Aktualnie coraz częściej w praktyce przemysłowej znajduje zastosowanie dwustopniowy sposób przygotowania takiego klinkieru. W pierwszym etapie tego procesu wytwarzany jest dekarbonat, który stosunkowo łatwo otrzymuje się z wyjściowego surowca dolomitowego o drobnoziarnistej strukturze, w drugim zaś półprodukt ten poddawany jest zagęszczaniu i spiekaniu. Z tak uzyskanego klinkieru wytwarzane są dolomitowe wyroby ogniotrwałe. Do przeprowadzonych badań przeznaczono dolomity ze złóż Winna, Jaźwica i Laskowa. Stwierdzono, że w złożu Winna na drugim, środkowym poziomie eksploatacyjnym (284 m n.p.m.) występuje kopalina o bardzo drobnym uziarnieniu rzędu 0,01-0,03 mm i zawartości SiO2 wynoszącej około 2,47%. Przeprowadzone badania zagęszczonego dekarbonatu otrzymanego z tego surowca wykazały jego dobrą spiekalność i dużą odporność na hydratację w agresywnych warunkach komory klimatycznej (temperatura 40°C, wilgotność względna 70%). Stwarza to perspektywy produkcji dolomitowych wyrobów ogniotrwałych wysokiej jakości metodą dwustopniowego przygotowania klinkieru. W innych częściach złoża stwierdzono jednak występowanie dolomitu o mniej korzystnej, bardziej gruboziarnistej strukturze. Tak więc wykorzystanie kopaliny z Winnej w przemyśle materiałów ogniotrwałych wymagać będzie selektywnej jej eksploatacji. Surowiec dolomitowy z Jaźwicy i Laskowej uznano w świetle przeprowadzonych badań za nieperspektywiczny.

EN

The dolostones of the Holy Cross Mountains region so far have been considered as unsuitable for the production of refractory materials. However, this evaluation remains true only if the refractories would have been produced applying the one-stage method of a dolostone clinker manufacturing. Currently, such clinkers have been more and more often prepared applying the two-stage method. In the first stage, a decarbonate is produced which is a relatively simple process if the starting dolostone material is fine-grained; in the second stage, this semi-product is compacted and sintered. The clinker manufactured in this way is used in the production of dolostone-based refractories. Investigations were carried out on the dolostones from the Winna, Jaźwica and Laskowa deposits. It has been found that the rocks from the Winna deposit that occur at the second middle exploitation level (284 m asl) are very fine-grained (0.01-0.03 mm) and contain ca. 2.47% SiO2. Further tests on the compacted decarbonate obtained from these dolostones have revealed its good sintering properties and high resistance to hydration under aggressive conditions in a climatic cabinet (temperature 40°C, relative humidity 70%). Such a two-stage manufactured clinker is a prospective material for the production of dolostone-based refractories of high quality. As other parts of the Winna deposit contain more coarse-grained dolostones, thus inferior for the process considered, the utilization of the rock in Winna would require its selective exploitation. The dolostones from Jaźwica and Laskowa have been found to represent rocks unsuitable for the two-stage clinkering method.

8

Zagadnienie klasyfikacji i oceny regionu świętokrzyskiego

Gierulski W., Luściński S.

Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Nauki Ekonomiczne

|

2010

|

Z. 14

67--77

PL

W artykule omówiono zagadnienie klasyfikacji regionów, z uwzględnieniem analizy wielowymiarowej. Pokazano możliwość zastosowania w tym celu zmodyfikowanej metody DEA (Data Envelopment Analysis). Zamieszczono przykłady klasyfikacji województw na podstawie wybranych danych zaczerpniętych z publikacji GUS. Wyniki przedstawiono w postaci diagramów Hassego pokazując relacje częściowego porządku ze wskazaniem pozycji regionu świętokrzyskiego.

EN

The paper discusses the issue of regions classification with using multi-dimensional analysis, showing the possibility of using a modified DEA method (Data Envelopment Analysis). Example classifications of the regions are presented, based on selected data taken from the publications of Central Statistical Office of Poland. The results are given in the Hasse diagrams form to show partial order relations and the position of świetokrzyskie region.

9

Problem genezy kaolinitu w dolnojurajskich iłach ceramicznych i ogniotrwałych z regionu świętokrzyskiego

Brański P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

13-21

PL

W pracy podsumowano dotychczasowe badania genezy kaolinitu w dolnojurajskich (hetang) iłach ceramicznych i ogniotrwałych z obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. W badanych profilach zespoły minerałów ilastych składają się głównie z detrytycznego kaolinitu i illitu, podrzędnego chlorytu i tylko śladowych ilości smektytu. W złożach iłów ogniotrwałych i ceramicznych (i w wielu innych warstwach hetangu) obserwowano bardzo wysoką zawartość kaolinitu. Skład minerałów ilastych był kontrolowany przeważnie przez warunki paleoklimatyczne i reżim wietrzenia. Iłowce i mułowce były osadzane w środowiskach lądowych i marginalnomorskich w warunkach klimatu ciepłego i wilgotnego. Wietrzenie chemiczne na obszarach źródłowych zostało zintensyfikowane przez wyraźny efekt cieplarniany. Rozległe środowiska aluwialno-limniczne i deltowo-lagunowe tworzyły pułapki, w których gromadził się kaolinit, tworzący się na obszarach kontynentalnych. Skład minerałów ilastych mógł być modyfikowany przez przerabianie osadów i resedymentację, spowodowane przez procesy tektoniczne i/lub wahania poziomu morza. Wyrazista zmienność proporcji kaolinitu i illitu w formacji zagajskiej (dolny hetang) mogła zostać wywołana degradacją osadów retyku lub noryku pod wpływem niskiego stanu morza i reaktywacji tektonicznej na pograniczu triasu i jury, w połączeniu z możliwym epizodem suchym. Następna formacja skłobska (hetang dolny-środkowy) jest zdominowana przez piaskowce i heterolity. Kaolinit występuje najobficiej w przysuskiej formacji rudonośnej (hetang środkowy-górny). Spokój tektoniczny i mały relief w połączeniu z wysoką temperaturą i intensywnymi opadami wybitnie faworyzował wietrzenie chemiczne. W wielu przypadkach pierwotny skład minerałów ilastych został zmodyfikowany przez procesy wczesnej diagenezy, zwłaszcza w środowiskach bagiennych. Diageneza wywołana pogrążaniem i telodiageneza zmieniły skład mineralny tylko w skali lokalnej. Tym niemniej przeobrażenia telodiagenetyczne mogły mieć duże znaczenie dla powstawania niektórych złóż iłów ogniotrwałych wysokiej jakości.

EN

This paper summarizes the results of research performed so far on the origin of kaolinite in the Lower Jurassic (Hettangian) ceramic and refractory clays from the Holy Cross Mts. margin. Clay mineral assemblages from the analysed sections contain predominantly detrital kaolinite and illite with subordinate chlorite and only trace amounts of smectite. In the refractory and ceramic clay deposits (and in many other Hettangian strata), a very high kaolinite content was observed. The clay mineral composition was controlled mostly by climatic conditions and weathering regime. The claystones and mudstones were deposited in continental and marginal marine palaeoenvironments in warm climatic conditions, mostly with year-round humidity. Pronounced greenhouse conditions strongly intensified chemical weathering in the source areas. Extensive alluvial-lacustrine and delta-lagoonal systems acted as traps for kaolinite formed on the hinterland. Reworking and redeposition of ancient sediments (caused by tectonic processes and/or by sea-level changes) could modify the clay mineral composition. Expressive changes of the kaolinite/illite ratio in the Zagaje Fm. (lower Hettangian) might have been influenced by a sea-level lowstand and tectonic reactivation at the Triassic/Jurassic boundary, coupled with possible arid episodes and subsequent degradation of Norian or Rhaetian deposits. The next Skłoby Fm. (lower-middle Hettangian) is dominated by sandstones and heteroliths. Kaolinite is the most abundant clay mineral particularly in the Przysucha Ore-bearing Fm. (middle-late Hettangian). The tectonic quiescence and low surface relief, combined with high temperatures and intense rainfall, greatly favoured chemical weathering over mechanical erosion. In many cases, the original clay mineral assemblage was modified by early diagenetic processes mainly in swampy environments. The burial diagenesis and telodiagenesis changed the mineral composition only on a local scale. However, the telodiagenetic transformations might have been of great importance in the formation of some high-quality refractory clay deposits.

10

Wybrane zagadnienia z działalności małych przedsiębiorstw w okresie przedakcesyjnym

Nogalski B., Wójcik-Karpacz A., Karpacz J.

Zagadnienia Techniczno-Ekonomiczne

|

2003

|

T. 48, z. 1

233-240

PL

Opracowanie przedstawia próbę określenia środowiska, w jakim działają małe przedsiębiorstwa. Dokonano jej w oparciu o przeprowadzone badania w tych przedsiębiorstwach w regionie świętokrzyskim. Ukazano także wpływ obecnych problemów funkcjonowania i rozwoju tych przedsiębiorstw na ich przyszłą pozycję na jednolitym rynku europejskim.

EN

This work shows the attempt to describe the environment in which small companies operate. It has been done on the basis of the researches conducted in these companies on the Świętokrzyski region. The influence of the current problems connected with the functioning and development of these companies on their future positions on the homogeneous European market has also been presented.