Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zawartość rtęci w glebach oraz osadach rzecznych i strumieniowych w regionie śląsko-krakowskim

Pasieczna A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 457

69--86

PL

W artykule przedstawiono ocenę zawartości i zróżnicowanie przestrzenne występowania rtęci w glebach oraz osadach rzecznych i strumieniowych regionu śląsko-krakowskiego, ze szczególnym uwzględnieniem otoczenia hałd i zakładów przemysłowych. Próbki gleb pobrano z głębokości 0,0–0,3 i 0,8–1,0 m, w regularnej siatce 250 x 250 m (16 próbek/km2). Próbki osadów pobrano z brzegów rzek i strumieni. Odległość między miejscami opróbowania wynosiła ok. 250 m. Po roztworzeniu w wodzie królewskiej rtęć oznaczano metodą CV-AAS. Zawartość rtęci w powierzchniowej warstwie gleb mieściła się w przedziale od <0,05 do 66,50 mg/kg, a w glebach pobranych z głębokości 0,8–1,0 m od <0,05 do 36,15 mg/kg. W osadach rzecznych i strumieniowych zakres zawartości rtęci wynosił od <0,05 do 182,00 mg/kg. Stwierdzone anomalie mają przeważnie niewielki zasięg przestrzenny zarówno w glebach, jak i w osadach, ale ich liczba jest pokaźna. Ich skupienia występują w pobliżu czynnych lub zamkniętych zakładów przemysłowych, wokół szybów górniczych, hałd odpadów z kopalń i innych zakładów. Zawartość rtęci w powierzchniowej warstwie gleb tego regionu dość wyraźnie wiąże się ze sposobem ich aktualnego użytkowania. Wartość przeciętna zawartości rtęci (wyrażona jako mediana) nie przekracza 0,05 mg/kg w glebach lasów oraz pól uprawnych, a w glebach łąk osiąga 0,05 mg/kg . W glebach ogródków działkowych, trawników miejskich, nieużytków i terenów przemysłowych wartość mediany zawartości rtęci jest taka sama i wynosi 0,06 mg/kg. Największą zawartość rtęci (0,07 mg/kg) stwierdzono w glebach parków miejskich.

EN

The content and sources of mercury have been evaluated in soils, as well as in river and stream sediments in the Silesian-Cracow region (southern Poland). The sampling density in topsoil (0.0–0.3 m) and subsoil (0.8–1.0 m) was 16 sites per km2, the distance between sampling sites of watercourses was about 250 m. Mercury concentration was determined by the CV-AAS method, following a hot aqua regia digestion. The mercury concentration ranges were <0.05–66.50, <0.05–36.15 and <0.05–182.00 mg/kg respectively for topsoil, subsoil and sediments. Mercury anomalies show generally small extents in both soils and watercourse sediments but the number of anomalies is considerable. The maps of spatial distribution present the areas of high mercury concentration that is attributed to active and inactive industrial plants, mining shafts, mine dumps, and other plants. Location of the anomalies indicates that a significant portion of the mercury probably comes from the deposition of anthropogenic atmospheric emissions due to industrial activities. Mercury in the topsoil clearly results from the current soil use. The average value (expressed as the median) remains below 0.05 mg/kg in the forest and arable soils, and is 0.05 mg/kg in the meadow soils. The median value of mercury content in the soils of allotments, urban lawns, barren land and industrial areas is the same and amounts to 0.06 mg/kg. The greatest median value of mercury (0.07 mg/kg) was measured in the soils of urban parks.

2

Geochemiczny zapis skażenia środowiska w rejonie historycznej eksploatacji rud Zn-Pb w okolicach Nowej Góry k. Krzeszowic

Pasieczna A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (2)

381--391

PL

Obszar badań jest zlokalizowany w północno-zachodniej części województwa małopolskiego. Szczegółowe badania geochemiczne podjęto z uwagi na występowanie na tym terenie anomalii geochemicznych zespołu pierwiastków Pb-Zn-Cd, silnie zaznaczających się w środowiskach powierzchniowych Ziemi – glebach i osadach strumieniowych. Opracowanie prezentuje wybrane wyniki badań szczegółowego zdjęcia geochemicznego w skali 1:25 000 na arkuszu Nowa Góra, gdzie rudy cynkowo-ołowiowe były najbardziej intensywnie eksploatowane w latach 1800–1912. Gleby pobierano z głębokości 0,0–0,3 m z gęstością 16 próbek/km2. Odległość między miejscami pobierania próbek na ciekach wynosiła 250 m. Zawartość Ag, Al, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, P, Pb, S, Sr, Ti, V i Zn oznaczano metodą ICP-AES, a Hg – metodą CV-AAS po roztworzeniu próbek w wodzie królewskiej. W próbkach gleb oznaczono też pH i ich skład granulometryczny. Wyniki badań geochemicznych wykazały intensywne zanieczyszczenie gleb i osadów przez As, Cd, Hg, Pb i Zn w obszarach historycznego wydobycia i przeróbki rud Zn-Pb oraz na wychodniach triasowych dolomitów kruszconośnych.

EN

The surveyed area is located in the northwestern part of Małopolska Voivodship. Detailed, multi-media geochemical research has been conducted due to distinct geochemical anomalies of Pb–Zn–Cd in soils and stream sediments in this region. The report presents some research results of detailed geochemical mapping at scale 1:25 000 on the Nowa Góra map sheet. Lead and zinc ores were extensively exploited in this area from 1800 to 1912. The topsoil (0.0–0.3 m) was sampled at a sampling density of 16 sites per km2. The distance between watercourse sampling sites was about 250 m. Concentration of Ag, Al, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, P, Pb, S, Sr, Ti, V and Zn was determined by the ICP-AES method, and of Hg – by the CV-AAS method, following a hot aqua regia digestion. In addition, grain size distribution and pH were determined in topsoil samples. Geochemical studies have indicated that the topsoil and stream sediments are extremely contaminated with As, Cd, Hg, Pb, Zn in the vicinity of historical Zn-Pb mines and processing facilities as well as in areas where the soils are developed on outcrops of Middle Triassic Zn–Pb ore-bearing dolomites.

3

Strefowość wzrostu kryształów galeny z kopalni Bolesław koło Olkusza (region śląsko-krakowski)

Natkaniec-Nowak L., Pawlikowski M., Sikora M., Tarkowski J.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 6

498-502

EN

Idiomorphic galena crystals occurring within Triassic dolomites from the Bolesław mine near Olkusz were the subject of the study. The samples were collected from vein-pocket-like aggregates of galena, where two stages of mineralization were distinguished. Polished samples were etched with HCl (1:3). Etching revealed the growth zones of PbS crystals. Subsequently, decrepitation, chemical and X-ray analyses were applied. Two decrepitation effects, recorded at the maximum at 150-180°C and 250-300°C, are related to decrepitation of the two inclusion types. The chemical composition and unit cell size vary within the individual growth zones of the crystals. It can be concluded that during growth of the galena crystals the physico-chemical conditions were not stable.

4

Przyszłość górnictwa śląsko-krakowskich rud Zn-Pd na początku XXI wieku

Blajda R., Retman W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 1-2

29-34

PL

W związku z przewidywanym w najbliższych latach zakończeniem eksploatacji rud Zn-Pb dokonano oceny możliwości wykorzystania niezagospodarowanych złóż regionu śląsko-krakowskiego. Porównano zasoby ustalone w formalnie obowiązujących opracowaniach dokumentacyjnych sprzed 1991 r. z zasobami oszacowanymi według obowiązujących od 1992 r. kryteriów bilansowości. Zastosowanie tych kryteriów doprowadziło do ponad dwukrotnego zmniejszenia oczekiwanego potencjału zasobowego złóż peryferyjnych: spowodowało tez zmiany w obrazie rozmieszczenia ciał rudnych. Z rozpoznania wiertniczego wynika, że będą to niewielkie, płaskie gniazda bądź soczewki rozproszone w poziomie i w profilu pionowym. Taki model złóż należy wziąć pod uwagę w rozważaniach na temat ewentualnego ich zagospodarowania.

EN

Considering the closure of Zn-Pb ore mining prognozed for the nearest future, the possible opening of undeveloped ore deposits in the Silesia-Kraków district was evaluated. The comparison was made of ore reserves calculated according to assessment criteria applied before 1991 and after 1992. The application of the latter criteria to the peripherial orebodies decreased their reserves over two times. Moreover, it resulted in significant changes in distribution pattern of those orebodies. Data from drilling evidenced the existence of small, flat, vertically or laterally scattered nests or lenses. Such geometry and distribution pattern of orebodies must be taken into account in future development is discussed.