Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Magmatic episodes in the Holy Cross Mountains, Poland – a new contribution from multi-age zircon populations

Krzemińska Ewa, Krzemiński Leszek

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 474

43--57

EN

This contribution reports on new U-Pb zircon age data from magmatic rocks from the Holy Cross Mountains (HCM) of Poland. The analyzed samples were taken from lamprophyre and diabase veins of Podkranów and Janowice-2 as well as from tuff horizon of Kielce Beds (Ludlow). Internal morphologies have been investigated by SEM-BSE and cathodoluminescence images and they have been used as a guide for the selection of genetically various type of grains, e.g. potential auto-, ante- and xenocrysts, that were analyzed by ion microprobe. The U-Pb age of the magmatic events at 414.2 ±6.6 Ma (Kielce tuff), 322 ±12 Ma (Podkranów, lamprophyre), and 300±10 Ma (Janowice-2, diabase) confirmed the time frame of known magmatic activity reported within the HCM, as determined by 40Ar/39Ar geochronology in previous studies. The zircon investigation revealed also multiple populations with record of an earlier pulse of magma system (antecrysts), as well as abundant xenocrysts.

PL

W artykule przedstawiono nowe oznaczenia wieku U-Pb cyrkonu w skałach magmowych z obszaru Gór Świętokrzyskich (HCM). Próbki pobrano z żył lamprofiru i diabazu z Podkranowa i Janowic-2 oraz z poziomu tufu w warstwach kieleckich (ludlow). Morfologię i wewnętrzne cechy budowy ziaren zbadano za pomocą obrazów SEM-BSE i katodoluminescencji SEM, stosując je jako przewodnik do selekcji genetycznie różnych typów ziaren, potencjalnych auto-, ante- i ksenokryształów, które były analizowane na mikrosondzie jonowej. Wiek U-Pb epizodów magmowych, 414,2 ±6,6 Ma (Kielce, tuf), 322 ±12 Ma (Podkranów, lamprofir) i 300 ±10 Ma (Janowice-2, diabaz), potwierdza znane z wcześniejszych publikacji ramy czasowe aktywności magmowej na obszarze HCM oznaczone metodą 40Ar/39Ar. Badania wieku U-Pb cyrkonu ujawniły także szereg populacji z zapisem wcześniejszych impulsów magmowych (antekryształy) i licznych ksenokryształów.

2

Warstwy świętomarskie dewonu środkowego w Górach Świętokrzyskich w świetle badań sedymentologicznych

Malec J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

131--165

PL

W profilu środkowego żywetu w regionie łysogórskim w Górach Świętokrzyskich, pomiędzy węglanowymi i iłowcowymi osadami warstw skalskich a wapieniami biostromalnymi warstw pokrzywiańskich lub iłowcami warstw nieczulickich występują silikoklastyczne osady warstw świętomarskich, w obrębie których wyróżniono sześć facji: piaskowce średnio- i gruboławicowe, piaskowce wapniste i mułowce, piaskowce i mułowce zaburzone sedymentacyjnie, piaskowce osuwiskowe, mułowce i cienkoławicowe piaskowce oraz mułowce. Obecność spływów grawitacyjnych w postaci piaskowców osuwiskowych i utworów typu derbis flow i mud flow, którym towarzyszą średnio- i gruboławicowe piaskowce utworzone w strefach kanałowych, wskazuje na podmorską depozycję na nachylonym dnie, w środowisku skłonu basenu. Sedymentacja warstw świętomarskich przebiegała na obszarze głębszego szelfu w proksymalnej i dystalnej części prodelty, należącej prawdopodobnie do średniej wielkości systemu deltowego. Wskaźniki pulsacyjnej sedymentacji piaskowców cienkoławicowych oraz obecność szczątków roślinnych w mułowcach wskazują na transport materiału terygenicznego głównie przy udziale generowanych przez rzeczne powodzie przepływów hiperpyknalnych (hyperpycnal flow). Materiał terygeniczny warstw świętomarskich był dostarczany do basenu łysogórskiego z południowego wschodu. Sedymentacja warstw świętomarskich jest związana ze wzrostem tektonicznej subsydencji środkowodewońskiego basenu w regionie łysogórskim Gór Świętokrzyskich. Równowiekowe osady silikoklastyczne rozpoznane na obszarze południowo-wschodniej Polski i zachodniego Wołynia na Ukrainie związane są prawdopodobnie z depozycją w obrębie tego samego systemu deltowego.

EN

The middle Givetian section of the Łysogóry region of the Holy Cross Mts (HCM) is highlighted by the presence of siliciclastic sediments of the Świętomarz Beds that occur between carbonate and clayey sediments of the Skały Beds and biostromal limestones of the Pokrzywianka Beds or claystones of the Nieczulice Beds. The Świętomarz Beds comprise six facies: (1) medium- and thick-bedded sandstones, (2) calcareous sandstones and siltstones (3) sedimentary disturbed sandstones and siltstones, (4) slump sandstones, (5) siltstones and thin-bedded sandstones, (6) siltstones. The presence of gravitational flows in the form of slump sandstones and debris and mud flows, which are associated with medium- and thick-bedded sandstones linked to channel zones, indicate submarine deposition on an inclined floor within a basinal slope environment. Deposition of the Świętomarz Beds occurred in an area of deeper shelf within the proximal and distal parts of prodelta that belonged to a medium-sized delta system. Indications of pulsating sedimentation of thin-bedded sandstones and the presence of plant remains in siltstones point up to transport of terrigenous material primarily by hyperpycnal flows generated by river floods. Terrigenous material of the Świętomarz Beds was derived to the Łysogóry basin from the southeast. Sedimentation of the Świętomarz Beds is closely linked to the increased tectonic subsidence of the Middle Devonian basin in the Łysogóry region of HCM. Coeval siliciclastic sediments, which have been identified in the area of south-eastern Poland and western Volhynia in the Ukraine, are presumably related to deposition within the same delta system.

3

Litostratygrafia pogranicza dewonu dolnego i środkowego w regionie łysogórskim Gór Świętokrzyskich

Malec J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2005

|

nr 415

5-58

PL

Na pograniczu dewonu dolnego i środkowego regionu łysogórskiego Gór Świętokrzyskich, wyróżniono formalną jednostkę litostratygraficzną - formację grzegorzowicką (fm). Występuje ona pomiędzy terygenicznymi osadami "formacji" zagórzańskiej wyższego emsu a eifelską "formacją" wojciechowicką złożoną z dolomitów. W obrębie zróżnicowanej litologicznie formacji grzegorzowickiej wydzielono 8 ogniw: dolomity z Warszówka (og), margle z Godowa (og), iłowe z Bukowej Góry (og), wapienie z Wydryszowa (og), piaskowce z Kapkazów (og), dolomity z Rzepina (og), mułowce i piaskowce z Zachełmia (og) oraz wapienie z Dąbrowy (og). W niższej części ogniwa wapieni z Dąbrowy i ogniwa mułowców i piaskowców z Zachełmia przebiega granica chronostratygraficzna pomiędzy dewonem dolnym a środkowym. Największe rozprzestrzenienie geograficzne mają dwie jednostki: ogniwo iłowców z Bukowej Góry (og) oraz ogniwo wapieni z Wydryszowa (og). Pozostałe ogniwa cechują się brakiem ciągłości lateralnej na większym obszarze. Omówiono podobieństwa i różnice występujące między sekwencjami z pogranicza dewonu dolnego i środkowego w regionach łysogórskim i kieleckim oraz w przyległych rejonach geograficznych.

EN

A formal lithostratigraphic unit, i.e. Grzegorzowice Formation was distinguished at the Lower and Middle Devonian boundary in the Łysogóry Region of the Holy Cross Mts. This occurs between terrigenous sediments of the upper Emsian Zagórze "formation" and dolomites of the lower Eifelian Wojciechowice "formation". The lithologically diversified Grzegorzowice Formation consists of 8 members: Warszówek Member, Godów Member, Bukowa Góra Member, Wydryszów Member, Kapkazy Member, Rzepin Member, Zachełmie Member and Dąbrowa Member. The Lower-Middle Devonian chronostratigraphic boundary runs within the lower portion of the Dąbrowa Member and Zachełmie Member. Two units, i.e. Bukowa Góra Member and the Wydryszów Member, show the largest geographic extent. The remaining members are characterized by a lack of lateral continuity over a vast area. This report presents similarities and differences that occur between Lower and Middle Devonian boundary sequences in the Łysogóry and Kielce regions as well as neighboring geographic areas.