Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zmiany reżimu wydajności i potencjału zasobności źródeł : implikacje do ich klasyfikacji

Buczyński S.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/2

1179--1183

EN

The paper presents the results of precipitation influence on the discharge regime changes of 6 springs located in south-western Poland and draining a variety of rocks differing in lithology and age. Calculations for the very wet (2010) and the extremely dry years (2015) have shown that the low spring discharges experienced the greatest variations, with the coefficient ofvariation falling between 3-141%. The coefficient of variation for the maximum and average discharges generally does not exceed 90%. The obtained values of the regression coefficient from 0.0016 to 0.1 d-1 and the coefficient of variation (0-33%) indicate a relatively low variability of groundwater resources and the low transmissivity and high storage capacity of the weathering cover. The spring discharge analysis indicates also the drainage of groundwater bodies of various capacity. The maximum values of the storage capacity are several hundred thousand cubic meters, whereas in the lowest spring resources it does not exceed several thousand cubic meters. Three springs have shown a low variability of the storage capacity (Cv = 4-32%), two have indicated a moderate variability (66 and 70%) and one has shown a large variability (135%). The large storage capacity and high hydraulic resistance of the weathering cover does not guarantee the spring recharge during longer periods (summer-autumn) without rain.

2

Recesja zasilania gruntowego rzek w klimacie tropikalnym

Szkutnicki J., Kadłubowski A.

Przegląd Geofizyczny

|

2014

|

Z. 1-2

39--56

PL

Zjawisko zasilania gruntowego rzek w klimacie tropikalnym w ciągu długiego okresu (6-7 miesięcy) nie jest zakłócone zasilaniem powierzchniowym. W związku z tym następuje tzw. recesja zasilania gruntowego, która przebiega zgodnie z postępem geometrycznym malejącym. Proces ten jest opisany równaniem Mailleta-Bussinesqua. Na podstawie tego równania wyznaczono współczynniki recesji, które zostały przedstawione na przykładzie 4 rzek Senegalu. Stwierdzono, że recesja zasobów wód gruntowych w klimacie tropikalnym przebiega zawsze w dwóch fazach: opadania i wysychania. W fazie opadania spełnia się równanie w postaci powszechnie przyjmowanej, w fazie wysychania natomiast równanie to nie może być stosowane, co wymagało przyjęcia jego modyfikacji zaproponowanej przez Hortona. W dużych rzekach Senegal i Faleme, o płytko zalegającym podłożu krystalicznym, faza opadania jest intensywniejsza niż w dwóch pozostałych rzekach Casamance i Khorine, gdzie przeważają utwory sedymentacyjne. Faza wysychania w dużych rzekach przebiega znacznie wolniej. Może to świadczyć, że głębsze warstwy wodonośne dużych rzek są zasobniejsze w wodę niż rzek małych. Recesja fazy wysychania wszystkich rzek w klimacie tropikalnym jest bardzo intensywna. Świadczą o tym wykładniki potęgi n > 1 w rzekach dużych i n > 2 w rzekach małych. Ma to m.in. związek z wysoką temperaturą w okresie suchym, co sprzyja silnemu parowaniu terenowemu. Szczególnie szybkie wyczerpywanie zasobów wodnych w małych rzekach w fazie wysychania może być wynikiem nasilonej ewapotranspiracji, gdyż zlewnie Casamance i Khorine są pokryte bogatą roślinnością wiecznie zieloną. Współczynniki recesji zasilania gruntowego w strefie tropikalnej są obszarowo zróżnicowane. Natomiast ich zróżnicowanie w czasie jest mniej znaczące, co pozwoliło kiedyś zaproponować średnie współczynniki recesji dla rzek w klimacie tropikalnym w celu prognozowania zasobów wód gruntowych Senegalu. Uzyskane wyniki dotyczące recesji zasilania gruntowego w strefie klimatu tropikalnego mogą być informacją dla potrzeb modelowania i symulacji suszy w naszym klimacie.

FR

Le phenomène d’alimentation souterraine des rivières, dans le climat tropicale, pendant longue période (6-7 mois) n’est pas influencé par l’alimentation superficielle. Cecioffre une bonne possibilitée de prevision des débits de décrue selon la loi de vidanged’un réservoir, dans l’occurence, la nappe phréatique. Cette vidange se fait en conformité avec la progression géométrique décroissante. Ce processusse est exprimé par l’équation exponencielle de Maillete-Bussinesq Qt = Q0e–at Selon cette équation on a calculé les coefficients de décroissance pour 4 rivières du Sénégal (Sénégal, Falémé, Casamance, Khoriné). On a constaté que la décroissance de débit des cours d’eau, dans le climat tropical, se fait en deux phases tarrissement et épuisement. Dans la phase de tarrissement l’équation ci dessus est cohérante, mais dans la phase d épuisement cette équqtion n’est pas appropriée. Pour cela il fallait adapter sa modifi cation proposée par Horton qui a la forme exponentielle double : Qt = Q0e–atn Dans les grands fleuves (Sénégal, Falémé), dont les bassins versants schisteux et cristaliques ne sont pas trop perméable, la phase de tarrissement est plus intensive que dans les petits cours d’eau (Casamance, Khoriné) dont les bassins versant sédimentaitres accumulent des réserves d’eau dans la nappe phréatique hypodermique. Par contre la phase d’ épuisement dans les grands fleuves est beaucoup plus lante. Ce qui peut signifier que ses profondes nappes phréatique sont plus abondantes en eau. Néanemoins la phase d’épuisement, dans le climat tropical, est partout très intensive. En phase de tarrissement l’exposant n = 1, en phase d’épuisement dans les grands cours d’eau n > 1 et dans les petits cours d’eau n > 2 (dans le climat tempéré n >=1). On peut supposer que l’allure de la phase d’épuisement, c’est-ta-dire la chute caractéristique des débits, soit provoquée par une forte évaporation de l’eau libre des cours d’eau et l’évapotransporation de leurs alluvions saturées couvertes par une végétation assez développée. Ce phénomène est observé surtout dans les petits bassins versants (Casamance et Khoriné). Les coeficients de décroissance varient dans l’éspace en fonction des conditions géologiques et de dimention des superficie de bassin versants. Ils varient aussi dans le temps surtout en foction des perturbations climatiques. La variation temporelle est moins prononcée et pour certaines stations on a proposé les formules pour estimer des débits d’étiage et des réserves d’eau souterraines. Les résultats obtenus peuvent étre utiles dans le climat tempéré pour une simulation de sécheresse.

3

Analiza recesji wydatku źródła Pod Wysokim Działem (pieniński pas skałkowy) w świetle obserwacji limnimetrycznych

Humnicki W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

79--86

PL

W artykule omówiono wyniki obserwacji stacjonarnych źródła Pod Wysokim Działem, zlokalizowanego w trudno dostępnym terenie górskim Pienin Właściwych. Dziewięcioletnie, stacjonarne obserwacje stanów wód podziemnych, prowadzone przy użyciu limnimetru z automatyczną rejestracją danych oraz wykonywane okresowo pomiary wydajności, umożliwiły szczegółową analizę zmian wydatku źródła, przede wszystkim w okresach, kiedy charakteryzowało się ono reżimem własnym, niezależnym od chwilowego zasilania opadami atmosferycznymi lub topnieniem pokrywy śnieżnej i drenowało wyłącznie wody zmagazynowane wcześniej w zbiorniku wód podziemnych. Po analizie przebiegu wydatku źródła na tle dobowych sum opadów atmosferycznych wybrano 20 okresów recesji o długości od 7 do 64 dni. Do matematycznego opisania krzywych recesji wykorzystano najprostsze i najczęściej stosowane w obliczeniach hydrogeologicznych równanie Mailleta. Każdorazowo obliczono współczynnik regresji α, potencjał zasobności źródła oraz czas przebywania wody w systemie wodonośnym. Uzyskane wartości współczynników regresji α (rzędu 0,005–0,01 d–1), na ogół niższe od podawanego w literaturze podręcznikowej zakresu (0,04–0,7), najprawdopodobniej świadczą o słabej przepuszczalności zwietrzelin ilastych, które utrudniają dopływ wód podziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie źródła. Z kolei niskie potencjały zasobności (<50 tys. m3) oraz krótkie czasy przebywania wody w systemie wodonośnym ( do kilku miesięcy) świadczą o tym, że źródło drenuje niewielki zbiornik wód o charakterze lokalnym.

EN

The paper describes the results of 9-year stationary monitoring of the spring Pod Wysokim Działem, located in the Pieniny Mts. The monitoring of water level with application of automatic limnimeters and periodically measured spring discharge allowed recording detailed variations of the discharge especially in the periods of its own regime independent of temporary recharging events, like snowmelt or rainfall. It drained only its own groundwater reservoir. Based on the analysis of spring discharge and daily sum of precipitation, 20 periods of discharge recession of 7 to 64 days-long each were selected. The Maillet equation, widely used in hydrogeology, was applied to mathematical description of the recession curves of the spring. Each time, the recession coefficient α, as well as the storage capacity of the spring and residence time of water in the system, were calculated. The obtained values of recession coefficient α from 0.005 to 0.01 d–1 are generally lower than those known from literature, namely: 0.04–0.7. It probably suggests the low permeability of illitic weathering, which hampers the groundwater inflow to the spring. On the other hand, low values of the storage capacity (<50 000 m3) and short residence time of water in the system (in a range of a few months) suggest that the spring rather drains a small local groundwater reservoir.