Ratownikiem może być każdy z nas. Często nie wynika to z naszych chęci, ale okoliczności, w których się znaleźliśmy (np. uczestnicząc w wypadkach komunikacyjnych) oraz zobowiązań prawnych i moralnych nakazujących udzielić pomocy osobie poszkodowanej. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych definicji z zakresu ratownictwa oraz dokonanie typologii ratowników pod względem ich kompetencji ratowniczych oraz okoliczności niesienia pomocy.
EN
Every one of us can be a lifeguard. Often this does not result from our willingness, but the circumstances in which we found ourselves (eg by participating in transport accidents) as well as legal and morał obligations that require assistance to the injured person. The aim of the article is to present basie definitions in the field of rescue and make a typology of rescuers in terms of their rescue competences and the circumstances of providing help.
W artykule przeanalizowano cechy niebezpiecznych i szkodliwych czynników występujących podczas awarii w obiektach niebezpiecznych chemicznie, gdzie używany jest amoniak. Zdefiniowano, że ich niebezpieczeństwo wynika nie tylko z obecności niebezpiecznych substancji chemicznych, ale również powodowana jest niską temperaturą otaczającego środowiska. Przeprowadzono analizę czynników niskotemperaturowych (do – 40ºС), które skracają czas pobytu ratownika podczas naprawy awarii w warunkach sytuacji nadzwyczajnej z uwalnianiem (wylaniem) amoniaku w ograniczonej przestrzeni. Na podstawie analizy krajowych i zagranicznych dokumentów prawnych i literatury naukowej zdefiniowano niedociągnięcia metod i środków technicznych dotyczących oszacowania trwałości do działania w niskich temperaturach specjalnych gazoszczelnych ubrań. Ustalono że obecnie nie ma przepisów, które wyznaczają bezpieczny czas pracy ratownika w niskich temperaturach.
EN
The article analyzes some features of hazardous and harmful factors in accidents at dangerous chemical facilities with the presence of ammonia. The authors prove that their risk is characterized not only by the presence of hazardous chemicals, but also by low-temperature environment. It is analyzed the low (up to -40 Â °C) factors that minimize the period of the rescuer’s work in an emergency situation with the release (spout) of ammonia in a limited space, which is determined by the protection time of PPE respiratory and vision and it is in within 20-45 minutes. Based on the analysis of domestic and foreign legislative documents and references the authors found out that there are some drawbacks in modern methods and technical tools of evaluating indicators of resistance of special material of gas-chemical-protective suit to low temperatures and detected that nowadays there are no regulations that would determine safe time of rescuer staying at low temperatures condition.
W artykule przedstawiono wyniki badań teoretycznych, dotyczących wymiany ciepła i masy w oddzielnych elementach pakietu materiałów specjalnych gazoszczelnego ubrania ratownika. Dzięki nim można oszacować zdolność zachowania swoich właściwości ochronnych od niskich temperatur, biorąc pod uwagę mikrokilmat przestrzeni pod ubraniem w środowisku: niska temperatura – ubranie ochronne – człowiek. Zasada polega na określaniu osiągnięcia temperatury granicznej między środowiskiem agresywnym, a ciałem czło wieka, uwzględniając wskaźniki cieplne akumulowane ciałem. Na podstawie teoretycznych badań zaproponowano sposoby doskonalenia metod oceny pakietu ochronnego ubrania przy zachowywaniu właściwości ochronnych od niskich temperatur podczas awarii z amoniakiem. Zasada określenia właściwości ochronnych od niskich temperatur pakietu materialów polega na określaniu indeksu stabilnośći mroźnej. Z jego pomocą możliwa jest ocena efektywnośći gazoszczelnego ubrania w warunkach podobnych do eksploatayjnych podczas awarii w pomieszczeniach z zautomatyzowanymi instalacjami chłodzeniowymi.
EN
The article presents the results of theoretical research in heat mass transfer in individual elements of the rescuer’s special material package gas-chemical-safe suit , frost-resistance and level of protection at low temperature considering microclimate under suit space within the «low temperature - protective clothing - a man». The principle is to identify the achievements of the anger-suit limit temperature in the space between the aggressive environment and the human body taking into account the thermal performance of accumulated human body. Based on theoretical studies, there were suggested ways to improve the method of assessing frost-resistance of personal protective clothing in case of low-temperature effect with the ammonia release (spout). The principle definition of the frost-resistance protective clothing packages determines the index of frost-protective. It is very helpful in the evaluation of the effectiveness of gas-chemical protective rescuers’ clothes in conditions close to operational failures at the premises of automated refrigerators.
Potrzeba ratowania życia, przywracania zdrowia i przynoszenia ulgi cierpiącym osobom narodziła się w zamierzchłej przeszłości. Zdrowie i życie ludzkie jest wartością nadrzędną. Państwo Polskie zapewnia pomoc każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Ból jako „nieprzyjemne przeżycie zmysłowe i emocjonalne, połączone z aktualnym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanki lub związane z wyobrażeniem tego typu uszkodzenia” uważa się za ważny objaw, stanowiący przedmiot zainteresowania lekarzy wszystkich specjalizacji. Medycy długo traktowali kwestie bólu marginalnie, pozostawiając je filozofom. Ból pełni funkcję sygnału alarmowego, a nieleczony negatywnie oddziałuje na organizm chorego. Nie leczenie lub nieprawidłowe leczenie bólu wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Za prowadzenie działań ratowniczych z zakresu bezpieczeństwa powszechnego odpowiada Państwowa Straż Pożarna i jednostki ratownictwa medycznego. Istnieje możliwość wykonywania kwalifikowanej pierwszej pomocy przez inne podmioty. Ratownikiem może być osoba spełniająca określone przepisami prawnymi wymogi, a warunkiem udzielania KPP przez ratowników są kompetencje, w tym posiadanie aktualnej wiedzy z zakresu medycyny ratunkowej i umiejętności niesienia pierwszej pomocy. Ratownik powinien oceniać skalę bólu występującego u poszkodowanego. Brak zrozumienia istoty bólu jest powszechny u ratowników. Ratownikom współpracującym w ramach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego nie wskazano metod dokonywania oceny bólu u poszkodowanego. Ból uznaje się za piąty parametr życiowy, po oddechu, tętnie, temperaturze ciała i ciśnieniu tętniczym. Uczestników kursów z zakresu KPP nie zapoznaje się z najprostszymi skalami pomiaru bólu. Poziom odczuwania bólu ocenia się na postawie subiektywnych informacji uzyskanych od badanego pacjenta, osoby poszkodowanej z zastosowaniem skali wzrokowo-analogowej lub numerycznej. Program kursu w zakresie KPP powinien zostać rozszerzony o nauczanie oceny bólu.
EN
Human life and health are superior values. Government provides assistance for everyone, perceived as in a state of health emergency risk. Person who fulfills defined conditions may become a Rescuer. Pain as “unpleasant sensory and emotional experience, connected with current or potential tissue damage, or related with idea of this kind of damage“ is recognized in medicine as the most important symptom. It became an interest of doctors of all specializations. The pain means as the alarm and untreated pain may cause some negative effects on whole human organism. Relief of pain is a necessity to avoid a risk of complications which may occur due to improper treatment. (PSP) State Fire Service and emergency medical units are responsible for carrying rescue operations in the field of public safety. There is also a possibility to provide qualified first-aid service by the other units. The main condition of providing qualified first-aid (KPP) by the Rescuers is to have knowledge in emergency medicine field. A Rescuer should be able to judge the scale of victim’s pain. There is no typical scale of pain or a method which could tell how to examine it – according to KPP. Lack of understanding the essence of pain is common among rescuers. What is more, pain is considered to be the fifth life factor, after breathing, pulse, body’s temperature and blood pressure. It is judged upon subjective information obtained from the victim, using a visual analogue and numeric scale. The plan of KPP course has been established and should be expanded with pain assessment learning.
W artykule zwrócono uwagę na wzrost ratowników biorących udział w badaniach wykonanych w komorze ćwiczeń na terenie Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu. Analizowano wpływ wzrostu ratowników na czas ich przemieszczania się przez komorę podczas ćwiczeń. Oceniano cztery zastępy, które wyróżniały się najwyższym wzrostem wchodzących w ich skład ratowników i cztery zastępy, które cechowały się najniższym wzrostem z wszystkich 36 poddanych badaniu zastępów.
EN
The article focuses on the height of rescuers involved in the studies performed in the training gallery located at the Regional Mines Rescue Station in Bytom. The influence of the height of rescuers on their movement through the training gallery during field training was analyzed. Four teams were evaluated which were distinguished by the highest height of rescue team's members and four teams characterized by the lowest height of the team's members out of all 36 rescue teams that underwent the investigations.
Transport i zabezpieczenie logistyczne ratowników podczas zakrojonych na szeroką skalę działań ratowniczo-gaśniczych wymaga szczegółowego przygotowania. Państwowa Straż Pożarna już od momentu przyjęcia zgłoszenia uruchamia opracowane procedury, które pozwalają na szybki transport sprzętu oraz ratowników, a także zapewnienie im zakwaterowania i wyżywienia. W pierwszym etapie działań wykorzystywane są siły i środki miejscowych jednostek, w następnym konieczne jest prowadzenie szczegółowego zabezpieczenia logistycznego oraz możliwości wypoczynku dla pracujących ratowników. Omawiana Lubelska Brygada Odwodowa dzięki opracowaniu odpowiedniej dokumentacji, wdrożeniu procedur alarmowania oraz prowadzeniu stałych szkoleń, stanowi zespół zdolny do samodzielnego działania w bardzo krótkim czasie. Z powodzeniem była wykorzystywana podczas działań powodziowych, katastrof budowlanych i pożarów.
EN
Transport and logistics security of rescuers during large-scale firefighting and rescue operations require detailed preparation. State Fire Service from the moment of acceptance of the fire incident report starts the established procedures that allow for rapid equipment and rescuers transport, as well as provide them with accommodation and board. In the first phase of activities are used forces and resources of local units, in the next phase it is necessary to conduct detailed logistical and recreation opportunities for working firefighters. Discussed Lublin Reserve Brigade thanks to the development of appropriate documentation, implementation of alert procedures and conducting ongoing training is a team being capable of independent operation in a very short time. It has been successfully used during flood operations, building disasters and fires.
Śmierć w wodzie jest zazwyczaj tragedią niezamierzoną, a szczególnie bolesną, gdyż jak wynika z analizy wieloletnich statystyk – dotyka przede wszystkim najmłodszych i młodych obywateli. Tendencje te, są podobne na całym świecie. Utonięcia zdarzają się najczęściej w miejscach niestrzeżonych, ale wiele wypadków zdarza się każdego roku, na sezonowych kąpieliskach nadzorowanych przez ratowników i na obiektach całorocznych. Te ostatnie zasługują na szczególną uwagę, ze względu na to, że warunki tam panujące (doskonała przejrzystość wody, kadra ratownicza, ograniczona głębokość i zamknięty obszar) – zdają się wykluczać możliwość niedostrzeżenia wypadku.
EN
Death in water is usually an unintended tragedy, yet particularly painful, since, as long-term analysis of statistics show, it touches the youngest and young people. These tendencies are mostly similar in the whole world. Drowning takes place in unguarded water basins, but multiple accidents take place each year at seasonal water basins attended by life-guards and at whole year water leisure facilities. The latter ones deserve special attention due to the fact that conditions present at those facilities (perfect clarity of water, life guards, limited depth and enclosed area) seem to limit the possibility of failing to notice an accident. What are its causes and how to prevent such situations? This material makes an attempt to answer this and other questions.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Cel: Wskazanie optymalnego postępowania w przypadku zatrucia tlenkiem węgla. Wprowadzenie: Co roku odnotowywanych jest wiele zdarzeń związanych z tlenkiem węgla, w wyniku których duża liczba osób zostaje poszkodowanych, a kilkadziesiąt umiera wskutek zaczadzenia. Intoksykacja tlenkiem węgla ma najczęściej charakter przypadkowy, zdarza się podczas pożarów lub wskutek nieprawidłowego działania systemów grzewczych lub systemów wentylacji. Tlenek węgla zajmuje pierwsze miejsce wśród gazów mogących stać się potencjalną przyczyną zgonu. CO to bezwonny, bezbarwny i niedrażniący gaz, szczególnie niebezpieczny, ponieważ niewyczuwalny. W przypadku zwiększonego stężenia CO w powietrzu łączy się on z hemoglobiną, mioglobiną, oksydazą cytochromową, wypierając z tych połączeń tlen. Właściwości tlenku węgla – szybkie i trwałe tworzenie karboksyhemoglobiny sprawiają, że w organizmie poszkodowanego dochodzi do ciężkiego niedotlenienia narządów, a w szczególności ośrodkowego układu krążenia i mięśnia sercowego. Utrata możliwości transportu tlenu przez krwinki czerwone powoduje niedotlenienie tkanek i narządów. W pracy, oprócz przyczyn i objawów zatruć tlenkiem węgla oraz mechanizmu jego toksyczności, zawarto schemat postępowania ratownika na miejscu zdarzenia, zwracając szczególną uwagę na znaczenie wczesnej tlenoterapii. Wyodrębniono trzy ścieżki czynności ratunkowych. Postępowanie z zatrutym przytomnym obejmuje zapewnienie dostępu świeżego powietrza, badanie BTLS i wstępne zaopatrzenie urazów zagrażających życiu. Zatruty nieprzytomny, który oddycha prawidłowo, wymaga po włączeniu tlenoterapii i zastosowaniu pozycji bocznej kontroli parametrów życiowych co 1-2 minuty. W przypadku braku oddechu u poszkodowanego nieprzytomnego ratownik podejmuje czynności resuscytacyjne według wytycznych 2010 Europejskiej Rady Resuscytacji. Nieswoistość objawów skutkuje niską rozpoznawalnością zatrucia CO, a często nakłada się na to niewłaściwe postępowanie z poszkodowanym na miejscu zdarzenia. Metody: Analiza publikacji, dokumentów i danych statystycznych, badanie opinii z wykorzystaniem techniki wywiadu przeprowadzone w sposób jawny i otwarty. Wnioski: 1. Tlenek węgla może być przyczyną groźnych zatruć. 2. Brak swoistych objawów zatrucia powoduje często błędy w diagnozie i leczeniu zatruć tlenkiem węgla. 3. Rozpoznanie zatrucia tlenkiem węgla powinno być rozważone u każdej ofiary pożaru. 4. Każdy ratownik powinien być przeszkolony w zakresie rozpoznawania i leczenia zatrucia tlenkiem węgla.
EN
Purpose: Providing an optimal procedure for carbon monoxide poisoning. Introduction: Each year there are many cases of carbon monoxide poisoning registered in Poland. Numerous end up with the death of their victims. The intoxication with carbon monoxide is usually accidental. It occurs as a consequence of fires or due to improper operation of heating systems or ventilating ducts. Carbon monoxide is the most dangerous gas which constitutes a potential cause of deadly poisoning. Carbon monoxide is odourless, colourless, acrid and extremely dangerous, because of its imperceptibility. When the level of CO in the air increases, the gas connects with hemoglobin, myoglobin and cytochrome oxidase and displaces oxygen. Carbon monoxide properties, such as quick and permanent connection to hemoglobin cause severe hypoxia of internal organs, especially, central nervous system and heart. The lack of oxygen transport by red blood cells results in the hypoxia of organs and issues. Apart from causes and symptoms of carbon monoxide poisoning and the mechanism of its toxicity, this paper also presents an algorithm of rescue proceedings, with particular attention drawn to the importance of early oxygen therapy. Fresh air should be delivered to the conscious victim of CO poisoning, BTLS should be performed and a rescuer should also deal with life threatening injuries. Oxygen therapy, recovery position and control of life parameters should be applied in case when an unconscious victim is normally breathing. If he or she does not breathe, the rescuer should initiate life supporting procedures presented in Guidelines of European Resuscitation Council. The lack of typical symptoms of carbon monoxide poisoning often leads to a wrong diagnosis and results in inappropriate treatment of CO poisoning victims. Methods: An analysis of publications, documents and statistics, opinion research with the use of an open survey. Conclusions: 1. Carbon monoxide can be a cause of very dangerous poisoning. 2. The lack of typical symptoms may result in a wrong diagnosis and treatment of carbon monoxide poisoning. 3. Carbon monoxide poisoning should be taken into account as a potential diagnosis for every fire victim. 4. Every rescuer should be trained in diagnosing and treating carbon monoxide poisoning victim.
Z systemem Państwowe Ratownictwo Medyczne współpracują służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Jednostki te udzielają kwalifikowanej pierwszej pomocy osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Kwalifikowana pierwsza pomoc to czynności podejmowane przez ratownika wobec osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Ratownik może wykonywać następujące czynności: prowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową, bezprzyrządową i przyrządową, z podaniem tlenu oraz zastosowaniem według wskazań defibrylatora zautomatyzowanego, tamować krwotoki zewnętrzne i opatrywać rany, unieruchamiać złamania i podejrzenia złamań kości oraz zwichnięć, stosować ochronę przed wychłodzeniem lub przegrzaniem, prowadzić wstępne postępowanie przeciwwstrząsowe poprzez właściwe ułożenie osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, ochronę termiczną osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, stosować tlenoterapię bierną, ewakuować z miejsca zdarzenia osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, udzielić wsparcia psychicznego osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, prowadzić wstępną segregację medyczną. W sytuacji, gdy na miejscu zdarzenia są jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, ratownicy ze służb współpracujących z systemem wykonują działania ratownicze wynikające ze specyfiki służby oraz stanowią pomoc i wsparcie w wykonywaniu medycznych działań ratowniczych przez ratowników z jednostek systemu. Szanse przeżycia poszkodowanych z ciężkimi obrażeniami ciała zależą od czasu, w którym zostanie im udzielona pomoc. Usystematyzowanie oceny poszkodowanego "od głowy do stóp" i poprawna znajomość procedur ratowniczych gwarantuje, że udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy przez ratowników w istotny sposób wpływa na szanse przeżycia poszkodowanego. Bardzo ważnym aspektem w działaniach ratowniczych jest współpraca wszystkich ratowników oraz współpraca pomiędzy służbami ratowniczymi, ponieważ wiele czynności należy wykonywać równocześnie. Sekwencja założeń taktycznych w ratownictwie medycznym ma na celu ustalenie kolejności działania ratowników w chwili przybycia na miejsce zdarzenia do momentu przekazania meldunku Kierującemu Działaniem Ratowniczym (KDR). Podział zadań z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy między poszczególnych ratowników ma wpływ na sprawność wykonywania procedur ratowniczych, czyli czas, w jakim osobie poszkodowanej zostanie udzielona niezbędna pomoc. Udzielając pomocy poszkodowanemu, należy pamiętać o tym, że wszystkie działania ratownicze powinny być ukierunkowane na jak najszybsze udzielenie pomocy poszkodowanemu, a czynności ratujące życie mają pierwszeństwo przed czynnościami ratującymi zdrowie. Dobra znajomość procedur ratowniczych i ciągłe ćwiczenia mają wpływ na jakość i szybkość działań z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy. Ponadto ratownicy znający dobrze procedury ratownicze będą działać spokojnie i zdecydowanie. Taki sposób postępowania wpływa na dobre samopoczucie poszkodowanego i jest ważnym elementem wsparcia psychicznego.
EN
Emergency Medical Services (EMS) are supported by other services which were created by government to help people in dire need. These services provide treatment to those in need of urgent medical care. Acute medical care (or professional first aid) is a set of actions performed by paramedic to save those in danger. Paramedic is entitled to following: perform cardiopulmonary resuscitation (CPR) with or without equipment, with oxygen administration due to Automated External Defibrillator's (AED) indications, stop internal haemorrhages, treat wounds, manage fractures or dislocations, protect against hypothermia and overheating, provide preliminary anti shock treatment by placing the casualty in the proper position, provide thermal protection of casualties, use passive oxygen administration, evacuate people in need of urgent medical care, provide mental support for casualties, conduct preliminary medical selection. In a situation when both EMS and supportive services arrive on the spot the latter perform their assigned duties as well as they assist EMS rescuers' actions. The speed of rescue operation is crucial for the survival of casualties with severe injuries. Structured patients evaluation and thorough knowledge of rescue procedures can guarantee that acute medical care has crucial influence on casualty.s survival chances. The rescuers' cooperation as well as the emergency services cooperation is very important aspect in rescue operations because some actions are done simultaneously. The tactic sequence in medical rescue aims at establishing the order of actions performed by paramedics from the moment they arrive on the spot until they report back to Chief Rescue Coordinator. Assignment of acute medical care duties influences efficiency of rescue procedures, meaning the time in which casualty is given help. When dealing with first aid one has to bear in mind that all rescue actions must provide help as fast as possible and life saving procedures are prior to health saving procedures. Vast knowledge of rescue procedures and constant drills influence acute medical care actions. quality and speed. What is more paramedics who know rescue procedures very well, will act calmly and decisively. Such behaviour affects casualty.s well-being and is an important aspect of mental support.
Zagrożenie klimatyczne bardzo często współwystępuje z innymi zagrożeniami. Szczególnie podczas akcji ratowniczych ratownicy górniczy dodatkowo narażeni są na niebezpieczeństwo związane z zagrożeniem pożarowym, wybuchem metanu i pyłu węglowego. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki pracy naukowo-badawczej z zakresu badania obciążenia termicznego ratowników górniczych ubranych w różne rodzaje odzieży ochronnej trudno palnej. Krótko omówiono pojęcie bilansu cieplnego organizmu, wyjaśniono pojęcie obciążenia termicznego, przedstawiono metodykę badań, wyniki oraz ich analizę.
EN
Climatic hazard very often co-exists with other threats. Especially during emergency rescue works the mine rescuers are additionally exposed to the risks associated with fire, explosion of methane and coal dust. This article presents the results of research work in the field of thermal stress test applied to mine rescuers wearing different types of protective, combustion resistant clothing. It briefly discusses the idea of heat balance of the body, explains the notion of thermal load and presents the methodology of research as well as the results and their analysis.
Artykuł opisuje rolę mediów jako jednego z uczestników każdej akcji ratowniczej. Na przykładach konkretnych wydarzeń autorka opisuje potencjalne sytuacje konfliktowe na linii ratownicy - media. Na podstawie jednej z akcji przedstawia możliwość poprawnej współpracy przy profesjonalnym podejściu obu stron. Część artykułu poświęcona jest wielkiej pozytywnej roli mediów w sytuacjach kryzysowych - ostrzeganiu, informowaniu, inspirowaniu, mobilizacji sił i przywracaniu stanu z przed kryzysu.
EN
Article describes the role of media as a participant of every rescue action. The author shows concrete situations and potential conflicts between rescuers and media. Base on the one of real action shows possibility of proper, professional cooperation. One part of the article is devoted to the great and positive role of media in crisis situations for warning, inspiration, forces mobilization and remit to state before the crisis.