Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Microclimate and Water Conditions of an Extracted and Natural Raised Bog

Zarzycki Jan, Skowera Barbara, Zając Ewelina

Journal of Ecological Engineering

|

2020

|

Vol. 21, nr 7

115--123

EN

The aim of the study was to assess the hydrological and microclimatic parameters in the areas at different stages of succession after the discontinuation of peat extraction relative to the conditions on a natural raised bog (Orawa-Nowy Targ Basin, Poland). Understanding these conditions is necessary for the effective reclamation of degraded peatlands. Three measurement points were designated in the study area: one on the non-degraded dome of the bog and two in post-mining areas in different stages of succession (Sector A with pine and birch woodland; Sector B with cotton-grass and ericaceous shrubs). Continuous measurements of the water table level, precipitation and air temperature and humidity were performed between May and October in the year 2016. The air temperature throughout the warm half of the year significantly influenced the groundwater levels, as it is the main factor directly affecting evapotranspiration. The effect of the amount of rainfall on the water level proved significant in the post-mining areas, but not significant for the dome of the bog. Under the conditions of an undegraded peat bog, the upper layer, consisting of live and partially decomposed Sphagnum mosses, limits the water level fluctuations by reducing the evaporation from the surface during periods of low water levels, which is caused by a high water storage capacity and reduced infiltration. In advanced stages of secondary forest succession, trees reduce the evapotranspiration from the surface, which reduces fluctuations in the water level; however, by taking up a large amount of water from the deeper layers, they lower it significantly. The greatest effect of the weather conditions on the water level fluctuations occurs at the stage in which the bog is overgrown by shrubs, when there is no natural peat layer, and the impact of shrubs is much smaller than that of trees.

2

Wymiana ditlenku węgla na torfowisku wysokim po naturalnej regeneracji roślinności torfowiskowej

Turbiak J., Ćwiklińska P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 3

49--63

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2011–2013 dotyczące wartości strumieni CO2 na torfowisku wysokim, na którym doszło do naturalnej regeneracji roślinności torfowiskowej. Wartość strumieni CO2 określano metodą komorową. W okresie badań średnia wartość wymiany ekosystemu netto wynosiła –667 mg·m-2·h-1, ogólnej aktywności respiracyjnej – 872 mg·m-2·h-1, a fotosyntezy brutto – 1540 mg·m-2·h-1. Wartości strumieni CO2 z ekosystemu bagiennego po jego samoistnej regeneracji były podobne jak w torfowiskach naturalnych. Z torfowiska emitowane było średnio 39,8 Mg·ha-1·rok-1 CO2, natomiast w procesie fotosyntezy wiązane było 39,3 Mg·ha-1·rok-1 CO2. Średnie straty CO2 wynosiły 0,5 Mg·ha-1·rok-1. Regeneracja zbiorowisk roślinnych była związana z poprawą warunków wodnych oraz obecnością w warstwie powierzchniowej torfowiska nasion i zarodników roślinności bagiennej.

EN

Results of studies from the years 2011–2013 concerning value of CO2 fluxes in a raised bog where natural regeneration of bog vegetation occurred are presented in the paper. CO2 fluxes value was determined by the chamber method. During the study period the mean value of net ecosystem exchange was –667 mg·m-2·h-1, of total respiration activity – 872 mg·m-2·h-1, and of gross photosynthesis – 1540 mg·m-2·h-1. The values of CO2 fluxes from marshy ecosystem after its spontaneous regeneration were similar to those in natural bogs. On average 39.8 Mg CO2·ha-1·year-1 was emitted from the bog, whereas 39.3 Mg CO2·ha-1·year-1 was fixed in the photosynthesis process. Mean CO2 losses amounted to 0.5 Mg·ha-1·year-1. Regeneration of plant communities was related to an improvement in water conditions and the presence of marsh vegetation’s seeds and spores in the uppermost layer of the bog.

3

Eksploatacja torfu metodą frezerową

Giłka A., Kowalewski A., Kulpiński J.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2018

|

nr 9

30--34

PL

W artykule, na tle krótkiego zarysu zmian ram organizacyjnych przemysłu torfowego w Polsce, przedstawiono metodę frezerową eksploatacji torfu wysokiego. Omówiono niezbędny zakres robót przygotowawczych i udostępniających, uwarunkowania technologiczne eksploatacji kopaliny, zastosowany sprzęt i urządzenia. Zwrócono również uwagę na zagrożenia związane z wydobywaniem torfu tą metodą eksploatacji.

EN

As of the beginning of 2002, peat harvesting has been regulated by the amended provisions of the Geological and mining law. The new legal reality was unfamiliar for the entire peat harvesting industry. At the same time, the milling technique used in harvesting high-deposit peat, characteristic for this industry only (its application conditions, equipment and devices used) were a novelty for the mining supervision staff. High-deposit peat is extracted using the so-called milling technique. Preparatory and uncovering works consist in logging all trees and cutting all underbrush and removing the topsoil. After that, the deposit is drained using dedicated drainage ditches routed among peat harvesting fields. The process of extracting peat is arbitrarily divided into four stages/ operations: milling, drying, preparation for harvesting and peat harvesting. At the milling stage, a peat layer of about 15-40 mm is separated from the deposit. At the stage of drying, the overall humidity of the peat is lowered to approx. 50-60% or approx. 40-45%. Preparation for harvesting consists in collecting the peat on small piles (so-called stacks) surrounding the extraction fields. Dried peat is collected using a machine with scooping baskets or by sucking peat into a tank. Peat harvesting using the milling technique involves certain hazards, especially the fire hazard.

4

Carbon dioxide emission from raised bog surface after peat extraction

Turbiak J., Ćwiklińska P., Duda F.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 35

237--242

EN

Research on CO2 emission from a raised bog after completion of peat extraction was performed in 2011– 2013. CO2 emissions were determined by the chamber method. Twenty years after the termination of peat extraction, the bog surface was almost entirely devoid of plants. CO2 emission from the bog varied depending on temperature and water conditions and was 418 mg·m–2·h–1 on average during the research period. CO2 losses on the raised bog were on average 19.7 Mg·ha–1·year–1 during the research period which corresponded to a carbon loss of 5.37 Mg·ha–1·year–1 or mineralisation of 9.6 Mg·ha–1·year–1 of organic mass of 56% carbon content. It is possible to reduce organic mass losses and CO2 emission to the atmosphere from the bog surface after peat extraction has been terminated by reconstruction of initial water conditions, i.e. retaining a high ground water level and restoration of aquatic plant communities.

PL

Badania emisji CO2 z torfowiska wysokiego po zakończonej eksploatacji torfu prowadzono w latach 2011– 2013. Emisję CO2 oznaczano metodą komorową. Powierzchnia torfowiska po dwudziestu latach od zakończenia eksploatacji torfu była prawie całkowicie pozbawiona roślin. Emisja CO2 z torfowiska była zależna od temperatury i warunków wodnych. Wynosiła ona średnio w okresie badań 418 mg·m–2·h–1. Straty CO2 na torfowisku wysokim wynosiły średnio w okresie badań 19,7 Mg·ha–1·rok–1, co związane było z ubytkiem 5,37 Mg·ha–1·rok–1 węgla lub mineralizacją 9,6 Mg·ha–1·rok–1 masy organicznej o zawartości 56% węgla. Ograniczenie strat masy organicznej i emisji CO2 do atmosfery z powierzchni torfowiska po zakończonej eksploatacji torfu jest możliwe po odtworzeniu pierwotnych warunków wodnych, polegających na utrzymywaniu wysokiego poziomu wody gruntowej oraz restytucji zbiorowisk roślinnych.

5

Zmniejszenie zasięgu złóż torfu i ich retencji wodnej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej i w Bieszczadach w wyniku działalności człowieka

Łajczak A.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 9

532--540

EN

The paper deals with the problem of anthropogenic changes in the extent of peat deposits, their volume and water retention capacity of raised and valley peat bogs in the Polish part of the Orava-Nowy Targ Basin and the Bieszczady Mts. This problem has not received a great deal of attention in the research literature. Special attention was paid to the remnants of peat domes and post-peat areas. The decrease in the area of peat bogs, the volume of peat deposit and the quantity of water retained within them were estimated for the last ca. 400 years. This paper is based on an analysis of maps produced over the last 230 years as well as aerial photographs. Field data and laboratory data were also analyzed as part of this research.

6

Role of land relief and structure in the formation of peat bogs in mountain areas, as exemplified by the Polish Carpathians

Łajczak A.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 22

61--73

EN

It has been often argued that the formation of peat bogs in the mountains is predominantly influenced by a humid climate. Although in many mountains precipitation during the vegetation growth season is greater than evaporation, bogs, especially of the raised type, do not cover all gently sloping areas and often develop only within certain landforms. Local hydrological conditions determined by land relief and structure are the most crucial factor in the development of bogs in such areas. Peat bogs of the Polish Carpathian Mountains demonstrate that bogs, irrespective of altitude, develop mainly in concave landforms or below convex morphological recesses, where outcrops of poorly permeable rocks offer numerous low-capacity but stable outflows of groundwater that continuously humidifies the slopes lying below thus supporting the formation of habitats for hydrophilic plants. This research project covered the parts of the Polish Carpathians having the largest number of bogs, thus allowing local-scale analysis of their location in relation to the lithological, geomorphological and hydrogeological properties of the substratum. It is assumed that an assessment of the influence of substratum on the location and formation of peat bogs is only correct when the coverage of the individual mires in the period preceding their anthropogenic degradation is known. Only then is it possible to establish what types of bedrock and which landforms are most favourable for bog formation.

7

Impact of peat excavation on water condition in the adjacent raised bog

Mioduszewski W., Kowalewski Z., Wierzba M.

Journal of Water and Land Development

|

2013

|

no. 18 [I-VI]

49--57

EN

Wetlands, in which peat lands are included, as valuable ecosystems are strongly dependent of water that should be saved. On the other hand, peat is a valuable resource e.g. used in gardening. In this paper hydrologic research for evaluation of influence of excavation sites on the water conditions in raised bog have been presented. One of the Polish peat mines is directly adjacent to the natural raised bog that is a protected nature reserve and situated in the area of Natura 2000. The first attempts of industrial peat excavation, in the area, took place in 1970 (more than 40 years ago). Research on groundwater level, peat moisture and precipitation has been carried out. It has been proved that raised bogs of meaningful environmental values situated in the vicinity of the excavation site preserve their ecological value. The study shown that it is worth to protect raised bog even in such inconvenient situation. Some recommendation to preserve the natural value of the raised bog has been given.

PL

Do ochrony mokradeł, jako ekosystemów od wód zależnych, zobowiązuje w Unii Europejskiej między innymi Ramowa Dyrektywa Wodna. Zarówno w Polsce jak i w innych krajach torf jest nadal pozyskiwany na cele lecznicze, ogrodnicze lub jako podłoża organiczne do produkcji np. pieczarek. Szczególnie wartościowymi przyrodniczo obszarami są torfowiska wysokie, a jednocześnie torf wysoki jest cennym i poszukiwanym materiałem w ogrodnictwie. Jedna z polskich kopalni torfu wysokiego sąsiaduje bezpośrednio z torfowiskiem wysokim, objętym ochroną rezerwatową i znajdującym się na obszarze Natura 2000. Na torfowisku tym przed 40 laty rozpoczęto przemysłową eksploatację torfu w zachodnio-południowej części tego torfowiska. Eksploatacja trwa do dzisiaj. Północno-wschodnia część tego torfowiska została objęta ścisłą ochroną. Przeprowadzone zostały badania i analizy w celu oceny wpływu wydobywania torfu i związanego z tym obniżenia poziomu wód gruntowych na sąsiadującą część nieużytkowanego chronionego torfowiska wysokiego. Badania dotyczyły oceny warunków wilgotnościowych bez wnikania w ewentualne przekształcenia biotyczne. Prowadzone obserwacje i badania wykazują, że zasięg oddziaływania systemu odwadniającego badanej kopalni na wody podziemne terenów przyległych jest ograniczony. Nie obserwuje się procesów degradacji w strefie torfowiska chronionego przyległego do kopalni. Ocenia się, że zasięg oddziaływania ogranicza się do strefy 30–60 m od granicy kopalni (rowu głównego i pomocniczego). Wynika to ze specyficznych cech torfowisk wysokich. Podstawowym wynikiem przeprowadzonych analiz i badań jest wykazanie, że cenne obszary przyrodnicze, położone w bezpośrednim sąsiedztwie negatywnie oddziaływującej inwestycji, którą jest kopalnia torfu, mogą w pewnych warunkach zachować swoją wartość ekologiczną. Mimo tak niekorzystnego sąsiedztwa, obejmowanie torfowiska wysokiego różnymi formami ochrony jest celowe. Konieczne jest w tych warunkach prowadzenie obserwacji i pomiarów, co umożliwi podejmowanie odpowiednich działań w przypadku zaobserwowania niekorzystnych zjawisk. Pocieszająca jest również możliwość zwiększenia biologicznej różnorodności na terenie kopalni po zaprzestaniu wydobycia torfu.

8

Hydrogeologiczne i hydrologiczne warunki eksploatacji torfu metodą frezowania oraz rekultywacji wyrobisk w Polsce północnej

Jurys L.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

85--94

PL

Torfowiska, szczególnie torfowiska wysokie, uznawane są za niezwykle cenne przyrodniczo obszary. Dlatego przemysłowa eksploatacja torfu, w praktyce głównie z torfowisk wysokich, poddawana jest silnej krytyce. Za szczególnie szkodliwe uznaje się odwadnianie wyrobisk, które ma jakoby prowadzić do bardzo niekorzystnych zmian stosunków wodnych w okolicy. Pogląd ten w świetle praktyki i wyników badań nie znajduje potwierdzenia. Eksploatowane torfowiska wysokie posiadają autonomiczne warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne. Stan ten nie zmienia się istotnie w wyniku eksploatacji, co radykalnie ogranicza jej oddziaływanie na otoczenie. W artykule przedstawione są warunki wodne w różnych torfowiskach wysokich, w zależności od położenia w typowych sytuacjach geologicznych, oraz zmiany warunków wodnych wywołane eksploatacją torfu.

EN

Bogs, especially raised bogs are recognized as environments of extreme natural value. This is why peat industrial exploitation, in fact mainly from the areas of raised bogs, comes across strong criticism. Drainage of peat excavation sites is considered to affect the adjacent water regime negatively. Such an outlook, in the light of current praxis and results of researches, is not confirmed. Raised bogs possess autonomic hydrogeological and hydrological systems. They are not likely to change during the exploitation which limits the interaction radically. Water regimes within raised bogs are described in this article. Their local geological conditions and water regime variation due to exploitation has been investigated.

9

Krótkookresowe zmiany hydrograficzne i hydrologiczne w zlewni torfowiska wysokiego Białe Błoto

Woźniak E., Sikora M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

162-173

PL

Cechą charakterystyczną obszarów młodoglacjalnych jest występowanie rozległych obszarów bezodpływowych. Przykładem może być obszar endoreiczny o powierzchni 65 km2, obejmujący sąsiadujące ze sobą obszary bezodpływowe należące od zlewni: bezpośredniej Łeby, Łupawy oraz ich dopływów. W dnach licznych zagłębień bezodpływowych ewapotranspiracyjnych występują nie tylko zbiorniki, ale również różnego typu mokradła. Celem pracy jest przedstawienie krótkookresowych (w ciągu doby lub kilku dni) zmian poziomu wody w zagłębieniach. Zagłębienia te są zróżnicowane pod względem rozmiarów i osadów wypełniających ich dna. Różnie reagują one na zmiany warunków meteorologicznych i oraz antropopresję, która choć na pozór niewielka, wywołuje w tym systemie szybko widoczne, często zaskakujące skutki. Niniejsze opracowanie opiera się na wynikach kartowań przeprowadzonych w latach 2004 - 2008, w trakcie których koncentrowano się przede wszystkim na rejestracji pojawiających się lub zanikających cieków, oczek i mokradeł, pomiarach powierzchni i głębokości oczek oraz na obserwacjach wody pojawiającej się na powierzchni mokradeł.Ciągłe pomiary wahań wody w zagłębieniach bezodpływowych rozpoczęto w listopadzie 2004 roku. W tym celu zainstalowano trzy piezometry i wyposażono je w limnigrafy ciśnieniowe. Mierniki umieszczono w odbiorniku systemu (Białe Błoto) oraz w dwóch zagłębieniach w górnej części zlewni, z których woda okresowo przelewa się i może zasilać odbiornik.

EN

Catchment of Białe Błoto is located near Lębork, on the territory created by action of Pleistocene glaciation. This catchment is one of the several outflow areas which are parts of immediate catchment of Łeba, the catchment of Łupawa and their tributaries. The bottoms of the outflow depressions are filled with water or many different kinds of wetlands. The case study of this review is presentation of short-term changes (during the day or few days) of water level in the potholes in endoreic system of Białe Błoto. The sizes and there the settlement on the bottom of the potholes is very various. One of the most characteristic features of the Białe Błoto system is that, even very small change of meteorological conditions and anthropopressure cause very big and sometimes very surprising effects. This review is based on the researchesfrom 2004 - 2008. The most important thing during this studies was registration of appearing and disappearing streams, ponds and wetland. There were also carried out measurements of surface and depth of the ponds. Moreover, there were made observations of water appearing on the surface of the wetlands. The second thing of the study were continuous measurement of water level in potholes. They were made by three pressure limnigraph installed in November 2004. The gauges were placed in the receiver of the system (Białe Błoto) and in two depressions in upper part of the catchment from where water may from time to time power the receiver.

10

Climate change and human impact in the southern Baltic during the last millennium reconstructed from an ombrotrophic bog archive

Lamentowicz M., Gałka M., Pawlyta J., Lamentowicz Ł, Goslar T., Miotk-Szpiganowicz G.

Studia Quaternaria

|

2011

|

Vol. 28

3-16

EN

We present the last millennium of history of a peatland located in northern Poland. Our results are based on two replicate monoliths taken from a Baltic raised bog. We applied a high-resolution approach and radiocarbon dating to the peat material to obtain a detailed palaeoenvironmental reconstruction. To reconstruct past peatland moisture, we used three proxies: testate amoebae, plant macrofossils and pollen. Despite different peat accumulation and extensive hiatus in the formerly studied core, both monoliths show a similar pattern of changes. However, the core from this study provides us with more detailed data on S. fuscum disappearance which correlates well with the data from the other Baltic bog, Słowińskie Błoto. Our research shows that pristine Baltic bogs can be dated to AD 1350. Słowińskie Błoto palaeohydrology confirms AD 1300 as the beginning of the hydrological disturbance. In the case of the Stążki and Słowińskie Błoto bogs, the Little Ice Age (LIA) is recorded between AD 1500 and AD 1800. However, this climatic change might have been blurred by human impact. In the case of the Baltic bogs, their reference virgin state can be dated to AD 1200. After this date, we observed increasing human impact and climatic instability connected with the LIA. However, between AD 1800 and 1900, bogs were wet, most possibly due to climatic forcing. This fact suggests that despite human impact, recent peat deposits can still reflect climate. Our research provided information related to the time of existence, location and characteristics of the natural/pristine state. High-resolution peatland palaeoecology is crucial for restoration activities, e.g., rewetting and environmental management. The palaeohydrological context (supported by other proxtes) of the last 1000 years provides a retiable answer to the question: 'To rewet or not to rewet?'

11

Distribution of testate amoebae along a gradient hummock-lawn-hollow in a Sphagnum-bog : potential implications for palaeoecological reconstructions

Portsmuth A., Avel-Niinemets E., Pensa M.

Polish Journal of Ecology

|

2011

|

Vol. 59, nr 3

551-566

EN

Testate amoebae consist of a group of protists producing protective external coats (tests), which potentially allows them to be used in palaeoecological studies. They are known to be good indicators of several ecological parameters such as water chemistry, moisture and water table level in substrate, and especially peat moisture. Because of their strong dependence on environmental variables it is assumed that each bog microform (e.g. hummock, hollow) is characterized by a different assemblage of testate amoebae. The distribution of testate amoebae assemblages in peat bog of north-eastern Estonia was studied along the gradient from hummock to hollow in the upper 30 cm of the peat layer along a transect of 10 m. The composition and abundance of testate amoebae communities were analyzed in the samples collected (peat sampler, 5 cm diameter) from each sample point (at a distance of 2.5 m from each other) from hummock to hollow. Indicatory species specific to certain bog microforms (representing a set of environmental variables) were found, as well as other species typical for individual environment variables such as depth, peat decomposition degree, and distance to water table or local vegetation. Data analysis showed that distinct bog microforms are better described by abundance of particular testate amoebae species in peat than by species proportions in total abundance of the assemblage. The frequency of occurrence of species with dry environment preference correlates well with arboreal and Calluna vulgaris pollen and high degree of decomposition of peat; it all indicates a dryer environment and possibly is referring to a hummock microform. Amphitrema flavum correlates well with Sphagnum; this correlation increases with the A. flavum shift downwards from Sphagnum up to 4 cm. Testate amoebae assemblages in different bog microforms, even within 10 m, are distinctly different. To pay attention to possible changes of bog microforms in time is therefore crucialfor reconstructing the palaeohydrological history of bogs.

12

Dynamics of Mineral Nitrogen Forms Content in Ombrophilous Organic Soil and in Underground Water

Pawluczuk J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 2

255-264

EN

The determination of dynamics mineralisation of organic nitrogen compounds in ombrophilous organic soil and in underground water at Zielony Mechacz and Budwity objects was the aim of these researches. Habitat conditions, and especially aqueous properties of the raised bog significantly influenced on mineralisation dynamics of organic nitrogen compounds and on the quantity of accumulated NO3-N and NH4-N in soil and in underground water. In ombrophilous organic soil in the reserve, where natural habitat conditions are kept as well as in peat soil located in peat mine; the mineralisation of the organic compounds in studied seasons was small. In the case of raised bog, very small quantities of nitrates have been found. Only in the case of bog’s forest peat which was located on the boundary between the reserve and the peat mine the content of that form of nitrogen was average and large. It means about stopping the nitrification process and the degradation of peat soil. The concentration of the mineral nitrogen compounds in underground water land ombrophilous peat bog was differentiated and depended on the dynamics of organic matter mineralisation carrying out in ombrophilous organic soil.

PL

Celem badań było określenie dynamiki mineralizacji organicznych związków azotu w ombrofilnych glebach organicznych i w wodach gruntowych na obiektach: Zielony Mechacz i Budwity. Warunki siedliskowe, a zwłaszcza właoeciwości wodne torfowiska wysokiego, istotnie wpływały na dynamikę mineralizacji organicznych związków azotu oraz na ilooeć gromadzonego N-NO3 i N-NH4 w glebie i w wodach gruntowych. W ombrofilnych glebach organicznych w rezerwacie, w którym zachowane są naturalne warunki siedliskowe, jak również w glebach torfowych położonych na terenach po byłej kopalni torfu, mineralizacja materii organicznej w badanych sezonach była niewielka. W torfach wysokich stwierdzono bardzo małe ilości azotanów, a jedynie w torfach boru bagiennego położonego na granicy między rezerwatem i kopalnią zawartość tej formy azotu była średnia i duża. Świadczy to o zahamowaniu procesu nitryfikacji i degradacji gleb torfowych. Stężenie mineralnych związków azotu w wodach gruntowych ombrofilnych torfowisk było zróżnicowane i zależało od zachodzącej w ombrofilnych glebach organicznych dynamiki mineralizacji materii organicznej.

13

Rekultywacja gruntów pogórniczych kopalni torfu 'Budwity'

Bieniek A., Łachacz A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

138-150

PL

Badaniami objęto tereny wyeksploatowanego złoża torfu kopalni 'Budwity', poddane rekultywacji. W wyniku odsłonięcia spągowych warstw złoża, powstały płytkie gleby torfowe o miąższości warstwy organicznej (torfy przejściowe i niskie) ok. 50 cm. Podłożem ich jest utwór mineralny, najczęściej piasek, rzadziej gytia detrytusowa. Profil glebowy jest znacznie uwodniony, miejscami w lokalnych dolinkach z wodą stagnującą na powierzchni. Najlepsze warunki do regeneracji procesu torfotwórczego są w wypełnionych wodą obniżeniach i na ich obrzeżach, gdzie poziom wody jest zbliżony do powierzchni terenu.

EN

The paper describes the reclamation of post-mining areas of the 'Budwity' peat excavation. As a result of peat extraction, the bottom layer of peat was exposed. The shallow peat soils developed from transition and low peats of thickness ca. 50 cm. The underlying material composes sand or rarely detrital gyttja. Soils are wet, and in local hollows water over-flows the surface. The best conditions for peat-forming process are in filled with water hollows and their edges where water level is close to the surface.

14

Geoturystyczne walory torfowisk podhalańskich niecki orawskiej

Wagner M.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2005

|

z. 269

275-281

PL

W południowej części Polski, na Podhalu, między Tatrami, Pieninami a pasmem babiogórskim Beskidu Wysokiego, znajduje się niecka orawsko-nowotarska. W zachodniej jej części występują torfowiska typy wysokiego, wyróżniające się w krajobrazie kopułami wyniosłymi do kilku metrów nad powierzchnię terenu. Między Nowym Targiem a Chyżnem zlokalizowano 26 torfowisk (rys. 1) o powierzchni od 480 do kilku ha. Miąższość torfu, a zarazem wysokość kopuł tych torfowisk zawiera się w przedziale od 1,1 do 7,1 m. Złożone są one głównie z torfu mszarnego o zróżnicowanym stopniu rozkładu, pozwalającym na wyróżnienie 2 części w profilu wzdłuż tzw. poziomu granicznego. Części te są odzwierciedleniem zmian klimatycznych w holocenie. Nietypowość wysokich torfowisk w tej części kraju, ich ciekawa budowa geologiczna oraz turystyczne walory tych bagiennych obszarów powinny być propagowane w turystyce uzupełniającej do parków narodowych: Tatrzańskiego, Pienińskiego, Babiogórskiego i w rejon Gorców.

EN

The raised bog, locally called "Orawian peatbog" is situated in the southern Poland in the Orawa-Nowy Targ tectonic basin in the Podhale region. The tectonic depression of Orawa is filled with sediments of holocene (alluvial fans), which rest directly both on the Neogen basement and on Carpathian flysh. Loccally, in the hangingwall of the alluvial fans there appear to be strata included into Holocene raised bogs. Within the clay-mud series the seam of peat a current thickness of about 1,1-7,1 m. In the central part of the Orawa-Nowy Targ Valley there appear to be distinguishable 26 peatbog (fig. 1). The fundamental lithotype of peat in the Orawa Basin is formed from detrical peat partialy tranziting into wood- detrical peat. Presented result points that the peatbog from the Orawa-Nowy Targ Valley should be included into a rare variety of mountainous raised bog, called the "Podhale Raised Bog" that could be a great attraction for tourists visiting the Tatry Mountains or the Pieniny and the Beskidy.