Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Metody pomiaru promieniowania i identyfikacji nuklidów w zdarzeniach CBRN: analiza badawcza z projektu EU-RADION

Szklarski Łukasz, Jakubowska Alicja, Maik Patryk, Wołoszczuk Katarzyna, Wieczorek Anna, Krajewski Paweł

Postępy Techniki Jądrowej

|

2023

|

z. 4

2--17

PL

Praca wyznacza implikacje zdarzeń radiologicznych w scenariuszach przemysłowych i terrorystycznych, wykorzystując wnioski z projektu EU-RADION i gruntownego przeglądu literatury. Wyniki podkreślają konieczność skutecznej ochrony przed promieniowaniem i środków reagowania w nagłych przypadkach, podkreślając kluczową rolę postępu technologicznego we wzmacnianiu zdolności wykrywania i zarządzania zagrożeniami radiologicznymi. Badanie podkreśla znaczenie trwających badań naukowych i międzynarodowej współpracy w umacnianiu globalnej odporności na zagrożenia radiologiczne.

EN

This study delineates the implications of radiological events in industrial and terroristic scenarios, utilizing insights from the EU-RADION project and a thorough review of existing literature. The findings highlight the necessity for robust radiation protection and emergency response measures, underlining the pivotal role of technological advancements in enhancing radiological threat detection and management capabilities. The study underscores the significance of ongoing research and international collaboration in bolstering global resilience against radiological hazards.

2

Radionuklidy w wodzie i ochrona radiologiczna

Kruszelnicka Izabela, Ginter-Kramarczyk Dobrochna

Wodociągi - Kanalizacja

|

2022

|

nr 4

8--11

3

Spektrometryczne profilowanie gamma w odsłonięciach geologicznych : metody i przykłady zastosowania

Moskalewicz Damian

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 11

806-- 815

EN

Handheld gamma-ray spectrometry (hGRS) is a valuable method for geological studies. It may be applied in correlations between well-logging and outcrop strata, enhance interpretations of sedimentological data, prospect radiogenic ores and geothermal resources, and identify radiogenic hazards for society. This paper aims to review and popularize one of the research methods based on a mobile device (hGRS) equipped with a BGO (bismuth germanium oxide) scintillator. The general concept of the research method is presented in this paper. The method's perspectives and limits based on reviewed literature. Advantages of hGRS include, e.g., low cost, short data acquisition time, the possibility of studying natural exposures, and a broad set of research applications. The main disadvantages comprise relatively modest resolution of acquired data and their difficult interpretation in complex geological formations. The review is backed by sample measurements performed in various geological exposures at Bornholm Island (Baltic Sea). Measurements comprised igneous rocks exposed in several quarries and sedimentary profiles near Liesti Valley and Muleby.

4

Kolekcjonowanie, eksponowanie i obrót minerałami promieniotwórczymi

Długosz-Lisiecka Magdalena

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2019

|

nr 7

4--8

PL

Poziom promieniowania jonizującego niektórych minerałów, odnajdywanych również w Polsce, bywa bardzo wysoki. Pozyskiwanie, kolekcjonowanie i ekspozycja takich minerałów, mimo że są naturalnymi składnikami skorupy ziemskiej, jest obwarowane przepisami. Właściwe ich przechowywanie i oszacowanie narażenia są kluczowe dla zapewnienia właściwego poziomu ochrony radiologicznej

EN

The article is a review of the principles of the safety collecting, presenting and trading of the radioactive minerals, with particular emphasis on current legislations. Activity concentrations of the three isotopes 238U, 232Th and 40K determine whether a given mineral meets the definition of a radioactive source and can be apply to assess radiological exposure for the human. For proper radiation protection, it is important to maintain the basic principles, including the rules of distance, limitation of the time and using of the shield. Particular attention has been paid to the need of radiation protection of the private owners of unique radioactive collections. Trade and transport of minerals defined as radiation sources requires notification or authorization on similar principles as their storage. The paper describe more specific duties for museum collections of radioactive exhibitions due to the publicly available and guidelines for the classification of a package containing radioactive minerals, in the public transport.

5

The use of moss Pleurozium schreberi (Brid.) Mitt. as bioindicator of radionuclide contamination in industrial areas of Upper Silesia

Kosior G., Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2017

|

Vol. 24, nr 1

19--29

EN

Mosses are good bioaccumulators of radionuclides and from the 60 of the last century, they are used as bioindicators of radioactive contamination in the environment. Concentration of impurities in moss represent the accumulation in mosses during the past 2-3 years. As a result, the moss composition analysis provides information on an average contamination within a few vegetation seasons. During our survey the measurements of radionuclide activity concentrations in P. schreberi transplanted from places relatively clean to heavily contaminated areas of Upper Silesia were carried out. An increase in the radionuclides activity concentrations in P. schreberi transplants may indicate not only deposition of the radionuclides itself, but also an influx of other pollutants. The results showed no relationship between the Pb-210 activity concentration and activity concentrations of Pb-214, Bi-214, also belonging to the uranium-radium decay series. The increased concentration of Pb-210 in P. schreberi may be the result of the radionuclide atmospheric deposition, which appears in the environment as a result of fossil fuels burning. Excess, allogeneic Pb-210 can be used as marker of environmental pollution. In the areas with its higher activity concentration increased pollution can be expected delivered, for example, by local industry. The Project received financial assistance from the funds of the National Science Centre, granted by force of the decision no. UMO-2013/09/B/NZ8/03340 (NCN).

6

Zawartość gamma radionuklidów pochodzenia naturalnego i sztucznego w glebach w powiecie puławskim

Isajenko K. A., Łukaszek-Chmielewska A., Bednarek M., Zielicz A., Smolarkiewicz M., Zwęgliński T.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2016

|

Nr 60 (4)

41--57

PL

Środowisko przyrodnicze ulega zanieczyszczeniom chemicznym, w tym także pierwiastkami promieniotwórczymi. Pewna grupa pierwiastków obecna jest w skorupie ziemskiej od momentu jej powstania i towarzyszy nam do dnia dzisiejszego. Pierwiastki te stanowią grupę naturalnych izotopów promieniotwórczych, do których zalicza się m.in. 40K, 238U, 235U i 232Th. Oprócz tego typu pierwiastków promieniotwórczych, środowisko przyrodnicze może ulegać skażeniom radioizotopami, takimi jak: 137Cs, 134Cs, 90Sr, 239+240 Pu lub 241Am itp., powstającymi wskutek działalności człowieka. Głównym źródłem ich obecności są awarie reaktorów jądrowych, przeróbka i składowanie paliwa jądrowego oraz zastosowanie metod jądrowych w przemyśle i medycynie. Zanieczyszczenia antropogeniczne środowiska przyrodniczego są jednym z głównych zagrożeń gleb Polski, ponieważ gleba pełni rolę buforu gromadzącego substancje chemiczne zarówno pochodzenia naturalnego, jak i antropogenicznego. Jak wynika z danych przedstawionych w Raporcie Rocznym z 2011 roku, przygotowanym przez Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR) średnie stężenie 137Cs w powierzchniowej warstwie gleby w Polsce jest ciągle podwyższone (powyżej 1 kBq/m2) i wynosi 1,93 kBq/m2 w związku z powyższym wymaga stałego monitorowania. W artykule przedstawiono zachowanie się radionuklidów naturalnych i sztucznych w glebach w okolicy Zakładów Azotowych Puławy. Do tej pory gleby na tym obszarze badane były pod kątem skażeń chemicznych, a nie radiologicznych. Omówiono również koncentracje radionuklidów naturalnych i sztucznych takich jak: 210Pb, 137Cs, 40K, 228Ac w pionowym profilu glebowym, metodą spektrometrii promieniowania gamma przy użyciu detektora germanowego. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów stwierdzono, że stężenie sztucznego izotopu 137Cs w glebie jest niższe od zawartości naturalnych izotopów 40K czy 210Pb.

EN

The natural environment is exposed to pollution with chemical substances including radioactive elements. Certain class of elements has been in the earth’s crust since its formation and they have been up to this day. These elements form a group of natural radioactive isotopes which include 40K, 238U, 235U and 232Th. In addition to this type of radioactive elements the natural environment can be polluted with radioisotopes such as 137Cs, 134Cs, 90Sr, 239+240Pu or 241Am, which are released as a consequence of human activity. The main source of these elements are nuclear reactor incidents, processing and storing nuclear fuels as well as the use of nuclear methods in the industry and in medicine. The pollution due to human activity is one of the main hazards to the soil in Poland, because soil serves as a buffer which stores chemical substances both of natural origin and of anthropogenic origin. The data in the Annual Report from year 2011 prepared by the Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR, Central Laboratory for Radiological Protection) shows that the average concentration of 137Cs in the surface layer of soil in Poland is still elevated (over 1 kBq/m2) and equal 1,93 kBq/m2 thus requiring constant monitoring. That is why the paper describes the behavior of radionuclides of natural origin and of anthropogenic origin in the soil surrounding the Zakłady Azotowe Puławy (factory of nitrogen derivatives near Puławy, Poland). So far the soil in this area has been examined in terms of chemical pollution but not in terms of radiological pollution. In this article we present the results about the concentration of radionuclides of natural and anthropogenic origin such as 210Pb, 137Cs, 40K, 228Ac in the vertical soil structure using the method of gamma radiation spectroscopy and a germanium detector. Our data has shown that the concentration of the artificial isotope 137Cs in the examined soil is lower than the concentration of the natural isotopes 40K or 210Pb.

7

Radionuklidy w wodzie : przepisy i metody

Ginter-Kramarczyk D., Kruszelnicka I.

Technologia Wody

|

2016

|

Nr 1 (45)

16--21

PL

W artykule omówiono problematykę związaną z obecnością radioizotopów w wodzie do spożycia. Omówiono dokładnie założenia Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2013/51/EURATOM z 22 października 2013 r., w której określono wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych zawartych w wodzie przeznaczonej do spożycia. Opisano również, metody jakimi należy się posłużyć przy oznaczaniu radionuklidów w wodzie.

EN

The article discusses the issues related to the presence of radionuclides in drinking water. The assumptions of the new European Union Council Directive 2013/51 EURATOM of 22 October 2013 which sets out require-ments for the protection of public health with regard to radioactive substances in the water intended for human consumption were thoroughly discussed. The article also describes the methods that must be used for the determination of radionuclides in the water.

8

Bioaccumulative and bioindicative role of fungi in the environment

Moliszewska E., Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Maculewicz D., Nagrodzka K.

Proceedings of ECOpole

|

2015

|

Vol. 9, No. 1

117--123

EN

Mycelial construction of mushrooms is considered as a good biomass for heavy metals binding as well as lots of elements, including toxic and radioactive ones. Between various fungi known to bind heavy metals, mycelium of Pleurotus spp. can be used in Cd indication and accumulation, by means of fungal biomass. In this work possible role of Pleurotus ostreatus in accumulation of radionuclides is presented. This is important because this fungus is one of broadly cultivated mushrooms, and it can grow as saprobic organism on various substrates. Naturally occurring fruiting bodies of P. ostreatus were used in studies as a potential marker of atmospheric radioactive pollution. The samples of fruiting bodies in different age (young, mature and old) were collected in the center of Opole. Measurements of the gamma radionuclides activity concentration in dried samples were carried out by means of a gamma-spectrometer with a germanium detector HPGe (Canberra) of high resolution. Potassium concentration in fruiting bodies was similar in each sample, though it was the lowest in the young specimen. Activity concentration of Cs-137 was also related with the age of the mushroom. The biggest concentration was determined in old specimen, while in the young and mature ones it was similar. In the mature and old mushrooms activity concentration of Pb-210 was lower than minimum detectable activity. Pb-212 was determined only in fruiting bodies of old specimen

PL

Grzybnia, szczególnie grzybów wielkoowocnikowych, dzięki zdolności do akumulowania metali ciężkich stanowi potencjalne źródło informacji o zanieczyszczeniu środowiska. Wśród nich należy wymienić boczniaka (Pleurotus osteratus), grzyba zarówno uprawnego, jak i występującego naturalnie. W pracy wykonano analizę zdolności bioindykacyjnych i biokumulacyjnych tego gatunku w stosunku do izotopów gamma-promieniotwórczych. Próbki P. osteratus w różnym wieku (młode, dojrzałe, starzejące) zebrano w naturalnym stanowisku, w centrum Opola. Aktywności izotopu K-40 były podobne we wszystkich badanych próbkach, przy czym najniższa koncentracja tego izotopu została stwierdzona w najmłodszych owocnikach. Izotop Cs-137 najliczniej występował w najstarszych owocnikach. Radioizotop Pb-210 znaleziono w młodych owocnikach, a izotop Pb-212 stwierdzono w starych owocnikach

9

Identification of hazards for water environment in the Upper Silesian Coal Basin caused by the discharge of salt mine water containing particularly harmful substances and radionuclides

Bondaruk J., Janson E., Wysocka M., Chałupnik S.

Journal of Sustainable Mining

|

2015

|

Vol. 14, iss. 4

179--187

EN

The Upper Silesian urban-industrial agglomeration is one of the most industrialized areas in Europe. The intense industrialization should be attributed mostly to the presence of coal and other minerals deposits and its extraction. Mining areas of hard coal mines comprise approximately 25% of the total catchment area of watercourses in the area of Upper Silesian Coal Basin, including the river basin of the Upper Oder River and the Little Vistula River. The mining, its scope and depth, duration of mining works, extraction systems being used and the total volume of the drainage fundamentally affect the conditions of groundwater and surface water in the studied area. In this paper, an overall characteristics of the coal mining industry in the area of USCB was made, including the issues of its influence on water environment in the light of the requirements of the Water Framework Directive (WFD) and its guidelines transposed into Polish law. An analysis of the collected data, obtained from collieries, relating to the quantity and quality of water flowing into the workings and discharged to surface watercourses, was performed. An approach to the requirements for wastewater discharge into the environment by these enterprises was presented regarding the physicochemical parameters, possible harmful substances and radionuclides measured in mine waters. The main goal of the paper is to recognize the condition of surface water bodies in the area of Upper Silesian Coal Basin and to make the assessment of the biological condition using Ecological Risk Assessment and bioindication methods.

10

Sorpcja wybranych radionuklidów z ciekłych odpadów promieniotwórzych za pomocą sorbentów naturalnych pochodzenia biologicznego

Oszczak A., Fuks L.

Logistyka

|

2014

|

nr 4

4764--4770, CD6

PL

W artykule opisano metodykę przygotowania sorbentów w postaci sferycznej oraz badania ich właściwości jonowymiennych. Przedstawiono wyniki badań sorpcji Sr(II), Am(III) oraz Eu(III) w zależności od pH badanego roztworu.

EN

The paper describes results of the preliminary studies on sorption of Sr(II), Am(III) and Eu(III) as a function of the pH.

11

Badania nad możliwością wykorzystania odsolonych wód geotermalnych w celach pitnych

Tomaszewska B., Bodzek M.

Technologia Wody

|

2013

|

Nr 2 (22)

34-39

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań odsalania wód geotermalnych z ujęcia Bańska IG-1 przy zastosowaniu hybrydowego systemu opartego na ultrafiltracji i odwróconej osmozie. Zrealizowane badania wykazały, iż odsalanie wód o niskiej mineralizacji w systemie odwróconej osmozy (RO) umożliwia uzyskanie wody wysokiej jakości. Zagospodarowanie schłodzonych wód do celów pitnych może w wielu przypadka być rozpatrywane jako alternatywny sposób ich pozyskania. W pracy podjęto rozważania nad możliwościami efektywnego zagospodarowania schłodzonych wód termalnych.

EN

The paper presents the results of studies related to the desalination of geothermal water Bańska IG-1well using a hybrid system based on ultrafiltration and reverse osmosis. The desalination of low dissolved mineral content geothermal waters by reverse osmosis (ro) process may be considered a possible solution leading to the decentralisation of drinking water supply. In many cases, using cooled waters for drinking purposes may be considered an alternative method of obtaining them. In this paper, possibilities for the efficient utilisation of cooled thermal waters are considered.

12

Radionuclides content in selected mineral fertilizers available in Poland

Nowak K.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 2

497--502

EN

Mineral fertilizers, commonly used in agriculture, contain natural radionuclides. Fertilizers are responsible both for external and internal exposure to human beings. They supply the soil and are consumed by plants, therefore, they pose one of the main source of radionuclides in the human diet. Moreover, due to the storage of large amount of fertilizers in warehouses they can be responsible for the external exposure. The gamma spectrometric measurements of radioactive isotopes content (potassium 40K, uranium 238U, thorium 232Th) and the measurements of gamma dose rate for over a dozen types of mineral fertilizers available in Poland, were performed. The measurements were conducted in fertilizer warehouses by means of portable gamma spectrometers with BGO detectors. The results were registered as potassium content K [%], equivalent uranium content eU [ppm], equivalent thorium content eTh [ppm] and absorbed dose rate DK, U, Th [nGy h–1] generated by radionuclides of uranium and thorium decay series as well as potassium 40K. Radium 226Ra, thorium 232Th and potassium 40K activities range between 16.2-973.4, 7.0-50.9 and 121.4-16777.9 Bq kg–1, respectively.

PL

Nawozy mineralne, powszechnie stosowane w rolnictwie, zawierają naturalne pierwiastki promieniotwórcze. Środki te stanowią zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne źródło napromieniowania człowieka. Nawozy zasilają glebę i pobierane są przez rośliny, przez co stanowią jedno z głównych źródeł radionuklidów w ludzkiej diecie. Natomiast na skutek składowania dużych ilości nawozów w magazynach może dojść do narażenia na promieniowanie zewnętrzne. Przeprowadzono gamma spektrometryczne pomiary zawartości izotopów promieniotwórczych (potasu 40K, uranu 238U i toru 232Th) oraz pomiar mocy dawki promieniowania dla kilkunastu nawozów mineralnych dostępnych na polskim rynku. Pomiary wykonano w magazynach nawozów mineralnych za pomocą przenośnych gamma spektrometrów z detektorami BGO. Wyniki badań były rejestrowane jako zawartość potasu K [%], równoważne zawartości uranu eU [ppm] i toru eTh [ppm] oraz moc dawki pochłoniętej DK, U, Th [nGy h–1] generowanej przez radionuklidy szeregów uranu i toru oraz potas 40K. Zawartość radu 226Ra, toru 232Th i potasu 40K w nawozach wahała się w granicach odpowiednio 16.2-973.4, 7.0-50.9 i 121.4-16777.9 Bq · kg–1.

13

Assessment of Gamma Dose Rate at Mine Waste Dump

Dołhańczuk-Śródka A., Wróbel Ł., Kłos A., Wacławek M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2013

|

Vol. 20, nr 3

555--565

EN

Exploitation of coal deposits in Upper Silesia is associated with production of large quantities of waste deposited at dumps. The tested samples from five dumps showed different radioactivity from each other. Radioactivity measurements made it possible to analyze the degree of risk with the factors specified by UNSCEAR such as radium equivalent activity Raeq, internal Ein and external Eex occupancy factor. There is a raised level of radiation in dumps as compared with outside dump areas. In the study area, however, there is no risk associated with elevated levels of radiation in relation to standards established by the Council of Ministers of the ionizing radiation dose limits.

XX

Eksploatacja złóż węgla kamiennego na terenie Górnego Śląska związana jest z produkcją bardzo dużych ilości odpadów składowanych na zwałowiskach. Badane próbki z terenów pięciu zwałowisk wykazywały różniącą się od siebie aktywność promieniotwórczą. Wykonane pomiary aktywności promieniotwórczej pozwoliły na dokonanie analizy stopnia zagrożenia za pomocą współczynników określonych przez UNSCEAR, takich jak ekwiwalent aktywności radu Raeq, wewnętrzny Ein i zewnętrzny Eex współczynnik obłożenia. Stwierdzono, że na obszarze zwałowisk występuje podwyższony poziom promieniowania w porównaniu do średniej rejestrowanej na obszarze kraju. Na badanym terenie nie występuje jednak zagrożenie związane z podwyższonym poziomem promieniowania w odniesieniu do norm ustanowionych przez Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego.

14

Studium literaturowe nad zdolnością sorpcyjną technetu-99 oraz strontu-90 w warunkach zróżnicowania fizykochemicznego osadów geologicznych

Miecznik M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2012

|

R. 51, nr 1

73-85

PL

Migracja pierwiastków promieniotwórczych z warstw powierzchniowych gleby poprzez kolejne warstwy osadów geologicznych ma ogromne znaczenie ze względu na przedostawanie się potencjalnego zagrożenia radiologicznego do warstw wodonośnych, a przez to do ujęć wody pitnej i użytkowej. Obecność antropogenicznych radionuklidów w środowisku jest związana zarówno z występującymi w przeszłości awariami obiektów jądrowych, takich jak katastrofa w Czarnobylu, próbnych testów jądrowych jak i coraz częstszego wykorzystywania tych pierwiastków w przemyśle i medycynie nuklearnej. Poniższa praca ma na celu nakreślenie poprzez studium literaturowe własciwości fizykochemicznych pierwiastków strontu i technetu, w celu określenia ich potencjału sorpcyjnego do osadów geologicznych z okolic Krajowego Składowiska Odpadów Promieniotwórczych w Różanie (ok. 90 km na NE od Warszawy). Omówione zostały tutaj czynniki zewnętrzne mające wpływ na sorpcyjność danego pierwiastka, takie jak pH, rodzaj osadu geologicznego, obecność mikroflory bakteryjnej jak i innych pierwiastków w warstwie wodonośnej. Sam mechanizm sorpcji także może być różny dla różnych pierwiastków. Wyniki tej analizy posłużą w przyszłości do przygotowania eksperymentu polegającego na doświadczalnej ocenie potencjału sorpcyjnego osadów geologicznych pobranych w rejonie KSOP w Różanie, jak i czułość strontu i technetu pod względem sorpcyjności na pozostałe czynniki mogące wystąpić w badanym środowisku.

EN

Migration of radionuclides from the surface through the underground geological layers has a great meaning because of their radiological hazard during a contact with underground water and possible infiltration into useable and drinking water. Anthropogenic radionuclides presence in the environment is the effect of both past breakdowns of nuclear objects like the Czarnobyl reactor damage, nuclear weapon tests and more common usage of radionuclides in the industry and nuclear medicine. The goal of this paper is to highlight physicochemical characteristic of strontium and technetium based on the literature study to find out their sorption potential to the geological sediments present in National RadioactiveWaste Repository area at Różan (about 90 km to the NE from Warsaw). This paper discusses different parameters having influence on the strontium or technetium sorption potential like pH, type of geological sediment, bacterium occurrence or other elements presence in the groundwater. The sorption mechanism may also differ among different elements. Conclusions from this analysis will be the base to the planning of experiment which assumes the measurement of the discussed sorption potential of geological sediments sampled in the National Radioactive Waste Repository area at Różan for strontium and technetium.

15

Estimation of radioactivity dose rate absorbed with ingested mushrooms and related health risk

Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Kříž J., Hyšplerová L., Wacławek M.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 2

499--503

EN

The fruiting bodies of fungi sprout from mycelium are capable of accumulating significant amounts of trace elements, both metals and metalloids. Content of these elements in fruiting bodies may exceed their concentration in the substrate where fungi develop. Among the elements the radioactive nuclides are also present. In this work health risk caused by increased radioactivity dose absorbed with Xerocomus badius bay bolete consumption was estimated. In analysis concentrations of radioactive isotopes 137Cs and 40K were taken into consideration. It was found that moderate ingestion of bay bolete does not create health risk due to increased radioactive substances intake. The amount of consumed mushrooms that could deliver the dose exceeding the safe one, is rather improbable in real life.

PL

Owocniki grzybów wyrastające z grzybni są zdolne do gromadzenia znacznych ilości pierwiastków śladowych zarówno metali, jak i niemetali. Zawartość tych pierwiastków w owocnikach może wielokrotnie przekroczyć ich stężenia w podłożu. Wśród pochłoniętych pierwiastków są również nuklidy promieniotwórcze. Dokonano oceny potencjalnych dawek skutecznych promieniowania gamma w wyniku wchłonięcia 137Cs i 40K wraz ze spożywanym grzybem. Na podstawie wyników pomiarów stwierdzono, że umiarkowane spożycie podgrzybka brunatnego nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ze względu na zwiększone spożycie substancji radioaktywnych.

16

Investigation of committed radiation dose rate and relationships between alkaline metals concentrations in mushroom Xerocomus badius

Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Kriz J., Hysplerova L., Wacławek M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2012

|

Vol. 19, nr 4

649-664

EN

The fruiting bodies of fungi sprout from mycelium are capable of accumulating significant amounts of trace elements, both metals and metalloids. Content of these elements in fruiting bodies may exceed their concentration in the substrate where fungi develop. Among the elements the radioactive nuclides are also present. In this work health risk caused by increased radioactivity dose absorbed with Xerocomus badius bay bolete consumption was estimated. In analysis concentrations of radioactive isotopes 137Cs and 40K were taken into consideration. It was found that moderate ingestion of bay bolete does not create health risk due to increased radioactive substances intake. The amount of consumed mushrooms that could deliver the dose exceeding the safe one, is rather improbable in real life. Possible relationships between radioactive isotopes concentrations and concentrations of common alkali metals were investigated using methods designed for compositional data analysis. No clear relationships between 137Cs, Ca, K and Mg concentrations in samples of bay bolete were found and significant influence of outlying data points on statistical inference was noticed.

PL

Owocniki grzybów wyrastające z grzybni są zdolne do gromadzenia znacznych ilości pierwiastków śladowych zarówno metali, jak i niemetali. Zawartość tych pierwiastków w owocnikach może wielokrotnie przekroczyć ich stężenia w podłożu. Wśród pochłoniętych pierwiastków są również nuklidy promieniotwórcze. Dokonano oceny potencjalnych dawek skutecznych promieniowania gamma w wyniku wchłonięcia 137Cs i 40K wraz ze spożywanym grzybem. Na podstawie wyników pomiarów stwierdzono, że umiarkowane spożycie podgrzybka brunatnego nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ze względu na zwiększone spożycie substancji radioaktywnych. Badano również relacje między aktywnością izotopów promieniotwórczych a stężeniem metali alkalicznych, wykorzystując metody przeznaczone do analizy składu danych.

17

Ocena sytuacji radiologicznej w Polsce po awarii elektrowni jądrowej w Fukushimie

Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Wacławek M.

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 2

519--524

PL

W piątek 11 marca 2011 r. na wschód od japońskiej wyspy Honsiu doszło do potężnego trzęsienia ziemi o sile 9 stopni w skali Richtera. Było to trzecie co do siły trzęsienie ziemi, które nawiedziło nasz glob od momentu rejestracji tego typu zjawisk. Epicentrum trzęsienia znajdowało się w odległości ok. 130 km od tej wyspy. Jego następstwem było powstanie olbrzymiej fali tsunami o wysokości przekraczającej miejscami 10 metrów. W wyniku trzęsienia, a następnie niszczycielskiego działania fali tsunami doszło do awarii w japońskiej elektrowni Fukushima I (Fukushima Dai-ichi), wyposażonej w 6 bloków z reaktorami BWR (Boiling Water Reactor). Awaria była jedną z największych w historii światowej energetyki jądrowej. Jej wielkość oceniono na 7 stopień (w siedmiostopniowej skali INES), a więc podobnie jak awarię w Czarnobylu w kwietniu 1986 roku. Już około środy 23 marca 2011 r. nad Polską zarejestrowano pierwsze masy powietrza znad elektrowni Fukushima, zawierające niewielkie ilości radionuklidów pochodzenia sztucznego, głównie promieniotwórczego jodu 131I, ale także 134Cs oraz 137Cs. Po 1 kwietnia 2011 r. aktywności tych radionuklidów w atmosferze zaczęły zmniejszać się, osiągając po około 2 tygodniach poziom sprzed awarii. Pomimo względnie dużego wzrostu aktywności radionuklidów w atmosferze ich wpływ na dawkę promieniowania jonizującego pochłoniętego przez organizm człowieka był nieznaczny.

EN

A powerful earthquake of 9 degrees on the Richter scale struck off the eastern coast of Japan’s Honsiu island on Friday, 11th March 2011. It has been the third largest earthquake that struck the Earth since such phenomena started to be recorded. The epicentre of the earthquake was located approximately 130 km from the island. Its consequence was the formation of a giant tsunami wave of height exceeding 10 metres. The earthquake followed by the devastating activity of tsunami wave led in consequence to a breakdown at the Japanese Fukushima I (Fukushima Dai-ichi) nuclear power plant, consisting of 6 boiling water reactors (BWR). It was one of the worst breakdowns in the history of global nuclear power industry. It was rated at level 7 (on the seven-level INES scale), the same as the Chernobyl disaster in April 1986. The first air layers from above the Fukushima power plant were observed over Poland already on Wednesday (23rd March 2011). They contained small amounts of artificial radionuclides, mainly radioactive 131I, but also 134Cs and 137Cs.

18

"Japońska" chmura nad Polską

Isajenko K. A., Piotrowska B., Stawarz O., Kwiatkowska I.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2011

|

z. 3

4-10

19

Natural radioactivity in steel slag aggregate

Sofilić T., Barišić D., Sofilić U.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2011

|

Vol. 56, iss. 3

627-634

EN

Present day steelmaking slags are being successfully used as a high quality mineral aggregate for the building industry. With this, it is of vital importance to be familiar with the technical significance of the secondary application of steel slag, because some steel slag might contain increased concentration of substances harmful to human health. In terms of steel slag impact on the environment, radionuclides are the least researched of all pollutants emitted from the metallurgical processes. This paper presents the results of radiochemical testing of steel slag and steel slag aggregates for the purpose of its use in the production of construction material. Obtained results of measurements show that 40K, 226Ra and 232Th in all examined steel slag samples have the activity concentration from 45.3 to 62.9Bqkg-1, 15.2 to 21.4Bqkg-1 and 12.9 to 15.4Bqkg-1, respectively. Results of measurements of radionuclide activity concentrations of 226Ra, 232Th and 40K in slag aggregates show similar values for all radionuclides ranges as follows: 40K from 14.1 to 23.3Bqkg-1; 232Th from 8.6 to 14.4Bqkg-1 and 226Ra from 14.8 to 26.8Bqkg-1. Activities index (I1, I2, I3) of 226Ra, 232Th and 40K were compared with values recommended by Croatian legislation. Radium equivalent concentrations (Raeq) of 226Ra, 232Th and 40K for examined steel slag and steel slag aggregates are harmounious with the results presented by other authors for the same by-product. The testing has been conducted on steel slag created during the production of carbon steel by electric arc furnace in Steel Mill of CMC Sisak, Croatia.

PL

Obecnie żużle stalownicze są z powodzeniem używane do wytwarzania wysokiej jakości kruszywa mineralnego dla budownictwa. Z tego powodu, istotnego znaczenia nabiera znajomość wtórnego zastosowania żużli, ponieważ niektóre żużle mogą zawierać zwiększone stężenie substancji szkodliwych dla zdrowia ludzkiego. Pod względem wpływu żużli na środowisko, radionuklidy są najmniej zbadane ze wszystkich zanieczyszczeń emitowanych z procesów metalurgicznych. W pracy przedstawiono wyniki badań radiologicznych żużla stalowniczego i kruszyw przeznaczonych do produkcji materiałów budowlanych. Otrzymane wyniki badań próbek żużla wskazują, że aktywność promieniotwórcza: 40K, 226Ra, 232Th wynosi odpowiednio: 45.3 do 62.9Bqkg-1; 15.2 do 21.4Bqkg-1; i 12.9 do 15.4Bqkg-1. W przypadku kruszywa otrzymano podobne wyniki dla wszystkich radionuklidów tj.: 40K od 14.1 do 23.3Bqkg-1; 232Th od 8.6 do 14.4Bqkg-1; i 226Ra od 14.8 do 26.8Bqkg-1. Indeks aktywności (I1, I2, I3) dla 226Ra, 232Th i 40K został porównany z wartościami rekomendowanymi przez chorwackie prawo. Równoważne stężenia radu (Raeq) dla 226Ra, 232Th i 40K dla badanych kruszyw są zgodne z wynikami przedstawionymi przez innych autorów dla tego samego materiału. Badania przeprowadzone zostały na żużlu stalowniczym otrzymanym w trakcie produkcji stali w łukowym piecu elektrycznym w hucie stali CMC Sisak w Chorwacji.

20

Migracja ^90Sr w układach glebowych

Solecki J.

Wiadomości Chemiczne

|

2009

|

[Z] 63, 7-8

685-699

EN

Contamination of environment with substances originated from industrial and military activity, including radioisotopes belongs to dangerous occurrences accompanying our life. Most anthropogenic radionuclides come from above ground nuclear weapon tests and as radioactive fallout were deposed in surface layer of soil. This way soil became source of their distribution [1]. Physicochemical properties of soil changes mostly in first genetic layers that is characteristic for specific soil type [2-4]. Translocation of radionuclides and mostly their vertical migration give information not only of contamination of studied area but also their transfer to plants [6-19]. Word literature has been dealing with migration of radionuclides for years [20-24]. The main factors influencing migration of radionuclides comprises their sorption on particles of soil, transportation with water, dispersion that is responsible for distribution in porous environment, precipitation and co-precipitation, half life time of the radionuclide. Moreover very important are: properties of the soil (type, soil organic matter contents, pH), genetic level, type of soil colloids, ionic composition of underground water, chemical form of radionuclide (free ion, compound) origin of contamination (nuclear power plant, nuclear explosion). Studies on migration of radionuclides mostly aim on describing the influence of selected factors on this process [30-42]. Separate place is devoted to studies on presence of radioisotopes in successive layers (vertical intersection) [6, 12-19, 25-29] and calculation on these data, among others, vertical migration rate. Special attention should be paid to elaboration of some theoretical models of vertical migration of anthropogenic radiouclides in depth of the Earth [16, 49-54]. Migrating in soil 90Sr belongs to radionuclides of average velocity, its mean migration rate down in soil is usually lower than 1cm/y [6, 51-54].