Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przykład wykonania ściany chroniącej przed promieniowaniem rentgenowskim

Gacki Dawid

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 4

55--57

PL

Artykuł omawia metody wykonania budowlanych osłon przed promieniowaniem, które wykorzystuje się w budowie pomieszczeń diagnostycznych szpitali, przychodni, gabinetów interwencji radiologicznych, sal operacyjnych, placówek medycznych, pomieszczeń przemysłowych i laboratoriów pomiarowych. Zaprezentowane sposoby konstrukcyjnej izolacji przed rozchodzeniem się promieniowania do sąsiadujących pomieszczeń dają gwarancję efektywnej ochrony zdrowia ludzi pracujących lub przebywających w bliskim sąsiedztwie urządzeń, które emitują promieniowanie RTG.

EN

The article discusses methods of building radiation protection, which are used in the construction of diagnostic rooms in hospitals, clinics, radiological intervention rooms, operating theaters, medical facilities, industrial rooms and measurement laboratories. The presented methods of constructional insulation against radiation propagation to neighboring rooms are a guarantee of health protection of people working or staying in close vicinity of devices that emit X-ray radiation.

2

Metrologia neutronów (cz. III)

Modzelewski Łukasz, Baranowska Zuzanna, Wołoszczuk Katarzyna, Krajewski Paweł, Jednoróg Sławomir, Łaszyńska Ewa, Szewczak Kamil

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2019

|

nr 18

14--22

PL

Metrologia neutronów to dziedzina nauki, która zajmuje się wykonywaniem pomiarów natężenia pól neutronowych w zakresach energii obejmujących kilkanaście rzędów wielkości i intensywnościach obejmujących do dwudziestu rzędów wielkości. Istotą metrologii neutronów jest oszacowanie ilości neutronów wyemitowanych ze źródła i przechodzących przez pewną określoną powierzchnię (fluencja). W celu zapewnienia zgodności ze standardami (normami) stosowanymi przez różnych użytkowników, wielkości te podlegają pomiarowi, a następnie walidacji. To wszystko służy poznaniu charakterystyki pola neutronów, a co za tym idzie wymaga również znajomości widma energetycznego neutronów. Szeroki zakres energii, dla którego konieczne jest zdefiniowanie standardów fluencji neutronów i równoważników dawek, można podzielić na następujące obszary: termiczny, 1/E, neutronów prędkich i wysokich energii. Problematyka związana z metrologią neutronów łączy w sobie: wielkości podlegające mierzeniu i ich związki, jednostki do ich pomiaru, techniki wytwarzania i pomiaru standardowych pól neutronowych oraz niepewność pomiarów. Poza artykułami i publikacjami zajmującymi się problematyką metrologii neutronów, ważną rolę odgrywają normy międzynarodowe, które opisują wytwarzanie pól neutronów służących kalibracji oraz testowaniu przyrządów pomiarowych. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) wdrożyła standardy opisujące, jak należy wytwarzać pola neutronowe, jak należy te pola standaryzować i używać do celów kalibracji. Normy te były kilkakrotnie aktualizowane i rozszerzane. Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC) określiła normatywy opisujące metody testowania urządzeń związanych z ochroną radiologiczną dotyczące urządzeń pomiarowych i dozymetrów osobistych. Normatywy te obejmują metody standaryzacji i kalibracji. W niniejszym artykule przedstawiono przyrządy i opisano metody służące do pomiarów neutronów z podziałem na metody spektrometryczne oraz metody służące do pomiaru fluencji neutronów i metody pasywne. Do celów kalibracji przyrządów potrzebne są standardowe pola neutronów umożliwiające dokonywanie pomiarów przy wszystkich energiach. Sposób, w jaki neutrony oddziałują z materią, zależy od ich energii. Wychwyt neutronów (n,γ) zachodzi głównie przy niskich energiach, podczas gdy cały szereg reakcji jądrowych obejmujący (n, p), (n, α) i reakcje spalacyjne (p, n,n,n,…) występuje przy wyższych energiach. Rozpraszanie neutronów (n, n’) występuje przy wszystkich energiach. Ta różnorodność reakcji powoduje, że wraz ze zmianą energii neutronów i materiałów, z którymi one oddziałują, stosować należy inny element czuły detektora. Metrologia neutronów obejmuje zatem szeroki zakres stosowanych przyrządów pomiarowych. Niekiedy posługujemy się metodami pasywnymi, w których nie wytwarzany jest sygnał elektryczny. Pomiary rozkładu neutronów zarówno względem ich energii, jak i kierunku, są zadaniem niezwykle trudnym i do chwili obecnej nie znaleziono jeszcze satysfakcjonujących metod ich realizacji. Metrologia neutronów wykorzystywana jest w różnych dziedzinach: ochronie radiologicznej, dozymetrii stanów krytycznych, sterowaniu reaktorami jądrowymi oraz dostarczaniu danych wejściowych do projektowania. Jedną z najważniejszych innowacji w metrologii neutronów w ostatnich latach było wykorzystanie kodów transportu neutronów. Obliczenia transportu promieniowania mają długą historię i istotne znaczenie w zrozumieniu stanów obejmujących stosowanie wszystkich rodzajów promieniowania. Ostatnie najistotniejsze zmiany są związane z powszechną dostępnością kodów, łatwością w użyciu i swobodnym dostępem. Zazwyczaj są to kody oparte o metodę Monte Carlo, takie jak MCNP (ang.: Monte Carlo N-particles). Pojawiły się także trójwymiarowe, dyskretne kody deterministyczne jak Attila.

EN

Neutron metrology is a field of science that deals with the measurements of neutron fields intensity in energy ranges covering several ranks of quantities and intensities up to twenty ranks of quantities. The essence of neutron metrology is to estimate the number of neutrons emitted from the source and passing through a certain surface (fluence). In order to ensure compliance with the regulations (standards) used by different users, these quantities are measured, and then validated. This all is done to understand the characteristics of the neutron field, and hence it requires knowledge of the neutron energy spectrum. A wide range of energy, for which it is necessary to define neutron fluency standards and dose equivalents, can be divided into the following areas: thermal, 1/E, fast neutrons and high energies. The issues related to the neutrons metrology combine: measured quantities and their relationships, units for their measurement, techniques of forming and measuring standard neutron fields, and measurement uncertainty. In addition to articles and publications dealing with the issues of neutron metrology, an important role is played by international standards that describe the formation of neutron fields that are used to calibrate and test the measuring instruments. The International Organization for Standardization (ISO) has implemented standards describing how to generate neutron fields, how these fields should be standardized and used for calibration purposes. These standards have been updated and expanded several times. The International Electrotechnical Commission (IEC) has defined the norms describing testing methods of devices related to radiological protection for measuring devices and personal dosimeters. These regulations include standardization and calibration methods. This article presents instruments and description of the methods for neutron measuring with the division into spectrometric methods, methods for measuring neutron fluency and passive methods. Standard neutron fields that enable measurements at all energies are needed in order to calibrate instruments. The way in which neutrons interact with matter depends on their energy. The neutron uptake (n, γ) occurs mainly at low energies, while a whole range of nuclear reactions including (n, p), (n, α) and combustion reactions (p, n, n, n, ...) occur at higher energies. Neutron scattering (n, n ') occurs at all energies. This diversity of reactions causes that along with the change in the energy of neutrons and the materials with which they interact, a different element of the sensitive detector should be used. Thus, neutron metrology covers a wide range of applied measuring instruments. Sometimes we use passive methods in which no electrical signal is produced. Measurements of neutron degradation (disintegration) both in relation to their energy and direction are an extremely difficult task and to this date satisfactory methods of their implementation have not yet been found. Neutron metrology is used in various way, including radiological protection, dosimetry of critical states, control of nuclear reactors and provision of input data for design. One of the most important innovations in neutron metrology in recent years has been the usage of neutron transport codes. Radiation transport calculations have a long history and are important in understanding states involving the use of all types of radiation. The last most important changes are related to the universal accessibility of codes, ease of their use and free access. Typically, these are codes based on the Monte Carlo method, such as the MCNP (Monte Carlo N-particles). There are also three-dimensional, discrete, deterministic codes such as Attila.

3

Metrologia neutronów (cz. II)

Modzelewski Łukasz, Baranowska Zuzanna, Wołoszczuk Katarzyna, Krajewski Paweł, Jednoróg Sławomir, Łaszyńska Ewa, Szewczak Kamil

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2019

|

nr 16-17

18--23

PL

Metrologia neutronów to dziedzina nauki, która zajmuje się wykonywaniem pomiarów natężenia pól neutronowych w zakresach energii obejmujących kilkanaście rzędów wielkości i intensywnościach obejmujących do dwudziestu rzędów wielkości. Istotą metrologii neutronów jest oszacowanie ilości neutronów wyemitowanych ze źródła i przechodzących przez pewną określoną powierzchnię (fluencja). W celu zapewnienia zgodności ze standardami (normami) stosowanymi przez różnych użytkowników, wielkości te podlegają pomiarowi, a następnie walidacji. To wszystko służy poznaniu charakterystyki pola neutronów, a co za tym idzie wymaga również znajomości widma energetycznego neutronów. Szeroki zakres energii, dla którego konieczne jest zdefiniowanie standardów fluencji neutronów i równoważników dawek, można podzielić na następujące obszary: termiczny, 1/E, neutronów prędkich i wysokich energii. Problematyka związana z metrologią neutronów łączy w sobie: wielkości podlegające mierzeniu i ich związki, jednostki do ich pomiaru, techniki wytwarzania i pomiaru standardowych pól neutronowych oraz niepewność pomiarów. Poza artykułami i publikacjami zajmującymi się problematyką metrologii neutronów, ważną rolę odgrywają normy międzynarodowe, które opisują wytwarzanie pól neutronów służących kalibracji oraz testowaniu przyrządów pomiarowych. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) wdrożyła standardy opisujące, jak należy wytwarzać pola neutronowe, jak należy te pola standaryzować i używać do celów kalibracji. Normy te były kilkakrotnie aktualizowane i rozszerzane. Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC) określiła normatywy opisujące metody testowania urządzeń związanych z ochroną radiologiczną dotyczące urządzeń pomiarowych i dozymetrów osobistych. Normatywy te obejmują metody standaryzacji i kalibracji. W niniejszym artykule przedstawiono przyrządy i opisano metody służące do pomiarów neutronów z podziałem na metody spektrometryczne oraz metody służące do pomiaru fluencji neutronów i metody pasywne. Do celów kalibracji przyrządów potrzebne są standardowe pola neutronów umożliwiające dokonywanie pomiarów przy wszystkich energiach. Sposób, w jaki neutrony oddziałują z materią, zależy od ich energii. Wychwyt neutronów (n,γ) zachodzi głównie przy niskich energiach, podczas gdy cały szereg reakcji jądrowych obejmujący (n, p), (n, α) i reakcje spalacyjne (p, n,n,n,…) występuje przy wyższych energiach. Rozpraszanie neutronów (n, n’) występuje przy wszystkich energiach. Ta różnorodność reakcji powoduje, że wraz ze zmianą energii neutronów i materiałów, z którymi one oddziałują, stosować należy inny element czuły detektora. Metrologia neutronów obejmuje zatem szeroki zakres stosowanych przyrządów pomiarowych. Niekiedy posługujemy się metodami pasywnymi, w których nie wytwarzany jest sygnał elektryczny. Pomiary rozkładu neutronów zarówno względem ich energii, jak i kierunku, są zadaniem niezwykle trudnym i do chwili obecnej nie znaleziono jeszcze satysfakcjonujących metod ich realizacji. Metrologia neutronów wykorzystywana jest w różnych dziedzinach: ochronie radiologicznej, dozymetrii stanów krytycznych, sterowaniu reaktorami jądrowymi oraz dostarczaniu danych wejściowych do projektowania. Jedną z najważniejszych innowacji w metrologii neutronów w ostatnich latach było wykorzystanie kodów transportu neutronów. Obliczenia transportu promieniowania mają długą historię i istotne znaczenie w zrozumieniu stanów obejmujących stosowanie wszystkich rodzajów promieniowania. Ostatnie najistotniejsze zmiany są związane z powszechną dostępnością kodów, łatwością w użyciu i swobodnym dostępem. Zazwyczaj są to kody oparte o metodę Monte Carlo, takie jak MCNP (ang.: Monte Carlo N-particles). Pojawiły się także trójwymiarowe, dyskretne kody deterministyczne jak Attila.

EN

Neutron metrology is a field of science that deals with the measurements of neutron fields intensity in energy ranges covering several ranks of quantities and intensities up to twenty ranks of quantities. The essence of neutron metrology is to estimate the number of neutrons emitted from the source and passing through a certain surface (fluence). In order to ensure compliance with the regulations (standards) used by different users, these quantities are measured, and then validated. This all is done to understand the characteristics of the neutron field, and hence it requires knowledge of the neutron energy spectrum. A wide range of energy, for which it is necessary to define neutron fluency standards and dose equivalents, can be divided into the following areas: thermal, 1/E, fast neutrons and high energies. The issues related to the neutrons metrology combine: measured quantities and their relationships, units for their measurement, techniques of forming and measuring standard neutron fields, and measurement uncertainty. In addition to articles and publications dealing with the issues of neutron metrology, an important role is played by international standards that describe the formation of neutron fields that are used to calibrate and test the measuring instruments. The International Organization for Standardization (ISO) has implemented standards describing how to generate neutron fields, how these fields should be standardized and used for calibration purposes. These standards have been updated and expanded several times. The International Electrotechnical Commission (IEC) has defined the norms describing testing methods of devices related to radiological protection for measuring devices and personal dosimeters. These regulations include standardization and calibration methods. This article presents instruments and description of the methods for neutron measuring with the division into spectrometric methods, methods for measuring neutron fluency and passive methods. Standard neutron fields that enable measurements at all energies are needed in order to calibrate instruments. The way in which neutrons interact with matter depends on their energy. The neutron uptake (n, γ) occurs mainly at low energies, while a whole range of nuclear reactions including (n, p), (n, α) and combustion reactions (p, n, n, n, ...) occur at higher energies. Neutron scattering (n, n ') occurs at all energies. This diversity of reactions causes that along with the change in the energy of neutrons and the materials with which they interact, a different element of the sensitive detector should be used. Thus, neutron metrology covers a wide range of applied measuring instruments. Sometimes we use passive methods in which no electrical signal is produced. Measurements of neutron degradation (disintegration) both in relation to their energy and direction are an extremely difficult task and to this date satisfactory methods of their implementation have not yet been found. Neutron metrology is used in various way, including radiological protection, dosimetry of critical states, control of nuclear reactors and provision of input data for design. One of the most important innovations in neutron metrology in recent years has been the usage of neutron transport codes. Radiation transport calculations have a long history and are important in understanding states involving the use of all types of radiation. The last most important changes are related to the universal accessibility of codes, ease of their use and free access. Typically, these are codes based on the Monte Carlo method, such as the MCNP (Monte Carlo N-particles). There are also three-dimensional, discrete, deterministic codes such as Attila.

4

Metrologia neutronów (cz. I)

Modzelewski Łukasz, Baranowska Zuzanna, Wołoszczuk Katarzyna, Krajewski Paweł, Jednoróg Sławomir, Łaszyńska Ewa, Szewczak Kamil

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2019

|

nr 14-15

29--33

PL

Metrologia neutronów to dziedzina nauki, która zajmuje się wykonywaniem pomiarów natężenia pól neutronowych w zakresach energii obejmujących kilkanaście rzędów wielkości i intensywnościach obejmujących do dwudziestu rzędów wielkości. Istotą metrologii neutronów jest oszacowanie ilości neutronów wyemitowanych ze źródła i przechodzących przez pewną określoną powierzchnię (fluencja). W celu zapewnienia zgodności ze standardami (normami) stosowanymi przez różnych użytkowników, wielkości te podlegają pomiarowi, a następnie walidacji. To wszystko służy poznaniu charakterystyki pola neutronów, a co za tym idzie wymaga również znajomości widma energetycznego neutronów. Szeroki zakres energii, dla którego konieczne jest zdefiniowanie standardów fluencji neutronów i równoważników dawek, można podzielić na następujące obszary: termiczny, 1/E, neutronów prędkich i wysokich energii. Problematyka związana z metrologią neutronów łączy w sobie: wielkości podlegające mierzeniu i ich związki, jednostki do ich pomiaru, techniki wytwarzania i pomiaru standardowych pól neutronowych oraz niepewność pomiarów. Poza artykułami i publikacjami zajmującymi się problematyką metrologii neutronów, ważną rolę odgrywają normy międzynarodowe, które opisują wytwarzanie pól neutronów służących kalibracji oraz testowaniu przyrządów pomiarowych. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) wdrożyła standardy opisujące, jak należy wytwarzać pola neutronowe, jak należy te pola standaryzować i używać do celów kalibracji. Normy te były kilkakrotnie aktualizowane i rozszerzane. Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC) określiła normatywy opisujące metody testowania urządzeń związanych z ochroną radiologiczną dotyczące urządzeń pomiarowych i dozymetrów osobistych. Normatywy te obejmują metody standaryzacji i kalibracji. W niniejszym artykule przedstawiono przyrządy i opisano metody służące do pomiarów neutronów z podziałem na metody spektrometryczne oraz metody służące do pomiaru fluencji neutronów i metody pasywne. Do celów kalibracji przyrządów potrzebne są standardowe pola neutronów umożliwiające dokonywanie pomiarów przy wszystkich energiach. Sposób, w jaki neutrony oddziałują z materią, zależy od ich energii. Wychwyt neutronów (n,γ) zachodzi głównie przy niskich energiach, podczas gdy cały szereg reakcji jądrowych obejmujący (n, p), (n, α) i reakcje spalacyjne (p, n,n,n,…) występuje przy wyższych energiach. Rozpraszanie neutronów (n, n’) występuje przy wszystkich energiach. Ta różnorodność reakcji powoduje, że wraz ze zmianą energii neutronów i materiałów, z którymi one oddziałują, stosować należy inny element czuły detektora. Metrologia neutronów obejmuje zatem szeroki zakres stosowanych przyrządów pomiarowych. Niekiedy posługujemy się metodami pasywnymi, w których nie wytwarzany jest sygnał elektryczny. Pomiary rozkładu neutronów zarówno względem ich energii, jak i kierunku, są zadaniem niezwykle trudnym i do chwili obecnej nie znaleziono jeszcze satysfakcjonujących metod ich realizacji. Metrologia neutronów wykorzystywana jest w różnych dziedzinach: ochronie radiologicznej, dozymetrii stanów krytycznych, sterowaniu reaktorami jądrowymi oraz dostarczaniu danych wejściowych do projektowania. Jedną z najważniejszych innowacji w metrologii neutronów w ostatnich latach było wykorzystanie kodów transportu neutronów. Obliczenia transportu promieniowania mają długą historię i istotne znaczenie w zrozumieniu stanów obejmujących stosowanie wszystkich rodzajów promieniowania. Ostatnie najistotniejsze zmiany są związane z powszechną dostępnością kodów, łatwością w użyciu i swobodnym dostępem. Zazwyczaj są to kody oparte o metodę Monte Carlo, takie jak MCNP (ang.: Monte Carlo N-particles). Pojawiły się także trójwymiarowe, dyskretne kody deterministyczne jak Attila.

EN

Neutron metrology is a field of science that deals with the measurements of neutron fields intensity in energy ranges covering several ranks of quantities and intensities up to twenty ranks of quantities. The essence of neutron metrology is to estimate the number of neutrons emitted from the source and passing through a certain surface (fluence). In order to ensure compliance with the regulations (standards) used by different users, these quantities are measured, and then validated. This all is done to understand the characteristics of the neutron field, and hence it requires knowledge of the neutron energy spectrum. A wide range of energy, for which it is necessary to define neutron fluency standards and dose equivalents, can be divided into the following areas: thermal, 1/E, fast neutrons and high energies. The issues related to the neutrons metrology combine: measured quantities and their relationships, units for their measurement, techniques of forming and measuring standard neutron fields, and measurement uncertainty. In addition to articles and publications dealing with the issues of neutron metrology, an important role is played by international standards that describe the formation of neutron fields that are used to calibrate and test the measuring instruments. The International Organization for Standardization (ISO) has implemented standards describing how to generate neutron fields, how these fields should be standardized and used for calibration purposes. These standards have been updated and expanded several times. The International Electrotechnical Commission (IEC) has defined the norms describing testing methods of devices related to radiological protection for measuring devices and personal dosimeters. These regulations include standardization and calibration methods. This article presents instruments and description of the methods for neutron measuring with the division into spectrometric methods, methods for measuring neutron fluency and passive methods. Standard neutron fields that enable measurements at all energies are needed in order to calibrate instruments. The way in which neutrons interact with matter depends on their energy. The neutron uptake (n, γ) occurs mainly at low energies, while a whole range of nuclear reactions including (n, p), (n, α) and combustion reactions (p, n, n, n, ...) occur at higher energies. Neutron scattering (n, n ') occurs at all energies. This diversity of reactions causes that along with the change in the energy of neutrons and the materials with which they interact, a different element of the sensitive detector should be used. Thus, neutron metrology covers a wide range of applied measuring instruments. Sometimes we use passive methods in which no electrical signal is produced. Measurements of neutron degradation (disintegration) both in relation to their energy and direction are an extremely difficult task and to this date satisfactory methods of their implementation have not yet been found. Neutron metrology is used in various way, including radiological protection, dosimetry of critical states, control of nuclear reactors and provision of input data for design. One of the most important innovations in neutron metrology in recent years has been the usage of neutron transport codes. Radiation transport calculations have a long history and are important in understanding states involving the use of all types of radiation. The last most important changes are related to the universal accessibility of codes, ease of their use and free access. Typically, these are codes based on the Monte Carlo method, such as the MCNP (Monte Carlo N-particles). There are also three-dimensional, discrete, deterministic codes such as Attila.

5

Promieniotwórczość wód i osadów oraz usuwanie radu z wód dołowych kopalń w zakresie właściwości miejscowej OUG w Katowicach

Machnicka Agnieszka

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2019

|

nr 6

16--23

PL

W artykule, na tle przeglądu stężeń substancji promieniotwórczych w wodach i osadach dołowych zakładów górniczych położonych w zakresie właściwości miejscowej OUG w Katowicach, omówiono realizację i efekty programu oczyszczania wód podziemnych z nuklidów promieniotwórczych przez PGG S.A. Oddział KWK „Piast-Ziemowit” w Bieruniu. Przedstawiono także innowacyjną metodę oczyszczania wód z nuklidów promieniotwórczych za pomocą materiałów zeolitowych.

EN

The radiation hazard in underground mines is mainly caused by the presence of radioactive radium isotopes in underground waters and sediments. Mines under the territorial jurisdiction of the District Mining Office in Katowice are characterised by small concentrations of natural radioactive isotopes Ra-226 and Ra-228 in underground sediments and waters flowing to excavations. The only exception is the Piast–Ziemowit Hard Coal Mine under PGG S.A., which features underground waters with a high radium content. To reduce radiation hazard in the work environment and to reduce its impact on the environment, a system for removal of radionuclides using barium chloride – the sorbent – from underground waters has been in operation in both parts of the mine for many years. In the Ziemowit part of the mine, the efficiency of the system varied depending on various operation phases: from 80% during commissioning (in 2006) to 36% at present. In the Piast part, however, the system enabled the average content of radium to be reduced from underground waters pumped to the ground by approx. 45%. The efficiency of approx. 45% was also achieved in the Ziemowit part when testing a pilot system for the removal of radionuclides from underground waters using zeolites.

6

Analysis of means of personal protection for rescuers during incidents involving radioactive materials

Kukfisz B., Polka M.

Scientific Journal of the Military University of Land Forces

|

2018

|

Vol. 50, No. 2(188)

88--104

EN

During firefighting and rescue operations there is a high probability that rescuers will come into contact with ionizing radiation and radiation contamination. The firemen of the State Fire Service and the Volunteer Fire Service perform a number of tasks during the action [Obwieszczenie Marszałka Sejmu… 2009], for which they are prepared during exercises and theoretical sessions. A significant reduction in the probability of radiation or radiation contamination risk can be achieved by taking appropriate precautions and following certain rules and procedures. The actions at which ionizing radiation occurs take place very rarely and procedures are regulated by the “Rules of conduct in the event of radiation risk” [Komenda Główna… 2009] annexed to the “Rules of the organization of chemical and environmental rescue in the National Firefighting and Rescue System” [Komenda Główna… 2013]. The aim of this article is to present the possibilities of protecting the rescue team during fire and rescue operations associated with the potential presence of radioactive materials at the scene.

7

Ocena możliwości zagospodarowania odpadów stałych powstałych podczas poszukiwania gazu ziemnego z formacji łupkowych na terenie Polski jako materiałów budowlanych w aspekcie ochrony radiologicznej

Nowak J., Macuda J., Łukańko Ł.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 9

1535--1537

PL

Dokonano oceny możliwości zagospodarowania odpadów stałych powstających w trakcie poszukiwań gazu ziemnego z formacji łupkowych na terenie północno-wschodniej Polski jako surowca do produkcji materiałów budowlanych z punktu widzenia zagrożenia radiologicznego. Analizie poddano odpady stałe wytworzone w trakcie prac wiertniczych, takich jak zwierciny i próbki fazy stałej zużytych płuczek wiertniczych oraz proppant „zwrotny”, który podczas testów złożowych został odseparowany z powracającego na powierzchnię płynu pozabiegowego. Na podstawie wskaźników aktywności f1 i f2 stwierdzono, że odpady stałe powstające w trakcie prac wiertniczych mogą być wykorzystane jako materiał budowlany do budynków przeznaczonych do pobytu ludzi lub inwentarza żywego. Proppant „zwrotny” używany podczas hydraulicznego szczelinowania, z uwagi na duże wartości wskaźników f1 i f2 powinien być zdeponowany na składowisku odpadów.

EN

Literature data on concns. of natural ⁴⁰40K, ²²⁶226Ra and ²²⁸228Th radionuclides in 20 samples of waste materials, which included (i) drill cuttings, (ii) solid phase of waste drilling muds and (iii) waste proppants were used to est. activity coeffs. in order to compare them with national regulations. Only materials (iii) could be deposited in a landfill. In addn., the annual effective irradn. dose resulting from use of the wastes as construction materials for houses and roads building was estd.

8

Zasady tworzenia sieci monitoringu wokół obiektu jądrowego (cz.III) Czułość sieci monitoringu

Krajewski P.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2018

|

nr 2-3

28--35

PL

Sieci monitoringu radiologicznego działają w większości krajów na świcie, szczególnie w krajach posiadających energetykę jądrową, chociaż systemy te różnią się znacząco pod względem gęstości placówek, poziomem technologicznym aparatury pomiarowej czy organizacją i liczebnością obsługi. Kraje o rozwiniętej energetyce jądrowej jak USA, Francja, Anglia czy Niemcy, madają obecnie bardzo rozbudowane systemy składające się z tysięcy stacji i dostarczające kilkaset tysięcy danych rocznie. Systemy te rozwijały się stopniowo i są nadal rozbudowywane i wzmacniane. Wobec bliskiej perspektywy budowy w Polsce pierwszej elektrowni jądrowej, autor niniejszego artykułu stara się przybliżyć polskiemu czytelnikowi podstawowe zasady tworzenia sieci monitoringu wokół obiektu jądrowego, zgodnych z ostatnimi Dyrektywami Komisji Unii Europejskiej i rekomendacjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. W artykule poruszono również zagadnienia dotyczące wyznaczania częstości poboru oraz optymalizacji liczby próbek oraz przedstawiono przegląd metod wyznaczania lokalizacji punktów pomiarowych.

EN

The radiological monitoring net-works are operating in majority of the countries over the word, particularly in the countries with nuclear power systems, although the net-works differ significantly from country to country with respect of posts density, used advanced techniques of measurements and organizational level or else number of staff engaged. There are expanded net-works in the countries with well-developed nuclear power as USA, France, UK or Germany with thousands of stations that provide hundreds of thousands data per year. These networks have been gradually developed and still are modernized and strengthened. In the context of the near approaching of construction of the first Nuclear Power Plant in Poland, the authors of this paper provide the Polish reader basic rules for designing monitoring system around nuclear facility according last Directives of European Commission and recommendations of International Atomic Energy Agency. The paper makes also preview of methods to determine sampling frequency and optimal number as well as special distribution of samples.

9

Antyradonowe polimery

Głuszewski W.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2018

|

z. 4

35--37

PL

Radon i promieniotwórcze produkty jego rozpadu występujące w powietrzu atmosferycznym są najważniejszym źródłem dawki, jaką otrzymuje człowiek z naturalnych źródeł promieniowania. W Polsce roczna skuteczna dawka od radonu zgromadzonego w budynkach szacowana jest na 1,36 mSv. Z najnowszych danych epidemiologicznych pochodzących z badań budynków mieszkalnych wynika, że występuje statystycznie istotny wzrost ryzyka zachorowania na nowotwór płuc w wyniku przedłużonego narażenia na radon wewnątrz pomieszczeń na poziomie rzędu 100 Bq/m3. W tym roku zaczyna obowiązywać w UE Dyrektywa BSS (Basic Safety Standards). Ważnym ze względów praktycznych jest ustalenie w nowych przepisach poziomu odniesienia dla średniorocznego stężenia radonu w powietrzu w miejscu pracy oraz w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi w wysokości 300 Bq/m3. Jednym ze sposobów zapobiegania gromadzeniu się radonu w pomieszczeniach jest uszczelnienie fundamentów budynków poprzez zastosowanie: folii, membrany i mas wykonanych z tworzyw polimerowych.

EN

Radon and radioactive products of its decay occurring in atmospheric air are the most important source of dose that a human being receives from natural radiation sources. In Poland, the annual effective dose from radon accumulated in buildings is estimated at 1.36 mSv. The latest epidemiological data from residential building research show that there is a statistically significant increase in the risk of lung cancer as a result of prolonged exposure to indoor radon at the order of 100 Bq/ m3. This year, the BSS (Basic Safety Standards) directive will apply in the EU. It is important for practical reasons to establish in the new regulations a reference level for the average annual concentration of radon in the air in the workplace and in rooms for human stay in the amount of 300 Bq/m3. One of the ways to prevent the accumulation of radon in the rooms is to seal the foundations of buildings through the use of foil, membrane and masses made of polymer materials.

10

Występowanie radonu w gazie ziemnym transportowanym gazociągiem na terenie Polski w aspekcie ochrony radiologicznej : badania wstępne

Nowak J., Macuda J., Jodłowski P., Liszka K.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 9

1942--1944

PL

Przedstawiono wyniki pomiarów stężenia radonu (²²²Rn) w próbkach gazu ziemnego pobranych z 8 wytypowanych lokalizacji w sieci przesyłowej gazu ziemnego oraz mocy dawki promieniowania gamma emitowanego przez wybrane elementy sieci przesyłowej. Dodatkowo dla 9 próbek pyłu (materiału stałego) pobranych ze stacji filtroseparatorów (6 próbek) lub bezpośrednio po procesie czyszczenia lub badania tłokiem (3 próbki) przeprowadzono analizę zawartości promieniotwórczego ołowiu (²¹⁰Pb), czyli długożyciowego produktu rozpadu ²²²Rn. Otrzymane wyniki posłużyły do wstępnej dyskusji i oceny zagrożenia radiologicznego wokół instalacji przesyłowej gazu ziemnego, będącego wynikiem występowania ²²²Rn w transportowanym gazie.

EN

Av. concns. of ²²²Rn in a flowing gas as well as dose rate of gamma radiation emitted by selected elements of pipeline and background in 8 transmission line locations were detd. Furthermore, av. concns. of ²¹⁰Pb were detd. in a dust from used filters. Av. concns. of ²²²Rn and ²¹⁰Pb changed in ranges 30-1400 Bq/m³ and 250–16700 Bq/kg, resp. Measured doses of gamma radiation emitted by selected elements of a gas pipeline.

11

Zasady tworzenia sieci monitoringu wokół obiektu jądrowego (cz. I)

Krajewski P.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 25

16--18

PL

Sieci monitoringu radiologicznego działają w większości krajów na świecie, szczególnie w krajach posiadających energetykę jądrową, chociaż systemy te różnią się znacząco pod względem gęstości placówek, poziomem technologicznym aparatury pomiarowej czy organizacją i liczebnością obsługi. Kraje o rozwiniętej energetyce jądrowej, jak USA, Francja, Anglia czy Niemcy, mają obecnie bardzo rozbudowane systemy, składające się z tysięcy stacji i dostarczające kilkaset tysięcy danych rocznie. Systemy te rozwijały się stopniowo i są nadal rozbudowywane i wzmacniane. Wobec bliskiej perspektywy budowy w Polsce pierwszej elektrowni jądrowej (EJ), autor niniejszego artykułu stara się przybliżyć polskiemu czytelnikowi podstawowe zasady tworzenia sieci monitoringu wokół obiektu jądrowego, zgodnych z ostatnimi Dyrektywami Komisji Unii Europejskiej i rekomendacjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. W artykule poruszono również zagadnienia dotyczące wyznaczania częstości poboru oraz optymalizacji liczby próbek, a także przedstawiono przegląd metod wyznaczania lokalizacji punktów pomiarowych.

EN

The radiological monitoring net-works are operating in majority of the countries over the word, particularly in the countries with nuclear power systems, although the net-works differ significantly from country to country with respect of posts density, used advanced techniques of measurements and organizational level or else number of staff engaged. There are expanded net-works in the countries with well-developed nuclear power as USA, France, UK or Germany with thousands of stations that provide hundreds of thousands data per year. These networks have been gradually developed and still are modernized and strengthened. In the context of the near approaching of construction of the first Nuclear Power Plant in Poland, the authors of this paper provide the Polish reader basic rules for designing monitoring system around nuclear facility according last Directives of European Commission and recommendations of International Atomic Energy Agency. The paper makes also preview of methods to determine sampling frequency and optimal number as well as special distribution of samples.

12

Zasady tworzenia sieci monitoringu wokół obiektu jądrowego (cz. II)

Krajewski P.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 26

18--22

PL

Wobec bliskiej perspektywy budowy w Polsce pierwszej elektrowni jądrowej, autor niniejszego artykułu stara się przybliżyć polskiemu czytelnikowi podstawowe zasady tworzenia sieci monitoringu wokół obiektu jądrowego, zgodnych z ostatnimi Dyrektywami Komisji Unii Europejskiej i rekomendacjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. W artykule poruszono również zagadnienia dotyczące wyznaczania częstości poboru oraz optymalizacji liczby próbek oraz przedstawiono przegląd metod wyznaczania lokalizacji punktów pomiarowych.

EN

In the context of the near approaching of construction of the first Nuclear Power Plant in Poland, the authors of this paper provide the Polish reader basic rules for designing monitoring system around nuclear facility according last Directives of European Commission and recommendations of International Atomic Energy Agency. The paper makes also preview of methods to determine sampling frequency and optimal number as well as special distribution of samples.

13

50 lat działalności Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych im. M. Skłodowskiej-Curie: 1967-2017

Sommer S.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2017

|

z. 3

12--17

PL

W 2017 r. Polskie Towarzystwo Badań Radiacyjnych (PTBR) obchodzi 50-lecie swojego powstania. Utworzenie Towarzystwa miało na celu: rozwój kontaktów naukowych między poszczególnymi instytutami, laboratoriami, grupami badawczymi i stowarzyszeniami w kraju i za granicą, zajmującymi się tematami związanymi z promieniowaniem, organizację spotkań naukowców z różnych dziedzin, wymianę doświadczeń, organizację kursów doszkalających, działalność wydawniczą, a także popularyzację nauki. Te funkcje wypełniane są z powodzeniem do dnia dzisiejszego. Zebranie założycielskie PTBR odbyło się 29 czerwca 1967 r. w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie i tę datę uznajemy za dzień narodzin Towarzystwa. Od 1969 r. PTBR organizuje Zjazdy Naukowe - do tej pory odbyło się ich 17, a od 1970 r. - Szkoły Jesienne (odbyło się ich 24). W trakcie Zjazdów wręczane są nagrody naukowe oraz (od 1983 r.) prestiżowe medale im. Marii Skłodowskiej-Curie. W artykule omówiono narodziny Towarzystwa i główne formy jego działalności oraz osiągnięcia.

EN

In 2017, Polish Radiation Research Society (PRRS) celebrates the 50th anniversary of its founding. The formation of the Society was aimed at: the development of scientific contacts between various institutes, laboratories, research groups and associations in the country and abroad, dealing with radiation related topics in the country and abroad, organizing meetings of scientists of various fields, exchange of experiences, organization of refresher courses, publishing activities, and popularization of science. These functions are successfully fulfilled to this day. The founding meeting of PRRS took place on June 29, 1967, at the Palace of Culture and Science in Warsaw, and we recognize this date as the day of the birth of the Society. Since 1969 the PRRS has organized Scientific Meetings - which so far have been held 17 times, and since 1970 - the Autumn Schools (held 24 times). During the meetings Scientific Awards of PRRS and (since 1983) the prestigious medals of Maria Skłodowska-Curie are awarded. The article describes the birth of the Society, the main forms of its activity, and achievements.

14

Niezgodności z wymogami ochrony radiologicznej występujące w rentgenodiagnostyce oraz propozycje ich usunięcia

Sergot M.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2017

|

nr 5

11-15

PL

W artykule zaprezentowano podstawową problematykę z zakresu ochrony radiologicznej. Została również przeanalizowana aktualna sytuacja dotycząca niezgodności występujących podczas organizacji bezpieczeństwa pracy przy promieniowaniu rentgenowskim. Celem artykułu było opracowanie rozwiązania występujących niezgodności. Aby osiągnąć przedstawiony cel zaproponowano zmiany, które mogą mieć istotny wpływ na poprawę poziomu bezpieczeństwa pracowników na wybranym stanowisku oraz pacjentów. Dokonano analizy literatury z zakresu negatywnego oddziaływania promieniowania rentgenowskiego na organizm człowieka. Podzielono tak ze istniejące środki ochrony ze względu na osłonę dla pacjenta i pracownika oraz ogół ludności. Wykonano badania w 33 jednostkach ochrony zdrowia w celu weryfikacji stosowanej ochrony radiologicznej i niezgodności z nią związanych.

EN

This article discusses some basic issues in radiological protection. It also analyzes problems in occupational safety related to X-rays. To solve those problems, it necessary to introduce several changes, which could significantly improve the level of safety of workers at selected workstations and patients. This article presents an analysis of the literature on the negative impact X-rays have on the human body, rays and a classification of existing safety measures according to whether they protect patients, personnel or the general population. To verify inconsistencies with the requirements of radiological protection, measurements were conducted at 33 health care facilities.

15

Polityka i porządek prawny w polskiej energetyce na tle polityki Unii Europejskiej

Bartosik M., Kamrat W., Kaźmierkowski M., Lewandowski W., Pawlik M., Peryt T., Skoczkowski T., Strupczewski A., Szeląg A.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2016

|

R. 92, nr 9

287--295

PL

W artykule przeanalizowano rozwój wspólnotowego rynku energii elektrycznej, politykę energetyczną Polski i UE, sytuację i działania Polski na wspólnotowym rynku energii elektrycznej, a następnie przeanalizowano nowe regulacje prawne dla współpracy rozproszonych źródeł energii elektrycznej i sieci inteligentnych z systemem krajowym, dla zwrotu energii odzyskiwanej z systemów elektromechanicznych do zasilającej sieci elektroenergetycznej lub innych odbiorców, a nadto wymagania specjalne dla energetyki jądrowej i ochrony radiologicznej.

EN

The article analyzes the development of the EU electricity market, energy policy in Poland and the EU, and also Polish situation and activities on the EU electricity market. Then the new legal regulations for cooperation of dispersed electricity sources and smart grids with the national electricity system for reimbursement of the energy recovered from electromechanical systems to the power network or other recipients, and also special requirements for nuclear power and radiological protection, are discussed.

16

Poszukiwanie rodzajów badań z zakresu rentgenodiagnostyki konwencjonalnej obarczonych zwiększonym ryzykiem błędu i koniecznością ponownego wykonania : doniesienie wstępne

Komenda J., Cebulak M., Modlińska S.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 4

173--177

PL

Stale zwiększająca się liczba zakładów radiodiagnostyki przekłada się na większą dostępność do badań z zakresu rentgenodiagnostyki konwencjonalnej, co powoduje zwiększenie liczby wykonywanych zdjęć rentgenowskich, a tym samym wzrost liczby zdjęć odrzuconych i powtórzonych. Celem pracy jest poszukiwanie grup badań obarczonych zwiększonym ryzykiem błędu, a przez to koniecznością ich powtórzenia na podstawie analizy wykonanych i powtórzonych zdjęć rentgenowskich. Przeprowadzonoretrospektywnąanalizę22454zdjęć rentgenowskich wykonanych w latach 2011-2014. Spośród nich wyodrębniono grupę 1101 zdjęć odrzuconych. Wszystkie zdjęcia należące do grupy odrzuconych zostały powtórzone. Następnie zdjęcia te oceniono, dzieląc na grupy ze względu na rodzaj badania i analizując każdą z grup osobno. Zwrócono także uwagę na zależność czasową liczby powtarzanych zdjęć rentgenowskich w kolejnych miesiącach oraz latach okresu objętego analizą. Otrzymane wyniki pozwoliły wyodrębnić rodzaje badań, które mają podwyższone ryzyko przekroczenia zalecanego odsetka zdjęć powtórzonych, co pozwoli na zwrócenie szczególnej uwagi i zachowanie zwiększonej ostrożności podczas wykonywania ich w przyszłości. Kolejnym planowanym przez autorów krokiem jest poszerzenie zebranej bazy danych o badania wykonane do dnia bieżącego i uzupełnienie jej o informacje dotyczące przyczyny odrzucenia zdjęć, co pozwoli na bardziej dogłębną analizę potencjalnych czynników predysponujących do popełnienia błędu.

EN

The constant growth of number of radiology departments means greater availability of conventional X-ray, which increases the amount of X-rays performed, and thus elevate the number of rejected and repeated examinations. The aim of the study was to seek groups of examinations with increased risk of error and therefore the need to be remade on the basis of analysis of performed and repeated x-ray images. A retrospective analysis of 22,454 X-ray images taken in 2011-2014 was performed. Among them a group of 1,101 rejected images was distinguished. All examinations, that have been rejected have been repeated. These examinations were divided into groups according to the type of examination and each group was analyzed separately. Temporal distribution of repeated X-rays in the months and years of the analysis period was noted. The obtained results allowed to distinguished types of studies, which have increased the risk of exceeding the recommended percentage of repeated images. This knowledge will result in special attention and more cautious behavior during examinations in the future. Another step planned by the authors is to widen the database of research done and supplement it with information about the reasons for the rejection of examination, which will allow for more accurate analysis of potential factors predisposing to a mistake.

17

Budowa elektrowni jądrowej w Polsce w świetle wymagań ETC-C i innych standardów technicznych na świecie

Piotrowski T., Maślakowski M., Kuszyk R.

Materiały Budowlane

|

2014

|

nr 5

88--90

PL

W artykule przedstawiono wytyczne do budowy elektrowni jądrowej w Polsce w świetle kodu ETC-C oraz innych standardów technicznych na świecie. Ich zaadaptowanie wydaje się warunkiem niezbędnym do osiągnięcia zamierzonego celu. ETC-C jest dokumentem przeznaczonym do dobrowolnego stosowania, który zawiera dokładne i praktyczne zasady projektowania, budowy i badania konstrukcji inżynieryjnych budynków i obiektów inżynieryjnych, których awaria może mieć wpływ na bezpieczeństwo elektrowni jądrowej.

EN

The paper presents guidelines for the construction of a nuclear power plant in Poland according to ETC-C and other technical standards in the world. Implementation of such documents during the construction of a nuclear power plant in Poland seems to be a necessary condition to achieve the intended purpose. ETC-C is a document for voluntary application that contains detailed and practical principles of design, construction and testing of engineering structures of buildings and civil engineering structures, the failure of which may influence on the safety of a nuclear power plant.

18

Systemy zarządzania jakością i ochrona radiologiczna w pracowniach rentgenowskich w świetle obowiązujących przepisów prawnych

Milcewicz-Mika I., Budzanowski M., Kopeć R.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2013

|

Vol. 2, nr 6

311--313

PL

Odkryte w 1895 roku przez Wilhelma Roentgena promienie X bardzo szybko znalazły zastosowanie zarówno w przemyśle, jak i wmedycynie. Od tego czasu wachlarz zastosowań promieniowania rentgenowskiego stale się poszerza i dziś trudno jest nam sobie wyobrazić współczesną medycynę pozbawioną możliwości diagnostycznych i terapeutycznych, jakie niesie ze sobą promieniowanie rentgenowskie. Należy jednakże pamiętać, że promieniowanie to jest szkodliwe dla organizmów żywych i dlatego stosuje się je pod ścisłą kontrolą.

19

Wstęp do radiobiologii

Bolewski A., Kuc T., Wasilewska-Radwańska M.

Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna

|

2012

|

Vol. 18, nr 2

90-93

PL

W pracy przedstawiono program zajęć z przedmiotu "Wstęp do radiobiologii", opracowany dla studentów V roku kierunku Inżynieria Biomedyczna. Zajęcia prowadzone były jako obieralne w wymiarze: 30 godzin wykład + 30 godzin laboratorium. Program wykładu zawierał podstawy fizyczne obejmujące: rodzaje promieniowania jonizującego i ich źródła, procesy oddziaływania promieniowania jonizującego z materią, detektory promieniowania, wpływ promieniowania jonizującego na komórkę i na organizm człowieka, wielkości dozymetryczne, metody ich pomiaru, podstawowe zasady ochrony radiologicznej oraz radiobiologię w radioterapii. Zajęcia laboratoryjne miały na celu praktyczne zapoznanie z metodami pomiarowymi w zakresie fizyki jądrowej.

EN

The paper shows the curriculum of course "Introduction to radiobiology" prepared for students of the 5th y ear o f Biomedical Engineering study. The program of this course is realized in a form of: 30 hours of lectures + 30 hours of practical classes. The main issues of the course include: physical fundamentals of nature of ionizing radiation and its sources, interaction of radiation with matter, radiation detectors, biological effects of radiation, quantities and units in dosimetry, radiation dose measurement, principles of radiation protection, and radiobiology in radiotherapy. The aim of the practical classes was to acquaint students with the measuring methods used in nuclear physics.

20

Osady kopalniane w górnictwie węglowym a zasady ochrony radiologicznej. Artykuł dyskusyjny

Michalik B.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2009

|

nr 8

10-20

PL

W rezultacie uwalniania do środowiska podziemnych wód zawierających rad w kopalniach węgla kamiennego oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie powstają osady zawiera jące wysokie stężenia izotopów radu. Osady powinny być utylizowane z uwzględnieniem powodowanego przez nie zagrożenia radiacyjnego, zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy - Prawo atomowe oraz związanych z nią przepisów wykonawczych. W artykule przedstawiono analizę istniejących wymagań z zakresu ochrony radiologicznej w kontekście ich zastosowania do postępowania z osadami kopalnianymi. Wskazane zostały nieścisłości poszczególnych zapisów, propozycje ich interpretacji oraz niezbędnych zmian.

EN

As a result of a release to the environment of the underground water containing radium in the hard coal mining plants as well as in their neighborhood formed are deposits with the high concentration of radium isotope. The deposits should be utilized taking into account radiation hazard they cause according to the act of Atomic Law and their executive regulations. The article presents the analysis of the binding requirements in the field of radiological protection in the context of their application to the mining deposits. Pointed are the inaccuracies of some provisions, proposed is their interpretation and needed changes.