Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Uran i inne substancje promieniotwórcze w wodach spożywanych przez ludzi

Michalski Rajmund

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2022

|

nr 1

42--48

PL

Uran to radioaktywny metal ciężki, naturalnie występujący w wodzie, a także w niektórych rodzajach gleb i w skałach. Może on znajdować się w różnych produktach żywnościowych, głównie w rybach, warzywach i produktach zbożowych, a także w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

2

Okresowy układ pierwiastków chemicznych

Rurarz E.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2018

|

z. 2

37--40

PL

W roku bieżącym przypada 120. rocznica odkrycia polonu i radu. Liczby atomowe tych pierwiastków to odpowiednio: Z= 84 i Z=88. Dziś znamy 118 pierwiastków. W artykule przypomniano ważniejsze fakty z historii odkrycia nowych pierwiastków i badania ich właściwości. Szczególną uwagę poświęcono pierwiastkom promieniotwórczym z obszaru liczb atomowych Z= 104 -118, które odkryto w ostatnich kilkudziesięciu latach. Autor artykułu zwraca uwagę na złożoność i ważność procedur decydujących o ustalaniu nazwy nowych pierwiastków.

EN

In the current year is 120. anniversary of the discovery of polonium and radium. Atomic numbers of these elements is: Z = 84 and Z = 88. Today we know the 118 elements. The article pointed out important facts from the history of the discovery of new elements and study their properties. Particular attention was given to radioactive elements with atomic numbers Z = 104-118, which was discovered in recent decades. The author of the article draws attention to the complexity and validity procedures for determining the names of new elements.

3

Naturalne pierwiastki promieniotwórcze w odpadach generowanych w trakcie poszukiwań i wydobycia gazu z łupków w północno-wschodniej Polsce

Nowak J., Macuda J., Jodłowski P., Nguyen C. D.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 8

1709--1711

PL

Dokonano oceny zagrożenia radiacyjnego wynikającego z prowadzonych prac poszukiwawczych gazu ziemnego ze źródeł niekonwencjonalnych, przeprowadzając analizę zawartości naturalnych pierwiastków promieniotwórczych (K-40, U-238, Ra-226, Pb-210, Ra-228 i Th-228) w próbkach fazy stałej zużytych płuczek wiertniczych, płynu szczelinującego, płynu zwrotnego powstałego po procesie szczelinowania, propantu zwrotnego oraz odpadów stałych wiertniczych (tzw. zwiercin) pobranych z odwiertów poszukiwawczych zlokalizowanych w północno-wschodniej Polsce (w pasie od Pomorza Gdańskiego po Mazowsze i Lubelszczyznę) w dwóch najbardziej perspektywicznych obszarach (basen bałtycki i basen lubelski).

EN

A total of 64 samples of drill cuttings, solid phase of waste drilling muds, waste proppants, fracking fluids and return fracking fluids were collected and studied for activity concns. of 40K , 238U, 226Ra, 210Pb, 228Ra and 228Th. The activity concns. of the radionuclides in solid samples varied up to 1100 Bq/kg, 393 Bq/kg, 415 Bq/kg, 391 Bq/kg, 516 Bq/kg and 515 Bq/kg, resp. and were generally at the level of their worldwide av. values in soil. In the waste proppants, the activity concns. of radionuclides from both U and Th series were significantly elevated (to several hundreds of Bq/ kg). The av. 226Ra and 228Ra activity concns. in return fracking fluids were at the level of their activity concns. observed in waste waters from coal and Cu mines in Poland. Addnl., a significant growth of activity concns. of the Ra isotopes after hydraulic fracturing process was obsd. in the case of return fracking fluids.

4

Wykorzystanie pomiarów naturalnej promieniotwórczości skał z zastosowaniem spektrometru Gamma Logger oraz spektrometru Mazar do określenia zailenia utworów starszego paleozoiku

Gąsior I., Skupio R., Przelaskowska A., Orzechowski M., Zagórska U., Dohnalik M., Kowalska S.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 10

790--798

PL

Celem pracy było zastosowanie pomiarów naturalnej promieniotwórczości do określenia zailenia skał. Zawartości pierwiastków promieniotwórczych uzyskano przy wykorzystaniu spektrometru Gamma Logger oraz za pomocą aparatu typu Mazar. Opracowano modele dla otworu T, cechujące się współczynnikami determinacji R2 z zakresu 0,67÷0,71 dla urządzenia Gamma Logger oraz 0,85÷0,90 dla spektrometru Mazar. Weryfikację modeli przeprowadzono na podstawie wyników pomiarów laboratoryjnych składu mineralnego. Uzyskane zależności zastosowano w otworach T oraz M, o podobnej stratygrafii. W obydwu otworach wykonano pomiary spektrometrem Gamma Logger. Kolejnym odwiertem testowym był otwór L, w którym nie przeprowadzono pomiarów spektrometrycznych. W wyniku zastosowania modeli uzyskano wyniki składu mineralnego dobrze skorelowane z danymi laboratoryjnymi (R2: 0,67÷0,87).

EN

The aim of the research was the application of natural radioactivity measurements to determine the clay content of rocks. Radioactivity content of elements was acquired by using both, Gamma Logger and Mazar spectrometers. Mathematical models for “T” well indicating R2 = 0,69÷0,71 for Gamma Logger and R2 = 0,75÷0,90 for Mazar were constructed. The models were verified, using laboratory mineralogical analysis results. The obtained mathematical relations were applied in two wells, “T” and “M”, characterized by similar stratigraphy. Measurements were carried out in both wells, using Gamma Logger spectrometer. Another well, “L”, was not tested with any spectrometers. Application of mathematical models indicate good correlation between modeled mineralogical content and laboratory results with R2 = 0,67÷0,87.

5

Investigation of radioactive content of manisa-soma and istanbul-agacli coals (Turkey)

Demir I., Kursun I.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2012

|

Vol. 48, iss. 2

341-353

EN

Coal, the world's most abundant, most accessible and most versatile source of fossil energy was brought to the forefront of the global energy scene by the industrial revolution of the 19th century. Like any fossil fuel, coal is associated with naturally occurring radioactive materials. This is due to their U, Th, and K content. This certainly has radiological implications not only for the miners but also for the immediate environment of the mines and the users. In this study, the radioactive elements in Manisa-Soma and Istanbul-Agacli coals and their ashes were studied. In the experimental section, the coal and thermal power plant ashes which were taken from Manisa-Soma were used. Sieve, moisture, ash, calorific value, volatile amount, total carbon, total sulphur, major element and radioactive element analysis of the samples were carried out. The float and sink analyse and flotation tests were carried out on the samples which were taken from Manisa-Soma and Istanbul-Agacli. Thus, radioactive elements changes and moving mechanisms were investigated with coal preparation and burning methods. Furthermore, the pre-investigation of the assessment of the thermal power plant ashes was carried out with the experiments on the ash samples, which were taken from the Soma thermal power plant.

6

Historia odkrycia promieniotwórczości

Kaczorowska E., Knyziak A. B.

Metrologia : biuletyn informacyjny Głównego Urzędu Miar

|

2011

|

nr 2

20--30

PL

Promieniotwórczością (radioaktywnością) naturalną nazywamy przekształcanie się nietrwałych izotopów jednego pierwiastka chemicznego w izotopy innego pierwiastka, czemu towarzyszy emisja pewnych cząstek - promieniowanie alfa (jądra helu), promieniowanie beta (elektrony) i promieniowanie gamma (krótkofalowe promieniowanie elektromagnetyczne). Zjawisko promieniotwórczości naturalnej odkrył francuski fizyk Henri Antoine Becquerel w 1896 roku. Uznając je za mało interesujące przekazał badania tego zjawiska Marii Skłodowskiej-Curie. W roku 1898 Maria Skłodowska-Curie wraz z mężem Piotrem Curie odkryli dwa nowe pierwiastki promieniotwórcze, polon i rad. W 1903 roku otrzymali wspólnie nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki, dzieląc ją z Becquerelem. W 1911 roku Maria Skłodowska-Curie otrzymała drugą nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii, za badania dotyczące radu.

7

Wybrane pierwiastki szkodliwe w węglu brunatnym ze złoża 'Gubin'

Bielowicz B.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 138 (18)

92-101

PL

Badania objęły analizę 20 próbek mioceńskiego węgla brunatnego ze złoża 'Gubin' z 8 otworów wiertniczych. Metodą INAA analizowano zawartość metali ciężkich: As, Zn, Se, Hg i pierwiastków promieniotwórczych: Th, U, a metodą ASA: Cd i Pb. Badania wykazały, że kopalina nie zawiera wyraźnych koncentracji tych pierwiastków, a jedynie podwyższoną zawartość As, Th i U, która jest związana z dużym zapopieleniem badanych próbek.

EN

'Gubin' lignite deposit is located in Western Poland, in Lubuskie voivodeship, on the Polish-German border. The study includes analyses results of 20 samples from the Miocene 'Gubin' brown coal deposit, taken from 8 boreholes. INAA method has been used to analyze the content of harmful elements, including: As, Zn, Se, Hg, Th, U, while ASA method has been used for Cd and Pb. Studies have shown that the lignite does not contain elevated concentrations of these elements, apart from As, Th and U in some samples, but they are strictly associated with large ash content within this coal.

8

Pierwiastki promieniotwórcze w węglu oraz w produktach odpadowych powstających podczas jego spalania

Olkuski T., Stala-Szlugaj K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2009

|

Tom 11

913-922

PL

Węgiel, będący podstawowym surowcem energetycznym Polski, przez kilkadziesiąt lat postrzegany był jako bogactwo narodowe. Jego wydobycie, wzrastające z roku na rok, począwszy od końca II wojny światowej aż do przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku, było powodem do dumy wszystkich bez wyjątku rządów. Wzrastało wydobycie, zużycie oraz eksport. Obecnie sytuacja zmieniła się diametralnie. Węgiel postrzegany jest jako "brudna energia" w związku z czym nasilają się protesty ekologów mające na celu wyeliminowanie węgla jako surowca energetycznego i zastąpienie go innymi źródłami energii takimi jak chociażby energetyka wiatrowa, słoneczna, czy też energia geotermiczna. Powodem takiej postawy nie jest sam proces wydobycia powodujący pewne szkodliwe skutki nazywane potocznie szkodami górniczymi, lecz proces spalania. Właśnie podczas spalania węgla dochodzi do emisji do atmosfery pyłów i gazów zawierających takie szkodliwe substancje jak tlenki siarki, tlenki azotu, pary rtęci, chlor, fluor oraz metale ciężkie. Poza tlenkami azotu, powstającymi głównie z powietrza atmosferycznego, inne substancje znajdują się w węglu i podczas jego spalania przechodzą do gazów spalinowych bądź też do popiołu i żużla.

EN

All of the pollutants contained in coal serve to lower its use value. Speaking of pollutants, sulfur and ash content is what comes to mind most often. These pollutants, however, are widely known and the appropriate methods to counteract their damaging effects have already been developed. Conversely, much less has been said about the following pollutants: mercury, chlorine, fluorine, or the radioactive elements described in the following article. Their share in the total mass of coal is small, however, during the combustion process these elements end up in waste products that can pose a danger to living organisms.The purpose of the following article is to show what kinds of radioactive elements can be found in coal, the factors conditioning their presence, as well as the distribution of such elements in the rocks that typically accompany coal deposits. The article also presents the issue of radioactive elements in solid coal combustion waste, as well as the possibility of utilizing such waste products to produce construction materials.Based on the executed analysis it has been proved that increase of the content of macerals from vitrinite group results in the consequent increase of radioactive topes concentration within coarse and middle-grained materials. Relation between natural radioactivity of coals and chemical composition of the mineral substance has also been observed. Increase of SiO2 content in ash resulted with increase of the content of individual radionuclides in coal. Content of radioactive isotopes is also increased in result of the increase of Al2O3 content in ash. The reverse relation has been observed for Fe2O3, CaO and MgO. Increase of the content of the mentioned components in ash results in decrease of the content of radioactive isotopes in coal. Similar tendencies have been observed for all tested coals. The tendencies were particularly evident in case of coarse and middle-grained materials. Content of radionuclides depends on the coal type. The maximal contents of individual isotopes are considerably higher than was observed in coarse and middle-grained materials. It is probably related with higher content of ash in fine coals. Content of trace elements within volatile ashes obtained from combustion of hard coals with desulfurization of the combustion gases in distinctly lower than in case of ashes obtained in result of hard coal combustion without desulfurization.

9

Występowanie pierwiastków promieniotwórczych w węglach kamiennych pochodzących z GZW, w skałach przywęglowych, w wodach kopalnianych oraz w odpadach

Olkuski T., Stala-Szlugaj K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2009

|

T. 25, z. 1

5-17

PL

W artykule przeanalizowano badania nad zawartością pierwiastków promieniotwórczych w węglu kamiennym pochodzącym z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prześledzono zachowanie się uranu, toru, izotopów radu i potasu w węglu jako surowcu mineralnym, w skałach przywęglowych, w wodach kopalnianych oraz w odpadach eksploatacyjnych i produktach spalania węgla. Sałdan (1965) zaobserwował wyraźnie pionową i poziomą strefowość ułożenia mineralizacji uranowej oraz stwierdził, że najbardziej zmineralizowane są brzeżne, zwłaszcza wschodnie strefy zbiornika sedymentacyjnego. Jęczalik (1970) zauważył, że uran w węglach koncentruje się w bardziej utlenionych składnikach substancji organicznej i osiąga maksymalne zawartości we frakcjach o ciężarze właściwym wynoszącym 1,7-2,0 g/cm3. Według Róg (2005) w sortymentach grubych i średnich stężenie radionuklidów wzrasta wraz ze wzrostem sumarycznej ilości macerałów grupy witrynitu i karbargilitu, w którym substancja mineralna współwystępuje z witrynitem. Michalik (2006) podaje, że na aktywność właściwą naturalnych izotopów promieniotwórczych w węglu wpływa ilość zanieczyszczeń oraz skład mineralny, zaś z badań petrograficznych wynika, że głównym źródłem promieniotwórczości w węglu kamiennym oraz skałach przywęglowych są skupienia wtórnych fosforanów, detrytyczny monacyt, cyrkon, ksenotym i uranothoryt. Natomiast Bojakowska i in. (2008) zaobserwowali wzrost zawartości uranu i toru od spągu do stropu serii paralicznej GZW, zaś w obrębie warstw serii limnicznej odnotowali częstą przewagę zawartości U nad zawartością Th, a w warstwach siodłowych rozpoczynających serię limniczną - najniższą zawartość tych pierwiastków. Spalanie węgla powoduje uwolnienie do atmosfery dużych ilości pyłów, które zawierają naturalne izotopy promieniotwórcze (uran, rad, tor) oraz ich produkty rozpadu. Michalik (2006) podaje, że stopień skażenia środowiska tymi radionuklidami jest ściśle powiązany z ich początkową zawartością w węglu. Stąd wynika konieczność badania tych pierwiastków w węglu i wybór takich węgli, które zawierają najniższe stężenia niepożądanych składników. Natomiast znając aktywności izotopów naturalnych w węglach i powstających z nich popiołów można zoptymalizować dobór spalanego węgla w taki sposób, aby nie prowadziło to do ponadnormatywnych skażeń środowiska naturalnego.

EN

The paper presents the survey of research conducted on the concentration of radioactive elements in hard coal from the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The content of uranium, thorium, radium and potassium isotopes was analyzed in hard coal, (as a raw mineral material), gangue, mine waters, mining wastes and coal combustion products (fly ashes and slags). Sałdan (1965) observed the vertical and horizontal zonal distribution of the uranium mineralization. He established that the eastern margin of the coal basin is especially rich in this element. Jęczalik (1970) noticed that the uranium contained in coals concentrates in more oxidized components of the organic matter, reaching its maximum in a fraction with a specific gravity from 1.7 to 2.0 g/cm3. According to Róg (2005), for coarse- and medium-grained coal products. The concentration of radionuclides increases together with increase of total maceral content of vitrinite and carbargilite, in which mineral matter coexists with vitrinite. Michalik (2006) found that the radioactivity of coal depends on its contamination and mineral composition, and petrographical research shows that the main sources of natural radioactivity in hard coal and gangue are secondary phosphates and detrital: monazite, zircon, xenotime and uranothorite. In them, Bojakowska et al. (2008) observed that uranium and thorium contents increase from floor to roof of the USCB Paralic Series, whereas in the USCB Limnic Series uranium frequently predominates over thorium, and the lowest contents of this elements were noticed in the Saddle Strata, that begin the Limnic Series. During coal combustion process a great amount of fly ashes and aerosol particles containing natural radionuclides (uranium, radium, thorium) and products of their decay are emitted into the atmosphere. Michalik (2006) observed that the degree of environment contamination by radionuclides depends on their initial concentration in coal. For this reason it is necessary to study radioactivity of coals and to select those containing the lowest amounts of harmful components. Knowing activity of radionuclides in coal and in fly ashes, it is possible to optimize and control the amount of emitted compounds, in the way allowing to not surpassing the emission limits and preventing environment pollution.

10

Oceny współczynnika przewodności cieplnej na podstawie danych geofizyki wiertniczej

Gąsior I., Przelaskowska A.

Nafta-Gaz

|

2006

|

R. 62, nr 5

217-221

PL

Podjęto próbę ciągłej oceny współczynnika przewodności cieplnej w profilu odwiertu, wykorzystując w tym celu takie parametry petrofizyczne jak; współczynnik porowatości gęstością objętościową, koncentrację pierwiastków promieniotwórczych potasu, uranu i toru. Opracowane modele matematyczne przetestowano w otworze wiertniczym D-1 z pozytywnym skutkiem.

EN

An attempt to estimate a continuous profile of the thermal conductivity parameter on the base of data from geophysical logs has been undertaken. Correlations of laboratory measured values of thermal conductivity with other geophysical parameters such as; porosity, density and content of radioactive elements Th, U, K were made. The obtained mathematical models were tested in the profile of the D-1 bore-hole with positive results.

11

Aktywność pierwiastków promieniotwórczych w glebie zadrzewienia przydrożnego

Czerniak A., Poszyler-Adamska A., Górna M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Nr 16

16-17

12

Natural gamma-ray spectral logging - some applications

Chruściel E., Massalski T., Pałka K.W., Puchacewicz J., Zorski T.

Nukleonika

|

1999

|

Vol. 44, nr 4

661-668

EN

Applications of the gamma-ray spectrometric method to the oil, gas and hard coal prospecting are presented. The use of a borehole spectrometer made it possible to determine in situ concentrations of the K, U and Th natural radioisotopes. The knowledge of K, U and Th concentrations gives an information which combined with other geophysical parameters such as: density, apparent photoelectric absorption cross section, Pe, and neutron porosity, constitutes a valuable tool for prospection of the investigated layers. The presented anomalies of uranium concentrations is of importance to determination of shale concentration in the rocks. The method, when applied in a hard coal deposit, made it possible to identify the coal seams and their thicknesses. The determined U, Th and K concentrations were used to calculate the calorific value, ash and carbon content in the coal.

PL

Opisano rezultaty zastosowania spektrometrycznej metody gamma w poszukiwaniach naftowych i węglowych. Użyło aparatury pozwalającej na określenie in situ koncentracji naturalnych pierwiastków promieniotwórczych potasu, uranu i toru. Znajomość tych wielkości daje bezpośrednią informację mineralogiczną i w powiązaniu z takimi parametrami geofizycznymi, jak gęstość, Pe oraz porowatość neutronowa, stanowi skuteczne narzędzie rozpoznania przewiercanych formacji. Przedstawiono wyniki profilowania odwiertu wykonanego w ramach poszukiwań naftowych, zwrócono uwagę na anomalię uranową i jej znaczenie przy wyznaczaniu zailenia. Metodę zastosowano także na złożu węgla kamiennego. Umożliwiła ona identyfikację litologii oraz wydzielanie pokładów węgla i określenie ich miąższości. Oznaczanie koncentracji U, Th i K wykorzystano przy określaniu wartości opałowej węgla, popielności oraz zawartości węgla pierwiastkowego w węglu kamiennym.