PL
 |
EN
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 6 Nukleonika
  2. 3 Postępy Fizyki
  3. 3 Przegląd Górniczy
  4. 2 Chemia, Dydaktyka, Ekologia, Metrologia
  5. 2 Chemia-Dydaktyka-Ekologia-Metrologia
Więcej...
Autorzy help
  1. 3 Chałupnik S.
  2. 2 Chałupnik Stanisław
  3. 2 Chmielewska Izabela
  4. 2 Jabłońska B.
  5. 2 Pospieszny Tomasz
Więcej...
Lata help
  1. 2 2024
  2. 1 2023
  3. 1 2020
  4. 2 2019
  5. 3 2013
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 36

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  rad
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Rewolucja w nauce : odkrycie polonu i radu
Pospieszny Tomasz
Wiadomości Chemiczne
|
2024
|
[Z] 78, 1-2
15--35
EN
The history of radioactivity is inextricably linked with the figures of Marie Skłodowska-Curie, Pierre Curie and Ernest Rutherford. Without a trace of exaggeration, it should be admitted that we owe the knowledge of this phenomenon to them. Thanks to their work and genius, the radiation emitted by the „strangeˮ elements has gained notoriety in the scientific world. Over time, they were joined by other researchers, expanding the foundations of the new science and building a huge palace on them. They also emphasized the practical use of radioactive elements. And although the phenomenon itself was discovered in 1896 by Antoine Henri Becquerel, the birth of radioactivity should be attributed to the pioneering work of Rutherford and the Curies. The discovery of polonium and radium by Marie and Pierre Curie marked the beginning of a fascinating journey that led humanity into the atomic age. Thanks to them, the alchemists’ dream came true.
2
Content available Radowa gorączka
Pospieszny Tomasz, Wajs-Baryła Ewelina, Nowak Izabela
Wiadomości Chemiczne
|
2024
|
[Z] 78, 1-2
71--100
EN
When Marie Skłodowska-Curie began research on the radiation of uranium compounds discovered by Henri Becquerel, she uncovered two new chemical elements, sparking a revolution in atomic science. From the very beginning, radium was hailed as a miraculous element; itssalts emitted heat, colored porcelain and glass, and emitted a unique glow. Radium quickly found applications in medicine, where it was not only used to treat diseases but also employed in „mild radium therapy” for preventive purposes. Radium, however, possessed not only healing properties but also purported to have the ability to beautify, rejuvenate, prevent, and captivate. A global „radium fever” ensued, leading to the addition of radioactive salts to almost all everyday products. The stories of the „radium girls” and golfer Eben Byers, however, cast a shadow over the fame of radium.
3
Content available Pomiary radonowe w wybranych budynkach mieszkalnych ziemi rybnickiej
Rubin Jan Antoni, Wyciszczok Daniel, Doleżych Łukasz
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
|
2023
|
Vol. 12, iss. 1
95--108
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań poziomu stężenia radonu w wybranych budynkach mieszkalnych zlokalizowanych na terenie ziemi rybnickiej. Do pomiarów, prowadzonych w kilku kampaniach w latach 2005-2010 stosowano pasywną metodę pomiarów, z wykorzystaniem detektorów śladowych cząstek alfa. Wykonano 122 pomiary w piwnicach i na parterach w 61 budynkach. Czas ekspozycji detektorów wynosił od 3 do 6 miesięcy. Zakres mierzonych stężeń radonu wynosił od 10 do 390 Bq/m³ na parterach oraz od 28 do 740 Bq/m³ w piwnicach. Średnie arytmetyczne mierzonych wartości wynosiły odpowiednio: 74 Bq/m³ na parterach oraz 128 Bq/m³ w piwnicach i były wyższe od wartości średnich obliczonych dla całej Polski, jak i dla Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW).
EN
This paper presents the results of studies on the level of radon concentration in selected residential buildings located in the area of the Rybnik region. A passive measurement method, using alpha particle trace detectors, was applied for measurements carried out in several campaigns between 2005-2010. A total of 122 measurements were carried out in the basements and ground floors of 61 buildings. The exposure time of the detectors ranged from 3 to 6 months. The range of measured radon concentrations was from 10 to 390 Bq/m³ on the ground floors and from 28 to 740 Bq/m³ in the basements. The arithmetic means of the measured values were respectively: 74 Bq/m³ on the ground floors and 128 Bq/m³ in the basements and were higher than the average values calculated for Poland as a whole, as well as for the Upper Silesian Coal Basin (GZW).
4
Content available Bar, stront i rad w osadach podziemnych i powierzchniowych osadników wód dołowych
Makuła Hubert, Michalik Bogusław, Bzowski Zbigniew
Przegląd Górniczy
|
2020
|
T. 76, nr 3
9--14
PL
W pracy zaprezentowano wyniki badań osadów pochodzących z wód dołowych, które w związku z zagrożeniem wodnym kopalń węgla kamiennego są usuwane. Przed ich zrzutem do wód powierzchniowych wody te są odprowadzane do podziemnych lub powierzchniowych osadników. Proces ten prowadzi do powstawania osadów, których skład odpowiada fazom mineralnym skał płonnych otaczających pokłady węgla, wymieszanym z fazami powstającymi z wód dołowych w osadnikach. Przeprowadzone badania mineralogiczne i chemiczne pozwoliły na stwierdzenie w osadach wód dołowych baru, strontu, ołowiu oraz kilku innych metali związanych z siarczanami, siarczkami, węglanami oraz minerałami ilastymi. Korelacje pomiędzy ilościami baru, strontu i radu pozwoliły na udokumentowanie diadochii Sr i Ra w barycie. Badania osadów wód dołowych są podstawą do określenia możliwości ich gospodarczego wykorzystania.
EN
The article presents the results of research of sediments from underground waters which are removed due to the water hazard in hard coal mines. Before their drop into surface waters, they are discharged to underground or surface sedimentation tanks. This process leads to the formation of sediments, the composition of the sediments is the blend of the mineral phases mainly corresponding to gangue rocks surrounding coal deposits and the phases precipitated from underground waters in the sedimentation tanks. The conducted mineralogical and chemical researches enabled to find barium, strontium, lead and some other metals associated with sulfates, sulfides, carbonates and clay minerals. The values of correlation amounts of barium, strontium and radium enabled to documenting the diadochy in barite. The research of underground water sediments are the basis for determining the possibilities of their economic use.
5
Content available Oczyszczanie wód z nuklidów promieniotwórczych z wykorzystaniem zeolitów
Chałupnik Stanisław, Wysocka Małgorzata, Chmielewska Izabela, Samolej Krzysztof
Przegląd Górniczy
|
2019
|
T. 75, nr 7
11--19
PL
Zeolity są uwodnionymi, krystalicznymi glinokrzemianami metali, w szczególności Na, K, Mg, Ca, Sr i Ba, I i II grupy układu okresowego. Obecnie znane jest ponad 35 zeolitów naturalnych i ponad 150 zeolitów syntetycznych. Wśród zeolitów syntetycznych do najważniejszych można zaliczyć zeolity typu NaP i Na-X, Na-Y, 4A-X a do naturalnych mordenit, klinoptylolit i chabazyt. Jedną z możliwości zastosowań zeolitów jest usuwanie z wód zanieczyszczeń promieniotwórczych. Podjęto badania dotyczące możliwości wykorzystania tych substancji do oczyszczania wód kopalnianych z nuklidów promieniotwórczych z wykorzystaniem zeolitów naturalnych i sztucznych. W badaniach skoncentrowano się na usuwaniu z wód naturalnych nuklidów promieniotwórczych. Prezentowane badania polegały na przepuszczaniu przez kolumny(ę) z zeolitami oczyszczanej wody i odbieraniu na wylocie z kolumny kolejnych porcji wody oczyszczonej. W ten sposób otrzymywano dla każdej z badanych mieszanin serię próbek, które następnie były poddawane preparatyce chemicznej i pomiarom z wykorzystaniem techniki spektrometrii ciekłoscyntylacyjnej. W badaniach wykorzystano zeolit syntetyczny typu NaP1. Zeolity typu NaP1 otrzymywane są w wyniku reakcji hydrotermalnej odpadów (popiołów lotnych – powstających w wyniku energetycznego spalania węgla) z ługiem sodowym (NaOH). Badania wykazały wysoką efektywność usuwania izotopów radu z wód przeznaczonych do spożycia oraz kopalnianych.
EN
Zeolites are hydrated, crystalline aluminosilicate minerals, containing metals from I and II group of periodic table of elements, especially Na, K, Mg, Sr, Ca and Ba. Nowadays more than 35 different natural zeolites are known as well as 150 synthetic ones. Among the latter zeolites, the most important are zeolites of NaP1 and Na-X types, Na-Y and 4A-X, while among natural zeolites best known are clinoptylolite, chabazite and mordenite. One of the possibilities of zeolite application is removal of radioactive contamination from water. For removal of radionuclides from mine waters the investigations on use of natural and synthetic zeolites have been undertaken, aimed on removal of radium isotopes. Laboratory experiments were performed with use of columns, filled with zeolite materials, through which treated water was percolating and aliquots of purified water were collected at outlet. For each of zeolite bed a series of samples (aliquots) were analysed – the radiochemical preparation of samples was done to retrieve radium isotopes. The prepared samples were measured with use of liquid scintillation spectrometry. The tested zeolite materials were synthetic zeolite NaP1, produced in the hydrothermal reaction of fly ash and sodium base (NaOH) and clinoptylolite. The high efficiency of radium removal with application of this technique was found not only for mine waters but also for potable waters.
6
Content available Radium removal from mine waters with the application of barium chloride and zeolite: comparison of efficiency
Chałupnik Stanisław, Wysocka Małgorzata, Chmielewska Izabela, Samolej Krzysztof
Journal of Sustainable Mining
|
2019
|
Vol. 18, iss. 4
174--181
EN
In several coal mines in the Upper Silesian Coal Basin (USCB), in Poland, radium removal from mine water was necessary in order to mitigate the negative results of radium release with mine effluents. The most efficient method of radium removal was based on the application of barium chloride, implemented in full technical scale in two Polish collieries. Removal efficiency exceeding 95% of the initial activity was achieved. The technology was implemented in full technical scale in two collieries. The problem was that barium chloride is dangerous to health and moreover continuous use of the powdered chemical was required to achieve good results. Therefore, the possible application of zeolite for radium removal was tested in laboratory experiments. This passive technique would be less hazardous for miners and would not require full-time supervision meaning it would enable a reduction in workload. The main goal of the investigations described in this paper was to check the capability of zeolites to remove natural radionuclides from mine waters and compare the removal efficiency of radium isotopes with the results obtained from the application of barium chloride solution for the same purpose.
7
Content available Naturalna promieniotwórczość wybranych wód butelkowanych w Polsce
Chau N. D., Duliński M., Rajchel L., Nowak J.
Przegląd Geologiczny
|
2013
|
Vol. 61, nr 2
140--144
EN
Natural radioactivity has been measured in 22 different bottled waters from central and southern Poland. Although most of the investigated waters originate from the Outer Carpathian Mts. (Flysch Carpathians), samples from the Krakow-Częstochowa Upland, Lublin Basin, Podlasie Depression, Silesian-Krakow Monocline -Lodz Basin and Sudety Mts. were also analysed. Mineralization of these waters is dominated by the HCO), Ca2+, Mg2+, Na+ ions andfalls within the range from 186 mg/l to 2930 mg/l. Except for "Staropolanka 2000" and "Wielka Pieniawa", the activities of radium isotopes in all other waters are in the order of several mBq/l, with the maximum values reaching 100 mBq/l. The activities of uranium isotopes are below 75 mBq/l, with the average values of 4.9 mBq/l and 11.7 mBq/l for 238U and 234U, respectively. The calculated annual committed effective dose from uranium and radium isotopes resulting from the consumption of the investigated waters by teenagers and adults is lower than the recommended value of 0.1 mSv/year. However, if some of the analysed waters ("Dobrawa", "Nalqczowianka", "Polaris", "Aquarel", "Hermes", and highly mineralized waters) are used to prepare food for infants below 1 year old, then the annual committed effective dose will exceed the recommended value.
8
Content available Skłodowska-Curie – na ramionach olbrzymów, pod prąd stereotypom
Petelenz B.
Chemik
|
2013
|
Vol. 67, nr 8
675--682
PL
W niniejszym artykule przypomniano najważniejsze osoby i okoliczności, które (pośrednio lub bezpośrednio) pomogły Marii Skłodowskiej-Curie – do dzisiaj jedynej laureatce Nagród Nobla zarówno z Fizyki jak i z Chemii – przygotować się do roli badacza. Wskazano niektóre aspekty jej własnego sposobu myślenia, który tak mocno zaważył na losach nauki i kultury światowej.
EN
The paper points out some circumstances and some people that – directly or indirectly – influenced the scientific development of Marie Skłodowska-Curie, the only winner of the Nobel Prizes both for Physics and for Chemistry. It also focuses on some aspects of her intellectual approach which revolutionized the science in the late 19th and early 20th century.
9
Content available Występowanie izotopów uranu i radu w karpackich wodach chlorkowych
Czop M., Nguyen D. C., Rajchel L., Rajchel J., Motyka J.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2013
|
nr 456 Hydrogeologia z. 14/1
89--95
PL
Wody chlorkowe Karpat polskich o mineralizacji do około 170 g/dm3 występują lokalnie w strefach utrudnionego przepływu wód podziemnych i są ujmowane z głębokości około 1000 m. Badania zawartości izotopów promieniotwórczych w tych wodach wykazują zdecydowanie większe zawartości izotopów radu (226Ra i 228Ra) – w granicach od kilku do ponad 1000 mBq/dm3, w stosunku do stężeń izotopów uranu (238U i 234U) notowanych w ilościach rzędu kilku-, kilkudziesięciu mBq/dm3.
EN
Chloride water of Polish Carpathians with total dissolved solids up to about 170 g/dm3 are occurred in local zones of water flow hindrance and was taken from the depths up to 1000 m. Radioactive isotopes research in the chloride water indicated the distinctly higher concentration of radium isotopes (226Ra and 228Ra), range from a few to above 1000 mBq/dm3, in comparison to concentration of uranium isotopes (238U and 234U) between a few to tens of mBq/dm3.
10
Content available remote Drogi i bezdroża ograniczania zasolenia oraz oczyszczania wód kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Pluta I.
Przegląd Górniczy
|
2012
|
T. 68, nr 3
125--131
PL
W pracy opisano sposoby i metody, jakie w ciągu ponad sześćdziesięciu lat zastosowano, aby ograniczyć negatywny wpływ wód pochodzących z kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Celem było wskazanie pozytywnych osiągnięć z określeniem kierunku prowadzenia dalszych badań i prac nad zagospodarowaniem i oczyszczaniem zasolonych wód kopalnianych.
EN
The article describes the ways and methods which were applied during more than sixty years in order to reduce the negative impact of waters originating from mines in the Upper Silesian Coal Basin. The objective was the indication of positive achievements with the determination of the direction of conducting of further works regarding the management and purification of salty mine waters.
11
Content available remote Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie w epokowym roku 1898
Wielogórski Z.
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2012
|
R. 57, nr 1
23--38
EN
For many reasons the year 1898 was unusual for Maria Skłodowska-Curie and her husband. After defining the subject of the doctoral thesis and choosing Henri Becqerel as thesis supervisor, Maria started intensive experimental work. In the allotted room called storeroom, in conditions that were far too inadequate, they managed to put up a unique measuring equipment composed of instruments whose originator was Pierre Curie. In the ionization chamber and in the piezoelectric quartz charges formed, whose mutual neutralization was shown by the quadrant electrometer. Ionization current, which was measured quantitatively, was proportional to the radiation of the sample. Studying many elements, their compounds and minerals enabled Maria to state that uranium is not the only element endowed with the power of radiation; the second one turned out to be thorium. Anomaly detected in the radiation of uranium minerals made it possible for Maria to draw an extremely important conclusion: radioactive uranium and thorium are not the only elements endowed with such an attribute. Pitchblende, which was studied by the Curie couple, had to contain also other radioactive substances. Gustave Bémont also participated in the chemical analysis of the uranium ore and it is worth reminding that he was involved in the discovery of polonium and uranium. The phenomenon of radioactivity couldn’t have been explained if it was not for the sources of strong radioactivity. Those sources undoubtedly could have been the discovered elements but their scanty content in the uranium ore made their isolation very difficult and laborious. Access to industrial remains after procession of pitchblende from Jachymov (Sankt Joachimstahl), obtained owing to the mediation of Eduard Suess, provided the source of this raw material. From it, in a shack also called le hangar , the Curie couple isolated the first samples of the radium salt. This element, later extracted by discoverers on a grand scale and handed over in a various forms to researchers and institutions, became a foundation of physics and chemistry of radioactive elements.
12
Content available remote Chemia analityczna w pracach Marii Skłodowskiej-Curie
Hulanicki A.
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2012
|
R. 57, nr 1
9--22
EN
Maria Skłodowska-Curie - a Nobel Prize winner in chemistry - the elements of learning of chemistry gained just by a dint of work of more than ten months in Warsaw in the Institute of Industry and Agriculture Museum. The Nobel Prize concerned a contribution to the progress of chemistry through the discovery of radium and polonium, separation of radium and study of properties of this amazing element. It was awarded for an extremely arduous work, during which the chemical reactions being the principles of analytical chemistry were realized. Unlike to a typical analytical procedure, an initial attempt here was the thousands of kilograms of uranium ore: pitchblende. The final effect was small amounts of new elements: polonium and radium. Both the knowledge and the intuition of the researcher let her have a triumph. The difficulties she experienced because the properties of the searched chemical elements could only be evaluated thanks to the knowledge on other chemical elements. A significant achievement was the determination of the samples by means of radioactivity measurement, which gave rise to radiochemical analytical methods. An extreme analytical precision was demanded in multiple processes of fractional crystallization and precipitation which finally led to the calculation of the atomic mass of radium.
13
Content available remote Początki radiologii i działalność Marii Skłodowskiej-Curie w czasie l wojny światowej
Ślósarek G.
Postępy Fizyki
|
2011
|
T. 62, z. 4
147-153
PL
Maria Skłodowska-Curie znana jest ze swojej pracy naukowej jako chemik i fizyk. Mniej popularne są dane o jej ogromnym wkładzie w rozwój radiologii. Swoim pełnym poświęcenia działaniom w latach pierwszej wojny światowej przyczyniła się do upowszechnienia badań rentgenowskich w medycynie. Jednocześnie odkrycie radu i opracowanie wraz z mężem nowej metody terapeutycznej w leczeniu nowotworów dało podstawy do utworzenie nowej dziedziny badań medycznych - brachyterapii. Warto przypomnieć te zdarzenia, patrząc na wszystko oczami fizyka.
EN
Maria Skłodowska-Curie is well known for her chemical and physical scientific research. Much less is known about her contribution to the development of radiology. During the World War l with her activity performed with a great devotion she has done a lot for the dissemination of the methods of Rontgen diagnosis in medicine. At the same time with the discovery of radium and the elaboration, in cooperation with her husband, of the new medical treatment in cancer therapy she contributed to the origination of a new branch of medicine - brachytherapy. It is worth to remind these events looking on them from the point of view of a physicist.
14
Content available remote Interesujmy się ludzmi, ich życiem i osiągnięciami. Maria Skłodowska Curie - uczona, kobieta, Polka, obywatelka Świata.......
Sobieszczak Marciniak M.
Postępy Fizyki
|
2011
|
T. 62, z. 6
249-259
PL
Ktoś kiedyś powiedział, że życie Marii Skłodowskiej-Curie było drogą, wędrówka przez meandry trudnego okresu dzieciństwa, w kraju, który nie posiadał niepodległości; młodości skazanej na pracę poza domem i studiami, z konieczności odbywanymi za granicą, z dala od najbliższych i przyjaciół; dorosłości najeżonej trudnościami związanymi z przesadami moralnymi i tradycyjnym pojmowaniem odrębności świata mężczyzn i kobiet; wreszcie dojrzałości w poczuciu spełnionego obowiązku i postawionych sobie zadań. Gdy spojrzymy na losy Marii Sktodowskiej-Curie w ten sposób widzimy życie odważne, trudne, ale pełne, wartościowe i chyba szczęśliwe, bo według jej własnych zasad. Ona sama streściła je następująco. "Urodziłam się w Warszawie, w rodzinie profesorskiej. Wyszłam za mąż za Piotra Curie. Miałam dwoje dzieci. Dzieło moje naukowe wykonałam we Francji". Niezwykle lapidarne słowa zamieszczone przez uczoną w jej autobiografii. Pozostawiła po sobie badania, odkrycia, pierwiastki promieniotwórcze, prace pisane i wygłoszone wykłady. Prawo naukowe o punkcie Curie oraz minerały były nazwane nazwiskiem Marii i Piotra Curie. Maria Skłodowska-Curie ma dwa kratery: na Księżycu i na Marsie; także kometę i szczyt na Spitzbergen.
EN
Life of Maria Skłodowska-Curie was a wandering through a difficult childhood in the country depended from others, a wandering through a youth filled with hard work and study abroad, far away from morality and traditional understanding the separate worlds of men and women; and finally through maturity filled with the duties and assigned herself the tasks. If we look at the vicissitudes of Maria Skłodowska-Curie in this way, we see the brave life of great value; and probably happy because of following her own rules. Marie Skłodowska-Curie said about herself in her autobiography: "I was born in Warsaw in a professor's family. I married Pierre Curie, l had two children. I did my research work in France." She left research, discoveries, radioactive elements, written works and spoken lectures behind. The scientific law about Curie's point and minerals were called with the name of Marie and Pierre Curie. Maria Skłodowsko-Curie has two craters: on the Moon and on the Mors; a comet and a peak on the Spitzbergen as well.
15
Laboratoria Pani Curie
Rafalska-Łasocha A.
LAB Laboratoria, Aparatura, Badania
|
2011
|
R. 16, nr 3
36-40
16
Content available Marie Sklodowska-Curie and her contribution to radioactivity, chemistry and science
Wacławek M., Wacławek W.
Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
|
2011
|
R. 16, NR 1-2
7--28
EN
Scientific life of Marie Sklodowska-Curie, physicist and chemist of Polish origin, is presented. Together wilh her husband Pierre Curie and thanks to the quantitative approach to their study, they discovered two new radioactive elements: polonium (July 1898) and radium (December 1898) - it was the beginning of radiochemistry. She assumed that the radioactivity is the result of a decay of atoms (1898-1900). This assumption was proved in 1902 by E. Rutherford and F. Soddy. She found that the radiation of the radioactive substances causes chemical reactions. That was the beginning of the radiation chemistry. She established (1929) that the half-Hfe of a particular kind of atomie nuclei does not depend on the external conditions, ie it is impossible to affect the radioactive decay in any way. Marie Sklodowska-Curie is the founder of radiochemistry as well as medical radiology. She won the Nobel Prize two times: in 1903 in physics (1/2 together with her husband; H.A. Becquerel won the other hali) for the discovery of radioactivity and in 1911 in chemistry (being employed at the Sorbonne) for advancement of chemistry by the discovery of the elements radium and polonium, by isolation of radium and the study on the naturę and compounds of this remarkable element.
PL
Przedstawiono działalność naukową Marii Sklodowskiej-Curie, fizyka i chemika, Polki pracującej we Francji. Dzięki ilościowemu podejściu do badań wraz z mężem Piotrem Curie odkryła dwa radioaktywne pierwiastki - polon (lipiec 1898) i rad (grudzień 1898), co dało początek radiochemii. Ona przyjęła, że promieniotwórczość jest wynikiem rozpadu atomów (1898/1900). Założenie to zostało potwierdzone w 1902 roku przez E. Rutherforda i F. Soddy'ego. Małżonkowie Curie jako pierwsi wykorzystywali radioaktywność do odkrycia i wyizolowania nowych pierwiastków chemicznych. Maria stwierdziła, że promieniowanie substancji radioaktywnych powoduje reakcje chemiczne, co zapoczątkowało chemię radiacyjną. Maria Skłodowska-Curie jest również współtwórcą radioterapii, której to poświęciła się przede wszystkim w latach 20. i 30. ubiegłego stulecia. Maria Skłodowska-Curie została dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla: w 1903 roku z fizyki (1/2 nagrody przypadła małżonkom Curie, drugą połowę otrzymał H.A. Becquerel) za odkrycie radioaktywności, a w 1911 roku z chemii (była wtedy profesorem na Sorbonie) za wkład w rozwój chemii poprzez odkrycie radu i polonu, wyizolowanie radu i badania nad naturą związków tych pierwiastków.
17
Content available Maria Skłodowska-Curie - jej wkład w rozwój nauki
Wacławek W., Wacławek M.
Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
|
2010
|
R. 15, NR 2
109--117
PL
Przedstawiono działalność naukową Marii Skłodowskiej-Curie, fizyka i chemika, Polki pracującej we Francji. Dzięki ilościowemu podejściu do badań wraz z mężem Piotrem Curie odkryła dwa radioaktywne pierwiastki - polon i rad. Jako pierwsza stwierdziła, że promieniowanie substancji radioaktywnych wywołuje reakcje chemiczne. Tak narodziła się chemia radiacyjna. Maria Skłodowska-Curie jest również twórcą radiochemii oraz radiologii medycznej, której to poświeciła się przede wszystkim w latach 20. i 30. ubiegłego stulecia. Maria Skłodowska-Curie została dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla: w 1903 roku z fizyki (1/2 nagrody przypadła małżonkom Curie, drugą połowę otrzymał H. A. Becquerel) za odkrycie radioaktywności, a w 1911 roku z chemii (była wtedy profesorem na Sorbonie) za wkład w rozwój chemii poprzez odkrycie radu i polonu, wyizolowanie radu i badania nad naturą związków tych pierwiastków.
EN
Scientific life o f Marie Skłodowska-Curie, a physicist and chemist, a Pole working in France is presented. She and her husband P. Curie [1859-1906] thanks to the quantitative approach to their study, discovered two new radioactive elements: polonium and radium. She tbund that the radiation of the radioactiye substances causes chemical reactions. That was the beginning of the radiation chemistry. Marie Skłodowska-Curie is the founder of radlochemlstry as well as medical radiology. In the last subjcct she was mainly engaged in the 1920s and 1930s. She was awarded the Nobel Prize two times: in 1903 in physics (1/2 together with her husband; H.A. Becquerel got the other half) for the discovery of radioactivity and in 1911 in chemistry (being employed at the Sorbonne) for her contribution to the development of chemistry through the discovery of radium and polonium, isolating radium and the study on the nature and the compounds of this element.
18
Content available Występowanie pierwiastków promieniotwórczych w węglach kamiennych pochodzących z GZW, w skałach przywęglowych, w wodach kopalnianych oraz w odpadach
Olkuski T., Stala-Szlugaj K.
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
|
2009
|
T. 25, z. 1
5-17
PL
W artykule przeanalizowano badania nad zawartością pierwiastków promieniotwórczych w węglu kamiennym pochodzącym z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prześledzono zachowanie się uranu, toru, izotopów radu i potasu w węglu jako surowcu mineralnym, w skałach przywęglowych, w wodach kopalnianych oraz w odpadach eksploatacyjnych i produktach spalania węgla. Sałdan (1965) zaobserwował wyraźnie pionową i poziomą strefowość ułożenia mineralizacji uranowej oraz stwierdził, że najbardziej zmineralizowane są brzeżne, zwłaszcza wschodnie strefy zbiornika sedymentacyjnego. Jęczalik (1970) zauważył, że uran w węglach koncentruje się w bardziej utlenionych składnikach substancji organicznej i osiąga maksymalne zawartości we frakcjach o ciężarze właściwym wynoszącym 1,7-2,0 g/cm3. Według Róg (2005) w sortymentach grubych i średnich stężenie radionuklidów wzrasta wraz ze wzrostem sumarycznej ilości macerałów grupy witrynitu i karbargilitu, w którym substancja mineralna współwystępuje z witrynitem. Michalik (2006) podaje, że na aktywność właściwą naturalnych izotopów promieniotwórczych w węglu wpływa ilość zanieczyszczeń oraz skład mineralny, zaś z badań petrograficznych wynika, że głównym źródłem promieniotwórczości w węglu kamiennym oraz skałach przywęglowych są skupienia wtórnych fosforanów, detrytyczny monacyt, cyrkon, ksenotym i uranothoryt. Natomiast Bojakowska i in. (2008) zaobserwowali wzrost zawartości uranu i toru od spągu do stropu serii paralicznej GZW, zaś w obrębie warstw serii limnicznej odnotowali częstą przewagę zawartości U nad zawartością Th, a w warstwach siodłowych rozpoczynających serię limniczną - najniższą zawartość tych pierwiastków. Spalanie węgla powoduje uwolnienie do atmosfery dużych ilości pyłów, które zawierają naturalne izotopy promieniotwórcze (uran, rad, tor) oraz ich produkty rozpadu. Michalik (2006) podaje, że stopień skażenia środowiska tymi radionuklidami jest ściśle powiązany z ich początkową zawartością w węglu. Stąd wynika konieczność badania tych pierwiastków w węglu i wybór takich węgli, które zawierają najniższe stężenia niepożądanych składników. Natomiast znając aktywności izotopów naturalnych w węglach i powstających z nich popiołów można zoptymalizować dobór spalanego węgla w taki sposób, aby nie prowadziło to do ponadnormatywnych skażeń środowiska naturalnego.
EN
The paper presents the survey of research conducted on the concentration of radioactive elements in hard coal from the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The content of uranium, thorium, radium and potassium isotopes was analyzed in hard coal, (as a raw mineral material), gangue, mine waters, mining wastes and coal combustion products (fly ashes and slags). Sałdan (1965) observed the vertical and horizontal zonal distribution of the uranium mineralization. He established that the eastern margin of the coal basin is especially rich in this element. Jęczalik (1970) noticed that the uranium contained in coals concentrates in more oxidized components of the organic matter, reaching its maximum in a fraction with a specific gravity from 1.7 to 2.0 g/cm3. According to Róg (2005), for coarse- and medium-grained coal products. The concentration of radionuclides increases together with increase of total maceral content of vitrinite and carbargilite, in which mineral matter coexists with vitrinite. Michalik (2006) found that the radioactivity of coal depends on its contamination and mineral composition, and petrographical research shows that the main sources of natural radioactivity in hard coal and gangue are secondary phosphates and detrital: monazite, zircon, xenotime and uranothorite. In them, Bojakowska et al. (2008) observed that uranium and thorium contents increase from floor to roof of the USCB Paralic Series, whereas in the USCB Limnic Series uranium frequently predominates over thorium, and the lowest contents of this elements were noticed in the Saddle Strata, that begin the Limnic Series. During coal combustion process a great amount of fly ashes and aerosol particles containing natural radionuclides (uranium, radium, thorium) and products of their decay are emitted into the atmosphere. Michalik (2006) observed that the degree of environment contamination by radionuclides depends on their initial concentration in coal. For this reason it is necessary to study radioactivity of coals and to select those containing the lowest amounts of harmful components. Knowing activity of radionuclides in coal and in fly ashes, it is possible to optimize and control the amount of emitted compounds, in the way allowing to not surpassing the emission limits and preventing environment pollution.
19
Content available remote Treatment of radium-carrying mine waters
Jabłońska B., Sobik-Szołtysek J.
Ecological Chemistry and Engineering. S
|
2008
|
Vol. 15, nr 1
139-145
EN
Radium-carrying waters that are drained from coal mines, and radioactive deposits produced by them are sources of pollution of natural environment in Upper Silesia. Increased concentrations of radioactive elements arc observed in water-courses, soil and plants in the regions where salt mine waters are discharged. Concentration of 226Ra isotope in waters inflowing to underground excavations reaches 390 kBq/m3 even, and 20 kBq/m3 in the waters drained onto the ground surface. Chemical diversity of mine waters containing radium makes the mines use a variety of treatment methods for A and B-type radium waters. Here, methods used in treatment of both A and B-type radium waters in coal mines are discussed.
PL
Radonośne wody odprowadzane z kopalń węgla kamiennego oraz powstające z nich promieniotwórcze osady są źródłem skażeń środowiska przyrodniczego na Górnym Śląsku. W rejonie zrzutu słonych wód kopalnianych obserwuje się zwiększone stężenia pierwiastków promieniotwórczych w ciekach wodnych, gruncie oraz roślinach. Stężenie izotopu 226Ra w wodach dopływających do wyrobisk podziemnych może sięgać nawet 390 kBq/m3, natomiast w wodach odprowadzanych na powierzchnię - do 20 kBq/m3. Zróżnicowanie pod względem chemicznym wód kopalnianych zawierających rad wymaga stosowania przez kopalnie różnych metod oczyszczania wód radowych typu A i wód radowych typu B. W artykule omówiono rozwiązania technologiczne oczyszczania wód radowych typu A i B stosowane w kopaniach węgla kamiennego.
20
Content available remote Determination of a supported radon activity concentration in bottled mineral waters
Komosa A., Madej E., Piekarz M.
Chemia Analityczna
|
2008
|
Vol. 53, No. 6
835-843
EN
Results of determination of supported radon concentration in bottled mineral waters purchased at markets in Lublin city were presented. Procedure of determination consists in radon extraction from water using the scintillation cocktail (Permablend III in toluene) followed by measurement with the ultra low-level spectrometer Quantulus with the alpha/ beta separation option. It was found that activity concentration of supported radon in water samples ranged from 8.70 to 388 mBq dm3. Annual effective dose calculated for maximum Rn activity value determined and total annual water consumption was equal only to about 0.2% of effective annual dose causing by atmospheric gaseous radon.
PL
W pracy przedstawiono wyniki oznaczeń stężenia radonu (będącego w równowadze z 226Ra) w butelkowanych, niegazowanych wodach mineralnych pochodzących z sieci handlowych Lublina. Procedura oznaczania polegała na bezpośredniej ekstrakcji radonu z wody przyużyciu koktajlu scyntylacyjnego (roztwór toluenowy scyntylatoraPermablend III, Packard) i pomiarze aktywności fazy organicznej przy użyciu ultra niskotlowego spektrometru Quantulus. Stwierdzono, że aktywności właściwe radonu zawierają się w granicach 8,70-388 mBq dm5. Roczna skuteczna dawka, obliczona dla maksymalnego stężenia radonu i całkowitego rocznego spożycia wody, stanowi jedynie 0,2% dawki otrzymywanej od gazowego radonu.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.