Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena wpływu wybranych roślin polowych na zjawiska erozyjne w zlewni rzeki Ścieklec (Wyżyna Małopolska)

Kowalczyk A., Smoroń S., Kuźniar A.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 3

59--67

PL

W pracy określono masę materiału glebowego erodowanego w okresie wegetacji z lessowych obszarów Małopolski, z pól obsianych: pszenicą ozimą, kukurydzą na ziarno, ziemniakami oraz burakami cukrowymi. Do obliczeń masy erodowanej gleby wykorzystano równanie strat glebowych USLE, według WISCHMEIERA i SMITHA [1978], w którym uwzględnia się wartości podstawowych czynników charakteryzujących rzeźbę trenu zlewni, nachylenie stoków, budowę geologiczną, rodzaj i skład mechaniczny gleb, wielkość opadu atmosferycznego oraz sposób rolniczego użytkowania. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że masa erodowanej gleby w 2013 r. w okresie wegetacji roślin była zróżnicowana i wynosiła od ok. 106 Mg·km-2·rok-1 (w przypadku pszenicy ozimej i ziemniaków odmian późnych) do 188 Mg·km-2·rok-1 (w przypadku kukurydzy i buraków cukrowych). Na obszarach zagrożonych erozją konieczne jest podejmowanie działań przeciwdziałających temu zjawisku.

EN

In the paper the mass of eroded soil materials from the loess areas of Małopolska region was determine during the growing season of the fields sown by winter wheat, maize for grain, potatoes and sugar beets. The soil losses were estimated by applying the USLE equation of WISCHMEIER and SMITH [1978], which considers the main factors characterizing the catchment: terrain relieve, the slopes, geological structure, types and the mechanical composition of soils, precipitation amounts and methods of land use. Based on the conducted estimations, it was found that the calculated mass of the eroded soil during growing of 2013 from the field sown by different crops was divers and varied in the range from about 106 Mg·km-2·year-1 (in case of winter wheat, late potatoes) up to 188 Mg·km-2·rok-1 (in case of maize and sugar beet). In the areas threatened by erosion, it is necessary to undertake measures to counteract this phenomenon.

2

Zagrożenie erozją wodną na obszarach lessowych Małopolski na przykładzie zlewni Ścieklec

Kowalczyk A., Smoroń S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 4

55-63

PL

Celem pracy było określenie zagrożenia erozją wodną gleb lessowych w zlewni cząstkowej Ścieklec na podstawie masy erodowanego materiału glebowego z wykorzystaniem równania strat glebowych − USLE (wg WISCHMEIERA i SMITHA [1978]), w którym wykorzystuje się wartości podstawowych czynników określających: rzeźbę terenu zlewni, nachylenie stoków, budowę geologiczną, rodzaj gleb, opady atmosferyczne oraz sposób rolniczego użytkowania. W pracy przedstawiono również metody zapobiegania erozji na tym terenie, a zwłaszcza w zakresie właściwej agrotechniki i przekształceń strukturalnych. Teren zlewni zagrożony jest erozją wodną [SMOROŃ 2012], jednak znajdują się na nim też obszary, gdzie zjawisko to nabiera istotnego znaczenia dla produkcji rolniczej, jak również stwarza zagrożenie dla środowiska wodno-glebowego. Sprzyja temu urozmaicona rzeźba terenu, bardzo duża podatność gleb lessowych uprawianych mechanicznie na zmywy powierzchniowe, a także mały udział trwałych użytków zielonych (ok.7%) i lasów (ok 6%). Średnia roczna temperatura powietrza z wielolecia na badanym terenie jest wysoka i waha się od 7,0 do 8,0 °C, a średnia roczna suma opadów atmosferycznych wynosi ok. 570 mm.

EN

The objective of this paper was to assess water erosion threats of loess soil in the Ścieklec River sub-catchment (the Szreniawa River basin). The USLE equation [WISCHMEIER, SMITH 1978] was applied which considers the main factors determining the catchment terrain relief, land slopes, geological structure, type of soils, precipitations and the land use. Also, preventive measures against soil erosion, particularly proper agronomy are discussed. The studied area is moderately threatened by water erosion, but there are areas where this phenomenon is of significant importance for agricultural production and for the soil-water environment. Diverse land relief, mechanically cultivated loess soils highly susceptible to rain wash and small shares of grasslands (about 7%) and forests (about 6%) facilitate water erosion. Average multiyear air temperature is high and varies from 7.0 to 8.0°C, and annual precipitation is about 570 mm.

3

Określenie strat gleby na terenie RZD Puczniew w warunkach różnych prawdopodobieństw występowania deszczów erozyjnych

Baryła A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 4

7-16

PL

W pracy wyliczono masę erodowanej gleby dla warunków Puczniewa (woj. łódzkie). Do obliczeń wykorzystano roczne maksymalne dobowe sumy opadów z lat 1972-2002. Wykonano test Kołmogorowa- Smirnowa, aby ocenić zgodność danej cechy z rozkładem normalnym, następnie opracowano dystrybuantę rozkładu prawdopodobieństwa. Dla prawdopodobieństwa 1, 20 i 50% wyliczono erozyjność opadów i straty gleby za pomocą opracowanego przez Wischmeiera i Smitha równania strat glebowych - USLE. Przyjęto następujące warianty: stoki o spadkach 5%, 10%; zagospodarowanie: użytki zielone i grunty orne; założono użytkowanie płużne - uprawa w poprzek stoku i wzdłuż. Straty gleby są ponad 10-krotnie mniejsze w przypadku użytków zielonych niż gruntów ornych.

EN

The mass of eroded soil was calculated for the conditions prevailing in Puczniew (Poland). Annual maximum daily rainfall from the years 1972-2002 was used for calculations. Kołmogorow-Smirnow test was used to check the distribution of a given characteristics and then the probabilisty distribution was developed. For a probability of 1%, 20% and 50% the erosive rainfall properties and soil loss were calculated using Wischmeier and Smith's equation for soil losses - USLE. The following variants were adopted: slopes of the inclination of 5% and 10%; land use: grassland and arable land; arable land use with soil ploughing across and along the slope was assumed. Soil losses were over 10 times smaller in grasslands than in arable lands in Puczniew.

4

Permanent turf grass as the factor alleviating water erosion in the Carpathian Mountains

Kowalczyk A., Twardy S., Kuźniar A.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

41-51

EN

Soil erosion by water is an important economical issue, because it strongly degrades the environment. This phenomenon occurs in the Carpathian mountain areas, and it is caused largely by inappropriate land use. And in the last quarter of the century, in whole region significant structural changes took place - an increase of grassland areas. Research was made in the period of 2008-2010 in the Biała Woda catchment area (10.91 km²) - the Carpathian Mts. The study area under discussion is characterised by low share of arable lands and by high contribution of the permanent grasslands. In this paper the mass of eroded materials was determined by applying of the universal soil losses equation - USLE (WISCHEIER and SMITH, 1978), using main factors, which have the impact on shaping the catchment area e.g. geological structure, terrain relief, the soil, climate, particularly precipitation, land use and slopes. Main attention was focused on agricultural land use (grasslands), hydrographical and road network. Sometimes the field roads becomes streams (gullies, which create favourable conditions for linear erosion e.g. for transporting eroded material during, heavy rainfall. Therefore, structural-spatial changes whih now are taking place sometimes intensify the erosion process.

PL

Erozja wodna gleb jest ważnym problemem gospodarczym, gdyż silnie degraduje środowisko przyrodnicze. Zjawisko to występuje na ok. 60% powierzchni obszarów górskich Karpat i jest w znacznej mierze spowodowane nieodpowiednim użytkowaniem ziemi, jak również nieprawidłowym rozmieszczeniem gruntów ornych. W ostatnim ćwierćwieczu nastąpiły istotne zmiany strukturalne - zwiększenie udziału użytków zielonych, dzięki czemu nabierają on szczególnego znaczenia produkcyjno-ochronnego. W pracy określono masę erodowanego materiału glebowego z zastosowaniem równania strat glebowych - USLE, opracowanego przez Wischeiera i Smitha. Wykorzystano główne czynniki wpływające na kształtowanie powierzchni zlewni, tj.: budowę geologiczną, rzeźbę terenu, glebę, klimat, zwłaszcza opady atmosferyczne, użytkowanie i spadek. Szczegółowo omówiono użytkowanie rolnicze ziemi, sieć hydrograficzną oraz sieć drogową. Drogi polne stają się tu niekiedy potokami, co sprzyja erozji liniowej, tj. odprowadzaniu w czasie dużych opadów erodowanego materiału. Dlatego też zachodzące obecnie przeobrażenia strukturalno-przestrzenne niekiedy intensyfikują procesy erozyjne. Zlewnia Grajcarka o powierzchni 84,45 km², jest użytkowana w sposób istotnie zróżnicowany. Do szczegółowej analizy wybrano więc zlewnię Białej Wody. Dorzecze Białej Wody zajmuje powierzchnię 10,91 km², rzeźba terenu jest silnie zróżnicowana, różnica miedzy najniższym a najwyższym punktem dorzecza wynosi 490 m n.p.m. Potok Biała Woda ma pięć większych dopływów, które rozcinają dorzecze Białej Wody do granic wododziału. W rozpatrywanym roku hydrologicznym (2010) masa erodowanej gleby wynosiła 87,4 t·km-2·r-1. Wynik ten klasyfikuje teren do II stopnia erozji wg Zachara, czyli słabej.

5

Obliczanie wielkości erozji wodnej gleb na obszarach górskich

Kowalczyk A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 1

91-103

PL

W pracy przedstawiono sposób obliczenia masy erodowanej gleby na przykładzie zlewni Bystrzycy Dusznickiej z wykorzystaniem danych dostarczanych przez System Informacji Geograficznej (GIS). Posłużono się do tego celu opracowanym przez Wischeiera i Smitha równaniem strat glebowych - USLE. Obliczeń dokonano ze szczególnym uwzględnieniem pól uprawnych, które stanowią ok. 36% powierzchni rozpatrywanej zlewni. W obliczeniach ujęto następujące warianty użytkowania płużnego - uprawa w poprzek stoku oraz uprawa warstwicowa. Do obliczeń z zastosowaniem uniwersalnego równania strat glebowych wykorzystano program PARUSLE. Program ten wymaga przygotowania cyfrowych warstw tematycznych, między innymi wysokościowego modelu terenu, spadków terenu, rozmieszczenia rodzaju gleb i innych. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że maksymalne natężenie erozji wodnej gleb występuje na terenach użytkowanych rolniczo. Przeprowadzono też symulację, polegającą na zmianie sposobu wykorzystania upraw polowych, w wyniku której za najkorzystniejszą uznano uprawę pól wzdłuż warstwic. Wprowadzenie tego sposobu uprawy może być bardzo trudne z uwagi na rozdrobnienie pól uprawnych. Aby zmniejszyć erozję wodną gleb, należy właściwie rozmieszczać elementy liniowe: granice dzielące różnie wykorzystywane grunty, miedze, polne drogi wszystkich klas itp. Rozmieszczenie ich bez uwzględnienia urzeźbienia terenu oraz kierunku spływu - to jedna z istotnych przyczyn erozji wodnej.

EN

The paper presents the method of estimation of the eroded soil mass, applying the data delivered by the Geographical Information System (GIS) - taking as an example the Bystrzyca Dusznicka mountain catchment. For this purpose Universal Soil Loss Equation - USLE of Wischeier and Smith was utilised for evaluation of soil mass with particular reference to agricultural land, which constituted of about 36% of analysed catchment area. The calculations were made for the different kinds of arable land utilisation: tillage across the slope and a contour cultivation. The PARUSLE program has been used to solve the universal equation for the estimation of the soil losses. This program needs digital subject layers, among the other an altitude-terrain model, slopes, distribution of soil types and similar. Based on the obtained results it was found that the maximum intensity of erosion occurred in the agriculture utilised land. A simulation has been made which relies on changes of different kinds of land use. It was concluded that most favourable is contour cultivation. The introduction of this method of cultivation can be difficult in view of fragmentation of arable fields. In order to reduce soil erosion it is necessary to distribute properly the linear elements, dividing borders of variously utilized fields, baulks, and field roads all classes etc. Considering them without arranging to relief as well as to the direction of water flows, constitute one of the significant causes of water erosion.

6

Ocena wpływu wielkości rastra na oszacowanie ilości erodowanej gleby ze zlewni górskiej

Banach W., Kowalczyk A.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2005

|

R. 102, z. 16-Ś

3-14

PL

W artykule przedstawiono wyniki symulacji dotyczącej wpływu zmiany wymiarów boku rastra na obliczaną w programie PARUSLE masę erodowanej gleby. Badania te wykazały, że wraz ze wzrostem długości boku rastra następują istotne zmiany w odwzorowaniu cyfrowych warstw tematycznych, które polegają na tym, że w cyfrowym odwzorowaniu powierzchni obiekty liniowe (np. drogi, ścieżki) zajmują coraz większą powierzchnię, kosztem powierzchni zajmowanej przez obiekty przestrzenne (np. lasy, zabudowa, pola uprawne itp.). W odwzorowaniu ulegają zmianie również pola powierzchni zlewni oraz spadki, co powoduje zmiany dróg spływu wody. Wszystkie wykorzystywane do obliczenia masy erodowanej gleby cyfrowe warstwy tematyczne wraz ze wzrostem długości boku rastra ulegają zniekształceniom, które w procesie obliczeniowym powodują zmniejszenie masy erodowanej gleby z obszaru zlewni.

EN

The results of simulation concerning the influence of the raster size on the mass of eroded soil computed by the PARUSLE software are presented in the paper. Increasing raster size influences significantly the raster representation of thematic layers which is visible in that the digital representation of linear objects (e.g., roads, paths) takes more and more area at the expense of the area taken by spatial objects (e.g., forests, development areas, arable land etc.). Also, the representation of catchment areas and slopes changes, which changes the water flow paths. All digital thematic layers used to calculate the mass of eroded soil are distorted with increasing raster size, which results in decreasing the mass of soil eroded from the catchment area.