W artykule przedstawiono obecny stan wiedzy na temat N-nitrozoamin powstających w przemyśle gumowym podczas procesów produkcyjnych oraz uwalnianych z wyrobów gumowych. Ze względu na toksyczność i działanie kancerogenne lub prawdopodobnie kancerogenne N-nitrozoamin, emisja tych związków stwarza duże zagrożenie dla środowiska i zdrowia, zwłaszcza w przypadku artykułów przeznaczonych do kontaktu ze środkami spożywczymi i ciałem człowieka, zwłaszcza dzieci (smoczki, zabawki). Omówiono działanie kancerogenne i źródło powstawania N-nitrozoamin w przemyśle gumowym. Scharakteryzowano surowce, głównie przyspieszacze powodujące powstawanie N-nitrozoamin oraz przedstawiono sposoby eliminowania lub zmniejszania ich stężenia. Najskuteczniejszym sposobem jest zastosowanie zamiast przyspieszaczy tradycyjnych, tzw. przyspieszaczy bezpiecznych nie będących pochodnymi amin drugorzędowych. Omówiono technikę GC/TEA (chromatografia gazowa w połączeniu z chemiluminescencyjnym detektorem energii termicznej), pozwalającą na oznaczanie w sposób selektywny śladowych zawartości N-nitrozoamin i substancji przekształcających się w N-nitrozoaminy, z dokładnością i precyzją wymaganą przez normy i dyrektywy UE, tzn. na poziomie nanogramów. Ma to istotne znaczenie w przypadku ochrony środowiska i zdrowia. W artykule omówiono również obowiązujące przepisy prawne w tym zakresie.
EN
The present state of knowledge on N-nitrosamines formation in production process in the rubber industry was presented. Taking in the consideration that N-nitrosamines are toxic and cancerogenic or probably cancerogenic for human beings their emission creates threat for environment and health particularly in the case of rubber goods intended for direct contact with food staff and humans most of all children (soothers, toys etc.). The origin of N-nitrosamines formation in the rubber industry was described. Raw materials, mainly vulcanisation accelerators, which can cause N-nitrosamines formation were characterised and necessary measures to eliminate their emission or reduce concentration were presented. The best way is to apply so called safe accelerators which are not derivatives of secondary amines. The most selective and sensitive method of N-nitrosamines determination and identification is GC/TEA technique. By means of this method very small quantities of N-nitrosamines and their precursors can be identified with accuracy and precision required in standards and EU directives i.e. at nanograms level. This is very important from the point of view of human health. The paper includes also information on legislation concerning N-nitrosamines.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono aktualne osiągnięcia w dziedzinie badań nad poprawą warunków ekologicznych w przemyśle gumowym, w odniesieniu zarówno do środowiska pracy jak i samych wyrobów. Omówiono problemy związane z powstawaniem podczas procesu wytwarzania gumy, szczególnie szkodliwych dla zdrowia, rakotwórczych N-nitrozoamin. Omówiono obowiązujące przepisy prawne w tym zakresie. Przedstawiono sposoby eliminowania zagrożeń wynikających z powodu działania nitrozoamin. Polegają one głównie na zastosowaniu różnego rodzaju tzw. bezpiecznych przyspieszaczy zamiast tradycyjnych przyspieszaczy wulkanizacji siarkowej. Zestawiono dostępne w handlu główne przyspieszacze bezpieczne produkowane przez różnych producentów. Omówiono nowe związki chemiczne o charakterze przyspieszaczy wulkanizacji, wykazujące działania wielofunkcyjne, które są proponowane do stosowania w przemyśle gumowym.
EN
The actual achievements in the field of improvement in the rubber manufacturing concerning ecology at working places as well as in contact with rubber goods were presented. Some problems connected with true healt hazard - cancerogenic action of N-nitrosamines-created during rubber processing were discussed. The ways of the danger elimination arising from N-nitrosamines proposed by different authors he mentioned. The main trend is usage so called safe accelerators in place of traditional amine accelerators used for diene rubber vulcanization. New offered accelerators and chemicals for rubber processing have been proposed.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.