Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena możliwości wykorzystania punktów widokowych projektowanego Geoparku Małopolski Przełom Wisły w edukacji geomorfologicznej i geoturystyce

Gajek Grzegorz, Zgłobicki Wojciech

Landform Analysis

|

2021

|

Vol. 40

57--69

PL

Efektywne działania na rzecz rozwoju geoedukacji i geoturystyki powinny w pierwszej kolejności opierać się o geostanowiska, które mogą budzić zainteresowanie turystów ze względu na swoje walory estetyczne. Warunek taki spełniają punkty widokowe – duża liczba odwiedzających daje szansę na wykorzystanie ich potencjału naukowego. Celami pracy były: a) analiza zasięgu widoczności dla 26 punktów widokowych położonych w obrębie projektowanego Geoparku Małopolski Przełom Wisły, w odniesieniu do występujących tu krajobrazów i form ukształtowania terenu oraz b) ocena ich walorów geoturystycznych w oparciu o autorską metodę. Większość punktów widokowych cechujących się wysokimi walorami naukowo-edukacyjnymi ma również wysokie walory turystyczno-funkcjonalne, co daje dobre podstawy do ich wykorzystania w geoturystyce i geoedukacji. Wskazano punkty widokowe, które mogą stanowić podstawę opracowania szlaku geoturystycznego, prezentującego kluczowe elementy ukształtowania terenu obszaru.

EN

Effective actions for the development of geoeducation and geotourism should be based, first of all, on the geo-sites whose aesthetic value can arouse the interest of tourists. This condition is met by viewpoints, and the large number of visitors gives an opportunity to use their scientific potential. The objectives of the study are: a) the analysis of the range of view for 26 viewpoints located within the proposed Geopark Małopolska Vistula Gap, with regard to the landscapes and landforms occurring here and b) assessment of their geotourism values based on the method proposed by authors. Most viewpoints of high scientific and educational value are also of high tourism and functional value, which provides a good basis for their use in geotourism and geoeducation. The indicated viewpoints can be the basis for designing a geotourist trail presenting the key geomorphological features of the area.

2

Globalnie i lokalnie ważona kombinacja liniowa jako podejście metodyczne do oceny georóżnorodności geoparków

Zwoliński Zbigniew, Najwer Alicja, Jankowski Piotr

Landform Analysis

|

2021

|

Vol. 40

57--69

PL

Artykuł przedstawia analizę porównawczą metody przestrzennej analizy wielokryterialnej w dwóch technikach do oceny georóżnorodności wybranych parków narodowych reprezentujących zróżnicowane typy krajobrazu Polski: obszar górski, wyżynny i nizinny. Pierwsza technika dotyczy globalnie ważonej kombinacji liniowej (G-WLC), natomiast druga – lokalnie ważonej kombinacji liniowej (L-WLC). Oceny georóżnorodności zlewni elementarnych wykonano w oparciu o siedem komponentów środowiska geograficznego wybranych parków narodowych. Do analizy porównawczej uzyskanych wyników ocen georóżnorodności obydwoma technikami wykorzystano indykator georóżnorodności. W artykule wykazano, że technika globalnie ważonej kombinacji liniowej (G-WLC) jest bardziej czuła na georóżnorodność obszarów jednorodnych środowiskowo, np. wyżynnych i nizinnych, natomiast technika lokalnie ważonej kombinacji liniowej (L-WLC) powinna być przeznaczona do badania obszarów heterogenicznych, bardzo zróżnicowanych, szczególnie hipsometrycznie, np. do obszarów górskich.

EN

The paper presents a comparative analysis of the method of spatial multicriteria analysis (S-MCA) with two techniques for the assessment of geodiversity of selected national parks representing various types of Polish landscape: mountain, upland and lowland areas. The first technique concerns the Globally Weighted Linear Combination (G-WLC), while the second one – the Locally Weighted Linear Combination (L-WLC). The geodiversity assessment of elementary catchments was performed with seven components of the geographical environment of selected national parks. The geodiversity indicator was used for a comparative analysis of the obtained results of geodiversity assessments by both techniques. The paper shows that the globally weighted linear combination (G-WLC) technique is more sensitive to the geodiversity of environmentally homogeneous areas, e.g. uplands and lowlands, while the locally weighted linear combination (L-WLC) technique is more suitable in terms of assessment accuracy for the study of heterogeneous, highly diversified areas, especially hypsometrically, e.g. mountainous areas.

3

Wpływ metody określenia lokalnych wag kryteriów w analizie wielokryterialnej

Jaroszewicz J.

Roczniki Geomatyki

|

2017

|

T. 15, z. 1(76)

79--88

PL

W metodach przestrzennej analizy wielokryterialnej istnieje możliwość zróżnicowania przestrzennego wag kryteriów. Dobór metody wyznaczania lokalnych wag wpływa na uzyskiwane wyniki analizy. Wybór metody może zatem stanowić jeden z aspektów analizy czułości. W artykule, na podstawie literatury, omówiono opracowane w ostatnich latach metody wyznaczania przestrzennych wag istotności związane z: lokalnymi zakresami wartości, lokalnymi współczynnikami entropii oraz lokalizacjami referencyjnymi. Następnie, na podstawie opracowanego hipotetycznego przykładu, zilustrowano zasadę wyznaczania wag lokalnych wspomnianymi metodami. Pozwoliło to na stwierdzenie, że w przypadku metody związanej z lokalizacjami referencyjnymi, w celu spełnienia założeń dotyczących wag kryteriów wynikających z teorii użyteczności, konieczne jest dokonanie dodatkowo normalizacji wyznaczonych wag lokalnych. Normalizacja wag w tej metodzie prowadzi do odmiennej ich interpretacji. Dokonano również porównania otrzymanych wag lokalnych oraz wynikowych wartości alternatyw w zależności od doboru metody wyznaczania wag kryteriów. Omówione metody są niezależne od preferencji decydenta odnośnie istotności poszczególnych kryteriów. W przypadku metody opartej na lokalnych zakresach wartości i lokalnych współczynnikach entropii wyznaczone wagi zależą od wartości atrybutów poszczególnych kryteriów w przyjętych sąsiedztwach. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że szczególnie czułe na wartości atrybutów są wagi wyznaczone metodą lokalnych współczynników entropii. Otrzymane wyniki mogą być pomocne przy podejmowaniu decyzji odnośnie doboru metody wyznaczania wag lokalnych.

EN

Methods of spatial multi-criteria analysis allow for spatial differentiation of weights of criteria. The selection of the method of determination of local weights affects the obtained analysis results. Therefore, the selection of this method may be one of the aspects of the sensitivity analysis. Based on the literature, the paper discusses recently developed methods of determination of spatial significance weights, related to local ranges of values, with local entropy coefficients and with locations references. Then, the principle of determination of local weights by means of the said methods was illustrated based on a developed hypothetical example. This showed that - in the case of the method related to locations reference - meeting assumptions concerning weights of criteria resulting from the utility theory requires the additional performance of normalisation of the determined local weights. Normalisation of weights in the methods leads to their different interpretation. The obtained local weights were also compared with the resulting values of alternatives depending on the selection of the method of determination of weights of criteria. The discussed methods are independent from the preferences of the decision-maker regarding the significance of particular criteria. In the case of the method based on local ranges of values and local entropy coefficients, the determined weights depend on values of attributes of particular criteria in adopted neighbourhoods. Based on the conducted analysis it was shown that weights determined by means of the method of local coefficients of entropy are particularly sensitive to attributes values. The obtained results can be helpful in making decisions regarding the selection of the method of determination of local weights.