Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Petrofizyka formacji łupkowych. Część 2, Porowatość, przepuszczalność i parametry przestrzeni porowej

Such P., Leśniak G.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 183

159--170

PL

W niniejszej części pokazano, jak badania porowatości, przepuszczalności i analizy parametrów przestrzeni porowej pozwalają na oszacowanie ilości zakumulowanych węglowodorów w skale, zaś prawidłowo pomierzone parametry wykształcenia przestrzeni porowej – na ocenę produkcji gazu lub ropy dla danej skały. Badania porowatości, przepuszczalności i analizy parametrów przestrzeni porowej są niezwykle ważne dla skał łupkowych: pozwalają na oszacowanie ilości zakumulowanych węglowodorów w skale, zaś prawidłowo pomierzone parametry wykształcenia przestrzeni porowej także na ocenę możliwości produkcji gazu lub ropy dla danej skały [4]. Pomiary tego typu, w wykonaniu wręcz banalne dla złóż konwencjonalnych (pod warunkiem zachowania dobrej praktyki laboratoryjnej), w przypadku złóż typu shale są dość skomplikowane. Dodatkowo ich interpretacja musi uwzględniać szereg nowych elementów. Metodyki stosowane dla złóż typu shale różnią się od konwencjonalnych analiz nawet sposobem przygotowania prób do badań [5].

EN

The examination of porosity, permeability and analysis of porous space parameters allows to evaluate the volume of hydrocarbons accumulated in the rock, while correctly measured parameters of creating porous space allow to assess the possibilities of gas or oil output from specific rock. The methods of sample preparation were analyzed for making tests. It was found that for different types of analysis, the samples should be prepared either in the form of one chip, granulated or powdered. Reliability analysis of the samples was performed and correctness of conducted analysis was checked. Measurement scheme was defined to characterize all necessary reservoir and filtration parameters. Also, testing methodology was provided and the method of calculating specific parameters.

2

Petrofizyka formacji łupkowych. Część 1, Model przestrzeni porowej złożowych skał niekonwencjonalnych

Such P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 183

151--158

PL

Petrofizyka, ogólnie rzecz ujmując, zajmuje się właściwościami zbiornikowymi i filtracyjnymi skał, tj. możliwościami magazynowania i transportu płynów złożowych. Kluczem do wyjaśnienia i interpretacji tych właściwości, liczbowo charakteryzowanymi przez współczynnik porowatości i przepuszczalności, jest analiza parametrów wykształcenia przestrzeni porowej skał zbiornikowych; innymi słowy: charakterystyka środowiska kapilarnego. W części pierwszej rozdziału dotyczącego petrofizyki formacji łupkowych pokazane zostały różnice między złożami typu tightgas i shalegas. Przedstawiono zagadnienie przestrzeni porowej skał tworzących złoża niekonwencjonalne oraz możliwości transportu płynów złożowych przez przestrzeń porową skał. Mówiąc o złożach niekonwencjonalnych mamy na myśli zarówno złoża typu tight, jak i również typu shale gas/oil. Z pokładami zasobów typu tight sprawa jest stosunkowo prosta z punktu widzenia modelu przestrzeni porowej. Są to złoża utworzone dzięki akumulacjom migrujących węglowodorów w skałach zbiornikowych o bardzo słabych parametrach filtracyjnych. Tego typu złoża mogą osiągać duże porowatości. Natomiast mikroporowe wykształcenie parametrów przestrzeni porowej daje przepuszczalności niższe od 0,1 mD. I to mikroporowe wykształcenie jest jedynym czynnikiem odróżniającym złoża typu tight od złóż konwencjonalnych. Zatem kompleks pomiarowy dla badań parametrów petrofizycznych, jak i stosowana metodyka są praktycznie takie same dla obu typów złóż; jedyną różnicą jest pomiar bardzo małych przepuszczalności tych skał, które wykonuje się przeważnie specjalnie dostosowanymi aparatami. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku skał zbiornikowych dla złóż typu „shale gas".

EN

The unconventional deposits comprise both `tight' deposits and shale gas/oil deposits. With `tight' deposits, the explanation of porous space model is relatively simple. They are deposits created due to accumulation of migrating hydrocarbons in reservoir rock featuring very poor filtration parameters. Quite different is the situation in the case of reservoir rock shale gas deposits. For deposits of this kind, reservoir rock is also the bedrock. As a result, residual organic substance accumulates in the rock, which both blocks the rock pores and creates more porous space in it. The porous space of the rock was analyzed. Differential and cumulative curve analysis was made of pore size distribution which resulted in identification of two types of pore space: nano- and micro-space. This is a very important difference, because the flow of the deposit fluid will be affected by various laws. In rnicro-pore samples, Darcy's flow will be dominating with a `slip' in nano-pore samples diffusion flow.

3

Ocena przestrzeni porowej skał na podstawie nowoczesnych, laboratoryjnych metod badawczych (jądrowego rezonansu magnetycznego i mikrotomografii rentgenowskiej) na przykładzie piaskowców górnego czerwonego spągowca

Ciechanowska M., Dohnalik M., Zalewska J.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 190

1--231

PL

Celem pracy było przedstawienie szerokich możliwości scharakteryzowania geometrii przestrzeni porowej skał zbiornikowych dla ropy naftowej i gazu ziemnego poprzez wykorzystanie w badaniach laboratoryjnych dwóch nowoczesnych metod: jądrowego rezonansu magnetycznego (NMR) oraz mikrotomografii rentgenowskiej (micro-CT). Pierwsza z tych metod, wykorzystująca zjawisko magnetycznej relaksacji jąder wodoru w płynie złożowym nasycającym przestrzeń porową skały oraz w wodzie związanej z minerałami ilastymi, pozwala określić różnego typu porowatości i nasycenia, co już pozwala na wnioskowanie o zbiornikowych parametrach skały. Druga zaś metoda - mikrotomografii rentgenowskiej - daje możliwość przestrzennej wizualizacji struktury porowej poprzez dostarczanie wysokorozdzielczych, trójwymiarowych obrazów, pozwalając m.in. na określenie wielkości porów, ich krętości oraz zdolności do oddawania płynów złożowych. Wykorzystanie obu metod w badaniach rdzeni wiertniczych zwiększa wiarygodność uzyskiwanych charakterystyk petrofizycznych i filtracyjnych ośrodka skalnego, ale także daje możliwość szerszego spojrzenia na wiele problemów związanych z wieloznacznością wyników interpretacji profilowań geofizyki wiertniczej. Materiał badawczy stanowiły rdzenie wiertnicze z pięciu otworów, zlokalizowanych w rejonie na północ i północny-zachód od Poznania. Reprezentowały one utwory górnego czerwonego spągowca, wykształcone jako piaskowce facji eolicznych, osady jeziorne facji plaji oraz przewarstwienia osadów fluwialnych. Wyniki badań pozwoliły na wyróżnienie trzech grup skał o bardzo zróżnicowanych właściwościach, które przede wszystkim odnosiły się do różnego typu osadów. Uzyskano obszerny materiał doświadczalny, który powinien być wykorzystany w procesie poszukiwania złóż węglowodorów w rejonie Poznania, w utworach czerwonego spągowca.

EN

The objective of the study was presentation of broad capabilities of reservoir rocks pore space geometry characterization for oil and natural gas, through use of two advanced methods, Nuclear Magnetic Resonance (NMR) and X-ray computer microtomography (micro-CT) in laboratory experiments. The first of these methods, using phenomenon of hydrogen nuclei magnetic relaxation in reservoir fluid, saturating pore space of a rock, and in water bond in clay minerals, enables determination of various types of porosities and saturations, which itself enables inferring reservoir parameters of the rock. Whereas the second method, X-ray computer microtomography (micro-CT) provides possibility of pore structure spatial visualization, by delivering high-resolution, three-dimensional images, which enables, among others, determination of pore sizes, their tortuosity and capability for reservoir fluids production. Utilization of both methods for examination of drill cores increases reliability of obtained petrophysical and filtration characteristics of rock formation, but also enables possibility of wider insight into many problems connected with ambiguity of geophysical logging results interpretation. Drill cores originating from five boreholes, located within area north and north-west of Poznań were used as research material. They represented Upper Rotliegend formations, formed as Aeolian facies sandstones, lacustrine deposits of playa facies and interbedding of fluvial deposits. The results of examinations enabled to distinguish three rock groups of highly differentiated properties, which first of all were related to various types of deposits. Extensive experimental material has been obtained, which should be used in process of exploration for hydrocarbons within Poznań area, in Rotliegend formations.

4

Analiza związków prędkości propagacji fal sprężystych z przestrzenią porową skały odzwierciedloną w obrazie 3D

Cebulski D., Madejski P.

Nafta-Gaz

|

2012

|

R. 68, nr 9

566-574

PL

Właściwości porowatych ośrodków skalnych zależą przede wszystkim od morfologii przestrzeni porowej i fazy stałej. Bezpośredni pomiar 3D struktury wewnętrznej skał jest teraz łatwo dostępny dzięki pomiarom komputerowej mikrotomografii rentgenowskiej. W pracy przedstawiono wykonane badania mikrotomograficzne przykładowych struktur porowatych, poddano je przetworzeniu w siatki numeryczne, a następnie, w oparciu o modelowanie ciśnienia akustycznego, wykonano analizy rozchodzenia się fali akustycznej w ośrodku porowatym.

EN

Properties of porous rocks depend primarily on the morphology of the pore space and solid phase. Direct measurement of the 3D internal structure of rocks is now easily accessible by measuring the X-ray microtomography (micro-CT). The paper presents research carried out on samples of micro-CT porous structures, subjected to processing in the numerical grids and then, based on sound pressure model performed the analysis of acoustic wave propagation in a porous medium.

5

Ekstrakcja parametrów geometrycznych sieci porowej z obrazów mikrotomografii rentgenowskiej

Dohnalik M., Kaczmarczyk J., Zalewska J.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2010

|

nr 170 wyd. konferencyjne

181--186

PL

Praca przedstawia metodykę pomiarów właściwości geometrycznych przestrzeni pustek próbki piaskowca o porowatości 8,7%. Wyniki uzyskano przez analizę obrazu mikrotomograficznego próbki skalnej w programie MAVI. Zaprezentowano sposoby wydzielania obiektów połączonych ze sobą oraz transformacji przestrzeni porowej do szkieletu. W szkielecie obrazu wyróżniono takie elementy jak zakończenia, węzły, gałęzie i pętle kanalików porowych, co dało możliwość łatwego zidentyfikowania połączeń porów i umożliwiło wyróżnienie porów izolowanych.

EN

This paper presents research methodology for obtaining spatial geometrical properties of voids, which are significant for fluid flow. Results were obtained by analyzing roentgen computed microtomography images with the use of MAVI software. Analysis was performed on one rotliegend sandstone sample which porosity was 8,7%. Paper includes methods of extracting connected voids and obtaining investigated structure's skeleton. Skeleton image was analyzed and every its pixel was assigned to dead ends, junctions or pore lines. This method allowed to identify connected and isolated pores.