Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Cultural landscape transformations in the suburban zone – case study of the Michałowice commune

Majewska Anna, Szymczak Anna

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 42

257--270

EN

The development of Warsaw determined the spatial system of its suburban zone. The original cultural landscape of the area, composed of agricultural areas with enclaves of forests and settlement clusters, is subject to continuous changes which intensified after the political transformation in 1989. Consecutive stages of such changes can be traced through the analysis of the Michałowice commune neighbouring to Warsaw. From the mid 19th century, suburban residential districts were built there, followed by model residential districts called “garden cities” (Komorów and Michałowice). The area of the commune is subject to strong urbanisation pressure. This contributes to changes in its cultural landscape and quality of residency in the area.

PL

Rozwój Warszawy zdeterminował układ przestrzenny jej strefy podmiejskiej. Dawny krajobraz kulturowy tego obszaru, składający sie z terenów rolniczych, z enklawami lasów i skupisk osadniczych, ulega obecnie przemianom, które nasiliły się po transformacji ustrojowej w 1989 r. Kolejne etapy tych przemian możemy prześledzić analizując rozwój, graniczącej z Warszawą, gminy Michałowice. Od połowy XIX wieku, powstawały tu tzw. letniska, a następnie, dwa wzorcowe osiedla - "miasta - ogrody" (Komorów i Michałowice). Obszar gminy podlega silnej presji urbanizacyjnej, co wpływa na zmiany jej krajobrazu kulturowego i jakość zamieszkania na tym terenie.

2

Przemiany przestrzenne wybranych miast mazurskich w latach 1945-1989, w świetle badań jakościowych mieszkańców

Musiaka Łukasz

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2019

|

nr 42 (2)

125--146

PL

Ofensywa Armii Czerwonej w 1945 r. spowodowała ogromne zniszczenia miast mazurskich. W niektórych przypadkach, czasami bezpowrotnie, zatarty został powstający przez wieki krajobraz kulturowy. Odbudowa ze zgliszczy i późniejsza rozbudowa w duchu socjalistycznym trwały przez kolejne kilkadziesiąt lat. Celem artykułu było poznanie opinii mieszkańców na temat przemian przestrzennych wybranych miast mazurskich w okresie 1945-1989. Aby zgromadzić odpowiedni materiał do analiz, zastosowano metodę badań jakościowych. Wywiady pogłębione zostały przeprowadzone z mieszkańcami sześciu wytypowanych miast o różnej skali zniszczeń wojennych. Respondenci w większości ocenili odbudowę powojenną pozytywnie. Późniejsze przemiany morfologiczne otrzymały gorsze noty. Równocześnie badane osoby potrafiły docenić skalę prowadzonej odbudowy, powstawanie miejsc pracy i rozwój ekonomiczny w tym okresie. Skutki zniszczeń wojennych oraz prowadzonych później prac porządkowych i budowalnych w miastach mazurskich, są odczuwane do dziś. Zarówno fizycznie, w krajobrazie miast, jak i w opiniach ich mieszkańców.

EN

The Red Army offensive in 1945 caused enormous damage to Masurian towns and cities. In some cases, the cultural landscape, which had been created over many centuries, was erased, sometimes irretrievably. Rebuilding from the ruins and the later expansion in the socialist spirit lasted for several decades. The aim of this article is to discover the opinions of inhabitants on the spatial transformations of selected Masurian towns in the period 1945-1989. In order to gather suitable material for analysis, a qualitative method was used. In-depth interviews were conducted with residents of six selected towns with different scales of war damage. Most of the respondents assessed the post-war reconstruction positively. Later morphological changes received worse marks. At the same time, those surveyed were able to appreciate the scale of the conducted reconstruction, the creation of jobs and the economic development in that period. The effects of war damage and the subsequent cleaning and construction works in Masurian towns are still being felt today. Both physically, in the urban landscape, and in the opinions of their inhabitants.

3

The Influence of Modern Changes on the Image of a Small Town within a Metropolitan Area

Wójtowicz-Wróbel A.

Architektura Krajobrazu

|

2017

|

nr 1

30--42

EN

In the hereby article the author discusses the subject of modern changes within a selection of small towns located within the borders of the Krakow Metropolitan Area and their effects on the space of towns. After the year 1989, small towns have found themselves on the cusp of intensive functional, social and spatial changes that influence their image. These changes have provided new possibilities for development and created numerous opportunities on the one hand, while having become the source of many threats able to influence an urban organism on multiple layers on the other. Over a quarter of a century after that moment, we can observe the influence that these changes have had on the spatial structure, image and identity of cities, which are elements that are particularly vulnerable to changes. Within the Krakow Metropolitan Area we can identify towns, which have started to be viewed as “more attractive” after the year 1989 and, from a perspective of 25 years of functional and spatial transformation, have registered numerous changes, as well as those which have remained on the sidelines. In the case of intensively changing cities, the reason for this can be found both in their particular conditions (the preservation of the cultural heritage of small towns and their surroundings, location within environmentally valuable areas, landscape qualities, good accessibility to transport in relation to Krakow, etc.), as well as in the direct efforts of the residents and authorities of towns (obtaining aid funds, for instance from the EU, the awareness of a town’s potential, its qualities and value, as well as using that potential in accordance with the principles of sustainable development, or quite the contrary, in a manner that leads to the unification of the identity of a venue). Modern changes affect both the image of central areas of towns, the reception of their external areas, as well as the composition of a small town as a whole. The goal of the paper is to point out which factors have influenced and still influence the changes of the image of the small towns of the Krakow Metropolitan Area in addition to how they do so, as well as the spatial effect of these changes. The research method that has been chosen was based on determining and comparing the qualities of localities that have the character of a small town (cultural qualities: tangible and intangible, natural qualities, landscape qualities, both within a town and in its surroundings) with the functions that are played by a town and the degree of the intensity of those functions. The scope of the study included 14 localities. The information that was gathered was compared with the degree of the preservation of a locality’s small-town character. This served as the basis for the formulation of conclusions that allowed determining which qualities affect the image of a small town with the highest intensity, as well as in regards to the type of influence that current changes have on the image of a town.

PL

W niniejszym artykule autorka porusza temat współczesnych przemian w wybranych małych miastach położonych w granicach Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego oraz ich oddziaływania na przestrzeń miasteczek. Po 1989 roku małe miasta stanęły u progu intensywnych przemian funkcjonalnych, społecznych, a także przestrzennych wpływających na ich wizerunek. Przemiany te, z jednej strony, dały nowe możliwości rozwojowe i stworzyły liczne szanse, z drugiej natomiast – stały się przyczynkiem wielu zagrożeń mogących wpłynąć na miejski organizm wielopłaszczyznowo. Po ponad ćwierćwieczu można zaobserwować, jaki wpływ na strukturę przestrzenną, wizerunek miasta i jego tożsamość – jako elementy szczególnie wrażliwe na przekształcenia – miały te przemiany. W Krakowskim Obszarze Metropolitalnym wyróżnić można miasta, które po 1989 r. zaczęły być postrzegane jako „bardziej atrakcyjne” i z perspektywy 25 lat transformacji funkcjonalno-przestrzennych odnotowały liczne zmiany oraz te, które pozostały na uboczu. W przypadku miast intensywnie przekształcających się przyczyn upatrywać można zarówno w uwarunkowaniach (zachowane dziedzictwo kulturowe małych miast i ich otoczenia, położenie w obszarach cennych przyrodniczo, wartości krajobrazowe, dobra dostępność komunikacyjna względem Krakowa i inne), jak i w bezpośrednich działaniach mieszkańców i władz miasteczek (pozyskiwanie środków pomocowych, w tym unijnych, świadomość potencjału miasta, jego walorów i wartości oraz korzystanie z tego potencjału w sposób zgodny z zasadami rozwoju zrównoważonego, lub wręcz przeciwnie, w sposób prowadzący do unifikacji tożsamości miejsca). Współczesne przemiany wpływają na wizerunek stref centralnych miasteczek, odbiór ich obszarów zewnętrznych oraz kompozycję małego miasta jako całości. Celem niniejszej pracy jest wskazanie, które czynniki i w jaki sposób wpłynęły i nadal wpływają na przemiany wizerunku małych miast Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, oraz jaki jest przestrzenny efekt tych przemian. Zaproponowana metoda badawcza polegała na określeniu i zestawieniu walorów miejscowości o małomiasteczkowym charakterze (walory kulturowe materialne i niematerialne, walory przyrodnicze, walory krajobrazowe, zarówno w mieście, jak i jego otoczeniu) z funkcjami pełnionymi przez miasto i stopniem natężenia tych funkcji. Zakresem badań objęto 14 miejscowości. Otrzymane dane zestawiono ze stopniem zachowania małomiasteczkowego wizerunku w mieście. Na tej podstawie sformułowano wnioski pozwalające na określenie, które cechy szczególnie intensywnie wpływają na wizerunek małego miasta oraz w jaki jest wpływ współczesnych przemian na wizerunek miasteczka.

4

Przemiany funkcjonalno-przestrzenne miast i miasteczek regionu karpackiego

Marx-Kozakiewicz M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2009

|

R. 106, z. 2-A

143-148

PL

Małe i średnie miasta górskie i podgórskie tworzą charakterystyczne dziedzictwo kultury materialnej regionu Polski Południowej. Artykuł podejmuje temat przemian funkcjonalnych i przestrzennych, które znajdują odzwierciedlenie we współczesnym obrazie tych ośrodków. Zwrócono uwagę na konflikty, deformacje i zagrożenia wynikające ze zmian sposobu użytkowania i zagospodarowania terenów wybranych miast karpackich w nowej i najnowszej historii ich rozwoju.

EN

Small and medium towns create the characteristic heritage of material culture of the Polish Karpaty area. The article deals with the theme of functional and spatial transformations which can be observed within their contemporary development. The alternations in the way of exploiting and shaping the above mantioned towns during the last decades are followed by numerous conflicts, deformations and threats.

5

Przemiany przestrzenne i architektura Łodzi w realizmu socjalistycznego

Stefański K.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2007

|

T. 52, z. 1-4

113-120

PL

Okres panowania doktryny realizmu socjalistycznego należy do najciekawszych w urbanistyce i architekturze miast polskich po II wojnie światowej. Wprowadzone w latach trzydziestych w Związku Radzieckim zasady socrealistycznej architektury i urbanistyki, po 1945 roku znalazły zastosowanie w krajach, które znalazły się w tzw. "obozie socjalistycznym", w tym i w Polsce. Obowiązywały one do przełomu, jaki miał miejsce w 1956 roku. W odróżnieniu od innych krajów obozu komunistycznego doktryna socrealizmu w sztuce została wówczas w Polsce odrzucona w sposób zdecydowany. Wprowadzone odgórnie w 1949 roku formy architektoniczne i zasady urbanistyki miały być odbiciem "socjalistycznej treści" życia w państwie budującym nowy ustrój. Opierając się na racjonalnych i humanistycznych przesłankach miały zapewniać jak najlepsze warunki życia, zaspokojenie odpowiednich wymagań bytowych, higienicznych i technicznych. Ich zadaniem było odzwierciedlać życie szerokich mas ludu pracującego, ale jednocześnie życie to w aktywny sposób kształtować. Podstawową funkcją architektury i urbanistyki w myśl zasad doktryny realizmu socjalistycznego było pomagać w rewolucyjnym zadaniu przebudowy świadomości społecznej: "Architekt społeczeństwa budującego socjalizm jest nie tylko inżynierem gmachów i ulic, lecz inżynierem dusz ludzkich. Ma on możność oddziaływania na masy ludzkie wszędzie i zawsze - jego zadania w tym względzie są więc szersze niż literata czy muzyka". Ukształtowana w myśl tych zasad nowa zabudowa miast, miasteczek i osiedli miała wśród ludności budzić uczucia dumy z osiągnięć socjalizmu, ukazywać jej jasne perspektywy lepszego i godniejszego życia w nowej rzeczywistości, życia w domach z szerokim dostępem słońca i świeżego powietrza, pośród jasnych szerokich ulic i placów.

EN

The époque of socialistic realism -1949-1956 - belongs to the most interesting in the history of Polish architecture. It had a significant influence over the urban planning and architecture of the largest Polish cities. Its particularly left its stigma on Warsaw, reconstructed from time war destruction, but also marked its presence in other cities: Cracow (Nowa Huta district), Gdańsk, Wrocław, and also Poznań. The situation of Łódź was specific. The city did not suffer major destruction in the war period, its centre has dense development and for this reason there was no possibility to introduce larger architectural complexes in this area. In this situation, the Bałuty district, with the Old Town, located in the Northern part of the city, was selected as area for new investment. This terrain was characterised by chaotic and shabby buildings. German occupants arranged there a Jewish ghetto, which was connected with the demolition of some building and the devastation of others. This was used after 1945, when more demolitions were conducted and new residential complexes designed. This concerned the Old Town Square, which was built with houses with arcades, referring to the architecture of Polish cities in the XVI-XVII centuries. The architecture of buildings at ul. Zachodnia and Wojska Polskiego was different. Here, large scale residential buildings with neo-classical form were built. The largest complex became housing estate no. 1 between the streets Wojska Polskiego, Franciszkańska, Tokarzewskiego and Obrońców Westerplatte. New development was introduced there by numerous demolitions. The network of streets was regulated, some new ones were formed whereas old ones were extended. However, these actions lacked consequence and currently this district is evidence of the defeat of the socialistic realism doctrine. Several buildings characteristic of this époque were erected in the city centre. They include. Dom Partii (currently the head office of the court) erected in 1949-1952 according to the plans of I. Gutman, modified by the "Warsaw tigers": W. Kłyszewski, J. Mokrzyński and E. Wierzbicki, the building of the Łódź University of Technology at ul. S. Żeromskiego (1953-1956; author unknown) and the sport hall at Al. Politechniki (1954-1957; architect: W. Prochaska, K. Lisowski). A unique idea was the anonymous design, published in 1954, which assumed demolition of a large part of the city centre and the erecting there of the massive building of the Palace of Culture and Science. Fortunately, these plans were not realised.

6

Wpływ zmiany statusu administracyjnego miast na strukturę przestrzeni publicznych : na przykładzie dawnych miast wojewódzkich w Polsce

Zdunek J.

Zeszyty Naukowe. Architektura / Politechnika Śląska

|

2004

|

z. 43

219-224

PL

Praca skupia się na analizie przestrzeni publicznych wybranych miast polskich, które w wyniku wprowadzenia reformy administracyjnej w styczniu 1999 roku (zmiany władzy na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym) musiały odnaleźć się w nowym planowaniu miejskim. Zgodnie z reformą administracyjną Polskę podzielono na 16 województw w miejsce 49 mniejszych. Pozostałe 33 miasta utworzyły grupę byłych centrów wojewódzkich, zdegradowanych do statusu musiały zmierzyć się z nową rzeczywistością. Badanie naukowe ukazujące obszary podobieństw i różnic ma na celu znalezienie najlepszego rozwiązania możliwego do zastosowania w rozwoju przestrzeni publicznych w Polsce. Analiza zasad kształtujących przestrzenie publiczne jest jednym z podstawowych zadań współczesnego planowania miasta. Praca ta ma za zadanie dostarczenie udokumentowanych przykładów miast na prawach powiatu, które teraz lub w przyszłości będą zajmować się problemami dotyczącymi przestrzeni publicznych. Dysertacja skupia się na analizie przestrzeni publicznych dwóch Polskich miast, Płocka i Radomia, które ze względu na swą lokalizację w województwie mazowieckim oraz specyficzną strukturę administracyjną są dobrą bazą wyjściową do przeprowadzenia analiz przestrzeni publicznych w kontekście wielowarstwowych przemian przestrzennych, administracyjnych i socjologicznych.

EN

This thesis is focusing on public spaces' analysis of chosen polish cities that faced new city planning policy after the administrative reform in January 1999 (the changes in the competence of central, regional and local administration authorities). Due to the administrative reform Poland has been divided into 16 regions (voivodships) - instead of 49 smaller ones. The rest - 33 cities and towns - form a downgraded group of former voivod-ship centers, reduced now to poviat status. Those cities that were deprived of their status had to face a new reality. The research aims to show the range of similarities or discrepancies to find the best solutions useful for Polish cities in public spaces development. A study of the principles to which the shaping of system of public spaces should conform is one of the most important tasks of contemporary town planning. It will provide documented examples of cities/poviats, which are currently dealing or will deal with problems of public spaces.

7

Przeobrażenia przestrzenne w Polsce z końcem XX w. Przestrzeń Polski. Przemiany z końcem XX w.

Węcławowicz-Bilska E.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2001

|

T. 46, z. 2

175-180

EN

The quality of space in the Polish state during the last decade has been assigned an important place among the interests pursued by researchers - primary architects but also geographers and historians. Changes in space observed during the last years of the twentieth century were a derivative of alterations in the political and socioeconomic system, a new administrative division of the country, growing international exchange, civilizational progress and transformations of external determinants. Numerous Euro-regions have been created along all Polish frontiers; this too was the result of the increased competence of the local administration. Unfortunately, not everywhere do frontier co-operation regions notice the need for preparing joint plans of the spatial development of these regions, which would take into consideration the needs and intentions of terrains on both sides of the border. For a number of years, the territories of western Poland, and especially those located next to the Baltic sea shore, have been the subject of international agreements concerning physical planning within the framework of joint projects signed by all countries taking part in the VASAB 2010 programme, initiated at the beginning of the last decade of the twentieth century. In the past ten years, spatial changes in Poland were, generally speaking, conditioned, on one hand, by a considerable expansion of specially protected areas and, on the other by numerous undertakings conducive for the localisation of complexes and objects causing the dispersion of development, especially around large towns and agglomerations. Numerous areas, recently granted legal protection owing to the natural assets of the natural environment, are situated mainly in eastern Poland, and are associated with the establishment of new national parks, e. g. Mazurski, Biebrzański and Narwiański natural reseves and the enlargment of Bieszczadzki National Park. One of the prime requirements connected with the improved quality of space in Poland is the amended sanitary state of localitities as well as constant care for commonly understood order and cleanliness.