Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 21

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  przekładnia hydrokinetyczna
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available remote Flow simulation in hydrodynamic torque converter
EN
The paper compares the theoretical non–dimensional steady–state characteristics of a hydrodynamic torque converter with the experimental ones. The theoretical characteristics were calculated numerically based on two flow models: a one–dimensional model created by the authors and a three–dimensional model prepared by means of the ANSYS CFX software. The experimental characteristics were obtained on the basis of test rig investigations.
PL
W artykule porównano teoretyczne bezwymiarowe charakterystyki przekładni hydrokinetycznej w stanie ustalonym z danymi eksperymentalnymi. Charakterystyki teoretyczne obliczono numerycznie na podstawie modeli przepływu: model jednowymiarowy utworzony przez autorów i trójwymiarowy model przygotowany za pomocą oprogramowania ANSYS CFX. Charakterystyki eksperymentalne zostały uzyskane na podstawie badań na stanowisku badawczym.
EN
The use of numerical calculations to assess the impact of construction parameters on properties of a hydrodynamic torque converter has been presented in the article. The calculations have been based on a verified mathematical model of the transmission system including a hydrodynamic torque converter.
PL
W artykule przedstawiono zastosowanie obliczeń numerycznych do oceny wpływu parametrów konstrukcyjnych na właściwości przekładni hydrokinetycznej. Obliczenia przeprowadzono w oparciu o zweryfikowany model matematyczny układu napędowego z przekładnią hydrokinetyczną.
PL
Artykuł zawiera syntezę matematycznego modelu adaptacyjnego sterowania procesem blokowania przekładni hydrokinetycznej w układzie przeniesienia napędu autobusów lotniskowych. Może on być wykorzystany w sterownikach automatycznych hydromechanicznych skrzyń biegów do realizacji sterowania blokowaniem przekładni hydrokinetycznej podczas ruchu autobusu. Sterowanie adaptacyjne pozwala uwzględnić zmienność różnych czynników eksploatacyjnych takich jak: warunki drogowe, stan pracy silnika i przekładni hydrokinetycznej oraz przede wszystkim zmienność masy autobusu, co jest bardzo istotne w przypadku autobusów lotniskowych. Celem sterowania adaptacyjnego jest zwiększenie płynności jazdy autobusu a tym samym poprawa komfortu przewozu pasażerów i ich bezpieczeństwa.
EN
The article contains a synthesis of the mathematic model of adaptive controlling of hydrokinetic torque blocking process in the power transmission system in airport buses. It can be used in automatic hydro-mechanical gearbox controllers to achieve controlling hydrokinetic torque converter by blocking, as the bus moves. Adaptive controlling allows to consider the changeability of various operating factors, such as: road conditions, engine operating conditions and hydrokinetic torque converter operating conditions, and, above all, buss weight variability, which is very significant in the case of airport buses. The aim of adaptive controlling is to increase the bus movement smoothness, and, at the same time, improvement of the passengers’ comfort and safety of transport.
PL
W kopalniach głębinowych wydobywających surowce mineralne, do transportu materiałów i ludzi stosowane są lokomotywy spalinowe, w których transmisja momentu obrotowego z silnika diesla na koła napędowe odbywa się za pomocą mechanicznego lub hydrostatycznego układu przeniesienia napędu. W artykule omówiono rozwiązania układów napędowych lokomotyw dołowych, zaprojektowanych w ITG KOMAG, w których zastosowano wyżej wymienione układy przeniesienia napędu zwracając uwagę na wady oraz zalety takich rozwiązań.
EN
In underground mines, diesel locomotives are used for transportation of people and materials, transmission of torque from diesel engine to driving wheels is realized through mechanical or hydrostatic drive transmission system. Solutions of the driving systems in underground diesel locomotives, designed in KOMAG, in which the mentioned transmission systems are used, are discussed indicating advantages and disadvantages of such solutions.
PL
W artykule przedstawiono metodykę wyznaczania charakterystyki zastępczej zespołu silnik spalinowy - przekładnia hydrokinetyczna. Zaprezentowano podstawowe zależności potrzebne do sporządzenia poszczególnych charakterystyk, jak również sposób wykorzystania oprogramowania komputerowego w trakcie prowadzenia obliczeń. Wyniki prac zaprezentowano w odniesieniu do rzeczywistych obiektów: przekładni hydrokinetycznej PH2.340-25 oraz silnika spalinowego Volvo-Penta D5A T.
EN
Methodology for determination of substitute characteristics of the system diesel engine-hydrokinetic gear is presented. Basic relationships necessary to prepare given characteristics as well as the method of using the software programme in calculations are given. Work results regarding the real objects, i.e. PH2.340-25 hydrokinetic gear and Volvo-Penta D5A T diesel engine are presented.
PL
Artykuł jest poświęcony historii opracowania konstrukcji, wykonania prototypów i badań hydromechanicznej skrzyni biegów dla samochodów terenowych i autobusów. Prace te były prowadzone w latach 1957-1968 na zlecenie Szefostwa Służby Samochodowej MON przez pracowników Katedry Ciągników Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem prof. Edwarda Habicha. Doprowadziły do wykonania prototypów 6-cio biegowych planetarnych skrzyń biegów typ SP i PA ze sprzęgłami hydrokinetycznymi, przebadanych następnie na samochodzie terenowym STAR 66, ciężarowym STAR 27, autobusie SAN H30 i transporterze opancerzonym SKOT. Wyniki badań były pozytywne co spowodowało w 1965 r. podjęcie decyzji przez Zjednoczenie Przemysłu Motoryzacyjnego POLMO o uruchomieniu produkcji seryjnej tych skrzyń biegów przez WSK Kalisz. Niestety nadszedł okres przestawiania się polskiego przemysłu na licencje i produkcji tej zaniechano. Zbudowane zostały jeszcze przez PIMOT prototypy 3-y biegowych tego typu skrzyń z przekładniami hydrokinetycznymi dla autobusów jako kontynuacja prac na skrzyniami PA i przebadano je na autobusach miejskich ale i tym razem na prototypach się skończyło.
EN
Paper presents the overview of development, design process, prototyping, engineering and testing of hydro-mechanical transmission for off-road vehicles and busses. The research was carried out between 1958-1968 at the request of the command of Służba Samochodowa of Ministry of National Defence, by the employees of the Department of Tractors, Warsaw University of Technology, under the auspices of prof. Edward Habich. This led to manufacturing the prototype of six geared planetary gearbox type SP and PA with hydrokinetic clutches. These were examined in STAR 66 off-road vehicle, Start 27 truck, SAN H30 bus and armored transporter SKOT. The results were positive which resulted in the 1965 decision by the Association of Automotive Industry POLMO to launch mass production of these gearboxes by WSK Kalisz. Unfortunately, due to the trend in Polish Industry for production licenses, the processes of production was abandoned. Another prototypes of three geared transmission with hydrokinetic clutches for buses were constructed at PIMOT, as a continuation of the previous research. Prototypes were examined in city buses, but this time they never ended up in mass production.
PL
Napęd hydrokinetyczny to część układu napędowego naziemnych środków transportu wykorzystujący energię kinetyczną cieczy roboczej. Brak trwałego połączenia między wałem wejściowym, a wałem wyjściowym powoduje redukcję obciążeń udarowych przenoszonych z organu roboczego do silnika napędowego. Główną zaletą napędu hydrokinetycznego jest płynna samoistna zmiana przełożenia zależnie od zadanego obciążenia. Ponadto, napęd ten efektywnie redukuje obciążenia dynamiczne i tłumi drgania, przez co trwałość układu napędowego jest wysoka [1, 2]. Największą wadą napędu hydrokinetycznego jest niska sprawność maksymalna i wąski zakres wysokich sprawności w funkcji przełożenia kinematycznego. Głównym elementem napędu hydrokinetycznego jest podzespół hydrokinetyczny to jest przekładnia, sprzęgło lub hamulec hydrokinetyczny. Najbardziej skomplikowanym podzespołem hydrokinetycznym pod względem geometrycznym, konstrukcyjnym i diagnostycznym jest przekładnia hydrokinetyczna. Najczęściej jest stosowana przekładnia hydrokinetyczna zbudowana z trzech kół łopatkowych: pompy, turbiny i kierownicy, rys. 1. Koła łopatkowe posiadają łopatki, które ze ścianami kół łopatkowych tworzą kanały, przez które przepływa ciecz robocza. Przekładnie hydrokinetyczne znajdują głównie zastosowanie w pojazdach szynowych, maszynach budowlanych oraz samochodach osobowych i ciężarowych.
EN
This paper presents an advisory expert system and a diagnostic expert system to assist the process of construction and exploitation of the hydrodynamic torque converter. The advisory expert system has been built using program Delphi 7 Enterprise in Object Pascal. The system selects the optimum design solution for a car, bus and working machine. The knowledge base system contains data in the form of procedures. The diagnostic expert system has been built using program PC – Shell forming part of a package of artificial intelligence Sphinx in which the knowledge base is represented in the declarative form. The knowledge systems has been obtained from domain experts and professional literature in the field of hydrodynamic transmission systems.
EN
This paper presents an advisory expert system to assist the process of constructing the hydrodynamic torque converter. The system has been constructed using program Delphi 7 Enterprise in Object Pascal. The system includes three types of means of transport, a car, a rail bus and a working machine.
PL
W artykule przedstawiono doradczy system ekspertowy wspomagający proces konstruowania przekładni hydrokinetycznej. System zbudowano z użyciem programu Delphi 7 Enterprise w języku Object Pascal. W systemie tym uwzględniono trzy rodzaje środków transportu, w którym przekładnia hydrokinetyczna pracuje: samochód osobowy, autobus szynowy i maszynę roboczą.
EN
In this paper the results of a numerical calculation of the unsteady flow inside a one-stage two-phase automotive torque converter will be presented. For the investigation the finite volume method has been employed. The commercial 3D Navier-Stokes Software CFX of ANSYS Inc. was used for the flow simulation. Here the incompressible Reynolds-Averaged-Navier-Stokes (RANS) equations will be solved using the k-[epsilon] turbulence model. The flow field is determined by the blade position of both rotors, which have different rotating velocities. Whenever two adjacent blade rows at different speed, unsteady interactions occurs in the flow. The unsteady flow at the pump exit and turbine inlet will be analyzed through instantaneous flow fields in a period so that the rotor-rotor interaction can be in detail understood. The inlet flow of the turbine was markedly periodic and influenced by the pump jet/wake. In contras the pump outlet flow showed a little dependence on the turbine relative position.
PL
W niniejszej pracy przedstawiono wyniki obliczeń numerycznych nieustalonego przepływu wewnątrz jednostopniowej, dwufazowej przekładni automatycznej. Dla potrzeb badań zastosowano metodę objętości skończonych. Dla potrzeb symulacji przepływu wykorzystano oprogramowanie komercyjne CFX firmy ANSYS Inc. przeznaczone do tworzenia trójwymiarowych modeli opisanych równaniami Naviera-Stokesa. Uśrednione równania Reyonolds'a (RANS) dla płynów nieściśliwych zostały rozwiązane w oparciu o turbulentny model k-[epsilon]. Pole przepływu zależy od położenia łopatek obu wirników, które obracają się z różną prędkością. Ilekroć dwa sąsiadujące rzędy łopatek obracają się z różną prędkością, zachodzące oddziaływania sprawiają, że przepływ staje się nieustalony. Analiza nieustalonego przepływu na wylocie pompy i wlocie turbiny została przeprowadzona w oparciu o chwilowe pola przepływu w okresie, tak aby umożliwić dokładne zrozumienie wzajemnego oddziaływania między wirnikami. Przepływ na wlocie turbiny był wyraźnie okresowy i uzależniony od śladu spływowego pompy. Z kolei przepływ na wylocie pompy wykazał niewielką zależność od położenia pompy względem turbiny.
PL
W pracy opisano koncepcję zastosowania przekładni hydrokinetycznej do zredukowania drgań w hybrydowym układzie napędowym pojazdu kołowego. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwala na skuteczną eliminację drgań powstałych w czasie przełączania jednostek napędowych lub dołączania maszyny wspomagającej (synergia energii). Także sposób przełączania przy różnych prędkościach obrotowych pozwala na eliminację znacznych drgań powstałych z różnic prędkości obrotowej jednostek napędowych.
EN
The paper describes the concept application of the torque converter to reduce vibrations in a hybrid propulsion system of a wheeled vehicle. Application of this approach allows for the effective elimination of vibration arising during switching the drive units or attaching to the engine a power booster (Synergy Drive). Switched at different speeds allows the elimination a vibration of differences speed of the vehicle.
EN
In the paper it has been presented model of power train system for vehicle with diesel engine and automatic gearbox with hydraulic converter. Simulation model has been realised in MatLab Simulink R2009a programme. There has been presented its main subsystems and control system conception that have deciding influence on the driving system operation. In the proposed simulation model position of accelerating pedal is interpreted as the information according driver will of the assumed vehicle speed and way of its realisation (dynamic, economic drive), that is selection of the drive strategy. Existing ecological requirements it is the EURO 3,4,5 standards requires that proper strategies were realised ecologically. The decision of selecting the gear ratio and engine is undertaken in the master controller, beyond the driver, finally enabling the economic and ecological or dynamic operation of the total powertrain. In the final part of the paper there have been analysed results of simulation tests.
PL
W pracy zaprezentowano model układu napędowego pojazdu z silnikiem o ZS i przekładnią automatyczną wyposażoną w przekładnię hydrokinetyczną. Model symulacyjny wykonany został przy użyciu programu MatLab Simulink R2009a. Przedstawiono jego główne podsystemy oraz koncepcję układu sterowania mające decydujący wpływ na prace układu napędowego. W zaproponowanym modelu symulacyjnym położenie pedału przyśpieszenia jest informacją o woli kierowcy, o zadanej prędkości pojazdu i sposobie jej osiągnięcia (jazda dynamiczna, ekonomiczna), czyli wyborze strategii jazdy. Obecne uwarunkowania ekologiczne tj. normy EURO 3,4,5, wymagają by odpowiadające im strategie jazdy były realizowane ekologiczne. Decyzja o wyborze przełożenia i stopniu obciążenia silnika jest podejmowana w sterowniku nadrzędnym, poza kierowcą, pozwalając ostatecznie na ekonomiczną, ekologiczną lub dynamiczną prace całego układu napędowego. W końcowej części pracy zostały poddane analizie wyniki badań symulacyjnych.
EN
This paper describes multi-objective construction optimization of hydrodynamic torque converter with the application of a genetic algorithm. The main optimization criteria were: torque ratio, efficiency, permeability and a range of high efficiencies. Overall 16 variables were selected as main optimized parameters. Among them were: active diameter, parameters of meridional cross section, blade angles on core and shell. Value ranges of these variables were obtained from the analysis of constructed prototypes. Mathematical model based on multiple streams was applied. Sample calculations were provided for hydrodynamic torque converter type PH 410. The results of these calculations provided a set of suboptimal parameters that were utilized as a basis for further consideration. In addition, influence of range limitations of optimized parameters into optimization results was analyzed. The influence varies significantly.
PL
W artykule opisano wielokryterialną optymalizację konstrukcji przekładni hydrokinetycznej z użyciem algorytmu genetycznego. Jako główne kryteria optymalizacji wybrano: przełożenie dynamiczne, sprawność, przenikalność oraz zakres wysokich sprawności. Na zmienne decyzyjne przyjęto: średnicę czynną, parametry przekroju merydionalnego oraz kąty łopatek na torusach, razem 16 parametrów. Zakresy zmienności tych parametrów ustalono na podstawie analizy rzeczywistych konstrukcji. Jako model matematyczny zastosowano model wielu strug. Wykonano przykładowe obliczenia dla przekładni hydrokinetycznej typu PH 410. W wyniku obliczeń otrzymano suboptymalne zestawy parametrów, będące danymi wyjściowymi do dalszych rozważań. Ponadto zbadano wpływ ograniczeń oraz zakresów zmian zmiennych decyzyjnych na rezultaty optymalizacji. Stwierdzono, że wpływ tych zmian jest różny.
PL
Podzespoły hydrokinetyczne (przekładnie, sprzęgła i hamulce hydrokinetyczne) są powszechnie stosowane w układach napędowych pojazdów i maszyn. Wynika to z faktu, że w urządzeniach tych nie ma bezpośredniego połączenia mechanicznego między wałem wejściowym i wyjściowym, a moc jest przenoszona przez ciecz roboczą krążącą w przestrzeni roboczej. Z tego powodu podzespoły hydrokinetyczne charakteryzują się prostą budową i spokojną pracą oraz mają korzystny stosunek masy do przenoszonej mocy.
EN
The article describes characteristic analysis of hydrokinetic torque converter of active diameter D = 330 mm with stator fabricated according to SLS method in two versions differing in material applied.
14
Content available remote Budowa modelu bryłowego kół łopatkowych przekładni hydrokinetycznej
PL
Podzespoły hydrokinetyczne, takie jak przekładnie, sprzęgła i hamulce hydrokinetyczne są często stosowane w napędach hydraulicznych maszyn. Decydują o tym ich zalety, głównie zdolność do tłumienia drgań i duży stosunek przenoszonej mocy do masy. Podstawowymi elementami podzespołu hydrokinetycznego są koła łopatkowe. Koła te posiadają kanały utworzone przez łopatki i ściany boczne kół łopatkowych. Kanały wszystkich kół łopatkowych stanowią przestrzeń roboczą, w której krąży ciecz robocza.
EN
The article describes, as an example, the procedure of vane guide wheel solid model construction for hydrokinetic torque converter of axi-radial flow consisting of three vane wheels in pump-turbine-guide vane arrangement, with the use of CAD software: f-DEAS 8. Vane guide wheel was selected because of its most complicated geometry. The converter diagram is shown on the Drawing 1a, and its construction - on the Drawing ib.
PL
Autorzy niniejszej pracy wykonali badania drogowe procesu hamowania silnikiem w samochodzie wyposażonym automatyczną skrzynię biegów. Celem tych badań było znalezienie odpowiedzi na temat sposobu pracy przekładni hydrokinetycznej w takim trybie oraz ustalenia jaki jest poziom momentu hamowania silnikiem ora jakie są uzyskiwane opóźnienia samochodu. W tym celu samochód został w wyposażony w szereg dodatkowych czujników i poddany badaniom w warunkach normalnego ruchu drogowego. Po analizie otrzymanych danych przedstawiono uzyskane wyniki w postaci wykresów a uzyskane średnie wartości opóźnień porównano z szacunkowymi wartościami dla samochodu osobowego wyposażonego w manualną skrzynię biegów przy tym samym silniku.
EN
The author carried out some road tests to find the real traffic conditions of torque converter's work at the engine braking phase as well as to find the level of engine braking torque transmitted through the converter. The tests were made using various ranges of automatic transmission working modes. Car was equipped with some additional sensors - throttle position, car velocity, engine rotational speed, transmission speed and driveshaft torque sensor allowing to measure torque level during various traffic conditions.
PL
W artykule przedstawiono wyniki prac Katedry Budowy Samochodów, wykonywanych w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku dla krajowego przemysłu motoryzacyjnego. Wyniki tej działalności nigdy nie doczekały się przemysłowej aplikacji. Aby ocalić od zapomnienia osiągnięcia pracowników uczelni z tego okresu, prezentuje się ten artykuł.
EN
The paper deals with some research which was made by Motor Car Group of technical University of Lodz in the period of 60-th and 70-th years of the last century. Research results were as follows: hydromechanical transmission for the bus, locking braking system for pneumatic brakes of commercial vehiclea and hybrid transmission for the bus. The projects were made for motor industry of Poland but results of them never have been applied by industry. In order to show the people.s achievements of that time the papaer presents them.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań przekładni hydrokinetycznej ZM130 w stanach ustalonych i nieustalonych, przy skokowej zmianie prędkości obrotowej wału turbiny. Do identyfikacji obiektu w badaniach nieustalonych wykorzystano bibliotekę System Identification Toolbox, która umożliwia budowanie dynamicznych modeli matematycznych opartych na danych pomiarowych przez dostosowywanie parametrów, wcześniej zdeklarowanej, postaci modelu tak, aby jego odpowiedzi posiadały jak największą zgodność ze zmierzonymi wielkościami wejściowymi obiektu rzeczywistego. Wykazano dobra zgodność modelu przekładni z eksperymentem.
EN
The paper presents investigation results on the ZM130 torque converter at stationary and transient states, in the conditions of changes of the turbine axle step angular velocity. System Identification Toolbox was used for the object identification at transient states. This Toolbox enables development of dynamical mathematical models based on experiment data by adaptation of earlier declared parameters of the model from. Adaptation is made in this way to get maximal agreement with the measured output parameters of a real object. There was proved a good agreement between the transmission model and experimental results.
18
Content available remote Researches of hydrokinetic torque converter ZM130 in fixed states
PL
Badania przeprowadzono w Instytucie Pojazdów na stanowisku z elektrycznym układem napędowym z przemiennikami częstotliwości, ze zwrotem energii do sieci, które zbudowano w 2005r dzięki dotacji celowej Komitetu Badań Naukowych. Przewidziano je do badań układów napędowych pojazdów oraz podzespołów, zarówno o stafym jak i zmiennym przełożeniu. Na stanowisku mogą być prowadzone badania zarówno dla określenia własności statycznych jak i dynamicznych, niezbędnych do opracowania odpowiednich układów sterowania w technice mikroprocesorowej. Stanowisko może pracować w jednym z trzech wybieranych trybów pracy. W każdym z nich są inne owielkości określające punkt pracy. Są to: obroty silnika, obroty prądnicy, moment silnika, obroty prądnicy, obroty silnika, moment prądnicy. Wybór pracy operator dokonuje przez uruchomienie odpowiedniego programu wizualizacyjnego CITECT, który jednocześnie steruje pracą falowników i udostępnia operatorowi tabele dla zadawania cyklu badań. Stanowisko można uruchomić \v dowolnie ustawionym punkcie pracy o zadanych obrotach i momencie lub " cyklu, którego parametry wpisuje się do tabeli realizacji cyklu badań w programie wizualizacyjnym. Badania przekładni ZM130 przeprowadzono przy skokowej zmianie prędkości kątowej walu turbiny (* pełnym zakresie zmian przełożenia kinematycznego, z przyrostami zarówno dodatnimi jak i ujemnymi) i staiej j prędkości kątowej wału pompy (serie dla 1500, 1600 i J 700 obr/min). Zaplanowano skoki o wartościach: 59, j 700, ]50 oraz 200 [obr/min]. W pracy zamieszczono przykładowe wyniki z badań.
EN
Researches were leaded in Vehicle Research Institute on state with electric power transmission witch frequency converter and with recuperation energy to main, which was built in 2005 year thank the objective grant from the State Committee for Scientific Research. The state was intended to researches of power transmission systems and its components, with constant and variable ratio. On the state there is possible to lead researches which let to describe static and dynamic properties necessary to work out appropriate control systems in microprocessor technique. The research stand can work with one of three accessible modes of work. Each of it has different quantities to characterize points of work: motor rpm, generator rpm, motor torque, generator rpm, motor rpm, generator torque. The operator starts work with choose of suitable visualization program CITECT, which simultaneously controls work of electrical converter and makes tables available to operator for determine of research cycle. Stand can be start in freely adjust point of work with adjust rpm and torque or cycle, which parameters can be put into table of research cycle realization in visualization program. The researches were led with step rotation speed change of turbine's shaft (for full range of kinematical ratio) and fixed rotation speed of pomp's shaft (series for 1500, 1600 and 1700 rpm).
PL
Własności przekładni i sprzęgieł hydrokinetycznych w stanach ustalonych najwygodniej jest przedstawić w postaci wykresów zwanych charakterystykami. Istnieje kilka rodzajów charakterystyk: charakterystyka bezwymiarowa, charakterystyki wymiarowe (charakterystyka obciążeniowa, charakterystyka współpracy).
PL
Własności przekładni i sprzęgieł hydrokinetycznych w stanach ustalonych najwygodniej jest przedstawić w postaci wykresów zwanych charakterystykami. Istnieje kilka rodzajów charakterystyk: charakterystyka bezwymiarowa, charakterystyki wymiarowe (charakterystyka obciążeniowa, charakterystyka współpracy).
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.