Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: przełomy rzeczne

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Wybrane formy rzeźby terenu w sudeckiej części Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów (pd.-zach. Polska)

Migoń Piotr

Landform Analysis

2021

Vol. 40

7--35

Obszar Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów obejmuje część górską (sudecką) i przedgórską. W granicach geoparku znajdują się część Gór Kaczawskich, mających cechy gór niskich oraz część Pogórza Kaczawskiego. Mimo niewielkich wysokości bezwzględnych, rzeźba terenu jest różnorodna pod względem morfologicznym i genetycznym, a zróżnicowanie w dużej mierze nawiązuje do złożonej budowy geologicznej obszaru. Wyróżniające się zespoły form to wzniesienia i grzbiety twardzielcowe, zbudowane ze skał wulkanicznych wieku permskiego i kenozoicznego oraz elementy rzeźby krawędziowej (kuesty) rozwiniętej na permskich i mezozoicznych skałach osadowych. Wśród wzniesień zbudowanych z bazaltów część ma charakter neków. Do odpornościowego zróżnicowania podłoża nawiązują także przełomy rzeczne. Georóżnorodność obszaru uzupełniają formy skałkowe i odziedziczone formy środowiska peryglacjalnego, osuwiska, formy krasowe, przełomy rzeczne związane z reorganizacją sieci odwodnienia po zaniku lądolodu skandynawskiego oraz formy antropogeniczne, głównie związane z działalnością górniczą. Liczne miejsca wyróżniające się pod względem rzeźby mają charakter geostanowisk i są zagospodarowane geoturystycznie lub planowane do takiego zagospodarowania w przyszłości.

The area of Land of Extinct Volcanoes Geopark can be divided into a mountainous (located in the Sudetes Mountains) and a fore-mountain part. Within the former are the low-altitude range of the Kaczawskie Mountains and the hilly land of the Kaczawskie Foothills. Despite their low altitude, morphology is very diverse in terms of both appearance and origin, reflecting to a large extent the complex geological structure of the region. The most distinctive landforms include lithologically-controlled hills and ridges built of Permian and Cenozoic volcanic rocks, as well as cuesta landforms developed on Permian and Mesozoic sedimentary rocks. Among basaltic hills many are necks. Variable rock resistance is also reflected by the occurrence of fluvial gorges. Further components of regional geodiversity are tors and crags, inherited periglacial landforms, landslides, karst phenomena, water gaps caused by drainage reorganization during Scandinavian ice-sheet decay, and anthropic landforms caused by mining activities. Numerous localities of geomorphological significance may play a role of geosites and are either already developed as local geotourist destinations or planned to be developed in the future.

Morfologiczne uwarunkowanie mokradeł stref przedprzełomowych rzek świętokrzyskich w związku ze współczesną aktywnością tektoniczną starszego podłoża

Sołtysik R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

2001

T. 1, z. spec. (3)

167--177

W regionie świętokrzyskim mokradła stanowią częsty, choć przez geomorfologów marginesowo traktowany element krajobrazu. Celem prowadzonych badań była próba ustalenia czynników odpowiedzialnych za powstawanie mokradeł zlokalizowanych w dnach dolin rzecznych, bezpośrednio powyżej antecedentnych przełomów oraz ustalenia czasu zainicjowania procesów zabagniania. Rzeki dopływające do poprzecznie przebiegających osi pasm względem osi dolin, meandrując wydłużają swe koryta, aż przerywają je i kontynuują przepływ wielokorytowy o cechach anastomozy. Zbliżaniu rzek do przełomów towarzyszą procesy agradacyjne, co powoduje obniżanie wartości wskaźnika spadku rzek do poniżej 1‰. W związku z tym rzeki przyjmują formę rozlewisk, a stałe uwilgotnienie podłoża powoduje nadbudowywanie rozległych równin zalewowych pokrywami biogeniczno-mineralnymi. W wyniku poddania próbek spągu osadów ze składnikiem biogenicznym analizie radiowęglowej ustalono czas zainicjowania procesów zabagniania przypadający na holocen. Na podstawie przeprowadzonych analiz można stwierdzić, że zmiany hydrograficzne stref przedprzełomowych powoduje czynnik endogeniczny. Przejawia się on współczesnym tektonicznym blokowaniem rzek w przełomach, jednocześnie sprowadzając się do względnego obniżania stref przedprzełomowych i formowania w ich obrębie mokradeł. Na podstawie uzyskanych wyników wyciągnięto wnioski dotyczące holoceńskiej pionowej mobilności struktur starszego podłoża, przejawiającej się występowaniem mokradeł w obrazie morfologicznym.

Wetlands are a frequent component of the Holy Cross Region landscape, but they were raised as a side-note of the geomorphological studies. The paper's aim is to indicate the interrelationships that exist between wetland development processes and the young tectonic movements in the river valleys of the Holy Cross Region. Study areas are located before the antecedent river gaps, within the anastomosing stream sectors (see Figs. 1, 2, 4). Rivers coming into the gaps make meanders, cuts its and going on the flow at the channels about anastomose type. In the presented situations wetlands with biogenic-mineral sediments were formed. They document the contemporary tectonic activity, manifested by the tectonic support of River valleys in the gap sectors. On the basis of the radiocarbon dating of biogenic deposits lets to determine on the Holocene age of the tectonic support in the river valleys and wetland make processes within the pre-gap river sectors of the Holy Cross Region.