Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Krajobraz kulturowy – fenomen integracji ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

Myczkowski Z.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 56

70--87

PL

Krajobraz można traktować jako „zewnętrzny” wyraz tworów przyrody – natury i dzieł ludzkich: cywilizacji – kultury, nagromadzonych odpowiednio przez miliony i tysiące lat. Jest zarówno otaczającym nas „zapisem” historii ziemi, jak i zarazem „żywym obrazem” dziejących się zmian, coraz częściej naznaczonych tak zwanym konfliktem interesów: publicznych – społecznych, grupowych czy indywidualnych – prywatnych. Nieodparcie kojarzy się z zapisaną i nadal pisaną księgą czy namalowanym i wciąż „przerabianym” obrazem… Dzieje ochrony krajobrazu w Polsce od czasu odzyskania niepodległości ukazują transformację przede wszystkim podmiotową tego fenomenu, jakim jest percepcja otaczającego nas świata i troska o jego piękno i harmonię. Od skali pojedynczego obiektu – elementu krajobrazu, poprzez widok „na” i widok”z” (czyli ekspozycję bierną i czynną), aż po całą strukturę krajobrazu, która obejmuje dzieje, procesy i postać przestrzeni, która jest nam dana do czytania i oglądania jak niezwykła księga czy obraz. W ujęciu encyklopedycznym – ochrona krajobrazu to działalność zapewniająca ochronę, utrzymanie lub restytucję naturalnych i kulturowych walorów określonego środowiska geograficznego; wiąże się zarówno z ochroną przyrody, jak i z ochroną zabytków kultury i sztuki, archeologii i folkloru, wkracza swoimi postulatami w dziedzinę planowania przestrzennego. Powinno istnieć ciągłe współdziałanie pomiędzy wyżej wymienionymi obszarami ochrony, a jego najpełniejszym wymiarem powinna być ochrona krajobrazu.

EN

Landscape can be treated as an “external” expression of creations of nature and those of man: civilisation - culture, accumulated throughout millions and thousands of years respectively. It is both a “record” of the history of the world surrounding us and a “living picture” of occurring changes, more and more frequently marked by the so called conflict of interest: public - social, group or individual – private. It is associated with a written book that is still being added to, or a painted yet still “improved” painting… The history of landscape protection in Poland since the time of regaining independence show the primarily subjective transformation of that phenomenon, which is the perception of the surrounding world and concern about its beauty and harmony. From an individual object – an element of landscape, through a view “of ” and a view “from” (i.e. passive and active exposition), to the whole structure of landscape including the history, processes and the form of space that is given to us to peruse and view as a unique book or picture. In encyclopaedic terms – landscape protection means activity ensuring the protection, maintenance or restitution of natural and cultural values of a specific geographic environment; it is related to both nature conservation and protection of monuments of art and culture, archaeology and folklore; with is demands it enters the area of spatial planning. Continuous cooperation should exist between the above mentioned areas of protection, and landscape protection ought to be its most complete aspect.

2

Park krajobrazowy - możliwości ochrony przestrzeni

Raszka B., Kasprzak K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 1

57--68

PL

Podstawowe znaczenie dla istnienia i ochrony parków krajobrazowych ma specyfika ich przestrzeni. Wynika ona nie tylko z fizjonomii krajobrazu i zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej, ale także z wartości zasobów kulturowych, istniejącego stanu zagospodarowania oraz świadomości społeczeństwa lokalnego. To całość tworząca nasze dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe. W celu prowadzenia działań ochronnych dla parków krajobrazowych sporządzane są plany ochrony z uwzględnieniem: charakterystyki i oceny stanu przyrody, identyfikacji i oceny istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych, analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony, charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania przestrzennego, wyników audytu krajobrazowego. Do najważniejszych wskazań zawartych planach ochrony należą: przyjęcie podziału funkcjonalno-przestrzennego, wyodrębnienie stref funkcjonalnoprzestrzennych będących obszarami realizacji działań ochronnych oraz określenie sposobu ochrony, zagospodarowania i użytkowania w ramach każdej strefy funkcjonalno-przestrzennej. Podstawą wyodrębniania stref funkcjonalno-przestrzennych, dla których określa się zakres prac związanych z ochroną przyrody, jest ich spójność przestrzenno-przyrodnicza. Parki krajobrazowe, ze względu na zajmowaną powierzchnię (8,08% powierzchni kraju) oraz pełnioną rolę i funkcje, powinny stanowić ważny element systemu ochrony przyrody w Polsce. Są one wyodrębnioną organizacyjnie strukturą wykonującą zadania w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu w warunkach prowadzenia działalności gospodarczej na ich terenie. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli regulacje prawne dotyczące funkcjonowania parków krajobrazowych są niespójne i nieprecyzyjne. Nie dają one podstaw do właściwej organizacji działalności parków krajobrazowych, utrudniają lub całkowicie uniemożliwiają realizację podstawowego celu ich utworzenia, jakim jest zachowanie występujących na ich terenie wartości, zarówno przyrodniczych, jak i historycznych, kulturowych oraz krajobrazowych.

EN

The basic meaning for existing and protection of landscaped parks has the specific of their area. This is due not only to the physiognomy of the landscape and natural resources of animate and inanimate nature but also to the value of cultural resources, the existing state of development and the awareness of the local population. This all creates our natural and cultural heritage. To carry out protective measures for landscaped parks, protection plans are drawn up taking into account the characteristics and evaluation of the state of nature, identification and assessment of existing and potential internal and external threats, characteristics and evaluation of social and economic impact, analysis of the effectiveness of existing methods of protection, characterization and evaluation of the spatial development, the results of the landscape audit. The most important indications contained in the plans of protection include: the adoption of functional-spatial division, separation of functional-spatial zones which are areas of conservation implementation and determination of the way of protection within each functionalspatial zone. The basis for extracting functional and spatial zones, for which a range of work related to nature conservation is determined, is their spatial-nature consistency. Landscape parks, because of the space it occupies (8.09% of the country) and their official role and functions should be an important element of the system of nature protection in Poland. They are the only one organizational structure performing tasks in the field of nature and landscape protection in the conditions of doing business in their area. Fulfilling the role of centers of education in the broad sense should contribute to the preservation of the regions identity and distinctiveness. In the opinion of the Supreme Audit Office law regulations for the operation of parks are inconsistent and imprecise. They do not give any grounds for proper organization of landscaped parks activities, impede or completely prevent the realization of the basic purpose of their creation, which is to preserve existing in their area natural, historical, cultural and landscape values.

3

Turystyka w planie ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego - studium przypadku

Raszka B., Kasprzak K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

161--168

PL

Działalność ochronna w Wielkopolskim Parku Narodowym następuje poprzez realizację ustaleń planu ochrony. Dokument ten przedstawia m.in. sposób udostępnienia terenów parku narodowego dla turystyki, rekreacji i sportu a jego projekt przedstawia dyrektor Parku. Plan ochrony sporządza się na 20 lat z uwzględnieniem charakterystyki i oceny stanu przyrody, identyfikacji i oceny istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych, analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony, charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania. Prace przy sporządzaniu planu ochrony, polegają m. in. na: ocenie stanu zasobów, tworów i składników przyrody, walorów krajobrazowych, wartości kulturowych oraz istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, opracowaniu koncepcji ochrony zasobów, tworów i składników przyrody oraz wartości kulturowych, a także eliminacji lub ograniczeniu istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Dokument ten zawiera m.in.: wskazanie obszarów i miejsc udostępnianych dla celów edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, amatorskiego połowu ryb oraz określenie sposobów ich udostępniania. Dla parku narodowego do czasu ustanowienia planu ochrony, sprawujący nadzór (tj. minister właściwy do spraw środowiska) sporządza projekt zadań ochronnych. Uprawianie turystyki w każdym parku narodowym wymaga minimum kultury, niezależnie od obowiązujących przepisów prawnych i dokumentów planistycznych związanych z jego ochroną. Ochrona parku to także problem kwestii etyczno-estetycznych, związanych z poznawaniem przejawów życia w całym jego bogactwie oraz z chęcią poznania i lepszego zrozumienia świata.

EN

Protective activities in Wielkopolska National Park take place through the implementation of the protection plan. This document presents the way of making national park areas available for tourism, recreation and sport. According to the Nature Conservation Act for the national park a plan of protection and implementation shall be drawn up and presented by the Park director. The security plan is drawn up for 20 years with regard to: the characterization and assessment of the nature state, the identification and evaluation of existing and potential internal and external threats, characterization and evaluation of social and economic conditions, analysis of the effectiveness of existing methods of protection, characterization and assessment of development. Work on drawing up a security plan consists of: assessment of resources, objects and elements of nature, landscape values, cultural values, existing and potential internal and external threats, developing the concept of conservation, formations and elements of nature and cultural values, as well as the elimination or reduction of existing and potential internal and external threats. The security plan for the national park contains issued like: identification of areas and places available for education, tourism, recreation, sports, amateur fishing and a decision on how they become available. Until the protection plan for the national park is established, the supervisor (i.e. the minister responsible for the environment) draws up draft protection tasks. Leisure and tourism in each national park requires obtaining of certain minimum of culture, regardless of existing legislation and planning documents related to its protection. Protecting the park is also the problem of ethical and aesthetic issues associated with exploring aspects of life in all its richness and desire to know and better understand the world.

4

Zawłaszczanie chronionego krajobrazu kulturowego przez samorządy gminne. Bilans strat na przykładzie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich

Wycichowska B.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 10

368--376

5

Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 1-A

29-49

PL

Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy, wchodzący w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych stanowi cenny pod względem krajobrazowym obszar prawnie chroniony ze względu na wysokie wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Powołany w 1981 r. funkcjonuje na podstawie wielu aktów prawnych - uchwał Rady Narodowej m. Krakowa, rozporządzeń Wojewody Krakowskiego, później Małopolskiego. Podstawowym dokumentem planistycznym regulującym działanie BTPK jest plan ochrony (2004) - który jednak ze względu na brak wymaganej akceptacji wszystkich gmin położonych w granicach parku - nie ma mocy prawnej i nie może stanowić podstawy uzgodnień do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarze BTPK. Projekt planu ochrony BTPK identyfikuje walory krajobrazowe obszaru poprzez, m.in. wartościowanie obszarów pod względem jakości krajobrazu i idącymi w ślad za tym propozycjami działań ochronnych, w tym nadania dodatkowych statusów ochronnych szczególnie cennym obszarom i obiektom, bądź też działań rewaloryzacyjnych zmierzających do przywrócenia zubożonych lub utraconych walorów krajobrazowych. Plan ochrony w celu zachowania wysokich walorów widokowych terenu wprowadza strukturę ciągów i punktów widokowych. Nowe plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego opracowywane dla terenów położonych w BTPK i jego otulinie przeważnie uwzględniają zapisy projektu planu ochrony parku oraz określają szczególne warunki zagospodarowania dla terenów położonych w jego granicach, odnoszące się do wysokich walorów krajobrazowych tych obszarów.

EN

The Bielańsko-Tyniecki Landscape Park (BTPK), part of the Landscape Parks of the Jurassic Park Complex, constitutes a valuable area protected by law, due to its excellent natural, historical and cultural properties. It was established in 1981 and operates on the basis of a number of legal regulations, including the Resolutions of the Kraków City Council, Regulations of the Governor of Kraków, and later of the Governor of the Małopolskie Region. The basic planning document which regulates the existence of the BTPK is the Park Protection Plan (2004), although it is not legally binding and may not be a basis of the arrangements required for the Spatial Planning Conditions and Directions or Local Physical Plans because some of the municipalities located on the Park area refused to approve the Park Protection Plan. The Draft BTPK Park Protection Plan identifies the landscape values of the area for example either by the appraisal of the areas, with respect to landscape quality and the related proposed protection activities, including establishment of additional protection status, especially on the most valuable areas and objects, or by renovation activities intended to reinstate damaged or lost landscape values. In order to preserve high landscape values, the Park Protection Plan implemented a network of viewing routes and points. New local physical plans that are developed for the land within BTPK and its surroundings mostly take into account the provisions of the Park Protection Plan and determine special land management conditions for the Park areas, respecting the local landscape values.

6

Wykorzystanie ortofotomapy przy sporządzaniu planu ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego

Strzeliński P., Rączka G.

Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum

|

2005

|

Vol. 4, nr 1

67-75

PL

Publikacja przedstawia zakres, w jakim wykorzystano ortofotomapę podczas prac urządzeniowych, w ramach sporządzania Planu Ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego. Prace te były prowadzone w latach 2000-2002, głównie przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu. Ortofotomapę (o rozdzielczości piksela terenowego 36 cm) utworzono na bazie zdjęć lotniczych, wykonanych w 2001 roku. Objęła ona swoim zasięgiem teren Karkonoskiego Parku Narodowego oraz jego otulinę. W pracach urządzeniowych ortofotomapa została wykorzystana głównie do realizacji trzech głównych grup zadań. Pierwsza grupa zadań dotyczyła korekty i wyznaczania granic, w tym: korekty współrzędnych podziału geodezyjnego (z wyłączeniem punktów stabilizowanych kamieniami geodezyjnymi); korekty granic pododdziałów; korekty granic użytków pomiędzy gruntami leśnymi i nieleśnymi (głównie tereny nartostrad i wyciągów). Przeprowadzono również korektę zasięgu potencjalnych zbiorowisk roślinnych oraz skartowano zbiorowiska roślinne nad górną granicą lasów. Poddano także weryfikacji przebieg elementów liniowych (dróg, ścieżek, potoków). Druga grupa zadań związana była z wykorzystaniem ortofotomapy w pracach inwentaryzacyjnych, głównie przy: inwentaryzacji powierzchni zajmowanej przez posusz stojący i leżący; inwentaryzacji domieszek gatunków drzewiastych w górnych warstwach drzewostanów; określaniu form zmieszania; określaniu defoliacji i stopni uszkodzenia koron drzew. W ramach trzeciej grupy zadań, na ortofotomapie wyznaczono położenie stałych powierzchni próbnych, niezbędnych do wykonania zaplanowanych pomiarów i szacunków. Porównanie możliwości wykorzystania ortofotomapy w zakresie omawianych zadań, w stosunku do nakładów finansowych, poniesionych na jej wykonanie, jednoznacznie wskazuje na bardzo dużą przydatność tego materiału w pracach urządzeniowych. Obok skrócenia czasu trwania prac terenowych oraz rezygnacji z części prac pomiarowych (zwłaszcza geodezyjnych), wymierną korzyścią wykorzystania ortofotomapy była możliwość zastosowania analiz teledetekcyjnych i fotogrametrycznych.

EN

The paper presents the scope of orthophotomap usage during forest management works within drawing up of the conservation plan of the Karkonoski National Park. The works have been conducted in years 2000-2002, mainly by Bureau of Forest Management in Brzeg. Orthophotomap ((esolution of terrain pixel - 36 cm) has been created on the basis of (B/W, natural colour lub IRC) aerial photographs acquired (taken) in 2001. The map has covered the area of Karkonoski National Park and its protection zone. The orthophotomap has been used mainly for three groups of tasks. The first group of tasks has been concerned with correction and determination of borderlines: correction of coordinates of geodetic division (except for points stabilized by geodetic stones); correction of forest subcompartment borderlines; correction of borderlines of areas between forest and non-forest grounds (mainly ski trails and ski lifts). Correction of potential range of plant communities has been carried out, and plant communities above upper borderline of forests have been mapped. Routes of lineal items (roads, paths, streams) have been also verified. The second group of tasks has been related to orthophotomap use for forest inventory; mainly for inventory of the areas covered by dead standing and dead lying wood; inventory of intermixtures of tree species in upper layers of stand: appointing of intermixture forms; defoliation and degree of tree-crowns damages. Within the third group of tasks, the position of regular sample areas on the orthophotomap (necessary for planned measurements and estimations) has been fixed. Orthophotomap is very useful for forest management works because the possibilities that it gives exceed costs borne for its preparation. Use of orthophotomap allows to shorten the terrain works, to abandon some of measurements (especially geodetic ones) and to apply remote-sensing and photogrametric analyses.