Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu a gatunki chronione

Gruszecki Krzysztof

Zieleń Miejska

|

2023

|

Nr 3

57--58

EN

Realizacja inwestycji z reguły związana jest z większą lub mniejszą ingerencją w środowisko. To zaś może być m.in. siedliskiem gatunków chronionych. Co mówią o tym i do czego zobowiązują nas prawne przepisy?

2

Miasta rezerwatem dla gatunków chronionych

Słomka Wojciech

Zieleń Miejska

|

2023

|

Nr 11

14--16

PL

Zmiany klimatu dewastują siedliska i stwarzają nowe. O ile w środowisku naturalnym aklimatyzacja do wyższej temperatury zachodzi z mniejszymi szkodami dla flory i fauny, o tyle w warunkach miejskich ten proces jest bardziej destrukcyjny dla organizmów żywych. Czy w takich realiach to właśnie miasta mogą stać się miejscem dla przebywania i rozwoju gatunków chronionych? Dla wybranych – tak.

3

Wpływ ekranów akustycznych na śmiertelność ptaków na przykładzie Bielska-Białej

Adamczyk Marcela, Chmura Damian

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2023

|

Vol. 5 (25)

32--40

EN

The studies on bird mortality along 12 transparent acoustic barriers near roads in Bielsko-Biala (Poland) were conducted from March to October in 2017. The aim was to characterize avifauna striking glass barriers and to relate frequency of collisions to time, developmental stage, sex, vicinity of noise barrier. During the breeding season of birds, 102 collisions of birds with screens, belonging to 25 species, were found. The most collisions were found in June, when 29 victims were observed. In this month, the largest number of juveniles (imm.) was also de-termined - 17 victims, the lowest number of collisions was at the end of the breeding season (September and October), where the number of collisions did not exceed 7 victims. The largest family of birds hitting the screens are Paridae, which account for as much as 31.4% of all vic-tims. The largest number of collisions occurred with the participation of adults (ad - 68.) while 34 were young victims. The most active young birds were in June, when 17 collision victims were found. From the side of the road, as many as 60 fatalities were observed, while from the other side of the habitats - 42. As for the sex of individuals, most probably there were males (42), and there were 28 females. We conclude that acoustic screens should have nontransparent: stickers, stripes, dots, foils or be replaced by greening walls or earth embankments.

4

First record of the common sun star Crossaster papposus (L., 1767) in the Baltic Sea in over 100 years

Romoth Katharina, Gogina Mayya, Beisiegel Kolja, Darr Aleksander, Zettler Michael Lothar

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2022

|

Vol. 51, No. 2

143--148

EN

The rare in the German North and Baltic Sea waters and strictly protected sea star Crossaster papposus was found in 2019 and 2021 during monitoring activities in a marine protected area. This unique observation was achieved by using towed camera platform imagery along a transect in the Fehmarn Belt, which allows monitoring of a much larger area of the seafloor compared to traditional invasive grab and dredge sampling. The last time C. papposus was documented in this area was in 1871, indicating the rarity of this species in the Baltic Sea. Possible explanations for such rare records of the occurrence of this presumably native species in the study region are briefly discussed, including uncommon survival due to salinity conditions caused by prior inflows of saline water from the North Sea.

5

Sensitive species in a bad habitat – species richness of ichthyofauna in the strongly anthropogenically transformed Uszwica River (southern Poland)

Klich Mariusz, Klich Sabina

Science, Technology and Innovation

|

2020

|

Vol. 9, no. 2

46--55

EN

The Uszwica River is a 67 km long right-bank submountain tributary of the Vistula. From the beginning of the 20th century the Uszwica was subjected to strong anthropopressure. The water course was disrupted at km 37+300 with a 5.3-meter-high dam in the town of Brzesko. Strong pollution of water in this town and numerous hydrotechnical alterations along almost the entire course of the river have negative influence on the river habitats. Despite this, the Uszwica is characterized by relatively rich ichthyofauna composed of 26 species, including 6 species which are legally protected in Poland and 7 species regarded threatened according to the Polish Red List of fish and lampreys[1]. The composition of ichthyofauna was determined on the basis of electrofishing along the entire river in 2004 and 2015, and on selected reaches in 2014 and 2018. The results show that even heavily anthropogenically transformed rivers may provide habitats for threatened fish species and should not be excluded from nature protection plans and projects.

PL

Rzeka Uszwica to prawobrzeżny podgórski dopływ Wisły o długości 67 km. Od początków XX. wieku Uszwica podlega silnej antropopresji: przegrodzeniu w połowie jej biegu w km 37+300 zaporą o wysokości 5,3 metra w miejscowości Brzesko oraz silnym zanieczyszczeniu wody w tej miejscowości, a także licznym regulacjom na niemal całym biegu rzeki. Pomimo tego rzeka charakteryzuje się bogatą ichtiofauną reprezentowaną przez 26 gatunków, w tym 6 gatunków prawnie chronionych w Polsce oraz 10 gatunków wrażliwych i zagrożonych wg kategorii czerwonej listy ryb i minogów Polsce. Stan ichtiofauny określono na podstawie elektropołowów ryb przeprowadzonych na całej długości rzeki w latach 2004 i 2015 oraz na wybranych odcinkach w roku 2014 i 2018. Wyniki badań wskazują na to, że nawet rzeki uznane za silnie przekształcone antropogenicznie mogą stanowić siedlisko dla cennych przyrodniczo gatunków ryb i nie powinny być pomijane w planach i projektach dotyczących ochrony przyrody.

6

Przygód kilka wróbla Ćwirka

Nawrot Radosław

Zieleń Miejska

|

2019

|

Nr 5

37--39

PL

Przez lata były ich całe chmary. Zawsze kojarzyły się z miejskimi placami i ulicami. Dzisiaj poznikały. Co sie stało z wróblami - ptakami niegdyś nierozerwalnie kojarzącymi się z miastami?

7

Rozmieszczenie „gatunków specjalnej troski" na tle warunków siedliskowych i zagospodarowania na przykładzie majątku Rogalin koło Poznania

Ratyńska H., Wachowiak E.

Ekologia i Technika

|

2015

|

R. 23, nr 3

122--128

PL

Majątek Rogalin leży 17 km na południe od Poznania. Znane są przede wszystkim magnacka rezydencja i park przypałacowy oraz największe w Europie skupisko starych dębów, ponad 1400 osobników, które od 1991 r. są chronione jako pomniki przyrody. W jego skład wchodzi prawie 200 ha użytków zielonych, tradycyjnie zwanych Łęgami Rogalińskimi, leżących na terasie zalewowej Warty (siedliska potencjalnych lęgów wierzbowego i topolowego); rozległe kompleksy leśne o charakterze zbliżonym do naturalnego (lęg wiązowo-jesionowy i grąd), leśne zbiorowiska zastępcze, głównie z sosną, zlokalizowane na krawędzi doliny i na wysoczyźnie oraz pola uprawne o areale około 400 ha, poprzecinane alejami i zadrzewieniami śródpolnymi, związane z siedliskami gradowymi. Celem pracy była próba odpowiedzi na pytania, w obrębie jakiego typu krajobrazu skupiają się gatunki chronione i zagrożone oraz jakie działania, nie kolidujące z produkcją rolną, sprzyjają utrzymaniu ich stanowisk. Łącznie na terenie Majątku Rogalin zidentyfikowano 19 gatunków specjalnej troski. Najwięcej (15) jest ich na terasie zalewowej. Odnaleziono stanowiska 5 gatunków znajdujących się pod ochroną prawną, w tym 1 objętego ścisłą ochroną. Zagrożonych regionalnie jest 11 gatunków, a w skali kraju 9. W kompleksach leśnych takich taksonów jest 4, a po 2 są zagrożone w skali kraju i regionu. Większość stanowisk jest związana z lasami łęgowymi u podnóża skarpy i na krawędzi doliny. Na obrzeżach pól uprawnych odnaleziono tylko 2 gatunki znajdujące się na Polskiej czerwonej liście i jeden chroniony. Wyniki badań wskazują, że najmniej przekształcone antropogenicznie są siedliska łęgowe, gdzie prowadzona jest ekstensywna gospodarka pratotechniczna, bądź są pozostawione fragmenty lasów i tam właśnie skupia się większość stanowisk gatunków specjalnej troski. Najmniej takich roślin jest związanych z agrocenozami. Przyrodnicze i kulturowe walory, szczególnie rozległej terasy zalewowej w okolicach Rogalina, dostrzeżono już dawno, co znalazło swój wyraz w licznych publikacjach i propozycjach ochrony. Obecnie są to: Rogaliński Park Krajobrazowy, zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Łęgi Rogalińskie”, Obszary Natura 2000 - Rogalińska Dolina Warty PLH 300012 oraz, wraz z Wielkopolskim Parkiem Narodowym, „Obszar Specjalnej Ochrony - Ostoja Rogalińska" (PLB300010). Majątek Rogalin realizuje programy rolnośrodowiskowe, co oznacza, że działalność rolnicza jest podporządkowana celom ochrony przyrody. W odniesieniu do użytków zielonych są narzucone terminy i sposób wykonywania zabiegów pratotechnicznych. Czynna ochrona, utrzymanie tradycyjnego sposobu zagospodarowania, przyczyniają się do zachowania istniejących walorów przyrodniczych.

EN

The Majątek Rogalin is situated 17 miles south of Poznań. The aristocratic residence and palace park as well as the largest cluster of old oaks, more than 1400 specimens, which are protected since 1991 and are natural monuments are the most known. It consist of nearly 200 hectares of grasslands, traditionally called 'Rogalin Łęgi', located on the Warta River floodplain (the habitat of potential flooded riparian forests: Salicetum albae and Populetum albae); wide complexes of forests similar to the natural character (riparian elm-ash and oak-hornbeam forest); forest secondary communities, mainly with pine, located on the edge of valley and on the upland and also fields with the area 400 hectares, with thick net of afforestations, related with oak-hornbeam forest habitat. The aim of the study was to answer to the questions: what type of landscape protected and endangered species focus on and what actions do not conflict with agricultural production contribute to maintaining their positions. In Majątek Rogalin have been found 19 species under special protection, in total. The largest number of species (15) were found within floodplain, dominated by grasslands. Five positions of protected species have been found here, including l under strict protection. There are 11 regionally endangered species, while in the whole country - 9. Also 4 protected taxa have been found in forest complexes: 2 species are endangered in the country and 2 in the region. Mostly positions is related with riparian forests at the foot of slope and on the edge of the valley. On the upland have been found only two location of species and also one described in the Polish Red List on the edge of fields. The results show that the riparian forest habitats with an extensive farming or some left forest fragments are the least anthropogenically transformed and majority of the species under special protection focuses there. The least species were on the fields. Natural and cultural values, especially the extensive floodplain in the Rogalin region, was noticed a long time ago and was reflected in numerous publications and proposals protection. Currently these are: Rogaliński Nature Park, Landscape-Nature Protected Complex of Łęgi Rogalin, Natura 2000 areas - Rogalińska Warta Valley and Special Protection Area: Rogalińska Ostoja with Wielkopolski National Park. The Majątek Rogalin implements environmental programs, which means that agricultural activity is subordinated to the nature conservation. In relation to grasslands are imposed deadlines and manner of pratotechnic practices. Active protection and the maintaining of traditional way of development, contribute to the preservation of existing natural values.

8

Mollusc species protected in Poland and threatened in Europe recorded in Stepnica River (NW Poland)

Raczyńska M., Chojnacki J.C., Hałupka M

Journal of Ecological Engineering

|

2014

|

Vol. 15, nr 4

7--11

EN

In the course of the study two bivalve species protected in Poland were found in the River Stepnica: Sphaerium solidum and Sphaerium rivicola. Moreover, the study material collected from the river contained gastropod and bivalve specimens representing the following species from the IUCN Red List of Threatened Species: Theodoxus fluviatilis, Pisidium henslowanum, Pisidium casertanum and Pisidium pseudosphaerium.

9

Ekspertyzy przedmelioracyjne jako źródło informacji o stanie fitocenoz siedlisk podmokłych w Borach Tucholskich

Stosik T.

Ekologia i Technika

|

2014

|

R. 22, nr 6

325--331

PL

Zmiany siedlisk podmokłych, polegające na nadmiernym i trwałym obniżeniu ich wilgotności prowadzą do istotnych zmian w składzie gatunkowym towarzyszących im zbiorowisk roślinnych. W przypadku badań fitosocjologicznych, prowadzonych na większym obszarze często brakuje materiałów do porównań, trudno więc określić dynamikę tego zjawiska. Gromadzone w zasobach wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych materiały dotyczące ostatniej ogólnokrajowej akcji melioracyjnej z lat 60. i 70. ubiegłego wieku, mogą w wielu przypadkach stanowić odniesienie do obecnej sytuacji. Dla obszaru działań Biura Terenowego w Świeciu (K-PZMiUW we Włocławku) zidentyfikowano 12 opracowań. Są to dokumentacje zawierające zróżnicowane pod względem jakości, zorientowane przestrzennie spisy flory. Przeprowadzona próba określenia struktury fitocenotycznej obszaru i charakterystyki poszczególnych płatów fitocenoz przyniosła pozytywne rezultaty. Zgromadzone dokumentacje dostarczają informacji o strukturze fitocenoz łąkowych i torfowiskowych sprzed 40 lat oraz o występowaniu i obfitości gatunków chronionych. Na ich podstawie wyróżniono 15 syntaksonów, w większości w postaci zespołów, które odpowiadają obecnie istniejącym na tym terenie.

EN

Changes in the swampy habitats, involving an excessive and permanent decrease in their moisture, lead to significant changes in the species compositlon of the plant communities accompanying them. As for the phytosociological studies performed in a bigger area, there is often too little materiał for comparisons, and so it is difficult to determine the dynamics of the phenomenon. The materials collected from the resources of the Provincial Authorities of Land Reclamation and Water Devices on the last countrywide land-reclamation action of the 1960s and 1970s, in many cases, can refer to the present situation. As for the area of the activities of the Field Bureau in Świecie (K-PZMiUW in Włocławek) 12 studies have been identified. Those are the documentations including a quality variation, space-oriented flora records. The attempt at defining the phytocenosis structure of the area and the characteristics of respective patches of phytocenoses made has been successful. The documentations collected provide Information on the structure of meadow and peatland phytocenoses dating 40 years back as well as on the occurrence and the abundance of protected species, which facilitated differentiating between 15 syntaxa, mostly in a form of communities which correspond to those currently existing in this area.

10

Walory przyrodnicze pasa autostrady A-4 na terenie Parku Krajobrazowego Góra Świętej Anny w województwie opolskim

Spałek K., Mleczko-Król M

Budownictwo i Architektura

|

2014

|

Vol. 13, nr 1

191--201

PL

Do budowy opolskiego odcinka autostrady A-4 przystąpiono latem 1997 r. Niedługo po rozpoczęciu budowy zaczęły się ostre protesty organizacji ekologicznych. Kością niezgody stał się jej odcinek przecinający Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny, bezpośrednio sąsiadujący również ze ścisłym rezerwatem przyrody Ligota Dolna, chroniącym rzadką roślinność ciepłolubną. W latach 2011-2013 na terenie pasa drogowego autostrady A4 przechodzącego przez teren Parku Krajobrazowego Góra Świętej Anny w województwie opolskim przeprowadzono szczegółowe badania mikologiczne, geobotaniczne, florystyczne i faunistyczne. Na tym odcinku autostrady stwierdzono występowanie licznych rzadkich i chronionych gatunków grzybów, roślin oraz zwierząt, w tym najliczniejszą w Polsce populację lnu austriackiego Linum austriacum. Jest to również jedyne stanowisko muraw kserotermicznych z klasy Festuco-Brometea, z tak licznym występowaniem rzadkich i ginących gatunków roślin w pasie autostrady w Polsce. Ze względu na pojawianie się na trasie autostrady wielu interesujących gatunków roślin i zwierząt, wydaje się celowe utworzenie monitoringu przyrodniczego, który mógłby dostarczyć wielu cennych informacji dotyczących wpływu autostradowego ruchu samochodowego na okoliczną florę i faunę. Z wiedzy tej mogliby korzystać nie tylko budowniczowie kolejnych autostrad w Polsce, ale również szerokie grono zainteresowanych naukowców.

EN

Construction of the A-4 Motorway section in the Opole Region begun in Summer 1997. Very soon vigorous resistance of ecological NGOs was encountered. The bone of contention was the section of motorway that passes through the Góra Świętej Anny Landscape Park and verges the natural reserve of strict protection Ligota Dolna where rare species of thermophilic plants are sheltered. Between 2011 and 2013 a detailed mycological, geobotanical, floristic and fauna research took place within the right-of-way of the A-4 Motorway section crossing the Góra Świętej Anny Landscape Park in the Opole Region. The survey revealed several rare and protected species of fungi, plants and animals along the road, including the greatest in Poland population of Austrian flax Linum austriacum. The area also harbors the only site of xerothermic grass of Festuco-Brometea class with so many rare and putrefying plant species inside a motorway’s right-of-way in Poland. Given the occurrence of many interesting species of plants and animals in the motorway surrounding it seems justified to establish a system of ecological monitoring, which could provide a range of valuable findings regarding the impact of motorway traffic on surrounding flora and fauna. This knowledge would be very useful for all those involved in construction of next motorways in Poland as well as for a wide circle of interested researchers.

11

Chronione gatunki mchów w ekosystemie miejskim Łodzi

Staniaszek-Kik M

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 33

111--118

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienie występowania chronionych mchów w granicach dużej aglomeracji miejskiej – Łodzi. Rozmieszczenie 27 gatunków przedstawiono na tle czterech stref funkcjonalno-stukturalnych miasta. Do najczęściej notowanych należą: Dicranum scoparium, Pleurozium schreberi, Pseudoscleropodium purum i Rhytidiadelphus squarrosus. Największą ostoją dla chronionych składników brioflory są strefy o obniżonej presji urbanizacyjnej, gdzie nadal zachowały się potencjalne siedliska dla tej grupy roślin. Objęcie ochroną naturalnych, najlepiej zachowanych fragmentów przyrody ożywionej w mieście, pozwoli na zachowanie bogactwa gatunkowego chronionych mchów.

EN

The paper presents of protected moss species which occur within the administrative boundaries of the city of Łódź. Łódź is the second largest city of Poland with regard to population. It is located close to the geographical centre of the country. Distribution of 27 species has been presented in the aspect of their occurrence in four structural-functional zones. The most frequent species in the study area are: Dicranum scoparium, Pleurozium schreberi, Pseudoscleropodium purum and Rhytidiadelphus squarrosus. The large number of protected mosses were noted in suburbs on lowered urbanization pressure area.

12

Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność łąki trześlicowej (Molinietum caerulae)

Sienkiewicz-Paderewska D., Borawska-Jarmułowicz B., Mastalerczuk G., Chodkiewicz A., Stypiński P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 1

167-179

PL

Badania przeprowadzono w 2010 r. w Środkowym Basenie Biebrzy w Biebrzańskim Parku Narodowym. W celu określenia wpływu zaprzestania koszenia na roślinność, na obiekcie łąkowym Grzędy wytyczono dwa transekty - jeden w części niekoszonej od 7 lat, drugi - w części sporadycznie koszonej (raz na 2-4 lata). W ramach transektów wykonano łącznie 23 zdjęcia fitosocjologiczne metodą Brauna-Blanqueta. Obliczono wskaźniki Elleneberga: F - uwilgotnienia, N - zawartości azotu w glebie i R - odczynu gleby. Oceniono różnorodność gatunkową zbiorowisk na podstawie: łącznej liczby gatunków w transekcie, średniej liczby gatunków przypadającej na zdjęcie fitosocjologiczne oraz obliczając wskaźnik różnorodności gatunkowej Shannona-Wienera dla transektów. Wartość użytkową zbiorowisk oceniono na podstawie LWU Filipka i zadarnienia. Stwierdzono, że skład gatunkowy zbiorowisk w obu transektach jest podobny, jednak wyraźnie różni się proporcjami. Na całym obiekcie dominują fitocenozy zespołu Molinietum caerulae W. Koch 1926 (klasa Molinio-Arrhenatheretea R. Tx. 1937). W części, na której przed 7 laty zaprzestano koszenia, w płatach zaznacza się wyraźny podrost drzew: Salix cinerea L., Salix repens subsp. rosmarinifolia (L.) Hartm. i Betula pubescens Ehrh., co świadczy o postępującej sukcesji wtórnej. W porównaniu z obszarem sporadycznie koszonym większa jest średnia wysokość roślin, natomiast mniejsze - zadarnienie. Na obszarze koszonym udział gatunków drzewiastych jest znikomy. Z większą ilościowością występuje tu Carex panicea L. i Carex buxbaumii Wahlenb. Zaprzestanie użytkowania spowodowało wzrost łącznej liczby gatunków w transekcie i średniej liczby gatunków w zdjęciu, ale zmniejszenie wartości wskaźnika Shannona-Wienera. Wartość użytkową roślinności obu badanych transektów oceniono jako bardzo słabą.

EN

The study was carried out in the year 2010 in the Middle Basin of the Biebrza River in the Biebrza National Park. The aim was to find out if the cessation of mowing could have changed some parameters of the existing vegetation. And if yes - what kind of changes could be noted. The examined phytocoenoses were described by 23 relevčs made with the BRAUN-BLANQUET method (1964). Eleven of them were made within the transect where vegetation had been mowed every 2-4 years, and the other 12 - in the transect, where vegetation had not been mowed for the previous 7 years. Species diversity was assessed upon: species composition of each community, their syntaxonomic structure, species richness, floristic diversity calculated using the SHANNON-WIENER index (H') and site conditions estimated with the ELLENBERG phytoindication method (1992]. The utilization value based on the fodder value score (FVS) defined by FILIPEK (1973) and sod cover were also estimated. It was found that species composition in both transects was very similar, however, the proportion of some species and syntaxonomic groups of species was different. Generally, the whole examined area was covered by the phytocoenoses of Molinetum caerulae association. In the not mowed part the clear symptoms of secondary succession were noticed. Young trees and shrubs, mainly Salix cinerea, Salix repens subspec. rosmarinifolia and Betula pubescens, appeared in vegetation units. In comparison to the mowed area the total number of species in the phytosociological relevé and mean height of plants were higher, whereas the sod cover was lower. In the mowed area the mean cover of trees and shrubs was negligible. Carex panicea and Carex buxbaumii were numerous there. Other results of the abandonment of utilization were: a higher species richness and a lower value of Shannon-Wiener index. The utilisation value of vegetation in both examined transects was very poor.

13

Hiszpania pomaga nam zrozumieć Naturę 2000

Bielakowska W.

Gospodarka Wodna

|

2009

|

Nr 5

206-210

PL

Ekologiczna sieć obszarów Natura 2000 uzyskała w naszym kraju rangę obszarów nietykalnych. Jest to pogląd niezgodny tak z prawem krajowym (ustawa o ochronie przyrody), jak i unijnym (dyrektywa siedliskowa), w którym stosowne zapisy mówią o możliwości podejmowania działań na obszarach Natura 2000, pod pewnymi oczywiście warunkami. Spełniając te warunki, Hiszpanie wybudowali na obszarze naturowym zbiornik retencyjny o wysokości piętrzenia 119 m.

EN

In our country, the ecological network of Nature 2000 areas has acquired an untouchable status. This view is incompatible with the national law (environment protecion act) as well as the European one (habitats directive), where the appropriate clauses give the possibility to undertake actions in the Natura 2000 zones under some conditions. These conditions were fulfilled by Spaniards when building a retention reservoir of the retention level of 119 m. in one of the Natura 2000 areas.