Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 20

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  propagacja pęknięć zmęczeniowych
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Zbadano inicjację i rozwój pęknięć zmęczeniowych w elementach wykonanych ze stopu aluminium D16CzATW w warunkach stałoamplitudowego obciążenia zginającego przy współczynniku asymetrii cyklu R = –1. Badaniom poddano próbki z karbem geometrycznym w postaci otworu walcowego uzyskanego w wyniku wiercenia i rozwiercania, a także w postaci otworu walcowego poddanego kalibracji. Uzyskano duże różnice w zakresie propagacji pęknięć zmęczeniowych w zależności od zastosowanego wariantu badań. Te różnice uzasadniono zmianą stanu naprężenia wokół otworu poddanego kalibracji. Wykazano pojawienie się krótkich pęknięć zmęczeniowych w ograniczonym zakresie naprężeń w przypadku próbek z otworem wierconym i rozwiercanym. Przebiegi rozwoju pęknięć zmęczeniowych porównano z obrazami powierzchni przełomów. Zaobserwowano powiązanie tych przebiegów z mechanizmem pękania.
EN
There was examined crack growth rate in D16CzAT W aluminium alloy clad specimens. The research was carried out under the conditions of constant-amplitude bending at the stress ratio R = –1. Crack growth rate diagrams were plotted for specimens with drilled holes each and specimens with holes that were strengthened in calibration process. It was concluded that the propagation of crack in specimens with calibrated holes was significantly different in relation to specimens with common holes. The aforementioned difference was explained by a change in the state of stress around the hole. There were observed the appearance of short fatigue cracks in a limited range of stress in the case of specimen with common holes. A microfractographic analysis of fracture surfaces made it possible to confirm this phenomenon.
PL
Wyznaczono trwałość zmęczeniową próbek wykonanych ze stopu aluminium D16CzATW. Badaniom poddano próbki z karbem geometrycznym w postaci otworu walcowego uzyskanego w wyniku wiercenia i rozwiercania, a także w postaci otworu walcowego poddanego kalibracji. Uzyskane wyniki porównano z trwałością zmęczeniową próbek bez karbu geometrycznego. Trwałość zmęczeniową określono zarówno dla próbek obustronnie platerowanych jak i dla próbek pozbawionych takiej ochronnej warstwy. Analizie poddano wpływ wybranych procedur badawczych stosowanych w pomiarach propagacji pęknięć zmęczeniowych na trwałość zmęczeniową. Badania przeprowadzono w warunkach stałoamplitudowego zginania przy współczynniku asymetrii cyklu R = -1. Uzyskano zaskakująco duże różnice trwałości zmęczeniowej w zależności od zastosowanego wariantu badań. Te różnice starano się wyjaśnić zmianą stanu naprężenia wokół otworu poddanego kalibracji oraz negatywnym wpływem kruchej warstwy plateru na inicjację pęknięć zmęczeniowych. Zaobserwowano skomplikowany przebieg mechanizmu niszczenia, w którym mikromechanizmy pękania kruchego i plastycznego występują na różnych etapach propagacji pęknięć zmęczeniowych.
EN
There was examined fatigue life in D16CzATW aluminium alloy clad specimens. The research was carried out under the conditions of constant-amplitude bending at the stress ratio R = -1. Fatigue life diagrams were plotted for full specimens, specimens with drilled holes each and specimens with holes that were strengthened in a calibration process. As a result of the research, it was concluded that fatigue lives of specimens with calibrated holes were longer by 15% to 35% (depending on applied loads) in relation to specimens with common holes. The aforementioned increase was explained by a change in the state of stress around the hole. Significantly bigger differences were observed in comparative tests conducted on similar specimens, clad layers of which had been removed. It should be emphasized that fatigue lives of calibrated specimens prepared in that way were longer even in relation to clad specimens without geometric notches. An unfavourable effect of plate layers on fatigue failure processes was observed. A plate layer is the source of numerous surface micro-cracks and its effect on fatigue life is comparable to the effect of the presence of a strong concentrator in components. A microfractographic analysis of fracture surfaces made it possible to observe that in the parent material, there were present numerous marks of brittle and quasi-brittle cracking and, at the same time, an insignificant presence of plastic deformations. Increase in cracking depth was accompanied by intensification of plastic deformations, formation of multidirectionally oriented systems of fatigue striations as well as numerous fracture-originating cracks. In the residual zone, there was observed plastic cracking in the form of a homogenous slice structure.
PL
W pracy przedstawiono opis wpływu przeciążeń na prędkość propagacji pęknięć zmęcze-niowych z wykorzystaniem modelu opóźnień. Poddano analizie wyniki badań doświadczal-nych próbek typu RCT wykonanych ze stopu tytanowego WT3-1 - w celu określenia za-leżności między poszczególnymi parametrami tego modelu. Dopasowanie obliczeń teoretycznych do danych doświadczalnych przeprowadzono w dwóch wariantach: analizując dane w całym zakresie trwałości do zniszczenia próbki i analizując osobno dane w zakresach pomiędzy przeciążeniami - wyznaczając w każdym przypadku wartości współczynników C, m, n dla modelu opóźnień. Przedstawiono zależność wartości współczynników od wielkości współczynnika intensywności naprężeń w cyklach przeciążeniowych.
4
Content available remote 3D fracture mechanics investigation on surface fatigue crack propagation
EN
Surface fatigue crack propagation is the typical failure mode of engineering structures. In this study the experiment on surface fatigue crack propagation in 15 MnVN steel plate is carried out and the crack-shape and propagation life are obtained. With the concept of "equivalent thickness" brought into the latest 3D (three dimensional) fracture mechanics theory, one closure model applicable to 3D fatigue crack is put forward. By using the above 3D crack-closure model, the shape and propagation life of surface fatigue crack in 15 MnVN plates are predicted. The simulative results show that the 3D fracture mechanics based closure model for 3D fatigue crack is effective.
PL
W pracy przedstawiono badania prędkości propagacji pęknięć zmęczeniowych w stali austenityczno-ferrytycznej X2CrNiMN23-5-3 w powietrzu i w warunkach katodowego nasycania wodorem. Badania prowadzono na próbkach w dwóch stanach mikrostrukturalnych: po walcowaniu na gorąco oraz po dodatkowej obróbce cieplnej. Stal po obróbce plastycznej na gorąco cechowała się drobnoziarnistą strukturą i silnym ukierunkowaniem obszarów ferrytu i austenitu w kierunku walcowania. Obróbka cieplna spowodowała rozrost ziaren obu faz oraz zanik anizotropii mikrostrukturalnej. Wykazano, że przy małej częstotliwości obciążeń, prędkość propagacji pęknięć zmęczeniowych jest znacznie większa w środowisku wydzielającym wodór w porównaniu do prób prowadzonych w powietrzu. W próbce po walcowaniu, prędkość propagacji pęknięć zmęczeniowych w środowisku wydzielającym wodór zależy od kierunku przyłożonych obciążeń względem kierunku walcowania. Ta anizotropia prędkości propagacji pęknięć zmęczeniowych nie występuje w próbkach po obróbce cieplnej. Oznacza to, że czynniki mikrostrukturalne mają większy wpływ na propagację pęknięć zmęczeniowych w środowisku wydzielającym wodór w porównaniu do prób realizowanych w powietrzu.
EN
The investigations of fatigue crack propagation rate in austenitic-ferritic steel have been described. Fatigue tests have been performed in air and during cathodic hydrogen charging from aqueous solutions. Two various kinds of steel specimens have been tested: one of them issued from hot rolling, and the other one additionally annealed at high temperature. The hot rolled specimens had fine-grained microstructure and were composed of austenite and ferrite plates elongated in the rolling direction. The subsequent annealing induced the grain growth of both phases leading to more isotropic phase morphology. It has been shown, that at low loading frequency, the fatigue crack growth occurs at higher rate in hydrogen generating solution than in air. In the hot rolled samples the fatigue crack growth rate during hydrogen charging depended on the direction of loading, with respect to the rolling direction. This anisotropy of crack growth rate was absent in the annealed specimens. It means that microstructural factors have greater influence on the fatigue crack growth rate in hydrogen generating solution than that in air.
PL
W pracy przedstawiono wyniki praktycznego zastosowania metody spadku potencjału do rejestracji zmian kształtu czoła rozwijającego się pęknięcia półeliptycznego w elementach poddanych rozciąganiu i zginaniu. Badania przeprowadzono na próbkach wykonanych ze stali austenitycznej stosowanej do konstrukcji rurociągów rzemysłowych. Warunki badań doświadczalnych ustalono na podstawie pomiarów wartości eksploatacyjnych amplitudy naprężenia w ściance rurociągu. Skalowanie układu pomiarowego, umożliwiające ciągły pomiar półosi elipsy przeprowadzono, wykorzystując metody: optyczną oraz barwienia. Dodatkowo, w celu weryfikacji długości pęknięć na powierzchni próbek, zastosowano tensometry drabinkowe. Uzyskane wyniki pozwalają na adaptację metody spadku potencjału do pomiaru rozwijających się pęknięć półeliptycznych, co w znacznym stopniu ułatwia analizę ich ropagacji.
EN
The paper deals with practical application of the electric potential difference procedures (EPD) in order to record the changes of the front shape of an elliptic crack extending in the specimens under cyclic variable amplitude tension and bending. The material used was the austenitic steel which usually utilizes the pipeline structure construction. Load spectrum performs the transformed exploitive stress amplitudes acting on the pipeline wall. The calibration of the measure system enabling continuous recording of the elliptic semi-axes was made by means either of optical or dyeing methods. Additionally, the crack propagation patters were applied in order to measure surface rack length. The obtained results confirm the capacity of the EPD method which can be used to record the semi-elliptic crack growth. This mentioned method improves significantly the analysis of the crack propagation.
7
Content available remote A probabilistically approached forecast of the fatigue life of notched members
EN
The aim of the study was present a model of a probabilistic estimation of the fatigue life of structural members, based on a deterministic description of cracking. Components with notches in the form of centrally located holes with side cuts were analyzed. In the method based on a probabilistic approach to crack propagation, some dependences were used that take into account the presence of areas showing plastic strains in front of crack tips. It was assumed that cracking can be modeled on the grounds of some general-purpose quantity used to describe the energy state in the area of a crack tip, i.e. the Rice's integral (J). The formulated computational model was employed to estimate the fatigue life of model components made of some selected aluminum alloys for aeronautical structures. Experimental work was carried out using some flat specimens with centrally positioned holes. They were exposed to flat bending at R = 0. Analytical and experimental results show pretty good conformity.
PL
Przedstawiono model probabilistycznego szacowania trwałości zmęczeniowej elementów konstrukcyjnych oparty na deterministycznej charakterystyce pękania. Analizie poddano elementy z karbem w postaci centralnego otworu z bocznymi nacięciami. W przyjętej metodzie probabilistycznego opisu rozwoju pęknięć wykorzystano zależności uwzględniające obecność stref odkształceń plastycznych przed czołem pęknięcia. Założono, że zjawisko pękania można zamodelować na podstawie uniwersalnej wielkości do opisu stanu energetycznego w strefie czoła pęknięcia, jaką jest całka Rice'a (J). Opracowany model obliczeniowy wykorzystano do oceny trwałości zmęczeniowej elementów modelowych z wybranych lotniczych stopów aluminium. Badania doświadczalne przeprowadzono na próbkach płaskich z centralną szczeliną, poddanych płaskiemu zginaniu przy R = 0. Uzyskano dość dobrą zgodność wyników obliczeń i doświadczenia.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych, dotyczących wyznaczania prędkości pęknięć zmęczeniowych w próbkach pryzmatycznych poddanych złożonemu obciążeniu w postaci zginania ze skręcaniem. Próbki użyte do badań były o przekroju prostokątnym z jednostronnym karbem. Próbki wykonane ze stali 18G2A. Badania zostały przeprowadzone na maszynie zmęczeniowej MZGS 100 pozwalającej realizować obciążenie w postaci zginanie ze skręcaniem. Przyrost pęknięcia zmęczeniowego rejestrowano za pomocą urządzenia mikroskopowego z cyfrowym mikrometrem pomiarowym. Trwałość zmęczeniową opisaną związkiem (3) wyznaczono numerycznie za pomocą programu Matlak-Simulink.
EN
The paper contains test results connected with determination of fatigue crack propagation rate in prism-shaped specimens subjected to complex loading bending with torsion. The tested notched specimens had rectangular sections. The specimens were made of 18G2A steel. The tests were performed of the fatigue test stand MZGS 100 where it was possible to obtain bending with torsion. Fatigue crack grow was measured with a microscope with digital micrometer. Fatigue life described by equation (3) was calculated numerically by Matlab-Simulink.
PL
W pracy przedstawiono badania inicjacji i rozwoju pęknięć zmęczeniowych w wybranych stopach aluminium (Al-Li-Zr i Al-Li-Cu-Zr), z uwzględnieniem oddziaływania karbu w postaci centralnego otworu z bocznymi nacięciami. Warunki próby zmęczeniowej ustalono na podstawie analizy numerycznej rozkładu naprężeń i odkształceń w strefie oddziaływania karbu. Określono wartość naprężeń nominalnych, umożliwiających uzyskanie stref makroskopowych odkształceń plastycznych w wierzchołku karbu. Wyniki pomiarów rozwoju pęknięć były podstawą do wyznaczenia prędkości pękania z zastosowaniem całki Rice'a. Mechanizm powstawania i rozwoju pęknięć zmęczeniowych, aż do zniszczenia próbek weryfikowano na podstawie analizy fraktograficznej przełomów.
EN
In this work the arising and development of fatigue crack in chosen aluminium alloys (Al-Li-Zr and Al-Li-Cu-Zr), taking into consideration the influence of notch in the form of hole with incisions which were done on its sides were tested. The process of working out of tests' programme was preceded by numeric analysis of stresses pattern and strains distribution in the zone of notch's influence which was focused on determination of stresses' face values. There, during these fatigue tests, was clearly affirmed that presence of plastic zones within the limits of notch's bottom has an essential influence on location of fractures' sources and their character of development.
PL
W pracy przedstawiono wyniki pomiarów prędkości rozwoju pęknięć zmęczeniowych II dwóch rodzajach próbek płaskich - z pojedynczym karbem krawędziowym (Single Edge Notch Tension) i z pęknięciem centralnym (Center Crack Tension). Dla próbek tych znane są zależności współczynnika intensywności naprężeń i wielkości rozwarcia pęknięcia zmęcze'liowego od długości pęknięcia. przy identycznych obciążeniach nominalnych obciążenia 'okalne są w obu przypadkach odmienne. Przedstawiono różnice w przebiegach zależności długości pęknięcia zmęczeniowego od liczby cykli a=f(N) i prędkości propagacji pęknięcia od zakresu współczynnika intensywności naprężeń daJdN=f(IlK) wynikające z tego faktu. Do oomiaru długości pęknięć wykorzystano metodę podatności.
PL
W pracy przedstawiono wyniki z badań charakterystyk wytrzymałościowych i propagacji pęknięć zmęczeniowych szkła organicznego osłon kabin samolotów MiG-21 eksploatowanych w Polsce. Uzyskane parametry są niezbędne np. przy realizacji wszelkich analiz numerycznych MES lub szacowaniu trwałości i analizach związanych z przeprowadzaniem remontu lub regeneracji ww. osłon kabin samolotów.
EN
Some results of strenght and fatigue crack propagation tests on standard specimen taken from MiG-21 aircraft canopy (Plexiglas) have been presented. The main intent of the investigation was to get necessary data for strength, fatigue life or others numerical analyses of the canopy.
PL
W niniejszej pracy dokonano analizy numerycznej propagacji pęknięć zmęczeniowych w płaskich próbkach wykonanych z polimetakrylanu metylu. Uwzględniono zarówno jedno- jak i dwuosiowy stan obciążenia. Obliczenia numeryczne przeprowadzono korzystając z modelu Parisa i Seweryna-Mroza. W celu zweryfikowania modeli przedstawiono wykresy długości szczeliny w funkcji liczby cykli oraz trajektorię szczeliny uzyskane dla wspomnianych modeli na tle wyników doświadczalnych. Zwrócono uwagę na rozrzut wartości stałych występujących w obu modelach. Określono również postać funkcji kumulacji uszkodzeń w zależnościach zaproponowanych przez Seweryna i Mroza.
EN
In this paper numerical analysis of fatigue crack propagation in PMMA plane specimens under uniaxial and biaxial loading was presented. Numerical calculations were based on Paris and Seweryn - Mróz models. In order to verify the theoretical models the diagrams of crack length vs number of loading cycles and crack trajectories were compared with experimental results. Special attention was given to scatter of parameter values in both models. The form of cumulative damage function was determined
PL
W niniejszej pracy przedstawiono analizę wyników doświadczalnych propagacji pęknięć zmęczeniowych w płaskich próbkach wykonanych z polimetakrylanu metylu. Rozważono przy tym zarówno jedno- jak i dwuosiowy stan obciążenia. Wyznaczono również wartość progową DKIth oraz krytyczną KIc współczynników intensywności naprężeń ograniczających krzywą pękania zmęczeniowego. Pokazano wykresy obrazujące zależność długości szczeliny od liczby cykli obciążenia.
EN
In this paper an experimental analysis of fatigue crack propagation in PMMA plane specimens under uniaxial and biaxial loading was presented. The threshold value (DKIth) of the stress intensity factor and fracture toughness (KIc) that limit fatigue cracking curve were determined. Experimental diagrams of crack length vs number of loading cycles were shown.
PL
W niniejszej pracy przedstawiono analizę numeryczną propagacji pęknięć zmęczeniowych z wierzchołka karbu trójkątnego w próbkach płaskich wykonanych z polimetakrylanu metylu. Wykorzystano do tego celu model Parisa, jako jeden z najbardziej klasycznych oraz model Seweryna-Mroza. Uwzględniono przy tym zarówno prędkość rozwoju szczeliny, jak również jej trajektorię. Jako wynik analizy przedstawiono zależności długości szczeliny w funkcji liczby cykli oraz trajektorię szczeliny uzyskane w oparciu o obliczenia numeryczne dla różnych modeli na tle wyników eksperymentalnych.
EN
In this paper numerical analysis of fatigue crack propagation from V-shaped notches in PMMA plane specimens was presented. Paris and Seweryn-Mróz models were used in this calculations. Crack growth and trajectory were taken into account. Diagrams of crack length as a function of number of cycles, and crack trajectory were presented as a results of analysis.
PL
Przedstawiono wyniki badań propagacji pęknięć zmęczeniowych w stali EH36 stosowanej na poszycia statków. Pomiary wykonano na próbkach zwartych CT o grubości 30 mm obciążając je na maszynie wytrzymałościowej typu 8503 firmy INSTRON. Wyniki wpływu zmian amplitudy obciążenia na propagację pęknięć zmęczeniowych przedstawiono na wykresach.
EN
Results of investigation under crack propagation in steel EH36 applied for ship hull are presented. Measurements were carried out on compact tension specimens CT with thickness 30 mm. The specimens were tested on fatigue machine 8503 type, produced by INSTRON. The influence of variable amplitudes on crack propagation is presented in the graphic form.
PL
W pracy przedstawiono przegląd wybranych modeli opisujących propagację pęknięć zmęczeniowych w warunkach obciążeń jednoosiowych. Dokonano klasyfikacji pęknięć zmęczeniowych ze względu na ich długość. Zwrócono przy tym uwagę na niepoprawność opisu krótkich pęknięć (mikrostrukturalnych i fizycznych) oraz długich tymi samymi równaniami. Przytoczono także klasyfikację modeli pod względem zmiennych, w funkcji któ-rych opisywana jest propagacja szczeliny zmęczeniowej. Szczególny nacisk położono na za-leżności uwzględniające wartości współczynników intensywności naprężeń w opisie rozwoju pęknięć.
EN
In this work review of models describing fatigue crack propagation in uniaxial loading conditions was presented. Fatigue cracks were classified regarding crack length. Treatment of short cracks (microstrusturally short cracks and phisycally small cracks) and long cracks by the same equations was shown to be incorrect. Clas-sification of models considering parameters describing fatigue crack propagation was quoted. Special emphasis was put on equations considering stress intensity factors.
PL
W niniejszej pracy przedstawiono przegląd wybranych modeli opisujących propagację pęknięć zmęczeniowych w warunkach obciążeń dwu- i trójosiowych. Przytoczono zarówno zależności pozwalające na określenie prędkości pękania, jak również wyznaczenie trajektorii szczeliny zmęczeniowej. Szczególną uwagę zwrócono na zależności uwzględniające współczynniki intensywności naprężeń. Dokładniej omówiono sposoby określania wartości efektywnej (Keff) i równoważnej (Keq) współczynników intensywności naprężeń w przypadku obciążeń złożonych.
EN
Review of models describing fatigue crack propagation under multiaxial loading was presented. Equations describing crack vielocity and crack trajectory were considered. Particular attention was paid to equations considering stress intensity factors. Methods of evaluation of effective (Keff) and equivalent (Keq) stress intensity factors under multiaxial loading were discussed.
PL
W pracy przedstawiono sposób wyznaczania trwałości zmęczeniowej elementów konstrukcyjnych w fazie propagacji pęknięcia zmęczeniowego z zastosowaniem metody analitycznej, opierającej się na znajomości prędkości pękania. Wskazano przy tym, za źródłami literaturowymi, na możliwość wystąpienia różnic pomiędzy trwałościami wynikającymi z przyjętego sposobu przeprowadzania obliczeń (całkowania równania Parisa-Erdogana oraz metody obliczeń "cykl po cyklu"). Ilościowo różnice te wykazano na prostym przykładzie obliczeniowym, uzyskując znaczne rozbieżności pomiędzy wynikami.
EN
In this paper is presented the method of fatigue life calculation for structural members in the phase of the crack propagation. The applied analytical method is based on knowledge of the crack propagation rate. It ist pointed out to possibility of appearance of differences between fatigue life calculation results obtained from used methods (integration of Paris-Erdogan's) equation and "cycle-by-cycle" calculation method). The quantitative differences are presented by using the simple example, which shows considerable differences between results.
19
Content available remote Analiza rozwoju pęknięć zmęczeniowych w stali 18G2A i jego opis modelowy.
PL
Omówiono własności rozwoju pęknięć zmęczeniowych dotyczące przebiegu krzywych a=f(N) (długość pęknięcia w funkcji liczby cykli) lub da/dN=f( delta K) (prędkość propagacji w funkcji zakresu współczynnika intensywności naprężeń), właściwych dla badań z cyklicznie zadawanymi przciążeniami na stali 18G2A. Wskazano na trudności w opisie rozwoju pęknięć w oparciu o model opóźnień Wheelera w związku z ww. własnościami. Przedstawiono modyfikacje modelu Wheelera poprawiające możliwości opisu modelowego danych uzyskanych z badań rozwoju pęknięć zmęczeniowych i zastosowano zmodyfikowany model do takiego opisu.
EN
The properties of development of fatigue cracks has been discussed that concern curves a=f(N) (length of the crack as a function of cycle number) or da/dN=f(delta K) (propagation velocity as a function of stress intensity coefficient) characteristic for tests with cyclic overloading for the steel 18G2A. Difficulties of model description of cracks development based on the Wheeler model were out, which emerge from the a/m. properties. The modified Wheeler model with delays has been applied that improves the possibilities of description of data obtained from tests of fatigue cracks development.
PL
W artykule przedstawiono analizę stanu problemu propagacji pęknięć zmęczeniowych w metalach i ich stopach poddanym obciążeniom zmiennym z przeciążeniami. Wyeksponowano czynniki determinujące proces rozwoju szczeliny zmęczeniowej po wystąpieniu w widmie obciążenia pojedynczych lub wielokrotnych cykli przeciążeniowych. Wykazano, że pojedyncze przeciążenia rozciągające występujące w określonych odstępach ^N [cykl] powodują wyraźny wzrost trwałości zmęczeniowej próbek ze stali 18G2A. Opis teoretyczny propagacji pęknięć oparto na modelach: Jahnsona, Wheelera i Willenborga.
EN
The paper is an attempt present analyticaly the state-of the knowledge of fatigue crack propagation processes in metals and their alloys subjected to alternating load cycles with overloads. A special attention has been paid to factors that mostly affect the process of fatigue crck propagation after single or multiple stress cyclesoccurrance in the load spectrum. It has been shown that single tensile stresses which occur at definite intervals deltaN [cycle] results in evident increase in fatigue life of specimens made of the 18G2A steel. Analytical description of the crack propagation process has been based on the Johnson's, Wheeler's and Willenborg's models.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.