Przedstawiono rozwijane w Instytucie Eksploatacji Złóż Politechniki Śląskiej analityczne podejście prognostyczne, znajdujące praktyczne zastosowania do oceny zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami robót górniczych prowadzonych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW). Omówiono metodykę symulowania naprężeniowych warunków wybierania i stanów deformacyjno-energetycznych wstrząsogennych warstw skalnych oraz sposób interpretacji wskazań prognozy.
EN
The article presents an analytical prediction approach developed at the Institute of Deposit Mining of the Silesian University of Technology, which can be practically applied for the assessment of the seismic hazard and rockburst hazard relating to mining operations conducted in the Upper Silesian Coal Basin (GZW). The simulation methodology of stress mining conditions and deformation-energy states of tremor-prone rock layers and method of interpretation of prediction readings were discussed.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Relacja tłumienia to równanie opisujące zanik amplitudy fali ze wzrostem odległości od źródła. Relację tłumienia stosowaną do prognozy, np. przyspieszeń (amax) od wstrząsów górniczych, w obszarze So nazywamy lokalną, gdy parametry (bi) tej relacji określono na podstawie wstrząsów z tego samego obszaru So. Przykładem są równania Joynera i Boore'a obliczone i stosowane dla wstrząsów z tego samego rejonu. Analogicznie relację tłumienia stosowaną do prognozy w So nazywamy regionalną, gdy jej parametry określono na podstawie wstrząsów z obszaru S1 obejmującego (i znacznie większego od) So. Przykładem są równania, które zaproponował G. Mutke [11], obliczone na podstawie zbioru ("silnych") wstrząsów z całego GZW, stosowane do prognozy amax w dowolnej kopalni z rejonu GZW. Praca przedstawia porównanie wyników prognozy (amax) za pomocą relacji lokalnych i regionalnej oraz pokazuje, proponując nową w geofizyce metodę prognozy kombinowanej, w jaki sposób można je połączyć, by otrzymać jak najbardziej użyteczne wyniki. Publikacja ta ma w znacznym stopniu charakter wprowadzający i dydaktyczny. By podkreślić dydaktyczny charakter pracy, w kilku miejscach w ramkach podkreślono zagadnienia, które mogą być ciekawymi tematami badawczymi dla doktorantów i młodszych pracowników nauki, interesujących się problemami wpływu wstrząsów na obiekty powierzchniowe.
EN
Equation, relating signal amplitude to the distance from the signal source is usually called the attenuation relation. This relation is called "local" if applied in the same region So where its parameters have been estimated, for example relations of Joyner and Boore - type estimated and applied in the same region. Analogously attenuation relation is called "regional" if it is applied in So, a subregion of a greater region S1, but its parameters have been estimated in S1, for example relations by Mutke [11] estimated in the whole Upper Silesia region but applied in So, a single coal mine surface. This paper, partly introductory and tutorial, presents some comparsions of [conditional (given E, r)] prediction results obtained with the two local and regional relations and suggests a - new in mining geophysics - method of combining them, to get results better (on average) then the best individual ones.
W przedstawionej pracy na podstawie zgromadzonych obserwacji dla jednego z oddziałów w ZG "Rudna" dotyczących wstrząsów górotworu podjęto próbę oceny skłonności do wystąpienia tego zjawiska za pomocą szeregów czasowych. Obserwowany szereg czasowy został przybliżony za pomocą modelu ARIMA (d,1,1) p = 0, 1, 2, 3. Wybór konkretnego modelu jest w zasadzie dowolny. Modele o większej liczbie parametrów produkują nieco niższe oceny wariancji białego szumu, lecz nie jest to istotna różnica. Przydatność tego typu modeli w prognozowaniu wystąpienia wstrząsu na dzień dzisiejszy nie gwarantuje nam sukcesu w stu procentach. Wydaje się, że jeżeli szereg energii jest w ogóle sensownie prognozowalny, to należy oprócz tego szeregu uwzględnić szeregi towarzyszące - konwergencja, sejsmoakustyka itd. i próbować budować model funkcji przenoszenia.
EN
This paper shows an attempt to estimate tremor hazard for one of sections in Underground Copper Mine "Rudna" with the application of time series. Observed time series may be approximated for example by model ARIMA (d,1,1)p = 0,1,2,3, but selection of a certain model is not obligatory. Then models of greater numbers of parameters are producing slightly lower estimations of white noise variance, but the difference is not valid. Applicability of such type models for estimation of rock tremors hazard does not guarantees the 100% success at present day. It seems that if energy series is reasonably evaluated, other series like convergence, seismoacustic etc. should be also included in design the model of transmission function.
Metoda modelowego opisu procesów stochastycznych, określono potocznie skróconą nazwą ARIMA (ang. Integrated autoregressive moving-average) została rozwinięta początkowo dla potrzeb ekonometrii. W krótkim jednak czasie zrobiła zawrotną karierę w szeregu dziedzin nauki, związanych z przetwarzaniem informacji (szczególnie w zakresie tzw. filtracji cyfrowej).
EN
This paper shows an attempt to estimate rock tremor hazard for one of sections in Underground Copper Mine "Rudna" with the application of time series. The seismic activity of the rock mass was investigated from 1990.04.24 to 1999.04.23. Observed time series may be approximated for example by model ARIMA(d,1,1) p=0,1,2,3, but selection of a certain model is not obligatory. Then models of greater numbers of parameters are producing slightly lower estimations of white noise variance, but the difference is not valid. Applicability of such type models for estimation of rock tremors hazard does not guarantees the 100 5 success at present day. It seems that if energy series is reasonably evaluated, other series like convergence, seismoacustic etc. should be also included in design the model of transmission function.
Omówiono dotychczasowe badania nad stosowaniem pomiarów deformacji otworów wiertniczych dla oceny stanu górotworu w kopalniach podziemnych rud miedzi i węgla. Przedstawiono parametry metrologiczne stosowanego sprzętu pomiarowego oraz omówiono zastosowany sposób wykrywania symptomów wstrząsów wysokoenergetycznych w kopalniach na podstawie monitoringu wskazań czujników deformacji pionowych otworów wiertniczych stropie. Oceniono skuteczność wykrywania symptomów wstrząsów wysokoenergetycznych opisanym sposobem.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.