Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Forest loss and land cover land use change. Dynamics in the peri-urban rural districts of Greater Kumasi - Ghana

Koranteng Addo, Adu-Poku Isaac, Fosu Frimpong Bernard, Nti Asamoah Jack, Zawiła-Niedźwiecki Tomasz

Teledetekcja Środowiska

|

2023

|

T. 63

5--17

EN

The study evaluated the space-time fluctuations of the land cover land use changes (LULCC) in the peri-urban rural districts of Greater Kumasi in Ghana from 1990 to 2020. Several satellite images derived from medium to high-level spatial resolution (Landsat, Disaster Monitoring Constellation (DMC) and Sentinel) in decadal intervals of 1990-2000; 2000-2010 and 2010-2020 were analyzed. The multi-temporal satellite images were preprocessed (georeferenced, radiometrically, and geometrically corrected). The Land use land cover (LULC) maps were derived using the Maximum Likelihood Classifier (MLC) technique and the maps were validated. Comparisons were undertaken in post-classification for the LULCC detection analysis. Closed Forest, Open Forest, Agriculture, Built-up and Water were the five LULC categories defined. Accuracy assessments of the LULC maps were very satisfactory. The results displayed a disturbing forest loss trend. There was forest degradation in protected forests and deforestation in forests outside designated areas from 1990 to 2020. The land use class of Agriculture reduced over the period 1990-2020. For agrarian communities in the study area, this is cause for concern however, it still represented a sizeable land use. Built up category was the largest gainer from 2.27% in 1990 to 18.60% in 2020. Overall, from 1990 to 2020, 62933.20 ha (33.37%) of the study area had undergone an extensive LULCC. Temporal investigation shows that these variations occurred mainly between 1990 and 2000. There was a strong reafforestation in 2000-2010 and forest loss in 2010-2020. Closed forests were preserved, and Open forests were lost in the 30 years of study. This study adds to the endeavors of salvaging what is left of the natural environment and an effort to ascertain the proximate causes of LULCC in the area of study.

PL

W niniejszym artykule zbadano fluktuacje przestrzenno-czasowe zmian pokrycia terenu i użytkowania gruntów (LULCC) w wiejskich okolicach okręgu miejskiego Wielkie Kumasi w Ghanie w latach 1990-2020. Analizie poddano kilka obrazów satelitarnych o średniej i dużej rozdzielczości przestrzennej (Landsat, Disaster Monitoring Constellation - DMC i Sentinel) w interwałach dekadalnych 1990-2000, 2000-2010 i 2010-2020. Wieloczasowe obrazy satelitarne zostały poddane wstępnemu przetwarzaniu (korekcja radiometryczna i geometryczna). Mapy użytkowania terenu (LULC) zostały wygenerowane przy użyciu klasyfikatora największego prawdopodobieństwa (MLC), a następnie poddane ocenie dokładności. Porównania zostały wykonane poprzez analizę wykrywania zmian LULCC po przeprowadzonej klasyfikacji. Zdefiniowano pięć kategorii LULC: Lasy o zwartej strukturze, Lasy o luźnej strukturze, Tereny rolne, Tereny zabudowane i Woda. Ocena dokładności map LULC była bardzo zadowalająca. Wyniki pokazały niepokojącą tendencję ubytku powierzchni leśnych. Zaobserwowano w badanym okresie od 1990 do 2020 r. degradację lasów chronionych oraz wylesianie w lasach poza wyznaczonymi obszarami. Klasa użytkowania Terenów rolnych również zmniejszyła się w okresie 1990-2020. Dla społeczności rolniczych w obszarze badawczym jest to powód do zmartwienia, choć nadal tereny te zajmują istotną część analizowanego obszaru. Z kolei kategoria Terenów zabudowanych odnotowała największy wzrost z 2,27% w 1990 roku do 18,60% w 2020 roku, a obszar badawczy o powierzchni 62933,20 ha (33,37%) przeszedł znaczną zmianę LULCC. Badania wieloczasowe pokazują, że te zmiany wystąpiły głównie między rokiem 1990 a 2000. W latach 2000-2010 obserwowano silne nasadzenia leśne, natomiast w latach 2010-2020 nastąpiła utrata lasów. Lasy o zwartej strukturze zostały zachowane, a Lasy o luźnej strukturze doznały znaczącego zmniejszenia pola powierzchni w analizowanym okresie. Niniejsze badanie przyczynia się do wysiłków mających na celu ocalenie tego, co pozostało z naturalnego środowiska oraz określenie bezpośrednich przyczyn LULCC w obszarze badawczym.

2

Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych o charakterze obszarowym na zasoby wodne zlewni jeziora Miedwie

Durkowski T., Jarnuszewski G., Wiśniewska J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 45

140--149

PL

Jedną z metod służącą ocenie oddziaływań antropogenicznych na jednolite części wód jest Driver-Pressure-State-Impact-Response. W pracy przedstawiono ocenę presji wywieranej na wody zlewni jeziora Miedwie w oparciu o 24 wskaźniki podzielone wg kryteriów na gospodarkę komunalną oraz rolnictwo i leśnictwo. Spośród czternastu gmin położonych w obrębie analizowanego obszaru wybrano siedem, których udział w powierzchni zlewni był największy. Wartości poszczególnych wskaźników opracowano w oparciu o dane pozyskane z Głównego Urzędu Statystycznego (Bank Danych Regionalnych i Bank Danych Lokalnych). Analizie poddano wskaźniki charakteryzujące gospodarkę komunalną w latach 2003 i 2013 oraz rolnictwo i leśnictwo w latach 2002 i 2003 oraz 2010 i 2013. Celem pracy była identyfikacja i ocena wpływu oraz zmian w zakresie oddziaływań antropogenicznych o charakterze obszarowym na zasoby wodne w zlewni jeziora Miedwie. W analizowanym okresie zmniejszyła się presja wywołana gospodarką wodno-ściekową głównie w wyniku rozbudowania sieci kanalizacyjnej na obszarach wiejskich. Natomiast rolnictwo nadal wywiera silny niekorzystny wpływ, wysoki udział gruntów użytkowanych rolniczo w powierzchni gmin oraz utrzymujące się na bardzo wysokim lub odstającym poziomie nawożenie mineralne wywierają silną presję na wody zlewni. Objęcie analizowanego obszaru działaniami związanymi z ograniczeniem odpływu azotanów ze źródeł rolniczych nie przyniosło efektów, wybrane dopływy jeziora Miedwie oraz wody gruntowe objęte monitoringiem nadal wykazują zanieczyszczenie.

EN

In farm areas, evacuations of animal excrements (manure, liquid manure, slurry) and domestic sewage are most dangerous for pure groundwater. For betterment sanitary condition villages and pure waters in their area will be necessity of right infrastructure and good condition (canalization, water treatments and proper animal excrements management). Researches conducted in 2001–2011 years in six farms located in the area of a few villages in the basin of Miedwie lake. Researches points were put (piezometer and wells) in the area of these farms. High concentration of NH4+, NO3- and PO43- were found in ground water which is exposed to contact inflow of pollutant from farms areas, and sources which are occurred in outlying from a source of pollutants. Also water from a farm wells, which are periodically used, showed the presence of large concentrations of chemical elements especially NO3- and PO43- what proves constant inflow of pollutants. For monitoring ground water we marked concentration of NH4+, NO3- i PO43- and pH in the samples.

3

Wpływ zagospodarowania zlewni na jakość osadów dennych w wybranych zbiornikach zaporowych

Jancewicz A., Dmitruk U., Sośnicki L., Tomczuk U., Bartczak A.

Ochrona Środowiska

|

2012

|

Vol. 34, nr 4

29-34

PL

Z przeprowadzonej analizy zagospodarowania zlewni zbiorników zaporowych w Nieliszu (zlewnia rolnicza) i Rybniku (zlewnia zurbanizowana) wynika, że warunki środowiskowe i antropogeniczne w zlewniach obydwu zbiorników są istotnie różne, co ma odzwierciedlenie w zanieczyszczeniu osadów dennych. Osady denne skumulowane w analizowanych zbiornikach różniły się pod względem wartości podstawowych wskaźników (substancje organiczne, biogeny, makroelementy), a także zawartości metali ciężkich oraz trwałych związków organicznych. Największe wartości większości analizowanych wskaźników zanieczyszczenia osadów dennych oznaczono w przypadku zbiornika w Rybniku. Wyjątek stanowiły azot ogólny, substancje organiczne, wapń, magnez, rtęć, lindan i DDE. Zanieczyszczenia mające charakter antropogeniczny, takie jak WWA i PCB, występowały w osadach ze zbiornika w Rybniku w ilościach dwukrotnie większych niż w osadach ze zbiornika w Nieliszu. Znaczna kumulacja cynku, kadmu i ołowiu może być wynikiem przemysłowego zagospodarowania zlewni zbiornika rybnickiego. Arsen, miedź i rtęć, których średnie geometryczne stężenia były większe w osadach dennych ze zbiornika w Nieliszu traktowane są jako zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego.

EN

Analysis of land development in the drainage areas of the Nielisz dam reservoir (rural drainage area) and Rybnik dam reservoir (urban drainage area) has revealed significant differences in the environmental and anthropogenic conditions between them, which are reflected in the pollution of bottom sediments. The bottom sediments in the two reservoirs differed in the values of main pollution parameters (organic substances, nutrients and macroelements), as well as in the concentrations of heavy metals and durable organic compounds. Except for total nitrogen, organic matter, calcium, magnesium, mercury, lindane and DDE, the highest concentrations of the pollutants being analyzed were measured in the Rybnik dam reservoir. In the Rybnik dam reservoir, bottom-sediment concentrations of anthropogenic pollutants such as PAHs and PCB were twice as high as in the Nielisz dam reservoir. The comparatively high accumulation of zinc, cadmium and lead seems to be attributable to the industrial activities in the drainage area of the Rybnik dam reservoir. Arsenic, copper and mercury, whose geometrical means of concentration were higher in the bottom sediments from the Nielisz dam reservoir, are regarded as pollutants associated with agricultural activities.

4

Change in the number of ponds in the Wyskoć catchment basin in the years 1980-2003 and characteristics of the newly excavated ponds

Juszczak R., Kędziora A., Leśny J., Olejnik J.

Journal of Water and Land Development

|

2006

|

no. 10

107-120

EN

The article presents the results of analyses of changes in the number of ponds in the Wyskoć catchment basin carried out in the years 1980-2003 and the characteristics of ponds excavated in that period. Only water reservoirs of an area less than 2 ha were considered. Analyses were based on topographic maps in the scale of 1:10 000 and aerial photographs taken in 1996. The results indicated that the number of filled ponds increased, especially those located in fields and grasslands. However, forest and wetland ponds were the most resistant to the processes of quantitative degradation because not even a single pond was filled during the analysed period. Over 70% newly excavated water bodies were made as an effect of exploitation of mineral and peat resources. However, nowadays ponds are more often created as a result of intentional human activities and are used for fish farming, recreation and as water retention reservoirs used in irrigation of small agricultural and gardening areas.

PL

W artykule przedstawiono wyniki analiz zmian liczby małych zbiorników wodnych na obszarze zlewni rowu Wyskoć w latach 1980-2003 oraz wybrane charakterystyki zbiorników wodnych wykopanych w tym okresie. Analizie poddano wyłącznie zbiorniki małe o powierzchniach poniżej 2 ha. Wszelkie analizy wykonywano na podstawie map topograficznych w skali 1:10 000 oraz zdjęć lotniczych z 1996 r. Uzyskane wyniki jednoznacznie wskazują, że liczba małych zbiorników wodnych w zlewni rowu Wyskoć się zwiększa. Jest to szczególnie widoczne w przypadku zbiorników zlokalizowanych na polach uprawnych i użytkach zielonych. W znacznie mniejszym stopniu zwiększyła się liczba zbiorników śródleśnych oraz zbiorników zlokalizowanych na mokradłach. W analizowanym okresie nie zasypano ani jednego zbiornika zlokalizowanego w lesie bądź na terenie podmokłym, tak więc stwierdzić można, że zbiorniki zlokalizowane na tych użytkach są najbardziej odporne na procesy degradacji ilościowej. Bezpośrednią przyczyną wykopania około 70% zbiorników wodnych była eksploatacja surowców mineralnych (żwiru, pospółki, gliny), bądź torfu. Obecnie jednak małe zbiorniki wodne są coraz częściej tworzone w wyniku celowych działań, jako zbiorniki przeznaczone do hodowli ryb, wędkarstwa, rekreacji, lub jako zbiorniki retencyjne wód wykorzystywanych do małoobszarowych nawodnień rolniczych i ogrodniczych.

5

Wpływ presji antropogenicznej na stan czystości wód jezior okolic Trzcianki

Zioła A., Szymański M., Kaźmierczak J., Kubiński A., Kuleczka M., Siepak M., Siepak J.

Ekologia i Technika

|

2003

|

R. 11, nr 1

21-30

PL

W artykule zaprezentowano i poddano przedyskutowaniu wyniki badań fizykochemicznych próbek wód jezior z okolic Trzcianki, przeprowadzonych na przełomie lat 1990-2002. Rezultatem prowadzonego monitoringu w zakresie badań stała się klasyfikacja wód powierzchniowych jeziora Sarcz, Logo i Smolarskiego pod kątem klasy czystości oraz zmian wynikających z działalności człowieka. Uzyskane wyniki badań wskazują na wyraźną i ustabilizowaną poprawę stanu czystości wód jezior z okolic Trzcianki, co świadczy o posiadaniu przez te jeziora zdolności samooczyszczania.

EN

The results of physicochemical determinations carried out in 1990-2002 on water samples from the lakes situated near Trzcianka have been presented and discussed. The systematic monitoring allowed to classify the surface waters in the Sarcz, Logo and Smolarskie lakes with respect to the purity class and changes resulting from human activities. Our results indicated a significant and stabilized improvement of water purity class in the lakes near Trzcianka what, in turn, suggested that the lakes were able to self-purification.

6

Ocena jakości wód jezior okolic Trzcianki poddanych presji antropogenicznej

Siepak M., Kowalski A., Niedzielski P., Sobczyński T., Siepak J.

Ekologia i Technika

|

2001

|

R. 9, nr 3

74-81

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań fizykochemicznych próbek wód jeziora Sarcz, Logo i Smolarskiego oraz przedyskutowano otrzymane rezultaty w stosunku do klasyfikacji wód powierzchniowych pod kątem klasy czystości oraz zmian w czasie pod wpływem działalności człowieka. Na podstawie wieloletniego monitoringu stwierdzono znaczną poprawę stanu czystości wód jezior okolic Trzcianki, co świadczy, że jeziora te po zlikwidowaniu źródeł zanieczyszczeń posiadają zdolność do samooczyszczania.

EN

The paper reports results of the physical and chemical tests of water samples from the lakes Sarcz, Logo and Smolarskie. The results are discussed in the aspect of surface water purity classification and changes in this classification caused by anthropopressure. On the basis of long-lasting monitoring of the lakes' water quality a considerable improvement of the water purity has been observed, which means that after elimination of the sources of pollution, the lakes show a great ability of self-purification.