PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 16

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  precision farming
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Unmanned systems and experience of their application in agriculture
Balabanov Victor I., Benin Dmitriy M., Mochunova Natalya A.
Journal of Water and Land Development
|
2022
|
no. 53
219--223
EN
The use of unmanned aerial vehicles (UAVs) is booming in almost every sector of the economy, especially in the agricultural industry. According to some reports, the agricultural UAV market is expected to increase from USD 2.6 billion in 2020 to USD9.5 billion in 2030. In this paper a brief overview devoted to the use of UAVs in the Russian State Agrarian University - Moscow Timiryazev Agricultural Academy (RSAU-MTAA), including the results of studying the equipment use effectiveness for automatic driving of tractor equipment when sowing grain crops and planting potatoes. In the course of studying the equipment use effectiveness for automatic driving of tractor equipment, the deviations of the guess row spacing from the standard row spacing provided for by the seeder design were established; in the case of sowing barley using a marker, it was up to 4.3 cm, and in the case of winter wheat it was up to 5 cm. When using the autopilot system, these values were no more than 1.5 and 2.3 cm, respectively, which indicates the high accuracy and efficiency of the automatic driving systems. The autopilot system use provided a deviation of adjacent rows from the straightness when planting potatoes from 2.8 to 3.0 cm. The paper concludes that the use of unmanned robotic systems in agriculture, in conjunction with modern means of receiving and processing information, opens up new opportunities for increasing agriculture efficiency.
2
Content available Use of the Telematics Systems to Technical Service of Tractors and Agricultural Machines
Krzyżaniak Krzysztof, Kowalik Ireneusz
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
|
2022
|
Vol. 67, nr 2
21--26
EN
The paper presents telematics systems functionality used by modern agricultural machines. Special attention has been paid to opportunity of used these systems in maintenance planning and remote diagnoslic agricultural tractors and machincs. Telematies systems are helpful to decrease operation costs and increase reliability of technical unitsin agricultural production.
3
Content available Internet of Things for Smart Agriculture – State of the Art and Challenges
Namana Monish Sai Krishna, Rathnala Prasanthi, Sura Srinivasa Rao, Patnaik Pradeep, Rao G. Narasimha, Naidu P. Vasudeva
Ecological Engineering & Environmental Technology
|
2022
|
Vol. 23, iss. 6
147--160
EN
Agriculture is the primary source of food production for humankind. The drastic increase in the global population is paving the way to directly increase the food productivity creating enormous pressure on the agriculture sector. The demand for food production is increasing rapidly every day across the globe. According to the UN world population index, the world population is expected to reach 9.7 billion by 2050. Doing traditional conventional farming will not be sufficient for the production and catering to the needs of 9.8 billion people. We are now shifting from conventional traditional farming to new advanced precision farming methods to meet the demand. The introduction of the Internet of things (IoT) into the agriculture sector has changed the dynamics of the sector. The IoT based devices are mainly proving to be efficient in giving a high performance with low energy usage. IoT based devices automatically monitor and maintains agricultural farms reducing the minimal use of human involvement. This article mainly highlights the recent IoT based products and their usage in the agriculture sector. The public and private projects across the globe which provide feasible growth in the agriculture sector are discussed. Further, this article discusses the use of unmanned aerial vehicles (UAV) and their applications in the agriculture sector. After a thorough review of the future of IoT in the agriculture sector, its Applications, challenges, research potential and limitations are briefly discussed.
4
Content available remote Wykorzystanie metody konduktometrycznej i georadarowej do identyfikacji stopnia ugniecenia wierzchniej warstwy gruntu
Akinsunmade Akinniyi, Tomecka-Suchoń Sylwia, Pysz Paweł, Karczewski Jacek, Juliszewski Tadeusz, Zagórda Mirosław, Kiełbasa Paweł
Przegląd Elektrotechniczny
|
2020
|
R. 96, nr 2
137--141
PL
W artykule przedstawiono relacje między stopniem zagęszczenia gruntu określonym penetrometrem stożkowym, przewodnością elektryczną gruntu na wybranych głębokościach jego profilu określoną konduktometrem oraz echogramem wykonanym georadarem. Badania przeprowadzono w warunkach rzeczywistych a do zagęszczania gruntu wykorzystano ciągnik rolniczy wyposażony w standardowe opony. Zidentyfikowano istotną zbieżność wyników pomiarów dla wszystkich metod pomiarowych, która pozwala stosować je wymiennie do identyfikacji nadmiernego zagęszczenia gruntu np. śladów przejazdu maszyn a także innych anomalii w zagęszczeniu gruntu pod warunkiem istnienia wyrównanych parametrów wilgotnościowych mierzonego ośrodka.
EN
The article presents the relationship between the degree of soil compaction determined by a cone penetrometer and soil electrical conductivity at selected depths of its profile determined by a conductometer and a GPR echogram. The tests were carried out in real conditions and an agricultural tractor equipped with standard tires was used for soil compaction. Significant convergence of measurement results was identified for all measurement methods, which allows them to be used interchangeably to identify excessive soil compaction, e.g. machine tracks, as well as other anomalies in soil compaction, provided that the humidity parameters of the measured medium are equal.
5
Content available remote Ocena możliwości wykorzystania map przewodności elektrycznej gleby do szacowania zróżnicowania potencjalnego plonu roślin
Zagórda Mirosław, Kiełbasa Paweł, Findura Pavol, Žitňák Miroslav
Przegląd Elektrotechniczny
|
2020
|
R. 96, nr 2
71--74
PL
Artykuł przedstawia wyniki badań, których celem było określenie związku między przestrzennym zróżnicowaniem przewodności elektrycznej gleby, a zmiennością wartości zebranych plonów w ciągu ostatnich siedmiu lat. Przewodność elektryczna gleby została zmierzona przy użyciu sondy EM38. Porównanie map przestrzennej zmienności przewodności elektrycznej gleby i średnich plonów z wielolecia wykazało zgodność wyznaczonych obszarów. Dlatego zastosowanie tych pomiarów jako alternatywnej podstawy do podejmowania decyzji technologicznych przy braku informacji o plonowaniu jest możliwe i pozwala zidentyfikować różnorodność produktywności na danym polu.
EN
The article presents the results of research aimed at determining the relationship between the spatial differentiation of soil electrical conductivity and the variability of harvested crop from the last seven years. Soil electrical conductivity was measured using an EM38 probe. Comparison of maps of the spatial variability of soil electrical conductivity and average yields over many years showed compliance of designated areas. Therefore, the use of these measurements as an alternative basis for making technological decisions in the absence of information on yielding is possible and allows to identify the diversity of productivity in a given field.
6
Content available remote Identyfikacja zróżnicowania struktury reologicznej gruntu na podstawie map przewodności elektrycznej
Zagórda Mirosław, Kurpaska Sławomir, Dróżdż Tomasz, Kiełbasa Paweł, Žitňák Miroslav
Przegląd Elektrotechniczny
|
2020
|
R. 96, nr 2
67--70
PL
Gleba przewodzi prąd przez płynną frakcję (wodę), ciało stałe (minerały ilaste) i mieszane warstwy cząstek i roztworu glebowego. Wiele badań koncentrowało się na określeniu związku między różnymi właściwościami gleby a chwilowym przewodnictwem elektrycznym. Uzyskane wyniki są bardzo zróżnicowane, co wskazuje, że właściwości gleby w kompleksowy sposób wpływają na opór / przewodność gleby. Celem pracy było porównanie map zmienności przestrzennej przewodnictwa elektromagnetycznego i składu granulometrycznego na wybranym polu. Porównanie map przestrzennej zmienności przewodnictwa elektromagnetycznego z mapami składu granulometrycznego wykazało zgodność wyznaczonych obszarów. Aplikacja pomiarów przewodności elektrycznej gleby, przy braku informacji o składzie gleby, pozwala na określenie obszarów o zmiennych warunkach glebowych w nieinwazyjny i szybki sposób, co ma szczególne znaczenie w procesach produkcji rolnej. Uzyskane wartości EC i ER nie są bezpośrednią miarą jednej z właściwości gleby, ale najczęściej są wypadkową połączenie kilku właściwości gleby i ich wszechstronna współzależność.
EN
The soil conducts electricity through the liquid fraction (water), solid (clay minerals) and mixed layers of particles and soil solution. Many studies was focused on determining the relationship between different soil properties and instantaneous electrical conductivity. The results obtained are very diverse, which indicates that soil properties affect the resistance / conductivity of the soil in a complex way. The aim of the study was to compare the maps of the spatial diversity of electromagnetic conductivity and grain size distribution in the selected field. Comparison of maps of spatial variability of electromagnetic conductivity with particle size maps showed compliance of appointed areas. The application of measurements of soil electrical conductivity, in the absence of information on the soil grain composition, allows determination of areas with variable soil conditions in a non-invasive and fast manner, which has particular importance in agricultural production processes. The EC and ER values obtained are not a direct measure of one of the soil properties, but most often they are a resultant of a combination of several soil properties and present their comprehensive interdependence.
7
Content available remote Analiza spadków napięć w instalacjach elektrycznych ciągników rolniczych i ich konsekwencje na mechatroniczne układy sterujące
Zagórda M., Kiełbasa P., Dróżdż T., Gąsiorowski A.
Przegląd Elektrotechniczny
|
2018
|
R. 94, nr 12
226--229
PL
W artykule przedstawiono analizę spadków napięć w instalacjach elektrycznych czterech ciągników. Przeprowadzone badania wykazały, że w przypadku coraz większej liczby odbiorników prądu włączonych do standardowego źródła zasilania i instalacji elektrycznej konieczne staje się przeprowadzenie wstępnych pomiarów dotyczących spadków napięć. Poprawność działania systemów mechatronicznych w przypadku dwóch przebadanych ciągników wymaga wymiany akumulatora lub doposażenia instalacji w zabezpieczenia przed spadkami napięć.
EN
The article presents analysis of voltage drops in electrical installations of four tractors. The tests have shown that in the case of an increasing number of current receivers connected to a standard power source and electrical installation, it is necessary to carry out preliminary measurements regarding voltage drops. The correct operation of mechatronic systems in the case of two tested tractors requires replacement of the battery or retrofitting the installation with protection against voltage drops.
8
Content available Modelling groundwater flow and nitrate transport: a case study of an area used for precision agriculture in the middle part of the Vistula River valley, Poland
Sieczka A., Bujakowski F., Koda E.
Geologos
|
2018
|
Vol. 24, No. 3
225--235
EN
The present paper discusses studies related to the preparation of a hydrogeological model of groundwater flow and nitrate transport in an area where a precision farming system is applied. Components of water balance were determined using the UnSat Suite Plus software (HELP model), while the average infiltration rate calculated for the study area equalled 20 per cent. The Visual MODFLOW software was used for the purpose of modelling in the saturated zone. Hydrogeological parameters of the model layers, inclusive of hydraulic conductivity, were defined on the basis of results of column tests that were carried out under laboratory conditions (column experiment). Related to the dose of mineral nitrogen used in precision fertilisation (80 kg N/ha), scenarios of the spread of nitrates in the soil-water environment were worked out. The absolute residual mean error calculated for nitrate concentrations obtained from laboratory and modelling studies equalled 0.188 mg/L, the standard error of the estimate equalling 0.116 mg/L. Results obtained were shown graphically in the form of hydroisohypse maps and nitrate isolines. Conclusions were drawn regarding the possibility of using numerical modelling techniques in predicting transport and fate of nitrates from fertilisers applied in precision agriculture systems.
9
Content available remote Sterowanie zespołem elektrozaworów na podstawie sygnału z panelu nawigacyjnego Trimble CFX-750 z modułem Field-IQ
Zagórda M., Juliszewski T., Kiełbasa P., Nawara P., Dróżdż T., Trzyniec K.
Przegląd Elektrotechniczny
|
2017
|
R. 93, nr 12
199--202
PL
W artykule przedstawiono zastosowanie sygnału z modułu Field-IQ współpracującego z panelem nawigacyjnym Trimble CFX-750 do sterowania zespołem elektrozaworów w opryskiwaczu polowym. Przeprowadzone badania umożliwiły dobranie odpowiedniego układu do zmiany parametrów sygnału sterującego elektrozaworami oraz wyznaczenie opóźnień przy ich włączaniu i wyłączaniu.
EN
The article describes the use of a signal from Module Field-IQ cooperating with navigation display Trimble CFX-750 to control the electrovalve in the field sprayer. The study allowed for selecting the appropriate system for changing the parameters of the electrovalve control signal and determining delays when switching on and off.
10
Content available Systemy rolniczej produkcji ekologicznej i precyzyjnej (informacyjnej)
Wójcicki Z., Rudeńska B.
Problemy Inżynierii Rolniczej
|
2015
|
R. 23, nr 2
5--15
PL
Celem pracy jest przedstawienie ewolucyjnego przechodzenia konwencjonalnych systemów dotychczasowej działalności rolniczej na proekologiczne systemy zrównoważone i zintegrowane ze środowiskiem obszarów wiejskich. Są to systemy rolniczej produkcji standardowej, organicznej (ekologicznej) i precyzyjnej. Krytycznie oceniono założenia organizacyjne, przebieg i rozwój rolniczej produkcji organicznej (ekologicznej) w Polsce. Stwierdzono, że prowadzenie takiej produkcji bez stosowania nawozów mineralnych (NPK), środków ochrony roślin i innych agrochemikaliów nie ma perspektywicznych szans rozwoju. Przedstawiono koncepcję organizacyjną prowadzenia precyzyjnej produkcji rolniczej, minimalizującej stosowanie agrochemikaliów, ale zapewniającej dobre plony roślin i zadowalającą produktywność zwierząt. System rolniczej produkcji precyzyjnej oparty jest na informacyjnym bilansowaniu i kontrolowaniu ponoszonych nakładów i uzyskiwanych efektów w danym roku i w latach realizacji zaprojektowanego płodozmianu. Elementy kontroli produkcji precyzyjnej (informacyjnej) powinny być wprowadzane także w certyfikowanych gospodarstwach prowadzących rolniczą produkcję organiczną (ekologiczną).
EN
The study aimed at presenting evolutional passing-by of still existing conventional agricultural activities into balanced, pro-ecological systems integrated with the environment on rural areas. These systems of agricultural production include the standard, organic (ecological) and precision activities. Organization assumptions, course and development of agricultural organic (ecological) production in Poland were evaluated critically. It was stated that without application of mineral fertilizers (NPK), plant protection means and other chemicals, there are no chances to realize such a production. Organization concept of precise agricultural production was proposed; it minimizes application of agrochemicals, but ensures good crop yields and satisfactory animal production. The system of precision agricultural production is based on informatic balancing and controlling the inputs and outputs in particular year and years of planned crop rotation. The elements of precise (informatic) control should be introduced also in certified farms with organic (ecological) agricultural production.
11
Siew precyzyjny z wykorzystaniem globalnego systemu pozycjonowania GPS
Szulc T., Szczepaniak J., Rogacki R.
Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów / Politechnika Warszawska
|
2013
|
z. 4/95
163--167
PL
W artykule przedstawiono przykłady zastosowania globalnego systemu pozycjonowania GPS w czasie wysiewania nasion.
EN
The paper presents examples of the use of global positioning GPS system during seeds sowing.
12
Content available Rozwój rolnictwa zrównoważonego i precyzyjnego
Wójcicki Z.
Problemy Inżynierii Rolniczej
|
2007
|
R. 15, nr 1 cz.2
5-12
PL
Badano wpływ postępu technologicznego na zmiany metod produkcji w rolnictwie, a głównie na przechodzenie od tradycyjnych i intensywnych systemów produkcji rolniczej do systemu rolnictwa zrównoważonego, ekologicznego i precyzyjnego. Stwierdzono, że w zakresie równoważenia produkcji rolniczej integrowanej z wielofunkcyjnym rozwojem wsi i ochroną środowiska obszarów wiejskich, nauka i technika rolnicza ma coraz poważniejsze zadania. Niezbędne są interdyscyplinarne badania rozwojowe i wdrożeniowe nad poszanowaniem energii i środowiska w gospodarstwach i regionach wprowadzających postępowo metody pozyskiwania i przetwórstwa produktów rolnych.
EN
The impact of technological progress on the changes in farming methods was investigated considering mostly the transformation from traditional and intensive systems of agricultural production into sustainable, ecological and precise farming systems. It was stated that in balancing of agricultural production integrated with multifunctional development and environmental protection on the rural areas, there are more and more serious tasks to be accomplished by the science and agricultural engineering. Interdisciplinary research and development studies are necessary concerning energy saving and environment protection on the farms and in the regions where progressive methods of gaining and processing of agricultural products are being implemented.
13
Content available Ocena zmienności przestrzennej wilgotności gleby na podstawie map konduktywności elektrycznej
Kollárová K., Krajčo J., Plačko M., Rutkowski K.
Inżynieria Rolnicza
|
2007
|
R. 11, nr 6 (94)
73-80
PL
Intensywna produkcja roślinna uzależniona jest od dostępności wody, która w dużej mierze decyduje o jakości upraw przez lepsze wykorzystanie składników pokarmowych z gleby. Zapotrzebowanie roślin na składniki pokarmowe w poszczególnych strefach pola jest zróżnicowane. GIS który wspomaga zarządzanie rolnictwem precyzyjnym gromadzi informacje dotyczące warunków glebowych i określa ich współrzędne dla poszczególnych areałów uprawowych. Informacje te służą do planowania i wykonania zabiegów agrotechnicznych. W prezentowanym artykule przedstawiono wyniki pomiarów wilgotności gleby wykonywanej przy pomocy naczyniek Kopeckiego oraz za pomocą urządzenia ThetaProbe (ML2x). Pomiary wykonano na polu o powierzchni 14,27 ha. Wyróżniono trzy strefy różniące się rodzajem gleb. Na każdej z występujących stref wydzielono trzy kwadraty o wymiarach 2x2 m. Pomiary wilgotności wykonano na głębokości 5cm. Wartości uzyskane z pomiarów urządzeniem ThetaProbe mieściły się w przedziale od 16,6% (punkt 33A) do 40,5% (punkt 15C) zaś wilgotność określona metodą grawimetryczną mieściła się w przedziale od 24,35% (punkt 33A) do 41,56% (punkt 15C). Średnie wartości wilgotności gleby wynosiły odpowiednio 30,51% dla pomiaru przy pomocy przyrządu ThetaProbe a 28,93% dla pomiaru z wykorzystaniem naczyniek Kopeckiego.
EN
Agricultural cropping systems depend on the use of water resources for survival, and water needs vary spatially in fields, because of spatial soil variability. Therefore the plant need for water may differ between different zones of a particular field. GIS software for precision farming management will store data such as soil moisture, soil type, etc. in layers and assign that information to the particular field location. The field location is stored by the latitude and longitude of that position, which is typically found using a GPS. In this paper results of a soil moisture measurement using two methods are reported. The total area of the field was 14.27 ha. Intended field is characterized by three different zones and there were three squares of 2x2 m chosen in each zone respectively. For soil moisture determination ThetaProbe (ML2x) and gravimetric method were used. Measurement was conducted in the surface layer of soil. ThetaProbe values ranged between 16.6% (point number 33A) and 40.5% (point number 15C) and soil sampling using rollers ranged between 24.35% (point number 33A) and 41.56% (point number 1C). The surface layer average values presented 30.51% for ThetaProbe and 30.05% for gravimetric method. For determination of soil electrical conductivity a conductometer KTN-6 was used and measured values represent a soil depth of 0 - 90 cm.
14
Content available Globalny system pozycjonowania i możliwości wprowadzenia go w polskim rolnictwie
Dreszer K. A.
Inżynieria Rolnicza
|
2005
|
R. 9, nr 10
57--63
PL
System pozycjonowania maszyn rolniczych umożliwia przeprowadzenie zabiegów agrotechnicznych przy zachowaniu optymalnych warunków uwzględniających takie czynniki jak: stan łanu, żyzność i wilgotność gleby itp. W polskim rolnictwie występuje szereg negatywnych czynników (barier) utrudniających szybkie upowszechnienia systemu nawigacji satelitarnej. W pracy przedstawiono ideę systemu DGPS w polskim rolnictwie na tle rolnictwa precyzyjnego USA i krajów UE.
EN
The system of positioning of agricultural machines makes the performing of field operations in optimal conditions possible, considering such factors as crop density, soil fertility and moisture content etc. Polish agriculture faces a number of barriers making the prompt spreading of positioning by satellite difficult. The paper presents the concept of the DGPS in polish agriculture, compared with precision farming in the USA and EU.
15
Content available remote Ekologiczne aspekty rolnictwa precyzyjnego
Sysujew W., Muchamadiarow F.
Inżynieria Rolnicza
|
2004
|
R. 8, nr 1
71--76
PL
Przy opracowaniu energooszczędnych technologii produkcji roślinnej szczególnie ważne i aktualne są również metody zróżnicowanego wykorzystania zasobów naturalnych biologicznych, technogennych i innych. Zgodnie z systemowym podejściem do wzajemnego oddziaływania "roślina - środowisko" pierwszoplanowym i najważniejszym zadaniem będzie agroekologiczna rejonizacja terenów rolniczych (klasyfikacja ekologiczna ziem zgodnie z ich przydatnością do rozmieszczenia rodzajów i odmian kultur rolniczych). Dla każdej powierzchni uprawnej o zbliżonych warunkach agroekologicznych należy wytypować kultury rolnicze w celu zapewnienia najbardziej sprzyjających warunków do osiągania maksymalnych plonów. Optymalizacja warunków otaczającego środowiska oraz intensyfikacja użytkowania gruntów będzie prowadzona z uwzględnieniem czynników limitujących wskaźniki plonowania kultur rolniczych przez zróżnicowane stosowanie środków technicznych (przy uprawie gleby, siewie i zbiorze), oraz nawożenie, meliorację i stosowanie regulatorów wzrostu i rozwoju roślin.
EN
Methods of differentiated utilization of natural biological, technogenic and other resources are of special importance at developing the environment friendly energy and resource - saving technologies of crop production. According to the system approach to "plant - environment" interrelation, the prime and most relevant task will be an agro-ecological demarcation of agricultural terrains (ecological classification of the areas according to their usefulness to spatial arranging of particular cultivated plant species and varieties). Fore each area of agro-ecologically uniform arable land proper plant cultures should be chosen in order to supply the most favourable conditions to obtaining the maximum yields. Optimizing of environmental conditions and intensification of land utilization will be realized considering some factors limiting the yields of agricultural crops, by differentiated (precise) application of the technical means (at soil tillage, so-wing, harvesting) as well as by adequate fertilization, land reclamation and usage of plants' growth regulators.
16
Content available remote Rolnictwo precyzyjne najnowszą techniką mechanizacji polowej produkcji roślinnej
Mielec K., Kobylarz J.
Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budowa i Eksploatacja Maszyn
|
2001
|
Z. 8
PL
Wprowadzona już od kilku lat do praktyki rolniczej nowa metoda prowadzenia prac polowych z wykorzystaniem satelitarnego systemu lokalizacji obiektów naziemnych (GPS) rozwijana jest dynamicznie w USA, Kanadzie i niektórych krajach Europy Zachodniej, jak np. w Niemczech. System GPS i jego modyfikacja, to jest system DPGS, umożliwiają prowadzenie zróżnicowanej miejscowo gospodarki polowej, zgodnie z precyzyjnie określonymi wymaganiami i możliwościami poszczególnych miejsc (części) danego pola. Gospodarka taka nazywana jest rolnictwem precyzyjnym. W artykule omówiono istotę oraz niektóre ważniejsze aspekty techniczne, a także korzyści płynące ze stosowania tej nowej i młodej jeszcze techniki mechanizacji prac polowych oraz perspektywy jej zastosowania w krajowym rolnictwie w Polsce.
EN
The Global Positioning System (GPS) which was by the USA made available for agricultural purposes gives the chance to apply more rational and more ecological agricultural techniques. Origin and prospects of the GPS and the problems connected with adaptation of Polish domestic agricultural machines to the new system are described in the paper. It is stated that in applying precision farming in Poland it is reasonable - partly to buy adequate agricultural equipment at the leading world firms, and partly to develop some elements of the system in the country. Especially the sensors measuring output ought to be redesigned in the country and adjusted to the domestic agricultural machines.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.