Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

CO2 storage capacity of a deep aquifer depending on the injection well location and cap rock capillary pressure

Luboń Katarzyna

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 2

173--196

EN

Using the Konary anticlinal structure in central Poland as an example, a geological model has been built of the Lower Jurassic reservoir horizon, and CO2 injection was simulated using 50 various locations of the injection well. The carbon dioxide storage dynamic capacity of the structure has been determined for the well locations considered and maps of CO2 storage capacity were drawn, accounting and not accounting for cap rock capillary pressure. Though crucial for preserving the tightness of cap rocks, capillary pressure is not always taken into account in CO2 injection modeling. It is an important factor in shaping the dynamic capacity and safety of carbon dioxide underground storage. When its acceptable value is exceeded, water is expelled from capillary pores of the caprock, making it permeable for gas and thus may resulting in gas leakage. Additional simulations have been performed to determine the influence of a fault adjacent to the structure on the carbon dioxide storage capacity. The simulation of CO2 injection into the Konary structure has shown that taking capillary pressure at the summit of the structure into account resulted in reducing the dynamic capacity by about 60%. The greatest dynamic capacity of CO2 storage was obtained locating the injection well far away from the structure’s summit. A fault adjacent to the structure did not markedly increase the CO2 storage capacity. A constructed map of CO2 dynamic storage capacity may be a useful tool for the optimal location of injection wells, thus contributing to the better economy of the enterprise.

PL

Na przykładzie antyklinalnej struktury Konary w centralnej Polsce zbudowano model geologiczny dolnojurajskiego poziomu zbiornikowego oraz przeprowadzono symulację zatłaczania CO2 50 różnymi lokalizacjami otworu zatłaczającego. Wyznaczono pojemność dynamiczną składowania dwutlenku węgla struktury dla rozpatrywanych otworów oraz opracowano mapy pojemności składowania CO2 bez uwzględniania oraz przy uwzględnieniu ciśnienia kapilarnego. Chociaż odgrywa istotną rolę w utrzymaniu szczelności nadkładu, ciśnienie kapilarne nie zawsze jest uwzględniane w modelowaniu zatłaczania CO2. Jest istotnym czynnikiem wpływającym na pojemność dynamiczną oraz bezpieczeństwo podziemnego składowania dwutlenku węgla. Przekroczenie jego dopuszczalnej wartości powoduje wyparcie wody z kapilar nadkładu, który staje się przepuszczalny dla gazu, co w konsekwencji może prowadzić do wycieku gazu. Wykonano dodatkowe symulacje w celu określenia, w jakim stopniu uskok w pobliżu struktury wpływa na pojemność dynamiczną dwutlenku węgla. Wyniki symulacji zatłaczania CO2 do struktury Konary pokazały, że uwzględnienie ciśnienia kapilarnego w szczycie struktury wpłynęło na obniżenie pojemności dynamicznej o około 60%. Największą pojemność dynamiczną składowania CO2 otrzymano, lokując otwór z dala od szczytu struktury. Obecność uskoku w sąsiedztwie struktury nie przyczyniła się znacząco do zmiany pojemności dynamicznej składowania dwutlenku węgla w tej strukturze. Mapa pojemności dynamicznej składowania CO2 może być pomocnym narzędziem do wyboru optymalnych miejsc do zatłaczania tego gazu, przyczyniając się do podniesienia ekonomiki przedsięwzięcia.

2

Characterization of the Hammamet basin aquifer (North-East of Algeria) through geochemical and geostructural methods and analysis

Chelih F., Fehdi C., Khan S.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 37

39--48

EN

Morphostructural, hydrogeological and hydrochemical approaches were applied to Hammamet plain and its surrounding mountains in the eastern part of Algeria to characterize the groundwater system and its potential for exploitation. The Essen and Troubia Mountains form the natural boundaries of Hammamet plain. The objective of this study is to utilize remote sensing techniques combined with structural analysis, hydrogeology and hydrogeochemistry to identify the potential fracture zones for groundwater in the strongly fractured and karstified deep aquifers. The delineated zones of potential groundwater resources are verified by detailed hydrogeological field surveys. From a hydrogeological point of view, these two mountains, constitute a unit limited by faults oriented ENE-WSW, NNW-SSE and NNE-SSW. Specifically, fractures of the latter two directions influence the compartmentalization and the hydrogeological functioning of this unit. According to the degree of fracturing and/or karstification, two basic types of aquiferous behaviour have been distinguished: fissured aquifer (Essen Mountain and Troubia Mountain), and porous aquifer (Hammamet plain). The study of the hydrochemical characteristics of groundwater samples shows that the majority of samples are mainly of HCO3– and Ca2+ water type. The ionic speciation and mineral dissolution/precipitation was calculated with the PHREEQC software. The chemical composition of the water is influenced by the dissolution and/or precipitation processes during the water–rock interaction and by the cationic exchange reactions between groundwater and alluvial sediments. The high content of CO2 in the water samples suggests that they circulate in a geochemical open system. The isotopic analysis of some groundwater samples shows a similarity with the meteoric waters, which reflect their short residence time and a low evaporation of the infiltrated water.

PL

Celem scharakteryzowania systemu wód podziemnych oraz możliwości eksploatacji tych wód zastosowano metody morfologiczne, hydrogeologiczne i hydrochemiczne na równinie Hammamet i otaczających ją górach we wschodniej części Algierii. Góry Essen i Troubia tworzą naturalną granicę równiny Hammamet. Przedmiotem badań była identyfikacja możliwych stref szczelin w silnie spękanym i głębokim, krasowym poziomie wodonośnym z zastosowaniem technik teledetekcji w połączeniu z analizą strukturalną, hydrogeologią i hydrogeochemią. Wytyczone strefy potencjalnych zasobów wód gruntowych weryfikowano w szczegółowych hydrogeologicznych badaniach terenowych. Z hydrogeologicznego punktu widzenia wymienione góry stanowią jednostkę ograniczoną przez uskoki ułożone wzdłuż linii ENE-WSW, NNW-SSE i NNE-SSW. Szczeliny w dwóch ostatnich kierunkach wpływają na podział i hydrologię tej jednostki. Według stopnia spękania i/lub postępu procesów krasowych wyróżniono dwa główne typy poziomów wodonośnych: poziom spękany (góra Essen i góra Troubia) oraz poziom porowaty (równina Hammamet). Badanie hydrochemicznych właściwości próbek wody gruntowej wykazało, że są one zdominowane przez HCO3– i Ca+2. Skład jonowy i procesy rozpuszczania/wytrącania obliczano za pomocą programu PHREEQC. Na skład chemiczny wody wpływają procesy rozpuszczania i precypitacji w czasie oddziaływań między wodą a podłożem skalnym oraz wymiana kationów między wodą gruntową a aluwialnymi osadami. Duże stężenie CO2 w próbkach wody sugeruje, że krąży ona w systemie otwartym. Analiza izotopowa niektórych próbek wody wykazuje ich podobieństwo do wód opadowych, co uwidacznia się w ich krótkim czasie retencji i niewielkim parowaniu wód infiltracyjnych.

3

Wykorzystanie wyników testów rurowymi próbnikami złoża do oceny produktywności poziomów wodonośnych

Uliasz-Misiak B., Stachowicz K., Dubiel S.

Przegląd Górniczy

|

2017

|

T. 73, nr 6

25--32

PL

Poziomy wodonośne badane rurowymi próbnikami złoża (RPZ) w otworach poszukiwawczych wykonywanych za złożami ropy naftowej i gazu ziemnego, stanowią znaczny odsetek zapięć RPZ. Stwierdzony brak występowania węglowodorów, względnie śladowe objawy węglowodorów w wodzie złożowej przypływającej do próbnika, stanowi zwykle podstawę do zamykania tych poziomów rurami okładzinowymi wraz z ich cementowaniem, albo korkami cementowymi po ukończeniu wiercenia otworu. Interpretacja rezultatów testów złożowych RPZ, w przypadkach przypływu wody złożowej do próbnika jest najczęściej bardzo pobieżna. Biorąc pod uwagę fakt rosnącego wciąż zainteresowania przemysłu poziomami wodonośnymi pod kątem ich wykorzystania w różnych gałęziach gospodarki narodowej, istnieje potrzeba szczegółowej reinterpretacji wyników testów złożowych. W tym celu autorzy w niniejszej publikacji podjęli próbę opracowania odpowiednich procedur obliczeniowych stanowiących metodykę kompleksowej reinterpretacji danych z testów złożowych RPZ, umożliwiającej m.in. ocenę produktywności oraz komercyjności badanych poziomów wodonośnych. W publikacji przeanalizowano wpływ parametrów dowiercania i opróbowania poziomu wodonośnego w utworach kredy górnej w otworze poszukiwawczym J-35 w obszarze Karpat na wyniki dwucyklowego testu złożowego RPZ. Dokonano szczegółowej reinterpretacji wyników tego testu. Sformułowano spostrzeżenia dotyczące produktywności tego poziomu wodonośnego. Podsumowano otrzymane wyniki analiz i reinterpretacji.

EN

The aquifers examined by drill stem testers (DST) in exploration wells for oil and gas deposits constitute a significant percentage of DST tests. The absence of hydrocarbons, or the traces of hydrocarbons in the reservoir water flowing into the tester, is usually the basis for closing these horizons with casing and cementing or cement plug after the well drilling completion. Interpretation of the results of DST tests, in cases of reservoir water flow to the tester is usually very cursory. Given the growing interest of industry in the use of aquifers in various branches of the national economy, there is a need for detailed reinterpretation of reservoir tests results. This paper attempts to develop computational procedures, which constitute a methodology of comprehensive reinterpretation of the DST data, in order to assess the productivity and commercial nature of the tested aquifers. This paper investigates the impact of drilling parameters and completion on the two-cycle DST test on the example of Upper Jurassic aquifer in the J-35 exploration well in the Carpathian region. This led to a detailed reinterpretation of the test results and formulation of the observations on the productivity of this aquifer. This publication includes summarized results of analysis and reinterpretation.

4

Hydrochemical study of Drean–Annaba aquifer system (NE Algeria)

Sayad L., Djabri L., Bouhsina S., Bertrand C., Hani A., Chaffai H.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 34

259--263

EN

Water quality is subject to frequent changes in the Drean–Annaba alluvium aquifer. Water-rock interaction can not be the only process that produces the observed modification, but dryness that the country knew during the last two decades has highly contributed to the water quality changes. During this period, irregularities in the distribution of rainfalls, in time and space, have been observed. As a result, a periodicity in hydrochemical changes in water of wells and rivers is noticed. Statistical, the principals components analysis (PCA) tools and Tickel diagram have been used to show, through chemical presentation, these effects. The results show, indeed, seasonal changes of water quality for the period 1999–2000. From a cationic point of view, a competition between alkaline and alkaline earths is shown. On the other hand, from an anionic point of view, there is a transition from chlorides to sulphates and may be to bicarbonates. The present work was carried out in a relatively small area and this was useful to show the relationship that existed between dryness and water quality of both the aquifer system and surface water.

PL

W systemie aluwialnych poziomów wodonośnych Drean–Annaba jakość wody podlega częstym zmianom. Oddziaływania woda–podłoże skalne nie mogą być jedynymi procesami odpowiedzialnymi za obserwowane zmiany, natomiast susze, jakich kraj doświadczał w ciągu minionych dwóch dziesięcioleciach znacząco przyczyniły się do zmian jakości wody. W tym okresie obserwowano nieregularny rozkład opadów w czasie i przestrzeni. W konsekwencji zanotowano okresowość zmian hydrochemicznych właściwości wody w studniach i rzekach. Użyto statystycznych narzędzi, takich jak analiza składników głównych (PCA) i diagram Tickela do prezentacji wymienionych efektów. Uzyskane wyniki dowodzą sezonowych zmian jakości wody w okresie 1999–2000. W odniesieniu do kationów wykazano konkurencję pomiędzy pierwiastkami alkalicznymi i pierwiastkami ziem alkalicznych. W grupie anionów stwierdzono przejście od chlorków do siarczanów i prawdopodobnie do wodorowęglanów. Przedstawione badania prowadzono na stosunkowo małym obszarze, co okazało się korzystne dla wykazania zależności pomiędzy suszą a jakością wody zarówno w systemie poziomów wodonośnych, jak i w wodach powierzchniowych.

5

Methods of determining rock mass freezing depth for shaft sinking in difficult hydrogeological and geotechnical conditions

Duda R.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 2

517--528

EN

Methods of determining the depth of rock mass freezing for the purpose of shaft sinking in solid rocks in difficult hydrogeological and geomechanical conditions are analyzed in this paper. There are presented factors on the basis of which the freezing depth can be determined in heterogeneous rocks media. The author focuses on the source of problems with establishing parameters used for defining the freezing depth. A method of interpreting hydrogeological and geomechanical source data is presented on two examples of weak and medium compact sandstones freezing for the purpose of shaft sinking in the Legnica-Głogów Copper Mining District, south-western Poland. Moreover, a general algorithm for determining the rock mass freezing depth is given. The following main criteria of freezing depth evaluation have been assumed: hydraulic conductivity values, porosity, rock quality designation index (RQD) and Protodiakonow’s rock compaction index. The outflow of drilling fluid in the exploration borehole was taken into account as a complementary criterion. The practical use of the algorithm was exemplified by a geological profile.

PL

W wyniku trwającego rozwoju prognozuje się rosnące zapotrzebowanie na surowce mineralne. Kontynuowane jest wydobycie rud polimetalicznych w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym (LGOM) w SW Polsce i niewykluczona jest eksploatacja złóż rud polimetalicznych w Polsce NE. W praktyce głębienia szybów stosowana jest metoda mrożenia selektywnego. Metoda ta wymaga dokładnego określenia bezpiecznej głębokości wytworzenia płaszcza mrożeniowego. W pracy zaproponowano metodykę postępowania w celu określenia głębokości zamrażania w skałach zwięzłych o trudnych warunkach hydrogeologicznych i geomechanicznych, szczególnie kiedy napór hydrostatyczny wody wynosi kilka MPa. Dokonano oceny czynników oraz ich efektów wpływających na określenie bezpiecznej głębokości zamrażania wodonośnych skał zwięzłych w górotworze oraz zestawiono schematycznie (Fig. 1). Na dwóch przykładach przedstawiono sposób interpretacji źródłowych danych hydrogeologicznych i geomechanicznych w celu określenia głębokości mrożenia górotworu. Przykłady dotyczą mrożenia górotworu dlaszybów w LGOM: GG-1 i SW-4. W celu określenia głębokości zamrożenia skał dla obu szybów istotne są poziomy wodonośne występujące do głębokości około 650-700 m w piaskowcach triasu dolnego. Poziomy te występują w strefach słabo i średnio zwięzłych, silnie spękanych piaskowców o zróżnicowanej jakości i wytrzymałości na ściskanie. Wpływa to na ich zwiększoną porowatość i przepuszczalność (Tabela 1 i 3). Stosunkowo niskie wartości wskaźnika spękania rdzenia wiertniczego (RQD) i współczynnika zwięzłości skał Protodiakonowa (fd) wskazują, że w tej strefie głębokości występują niekorzystne warunki geomechaniczne (Tabela 2 i 4). Głębokość zamrożonego górotworu dla potrzeb głębienia szybu GG-1 metodą selektywnego zamrażania winna wynosić 690 m, czyli do spągu strefy wodonośnej wytypowanej na etapie wstępnej analizy. Dla szybu SW-4 winna wynosić 650 m. Głębokości te uwzględniają 10 m zapasu miąższości skał - koniecznego ze względów bezpieczeństwa. Zaproponowano ogólny algorytm postępowania w celu określania głębokości zamrażania górotworu dla głębienia szybów w skałach zwięzłych, w trudnych warunkach geologicznych (Fig. 2). Etap 1 ma na celu określenie przedziału głębokości występowania poziomów wodonośnych w skałach zwięzłych, które będą przedmiotem dalszej analizy. Analiza szczegółowa (Etap 2) polega na sprawdzeniu spełnienia kryteriów oceny przez poszczególne poziomy wodonośne. Kryteriami oceny głębokości zamrażania są odpowiednie wartości dopuszczalne współczynnika filtracji (k), porowatości ogólnej (n), wskaźnika spękania rdzenia wiertniczego (RQD) i współczynnika zwięzłości skał Protodiakonowa (fd). Przyjęte wartości dopuszczalne są podane w postaci dwóch wartości danego parametru. Odnoszą się one nie tylko do wartości maksymalnej (k i n) lub minimalnej (RQD i fd ), ale także do ich wartości średniej, spośród wartości prezentowanych w raportach z prac badawczych w otworach wiertniczych. Takie elastyczne podejście wynika z potrzeby uwzględnienia naturalnej zmienności wartości tych parametrów w górotworze, szczególnie szczelinowym. Wystarczy że jeżeli trzy kryteria analizy są spełnione, to należy zakwalifikować daną strefę wodonośną do zamrożenia. W przypadku oceny wykazującej, że jedynie dwa kryteria charakteryzujące dany poziom wodonośny są spełnione, sprawdza się dodatkowe kryterium oceny (Etap 3). Tym kryterium jest wystąpienie odpływu płuczki wiertniczej z otworu badawczego, w zakresie głębokości odpowiadającym ocenianemu poziomowi lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie. W przypadku, gdy warunki geologiczne w najgłębszym poziomie (oznaczonym jako N), są na tyle korzystne że nie musi być zamrażany, to należy przejść do Etapu 4 procedury - czyli do sprawdzenia kryteriów oceny kolejno w coraz płytszych poziomach (N-1, N-2,…). Sprawdzanie spełnienia kryteriów oceny w takiej kolejności ma na celu uniknięcie ryzyka, że poziom który powinien być zamrożony, mógłby nie zostać wytypowany. Ilustruje to przykładowy schematyczny profil geologiczny (Fig. 3). Profil obejmuje cztery poziomy wodonośne wytypowane na etapie oceny wstępnej. W wyniku analizy szczegółowej przeprowadzonej zgodnie z algorytmem, wskazano dla każdego z nich, który winien być objętym zamrożeniem, a który tego nie wymaga. Proponuje się aby do głębokości spągu najgłębszego poziomu wodonośnego objętego mrożeniem dodać 10 m miąższości skał, jako dodatkowe zabezpieczenie. Przedstawiony algorytm postępowania mającego na celu określenie głębokości zamrażania górotworu dla potrzeb głębienia szybów w skałach zwięzłych, w trudnych warunkach geologicznych, może być zastosowany szczególnie w LGOM. Ze względu na dążenie do bardziej uniwersalnego charakteru przyjętych kryteriów oceny, metodyka może być również stosowana w innych rejonach złóż. Prezentowane podejście może stanowić podstawę dalszych prac badawczych, gdyż możliwe jest uzupełnienie algorytmu o inne kryteria oceny w przypadku znacznej odmienności warunków geologicznych w innych rejonach lub jego modyfikacja.

6

One-dimensional uniform and time varying solute dispersion along transient groundwater flow in a semi-infinite aquifer

Singh M., Ahamad S., Singh V.

Acta Geophysica

|

2014

|

Vol. 62, no. 4

872--892

EN

An analytical solution for the space-time variation of contaminant concentration in one-dimensional transient groundwater flow in a homogenous semi-infinite aquifer, subjected to time-dependent source contamination, is derived. The uniform and time varying dispersion along transient groundwater flow is investigated under two conditions. First, the flow velocity distribution in the aquifer is considered as a sinusoidally varying function, and second, the flow velocity distribution is treated as an exponentially increasing function of time. It is assumed that initially the aquifer is not solute free, so the initial background concentration is considered as an exponentially decreasing function of the space variable which is tending to zero at infinity. It is assumed that dispersion is directly proportional to the square of the velocity, noting that experimental observations indicate that dispersion is directly proportional to the velocity with a power ranging from 1 to 2. The analytical solution is illustrated using an example and may help benchmark numerical codes and solutions.

7

Wstępna ocena jakości wód podziemnych w wybranym rejonie Kotliny Kłodzkiej

Biedroń I., Świderska-Bróż M., Traczewska T.M., Trusz-Zdybek A., Namysłowska-Wilczyńska B., Wolska M.

Instal

|

2013

|

nr 6

41--44

PL

Celem badań było scharakteryzowanie składu oraz ocena stanu sanitarnego wód podziemnych z obszaru Kotliny Kłodzkiej, a w szczególności okolic miasta Kłodzka. Woda pobrana z rzeki Bystrzycy Kłodzkiej charakteryzowała się znacznym zanieczyszczeniem mikrobiologicznym oraz obecnością organizmów patogennych i potencjalnie patogennych. Natomiast wody pobrane z trzech grup studni różniły się poziomem zanieczyszczenia mikrobiologicznego oraz właściwościami fizyczno-chemicznymi. Stwierdzono, że największy wpływ na jakość wód podziemnych miał sposób zagospodarowania terenów zlokalizowanych w pobliżu studni.

EN

The aim of this work was to characterize the composition and assessment the sanitary conditions of the groundwater from Kłodzko Valley area, particularly in the vicinity of the city Kłodzko. Water from the Bystrzyca Kłodzka river was characterized by a significant microbiological contamination, and the presence of potentially pathogenic organisms and pathogens. While, the water from the three groups of wells was differed by level of microbial contamination and physico-chemical properties. It was found that the greatest impact on groundwater quality was kind of land development located near the well.

8

Kartografia hydrogeologiczna Tatr i Podhala-rys historyczny

Chowaniec J.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 12

1079-1079

EN

Hydrogeological maps of the Polish Tatra Mts. and Podhale region are dated back to the sixties of the last century. In that time, within the frame of the Hydrogeological Map of Poland, 1 : 300 000, the Cieszyn sheet which covered the Tatras and the Podhale region was elaborated. A very important input in the hydrogeological cartography of this region was the Hydrogeological Map of the Podhale and the adjacent areas, 1 : 100 000 published in 1982. In the 1990s accomplishment of the Hydrogeological Map of Poland, 1 : 50 000 has been launched. The area under cartographic studies covers four sheets: Czarny Dunajec, Biały Dunajec, Tatry Zachodnie, and TatryWysokie. Some new Geographic Information System data regarding the Hydrogeological Map of Poland, 1 : 50 000, such as first aquifer, its occurrence and hydrodynamics, pollution vulnerability and quality of groundwater is presently continued and complimented.

9

Środowisko wodne w rejonie nieczynnej kopalni siarki "Basznia" w powiecie Lubaczowskim

Freiwald P., Patorski R., Witek K.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2004

|

R. 43, nr 5-6

41-50

PL

W artykule przedstawiono zarys budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych w rejonie złoża siarki rodzimej „Basznia”. Omówiono wpływ nieczynnego zakładu górniczego na stan środowiska naturalnego, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska wodno-gruntowego. Scharakteryzowano chemizm wód pięter trzeciorzędowego i czwartorzędowego jako tych, których wody najbardziej narażone są zmianę składu chemicznego wskutek prowadzonej eksploatacji siarki rodzimej metodą otworową. Omówiono stan infrastruktury kopalni i stopień rekultywacji rejonów po zakończeniu eksploatacji, a także określono potencjalne ogniska zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych.

EN

The paper presents the overview of geology and hydrogeological conditions in the region of native sulphur deposit called “Basznia”. An impact of an abandoned mine on the natural environment, with particular emphasis on the influence on groundwater-soil conditions, has been discussed. The Tertiary and Quaternary aquifers, whose waters seem to be most prone to the changes in chemical composition due to sulphur exploitation by borehole method, have been characterized. The mine infrastructure and reclamation of the region after exploitation has been finished as well as potential sources of surface and ground water pollution are discussed.

10

Zarys warunków hydrogeologicznych rejonu Falent

Fic M., Dziedziczak Robert

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2003

|

T. 3, z. spec. (6)

9--17

PL

W pracy przedstawiono zarys warunków hydrogeologicznych w rejonie Falent. Głównym poziomem wodonośnym na tym terenie jest, lokalnie odkryty oraz międzyglinowy, poziom plejstoceński. Jego płytkie występowanie od 0 do 50 m p.p.t. - i zadowalające parametry wydajności uzyskiwane ze studzien sprawiają, że na omawianym terenie jest to główny poziom eksploatacyjny (GPU). Drugoplanowe znaczenie w lokalnym zaopatrzeniu w wodę ma trzeciorzędowy poziom oligoceński. Głębokość występowania najpłytszej warstwy wodonośnej oraz uwarunkowania hydrogeologiczne sprawiają, że istnieje tu ścisły kontakt hydrauliczny między wodami podziemnymi i powierzchniowymi.

EN

The purpose of this paper was to present hydrological conditions of the neighbourhood of Falenty and part of the Raszynka's river basin. The main aquifers in described region are located in partly uncovered Pleistocene sediment situated between two clay layers. This aquifer is the main quaternary water-bearing horizon because of the shallow depth of groundwater (0–50 m) and appropriate discharge parameters. Tertiary Oligocene aquifer is not as import ant for water supply as the Pleistocene one. The hydraulic connection between groundwater and surface water is secured by depth of the shallowest aquifer and many other hydrological factors.

11

Związki azotu w płytkich wodach podziemnych w rejonie Lublińca

Guzik M.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 2

139-141

PL

Celem prowadzonych badań było rozpoznanie stopnia skażenia azotanami płytkich wód podziemnych użytkowanych studniami gospodarskimi oraz płytkimi ujęciami wiejskimi. Były to najczęściej studnie ujmujące wody czwartorzędowe oraz płytkie wody podziemne triasu górnego. Badania jakości wód podziemnych prowadzono w obrębie powiatu lublinieckiego, którego znaczna część powierzchni ma charakter rolniczy. Do badań wytypowano130 użytkowanych studzien gospodarskich. W trakcie badań polowych prowadzonych jesienią 2000 r., oznaczono zawartości azotanów oraz azotynów w wodzie. Równolegle wykonano pomiary odczynu pH, temperatury, przewodnictwa elektrolitycznego właściwego wody oraz zestaw standardowych pomiarów hydrogeologicznych. Badania wykazały znaczne skażenie tych wód azotanami. Obydwa badane poziomy wodonośne reagują bardzo szybko i w analogiczny sposób na dopływ zanieczyszczeń z powierzchni ziemi. Około 40% studzien posiada wody skażone azotanami w stopni przekraczającym normy dla wód pitnych tj. 50 mg NO3-/l. Strefy zanieczyszczenia występują w rejonach zabudowy wiejskiej, gdzie od lat są gromadzone zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego w postaci: gnojowisk, składowisk śmieci, składów nawozów mineralnych oraz środków ochrony roślin. Duży udział w zanieczyszczeniu wód mają nieszczelne szamba oraz brak kanalizacji na wsiach.

EN

The study was performed to assess nitrates contaminations of shallow aquifers, yielding water for farm wells and shallow country water intakes. The waters in agricultural regions (as studied e.g., during charting for the hydrogeological map of Poland in 1 : 50 000 scale) are of low quality due to considerable excess of nitrogen compounds in shallow aquifers. The problem is especially pronounced in typically farmland communes, where the elevated nitrate concentrations are often related to uncontrolled agricultural practices. The most hazardous is the nitrate ion, being highly reactive and of limited sorption capabilities, thus easily migrating in underground waters. The problem of aquifer contamination with nitrogen compamds as a result of agricultural practices, has been recognised in countries with agriculture utilising a lot of chemical agents since more than a decade. As a result, the Directive no. 91/676/EEC was issued, pertaining to the reduction of nitrate pollution in agricultural area, imposing a duty of European Union members to monitor both surface waters and groundwaters. The planned access of Poland to the EUwill invoke the obligation to perform such studies also in this country. Nitrate and nitrote contents were determined during the field study in the late 2000. At the same time, pH, temperature, and electrohstic conductivity were measured. The initial investigation comprised testing samples from 130 utilised farm wells.

12

Aspekty ochrony środowiska przyrodniczego związane z likwidacją górnictwa siarki w Polsce

Freiwald P., Szlugaj J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

T. 19, z. 3

69-89

PL

W pracy przedstawiono zarys rozwoju produkcji siarki elementarnej w Polsce w latach 1970-2002 na tle ogólnej sytuacji międzynarodowej. Zaprezentowano potencjalne przyczyny upadku górnictwa siarki. Dokonano analizy oddziaływania na środowisko przemysłu wydobywczego oraz zaprezentowano aktualny stan prac nad likwidacją kopalń i rekultywacją terenów pogórniczych.

EN

The paper presents outline of development of elementar sulfur production in Poland in the period of 1970-2002 regarding the international markets condition. The description of potential reasons of sulfur mining decline has been given. Environmental impact assessment of sulfur mining has been given as well present state of mines liquidation and land reclamation of post-mining areas.